0:00:02.420,0:00:05.130
Təsəvvür elə ki, bu insan yerdə uzanıb.

0:00:05.130,0:00:07.870
Gəlin, onun burnundan və ağzından

0:00:07.870,0:00:10.830
havanın ağciyərlərə necə

0:00:10.830,0:00:12.840
daxil [br]olduğunu düşünək.

0:00:12.840,0:00:16.260
Xüsusilə də, [br]alveol kisələrinə nə qədər

0:00:16.260,0:00:20.390
oksigen getdiyinə diqqət edək.

0:00:20.390,0:00:23.580
Ağciyərlərin dərinliklərində[br]bronxiallar adlandırdığımız hava

0:00:23.580,0:00:26.150
keçirən şaxələr mövcuddur.

0:00:26.150,0:00:28.750
Amma onların sonunda

0:00:28.750,0:00:30.430
alveol kisələri var.

0:00:30.430,0:00:34.010
Ən ucunda gəlin, nə qədər oksigen

0:00:34.010,0:00:36.120
olduğunu tapmaq.

0:00:36.120,0:00:38.300
Alveol kisəsi şəkildə

0:00:38.300,0:00:40.200
qəribə görünə bilər amma

0:00:40.200,0:00:43.380
o, bir qədər üçyarpaqlı yoncaya bənzəyir.

0:00:43.380,0:00:45.100
Deməli, sual budur ki,

0:00:45.100,0:00:48.972
x-in olduğu yerdə[br]nə qədər oksigen var?

0:00:48.972,0:00:50.180
Bəs bunu necə anlayırıq?

0:00:50.180,0:00:52.630
İlk öncə, bu şəxsin nəfəs aldığı

0:00:52.630,0:00:55.080
havanı düşünəlim.

0:00:55.080,0:00:57.860
O. atmosferdəki hava ilə nəfəs alır.

0:00:57.860,0:01:01.120
Bu, atmosfer təzyiqli havadır.

0:01:01.120,0:01:03.710
Qısaca ATM deyirik.

0:01:03.710,0:01:06.480
Dəniz səviyyəsindən atmosfer təyziqinin

0:01:06.480,0:01:09.130
760 millimetr civə sütunu [br]olduğunu bilirik.

0:01:09.130,0:01:12.520
Təzyiq daha yüksək hündürlükdə[br]daha aşağı olacaqdır.

0:01:12.520,0:01:14.430
Dağın zirvəsindəki hava

0:01:14.430,0:01:16.140
təbii ki, daha az olacaq.

0:01:16.140,0:01:19.540
Bu təzyiq ətrafda sıçrayan müxtəlif

0:01:19.540,0:01:20.680
molekullardan yaranır.

0:01:20.680,0:01:23.290
Bəziləri oksigen molekullarıdır.

0:01:23.290,0:01:25.380
Deyək ki, təqribən 21%-i

0:01:25.380,0:01:27.080
oksigendir.

0:01:27.080,0:01:29.760
Əvvəlcə FİO2-dən [br]danışaq.

0:01:29.760,0:01:31.690
Hər halda hardasa rastınıza çıxmışdır.

0:01:31.690,0:01:35.360
FiO2, tənəffüsün 21% və ya

0:01:35.360,0:01:40.170
0,21 hissəsini ifadə edir.

0:01:40.170,0:01:43.140
Bu, nəfəs aldığın havadakı

0:01:43.140,0:01:46.500
oksigenin fraksiyasını[br]bildirir.

0:01:46.500,0:01:50.690
Deməli, fraksiyası 21% oldu və bu,

0:01:50.690,0:01:52.904
azot səviyəsindən xeyli aşağıdır.

0:01:52.904,0:01:54.570
Azot hissəsini belə çəkdikdə, [br]bunu daha

0:01:54.570,0:01:55.550
aydın görə bilərik.

0:01:55.550,0:01:57.250
Bənövşəyinin hamısı azotdur.

