Kom贸rka kontra wirus: wielka bitwa o zdrowie - Shannon Stiles
-
0:07 - 0:10Stoisz w kolejce w sklepie, gdy... Ojej!
-
0:10 - 0:11Kto艣 na ciebie kicha.
-
0:11 - 0:14Wirus przezi臋bienia trafia do p艂uc
-
0:14 - 0:16i l膮duje na kom贸rce nab艂onka
dr贸g oddechowych. -
0:16 - 0:19Wszystkie 偶yj膮ce stworzenia
s膮 zbudowane z kom贸rek, -
0:19 - 0:21od mikroskopijnych bakterii
-
0:21 - 0:24po ogromne wieloryby i ciebie.
-
0:24 - 0:27Kom贸rki s膮 otoczone b艂on膮 kom贸rkow膮,
-
0:27 - 0:30grub膮, elastyczn膮 warstw膮
zbudowan膮 z bia艂ek i t艂uszcz贸w, -
0:30 - 0:33kt贸ra ochrania ich elementy sk艂adowe.
-
0:33 - 0:35Jest p贸艂przepuszczalna,
-
0:35 - 0:37czyli pewne rzeczy
mog膮 przez ni膮 przenikn膮膰, -
0:37 - 0:38a inne nie.
-
0:38 - 0:41B艂ona kom贸rkowa jest pokryta
ma艂ymi wypustkami. -
0:41 - 0:43Maj膮 r贸偶ne funkcje.
-
0:43 - 0:45艁膮cz膮 si臋 z s膮siednimi kom贸rkami
-
0:45 - 0:48lub z niezb臋dnymi sk艂adnikami od偶ywczymi.
-
0:48 - 0:50Kom贸rki ro艣linne i zwierz臋ce maj膮 b艂ony,
-
0:50 - 0:52ale tylko ro艣linne maj膮 艣ciany kom贸rkowe,
-
0:52 - 0:56zbudowane z twardej celulozy,
nadaj膮ce ro艣linie struktur臋. -
0:56 - 0:59Wirus, kt贸ry wpad艂 do twych p艂uc,
jest podst臋pny. -
0:59 - 1:01Udaj膮c przyjaciela,
-
1:01 - 1:04przyczepia si臋 do wypustki b艂ony,
-
1:04 - 1:07a kom贸rka wprowadza go do 艣rodka.
-
1:07 - 1:09Kiedy wirus przechodzi przez b艂on臋,
-
1:09 - 1:10kom贸rka rozpoznaje sw贸j b艂膮d.
-
1:10 - 1:12Wr贸g jest w 艣rodku!
-
1:12 - 1:14Na miejsce przybywaj膮 specjalne enzymy,
-
1:14 - 1:16rozbijaj膮 wirus na kawa艂ki.
-
1:16 - 1:18Jeden z nich wysy艂aj膮 z powrotem
-
1:18 - 1:19przez b艂on臋 kom贸rkow膮,
-
1:19 - 1:22gdzie kom贸rka wysy艂a ostrze偶enie
do s膮siednich kom贸rek -
1:22 - 1:24o obecno艣ci intruza.
-
1:24 - 1:26S膮siednie kom贸rki widz膮 ostrze偶enie,
-
1:26 - 1:28szybko podejmuj膮 dzia艂anie.
-
1:28 - 1:29Musz膮 wytworzy膰 antycia艂a,
-
1:29 - 1:31bia艂ka, kt贸re zaatakuj膮
-
1:31 - 1:33i zabij膮 agresywnego wirusa.
-
1:33 - 1:36Proces ten zaczyna si臋 w j膮drze.
-
1:36 - 1:38Zawiera ono nasze DNA,
-
1:38 - 1:40kod, kt贸ry m贸wi kom贸rkom, jak dzia艂a膰,
-
1:40 - 1:43偶eby dzia艂a艂 ca艂y organizm.
-
1:43 - 1:46Pewien odcinek DNA zawiera instrukcje,
-
1:46 - 1:49jak kom贸rka ma tworzy膰 antycia艂a.
-
1:49 - 1:52Enzymy w j膮drze odnajduj膮
w艂a艣ciwy fragment DNA, -
1:52 - 1:54tworz膮 kopi臋 tych instrukcji,
-
1:54 - 1:56nazwan膮 matrycowym RNA.
-
1:56 - 2:00Opuszcza on j膮dro, by przekaza膰 rozkazy.
-
2:00 - 2:03Matrycowy RNA trafia do rybosomu.
