< Return to Video

Alveolar gas equation - part 1 | Respiratory system physiology | NCLEX-RN | Khan Academy

  • 0:02 - 0:05
    Təsəvvür elə ki, bu insan yerdə uzanıb.
  • 0:05 - 0:08
    Gəlin, onun burnundan və ağzından
  • 0:08 - 0:11
    havanın ağciyərlərə necə
  • 0:11 - 0:13
    daxil
    olduğunu düşünək.
  • 0:13 - 0:16
    Xüsusilə də,
    alveol kisələrinə nə qədər
  • 0:16 - 0:20
    oksigen getdiyinə diqqət edək.
  • 0:20 - 0:24
    Ağciyərlərin dərinliklərində
    bronxiallar adlandırdığımız hava
  • 0:24 - 0:26
    keçirən şaxələr mövcuddur.
  • 0:26 - 0:29
    Amma onların sonunda
  • 0:29 - 0:30
    alveol kisələri var.
  • 0:30 - 0:34
    Ən ucunda gəlin, nə qədər oksigen
  • 0:34 - 0:36
    olduğunu tapmaq.
  • 0:36 - 0:38
    Alveol kisəsi şəkildə
  • 0:38 - 0:40
    qəribə görünə bilər amma
  • 0:40 - 0:43
    o, bir qədər üçyarpaqlı yoncaya bənzəyir.
  • 0:43 - 0:45
    Deməli, sual budur ki,
  • 0:45 - 0:49
    x-in olduğu yerdə
    nə qədər oksigen var?
  • 0:49 - 0:50
    Bəs bunu necə anlayırıq?
  • 0:50 - 0:53
    İlk öncə, bu şəxsin nəfəs aldığı
  • 0:53 - 0:55
    havanı düşünəlim.
  • 0:55 - 0:58
    O. atmosferdəki hava ilə nəfəs alır.
  • 0:58 - 1:01
    Bu, atmosfer təzyiqli havadır.
  • 1:01 - 1:04
    Qısaca ATM deyirik.
  • 1:04 - 1:06
    Dəniz səviyyəsindən atmosfer təyziqinin
  • 1:06 - 1:09
    760 millimetr civə sütunu
    olduğunu bilirik.
  • 1:09 - 1:13
    Təzyiq daha yüksək hündürlükdə
    daha aşağı olacaqdır.
  • 1:13 - 1:14
    Dağın zirvəsindəki hava
  • 1:14 - 1:16
    təbii ki, daha az olacaq.
  • 1:16 - 1:20
    Bu təzyiq ətrafda sıçrayan müxtəlif
  • 1:20 - 1:21
    molekullardan yaranır.
  • 1:21 - 1:23
    Bəziləri oksigen molekullarıdır.
  • 1:23 - 1:25
    Deyək ki, təqribən 21%-i
  • 1:25 - 1:27
    oksigendir.
  • 1:27 - 1:30
    Əvvəlcə FİO2-dən
    danışaq.
  • 1:30 - 1:32
    Hər halda hardasa rastınıza çıxmışdır.
  • 1:32 - 1:35
    FiO2, tənəffüsün 21% və ya
  • 1:35 - 1:40
    0,21 hissəsini ifadə edir.
  • 1:40 - 1:43
    Bu, nəfəs aldığın havadakı
  • 1:43 - 1:46
    oksigenin fraksiyasını
    bildirir.
  • 1:46 - 1:51
    Deməli, fraksiyası 21% oldu və bu,
  • 1:51 - 1:53
    azot səviyəsindən xeyli aşağıdır.
  • 1:53 - 1:55
    Azot hissəsini belə çəkdikdə,
    bunu daha
  • 1:55 - 1:56
    aydın görə bilərik.
  • 1:56 - 1:57
    Bənövşəyinin hamısı azotdur.
  • 1:57 - 2:01
    Bu, nəfəs aldığımız havanın təqribən
    78%-dir.
  • 2:01 - 2:03
    Son olaraq çox kiçik,
  • 2:03 - 2:05
    yaşıl xətt ilə bir hissə çəkirəm.
  • 2:05 - 2:07
    Bu, əsasən arqondur.
  • 2:07 - 2:10
    Arqon yunanca
  • 2:10 - 2:12
    "tənbəl" mənasındadır.
  • 2:12 - 2:14
    Arqonun əslində
  • 2:14 - 2:16
    çox bir əhəmiyyəti yoxdur.
  • 2:16 - 2:21
    Bədənimizdə heçnə ilə
    reaksiyaya girməyəcək.
  • 2:21 - 2:22
    Təbii ki,başqa qazlar
    da var.
  • 2:22 - 2:24
    Onlar 1%-dən azdır.
  • 2:24 - 2:27
    Bu, məsələn karbon dioksid ola bilər.
  • 2:27 - 2:29
    Bu, bu şəxsin
  • 2:29 - 2:31
    aldığı havadakı qazlardır.
  • 2:31 - 2:33
    Hal-hazırda nəfəs aldığını görürük.