0:01:57.250,0:02:00.810
Bu, nəfəs aldığımız havanın təqribən [br]78%-dir.

0:02:00.810,0:02:02.790
Son olaraq çox kiçik,

0:02:02.790,0:02:05.190
yaşıl xətt ilə bir hissə çəkirəm.

0:02:05.190,0:02:07.120
Bu, əsasən arqondur.

0:02:07.120,0:02:09.900
Arqon yunanca

0:02:09.900,0:02:11.850
"tənbəl" mənasındadır.

0:02:11.850,0:02:14.320
Arqonun əslində

0:02:14.320,0:02:16.340
çox bir əhəmiyyəti yoxdur.

0:02:16.340,0:02:21.171
Bədənimizdə heçnə ilə[br]reaksiyaya girməyəcək.

0:02:21.171,0:02:22.420
Təbii ki,başqa qazlar [br]da var.

0:02:22.420,0:02:24.210
Onlar 1%-dən azdır.

0:02:24.210,0:02:26.970
Bu, məsələn karbon dioksid ola bilər.

0:02:26.970,0:02:29.180
Bu, bu şəxsin

0:02:29.180,0:02:31.180
aldığı havadakı qazlardır.

0:02:31.180,0:02:33.170
Hal-hazırda nəfəs aldığını görürük.

0:02:33.170,0:02:36.530
İndi, onun nə qədər oksigen aldığını

0:02:36.530,0:02:38.180
tapmaq üçün bir az[br]hesablama

0:02:38.180,0:02:40.360
aparmalıyıq.

0:02:40.360,0:02:46.560
Deməli, oksigenin parsial[br]təzyiqi yəni, PaO2

0:02:46.560,0:02:55.110
0,21 ilə 760 millimetr civə sütununun [br]hasilinə bərabərdir.

0:02:55.110,0:02:59.930
Hasili isə[br]160 millimetr civə sütunu olacaq.

0:02:59.930,0:03:03.030
İndi, oksigen ağciyərlərə enir,

0:03:03.030,0:03:06.740
traxeyadan keçərək onun bütün

0:03:06.740,0:03:10.450
kiçik bronxlarına və sonra alveol [br]kisələrinə enir.

0:03:10.450,0:03:12.950
Hava bu istiqamətdə gedərkən,

0:03:12.950,0:03:14.200
maraqlı bir şey olur.

0:03:14.200,0:03:17.790
Buradakı bədən [br]temperaturu 37 dərəcə selsidir.

0:03:17.790,0:03:20.260
Yəni, bu, normal bədən temperaturudur.

0:03:20.260,0:03:23.220
Hava alveollara çatmadan öncə

0:03:23.220,0:03:27.640
broxlardan və traxeyadan keçir.

0:03:27.640,0:03:30.370
Bu proses zamanı tənəffüs yolunda

0:03:30.370,0:03:32.300
çoxlu nəm olur.[br]Şəkildə göstərdiyim

0:03:32.300,0:03:33.425
yerlər nəm olan [br]hissədir.

0:03:33.425,0:03:34.800
37 dərəcə olduqca isti

0:03:34.800,0:03:37.210
olduğundan, nəm

0:03:37.210,0:03:41.340
maye fazadan

0:03:41.340,0:03:43.180
qaz fazasına keçməyə başlayacaq.

0:03:43.180,0:03:45.680
Bu zaman nöqtə şəklində

0:03:45.680,0:03:48.510
çəkdiyim bu kiçik su molekulları

0:03:48.510,0:03:49.660
yaranacaq.

0:03:49.660,0:03:52.660
Həmin bu molekullar

0:03:52.660,0:03:54.750
havaya qarışır və

0:03:54.750,0:03:58.420
nəfəs alan zaman ağciyərlərə

0:03:58.420,0:03:59.650
keçir.

0:03:59.650,0:04:01.850
Nəticə olaraq su, buxar

0:04:01.850,0:04:06.340
təzyiqinə sahib olur.