  • 2:33 - 2:37
    İndi, onun nə qədər oksigen aldığını
  • 2:37 - 2:38
    tapmaq üçün bir az
    hesablama
  • 2:38 - 2:40
    aparmalıyıq.
  • 2:40 - 2:47
    Deməli, oksigenin parsial
    təzyiqi yəni, PaO2
  • 2:47 - 2:55
    0,21 ilə 760 millimetr civə sütununun
    hasilinə bərabərdir.
  • 2:55 - 3:00
    Hasili isə
    160 millimetr civə sütunu olacaq.
  • 3:00 - 3:03
    İndi, oksigen ağciyərlərə enir,
  • 3:03 - 3:07
    traxeyadan keçərək onun bütün
  • 3:07 - 3:10
    kiçik bronxlarına və sonra alveol
    kisələrinə enir.
  • 3:10 - 3:13
    Hava bu istiqamətdə gedərkən,
  • 3:13 - 3:14
    maraqlı bir şey olur.
  • 3:14 - 3:18
    Buradakı bədən
    temperaturu 37 dərəcə selsidir.
  • 3:18 - 3:20
    Yəni, bu, normal bədən temperaturudur.
  • 3:20 - 3:23
    Hava alveollara çatmadan öncə
  • 3:23 - 3:28
    broxlardan və traxeyadan keçir.
  • 3:28 - 3:30
    Bu proses zamanı tənəffüs yolunda
  • 3:30 - 3:32
    çoxlu nəm olur.
    Şəkildə göstərdiyim
  • 3:32 - 3:33
    yerlər nəm olan
    hissədir.
  • 3:33 - 3:35
    37 dərəcə olduqca isti
  • 3:35 - 3:37
    olduğundan, nəm
  • 3:37 - 3:41
    maye fazadan
  • 3:41 - 3:43
    qaz fazasına keçməyə başlayacaq.
  • 3:43 - 3:46
    Bu zaman nöqtə şəklində
  • 3:46 - 3:49
    çəkdiyim bu kiçik su molekulları
  • 3:49 - 3:50
    yaranacaq.
  • 3:50 - 3:53
    Həmin bu molekullar
  • 3:53 - 3:55
    havaya qarışır və
  • 3:55 - 3:58
    nəfəs alan zaman ağciyərlərə
  • 3:58 - 4:00
    keçir.
  • 4:00 - 4:02
    Nəticə olaraq su, buxar
  • 4:02 - 4:06
    təzyiqinə sahib olur.
  • 4:06 - 4:09
    Buxar təzyiqi temperaturdan
  • 4:09 - 4:11
    asılı olaraq dəyişir.
  • 4:11 - 4:14
    Amma buxar təzyiqi 37 dərəcədə
  • 4:14 - 4:17
    47 millimetr civə sütünu olur.
  • 4:17 - 4:21
    Temperatur 37 dərəcə olanda, su
  • 4:21 - 4:24
    molekullarının bir qismi mayeni
  • 4:24 - 4:27
    tərk edərək, qaz fazasına keçir.
  • 4:27 - 4:31
    Çıxan bu su
  • 4:31 - 4:33
    molekulları
  • 4:33 - 4:35
    47 millimetr civə sütunu olan
  • 4:35 - 4:37
    təzyiq yaradır.
  • 4:37 - 4:39
    Bu standart rəqəmdir.
    Bunu
  • 4:39 - 4:41
    cədvələ baxaraq müəyyən edirik.
  • 4:41 - 4:42
    Bədənin çox isti
  • 4:42 - 4:45
    olduğunu, hətda qaynayan
  • 4:45 - 4:47
    suyun içində olduğunu
    düşünəlim.
  • 4:47 - 4:49
    İstiliyimiz 100dərəcə selsi olur.
  • 4:49 - 4:52
    Qaynadığı üçün buxar təzyiqi çox
  • 4:52 - 4:53
    yüksək olur və
  • 4:53 - 4:55
    bu, 760 olacaq.
    Deməli,
  • 4:55 - 4:58
    yadda saxla ki, su qaynayanda
    760
  • 4:58 - 5:00
    millimetr
    civə sütunu olur.
  • 5:00 - 5:07
    Qaynar suyun buxar təzyiqi
    yəni,
  • 5:07 - 5:09
    760 sizə nəyi xatırladır?
  • 5:09 - 5:11
    Təbii ki də, atmosferik təzyiqi
    xatırladır.
  • 5:11 - 5:12
    Olduqca maraqlıdır,
    hə?
  • 5:12 - 5:16
    Su qaynayanda buxar təzyqi
  • 5:16 - 5:18
    atmosfer təzyiqinə bərabər olur.
  • 5:18 - 5:21
    Deməli, qaynayan suda tam
    olaraq bu baş verir.
  • 5:21 - 5:23
    Nəysə, bununla fikrimizi
    yayındırmayaq.
  • 5:23 - 5:26
    Bədəndə və ya
    ağciyərlərdə onsuz da su qaynamırıq.
  • 5:26 - 5:28
    Suya nisbətən biz daha soyuğuq.
  • 5:28 - 5:29
    Amma bu bizi isidir və
  • 5:29 - 5:30
    bədən 37 dərəcə olur.
  • 5:30 - 5:34
    Deməlİ, nəfəs aldğımız havada
    qaz fazasına keçmiş
  • 5:34 - 5:37
    kiçik su molekulları var.
  • 5:37 - 5:40
    Havanın ümumi təzyiqi
  • 5:40 - 5:42
    760 olmalıdır.
  • 5:42 - 5:45
    Belə ki, ağciyərin orta təzyiqi atmosfer
  • 5:45 - 5:47
    təzyiq ilə eyni olacaq.
  • 5:47 - 5:51
    Amma bunun 47 millimetr civə sütununu
    su təşkil edir.
  • 5:51 - 5:55
    Su 47 olduğu üçün digər kiçik qaz
  • 5:55 - 6:00
    molekullarının təzyiqləri cəmi
    713 millimetr
  • 6:00 - 6:03
    civə sütunu olacaq.
  • 6:03 - 6:04
    Dİgər qazlar hansılar idi?
  • 6:04 - 6:06
    Əvvəlki ilə eynidir.
  • 6:06 - 6:08
    Bunu mümkün qədər ən yaxşı şəkildə
  • 6:08 - 6:09
    çəkməyə çalışacam.
    Deməli
  • 6:09 - 6:12
    bu hiss oksigenə aid olacaq.
  • 6:12 - 6:16
    Bu 713-ün 21% təşkil edir.
  • 6:16 - 6:19
    Hələdə, çox miqdarda azot qazımız var.
  • 6:19 - 6:22
    Bu hissə əvvəl çəkdiyimiz kimi olacaq.
  • 6:22 - 6:25
    Bunun nəfəs alınan hava olduğun unutmayın.
  • 6:25 - 6:27
    Nəfəs verərkən olan hava deyil.
  • 6:27 - 6:29
    Sadəcə nəfəs alınan havadan
    danışırıq.
  • 6:29 - 6:32
    Deməli, bənövşəyi hissə 78% oldu.
  • 6:32 - 6:35
    Yenə, bu da 713-ün 78%-dir.
  • 6:35 - 6:37
    Amma hələdə, biraz argon və
  • 6:37 - 6:40
    digər qazlar
  • 6:40 - 6:40
    mövcuddur.
  • 6:40 - 6:43
    Buxar təzyiqi ümumi təyziqin bir qismini
  • 6:43 - 6:46
    əhatə etdiyi üçün, digər bütün qazların
  • 6:46 - 6:49
    parsial təyziqi aşağı olacaq.
  • 6:49 - 6:52
    Bəs alveol kisəsinə daxil olan havanın
  • 6:52 - 6:55
    parsial təyziqi nədir?
  • 6:55 - 7:01
    21%-i olan FiO2 olacaq.
  • 7:01 - 7:03
    Qeyd edəlim.
  • 7:03 - 7:05
    Bizdə həm də
    atmosfer təzyiqi də var.
  • 7:05 - 7:07
    Buradakı atmosfer təzyiqinin
  • 7:07 - 7:10
    760 olduğunu demişdik.
  • 7:10 - 7:13
    Qarışıqlıq yaranmasın deyə oxlardan
    istifadə
  • 7:13 - 7:15
    edirəm.
  • 7:15 - 7:18
    Suyun parsial təzyiqini
  • 7:18 - 7:19
    çıxaq.
  • 7:19 - 7:22
    Çünki artıq burada
    bir miqdar su buxarı var.
  • 7:22 - 7:26
    Ona görə də
    47-ni çıxarmalıyıq.
  • 7:26 - 7:31
    Deməli, bu riyazi əməli
  • 7:31 - 7:33
    həll etdikdə cavabın təqribən
  • 7:33 - 7:38
    150 millimetr civə sütunu
    olduğunu görərik.
  • 7:38 - 7:43
    Bu, oksigenin bu nöqtədəki parsial
    təzyiqidir.
  • 7:43 - 7:45
    Yenə ox ilə göstərirəm ki,
    qarışıqlıq
  • 7:45 - 7:48
    olmasın.
    Bu, narıncı x'də deyil.
  • 7:48 - 7:50
    İndiyə qədər oksigenin
  • 7:50 - 7:53
    parsial təzyiqinin bir qədər
    aşağı
  • 7:53 - 7:54
    olduğu nəticəsinə gəldik.
  • 7:54 - 7:57
    Çünki, burada əlavə olaraq
    suyun parsiyal təzyiqi də oldu.
  • 7:57 - 8:00
    Növbəti videoda bu haqda ətraflı danışacağıq.
Title:
Alveolar gas equation - part 1 | Respiratory system physiology | NCLEX-RN | Khan Academy
Description:
more » « less
Video Language:
English
Team:
Khan Academy
Duration:
07:59

Azerbaijani subtitles

Revisions Compare revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.