0:04:06.340,0:04:09.420
Buxar təzyiqi temperaturdan

0:04:09.420,0:04:10.740
asılı olaraq dəyişir.

0:04:10.740,0:04:13.540
Amma buxar təzyiqi 37 dərəcədə

0:04:13.540,0:04:17.140
47 millimetr civə sütünu olur.

0:04:17.140,0:04:20.760
Temperatur 37 dərəcə olanda, su

0:04:20.760,0:04:24.010
molekullarının bir qismi mayeni

0:04:24.010,0:04:27.230
tərk edərək, qaz fazasına keçir.

0:04:27.230,0:04:31.050
Çıxan bu su

0:04:31.050,0:04:32.680
molekulları

0:04:32.680,0:04:35.400
47 millimetr civə sütunu olan

0:04:35.400,0:04:37.270
təzyiq yaradır.

0:04:37.270,0:04:39.000
Bu standart rəqəmdir. [br]Bunu

0:04:39.000,0:04:40.842
cədvələ baxaraq müəyyən edirik.

0:04:40.842,0:04:42.300
Bədənin çox isti

0:04:42.300,0:04:44.720
olduğunu, hətda qaynayan

0:04:44.720,0:04:47.290
suyun içində olduğunu[br]düşünəlim.

0:04:47.290,0:04:49.010
İstiliyimiz 100dərəcə selsi olur.

0:04:49.010,0:04:51.590
Qaynadığı üçün buxar təzyiqi çox

0:04:51.590,0:04:52.520
yüksək olur və

0:04:52.520,0:04:54.970
bu, 760 olacaq.[br]Deməli,

0:04:54.970,0:04:58.360
yadda saxla ki, su qaynayanda[br]760

0:04:58.360,0:04:59.530
millimetr [br]civə sütunu olur.

0:04:59.530,0:05:06.620
Qaynar suyun buxar təzyiqi[br]yəni,

0:05:06.620,0:05:08.950
760 sizə nəyi xatırladır?

0:05:08.950,0:05:11.417
Təbii ki də, atmosferik təzyiqi[br]xatırladır.

0:05:11.417,0:05:12.250
Olduqca maraqlıdır,[br]hə?

0:05:12.250,0:05:15.510
Su qaynayanda buxar təzyqi

0:05:15.510,0:05:17.830
atmosfer təzyiqinə bərabər olur.

0:05:17.830,0:05:20.760
Deməli, qaynayan suda tam [br]olaraq bu baş verir.

0:05:20.760,0:05:22.610
Nəysə, bununla fikrimizi [br]yayındırmayaq.

0:05:22.610,0:05:26.350
Bədəndə və ya[br]ağciyərlərdə onsuz da su qaynamırıq.

0:05:26.350,0:05:28.120
Suya nisbətən biz daha soyuğuq.

0:05:28.120,0:05:29.120
Amma bu bizi isidir və

0:05:29.120,0:05:30.150
bədən 37 dərəcə olur.

0:05:30.150,0:05:34.280
Deməlİ, nəfəs aldğımız havada [br]qaz fazasına keçmiş

0:05:34.280,0:05:37.050
kiçik su molekulları var.

0:05:37.050,0:05:40.190
Havanın ümumi təzyiqi

0:05:40.190,0:05:41.720
760 olmalıdır.

0:05:41.720,0:05:45.120
Belə ki, ağciyərin orta təzyiqi atmosfer

0:05:45.120,0:05:47.290
təzyiq ilə eyni olacaq.

0:05:47.290,0:05:51.280
Amma bunun 47 millimetr civə sütununu[br]su təşkil edir.

0:05:51.280,0:05:54.720
Su 47 olduğu üçün digər kiçik qaz

0:05:54.720,0:06:00.070
molekullarının təzyiqləri cəmi[br]713 millimetr

0:06:00.070,0:06:03.180
civə sütunu olacaq.

0:06:03.180,0:06:04.450
Dİgər qazlar hansılar idi?

0:06:04.450,0:06:05.950
Əvvəlki ilə eynidir.

0:06:05.950,0:06:07.845
Bunu mümkün qədər ən yaxşı şəkildə

0:06:07.845,0:06:09.303
çəkməyə çalışacam.[br]Deməli

0:06:09.303,0:06:11.930
bu hiss oksigenə aid olacaq.

0:06:11.930,0:06:16.310
Bu 713-ün 21% təşkil edir.

0:06:16.310,0:06:18.910
Hələdə, çox miqdarda azot qazımız var.

0:06:18.910,0:06:21.600
Bu hissə əvvəl çəkdiyimiz kimi olacaq.

0:06:21.600,0:06:25.142
Bunun nəfəs alınan hava olduğun unutmayın.

0:06:25.142,0:06:26.850
Nəfəs verərkən olan hava deyil.

0:06:26.850,0:06:28.590
Sadəcə nəfəs alınan havadan[br]danışırıq.

0:06:28.590,0:06:32.360
Deməli, bənövşəyi hissə 78% oldu.

0:06:32.360,0:06:35.206
Yenə, bu da 713-ün 78%-dir.

0:06:35.206,0:06:37.080
Amma hələdə, biraz argon və

0:06:37.080,0:06:39.515
digər qazlar

0:06:39.515,0:06:40.390
mövcuddur.

0:06:40.390,0:06:42.840
Buxar təzyiqi ümumi təyziqin bir qismini

0:06:42.840,0:06:45.880
əhatə etdiyi üçün, digər bütün qazların

0:06:45.880,0:06:48.690
parsial təyziqi aşağı olacaq.

0:06:48.690,0:06:51.710
Bəs alveol kisəsinə daxil olan havanın

0:06:51.710,0:06:54.750
parsial təyziqi nədir?

0:06:54.750,0:07:00.850
21%-i olan FiO2 olacaq.

0:07:00.850,0:07:02.730
Qeyd edəlim.

0:07:02.730,0:07:04.890
Bizdə həm də[br]atmosfer təzyiqi də var.

0:07:04.890,0:07:06.960
Buradakı atmosfer təzyiqinin

0:07:06.960,0:07:09.510
760 olduğunu demişdik.

0:07:09.510,0:07:12.730
Qarışıqlıq yaranmasın deyə oxlardan[br]istifadə

0:07:12.730,0:07:15.210
edirəm.

0:07:15.210,0:07:17.850
Suyun parsial təzyiqini

0:07:17.850,0:07:18.610
çıxaq.

0:07:18.610,0:07:21.550
Çünki artıq burada[br]bir miqdar su buxarı var.

0:07:21.550,0:07:26.230
Ona görə də[br]47-ni çıxarmalıyıq.

0:07:26.230,0:07:30.620
Deməli, bu riyazi əməli

0:07:30.620,0:07:33.400
həll etdikdə cavabın təqribən

0:07:33.400,0:07:38.150
150 millimetr civə sütunu [br]olduğunu görərik.

0:07:38.150,0:07:43.336
Bu, oksigenin bu nöqtədəki parsial[br]təzyiqidir.

0:07:43.336,0:07:45.210
Yenə ox ilə göstərirəm ki,[br]qarışıqlıq

0:07:45.210,0:07:48.190
olmasın.[br]Bu, narıncı x'də deyil.

0:07:48.190,0:07:49.700
İndiyə qədər oksigenin

0:07:49.700,0:07:53.030
parsial təzyiqinin bir qədər[br]aşağı

0:07:53.030,0:07:54.280
olduğu nəticəsinə gəldik.

0:07:54.280,0:07:56.600
Çünki, burada əlavə olaraq[br]suyun parsiyal təzyiqi də oldu.

0:07:56.600,0:07:59.630
Növbəti videoda bu haqda ətraflı danışacağıq.