-
2:03 - 2:06Rybosom贸w mo偶e by膰 ich nawet 10 milion贸w
-
2:06 - 2:07w jednej ludzkiej kom贸rce,
-
2:07 - 2:09rozsianych po wst膮偶kowatej strukturze,
-
2:09 - 2:12zwanej retikulum endoplazmatycznym.
-
2:12 - 2:15Rybosom odczytuje instrukcje z j膮dra.
-
2:15 - 2:18Pobiera aminokwasy i 艂膮czy je ze sob膮,
-
2:18 - 2:22tworz膮c bia艂ko antycia艂a,
kt贸re ma zwalczy膰 wirus. -
2:22 - 2:23Ale zanim to nast膮pi,
-
2:23 - 2:26antycia艂o musi opu艣ci膰 kom贸rk臋.
-
2:26 - 2:29Udaje si臋 do aparatu Golgiego.
-
2:29 - 2:32Tutaj jest przygotowane do wys艂ania
na zewn膮trz kom贸rki. -
2:32 - 2:35Zamkni臋te w p臋cherzyku
z tego samego materia艂u, co b艂ona, -
2:35 - 2:38aparat Golgiego instruuje antycia艂o,
-
2:38 - 2:41jak dosta膰 si臋 do b艂ony kom贸rkowej.
-
2:41 - 2:46Na miejscu p臋cherzyk 艂膮czy si臋 z b艂on膮.
-
2:46 - 2:48Kom贸rka wypuszcza antycia艂o,
-
2:48 - 2:51kt贸re rusza na poszukiwanie wirusa.
-
2:51 - 2:53Pozosta艂o艣ci p臋cherzyka zostan膮 roz艂o偶one
-
2:53 - 2:54przez lizosomy
-
2:54 - 2:57i przetworzone ponownie wiele razy.
-
2:57 - 3:00Sk膮d kom贸rka czerpie energi臋
do tego wszystkiego? -
3:00 - 3:02To rola mitochondri贸w.
-
3:02 - 3:05Aby wytworzy膰 energi臋, pobieraj膮 tlen.
-
3:05 - 3:07To jedyny pow贸d, dla kt贸rego oddychamy.
-
3:07 - 3:09Dodaj膮 do niego elektrony z po偶ywienia,
-
3:09 - 3:11偶eby stworzy膰 cz膮steczki wody.
-
3:11 - 3:14Ten proces wytwarza te偶
wysokoenergetyczn膮 cz膮steczk臋, -
3:14 - 3:18nazywan膮 ATP, kt贸r膮 kom贸rka
wykorzystuje jako 藕r贸d艂o energii. -
3:18 - 3:21Kom贸rki ro艣linne
wytwarzaj膮 energi臋 inaczej. -
3:21 - 3:22Maj膮 chloroplasty,
-
3:22 - 3:24kt贸re 艂膮cz膮 dwutlenek w臋gla i wod臋
-
3:24 - 3:26z energi膮 s艂oneczn膮,
-
3:26 - 3:28by wytworzy膰 tlen i cukier,
-
3:28 - 3:30czyli form臋 energii chemicznej.
-
3:30 - 3:33Wszystkie elementy kom贸rki
musz膮 wsp贸艂pracowa膰, -
3:33 - 3:35偶eby wszystko sprawnie dzia艂a艂o,
-
3:35 - 3:37a wszystkie kom贸rki musz膮 wsp贸艂pracowa膰,
-
3:37 - 3:39偶eby organizm dobrze dzia艂a艂.
-
3:39 - 3:41To naprawd臋 bardzo du偶o kom贸rek.
-
3:41 - 3:42Naukowcy s膮dz膮,
-
3:42 - 3:44偶e jest ich oko艂o 37 bilion贸w.
- Title:
- Kom贸rka kontra wirus: wielka bitwa o zdrowie - Shannon Stiles
- Description:
-
Zobacz ca艂膮 lekcj臋: http://ed.ted.com/lessons/cell-vs-virus-a-battle-for-health-shannon-stiles
Wszystkie 偶ywe stworzenia s膮 zbudowane z kom贸rek. W ludzkim ciele te sprawnie dzia艂aj膮ce jednostki s膮 chronione przez specjaln膮 warstw臋, os艂aniaj膮c膮 kom贸rki przed wrednymi intruzami, takimi jak wirus przezi臋bienia. Shannon Stiles zabiera nas w podr贸偶 do wn臋trza kom贸rki, przedstawiaj膮c mikroskopijny arsena艂 broni oraz wojownik贸w, kt贸rzy walcz膮 w bitwie o nasze zdrowie.
Lekcja: Shannon Stiles, animacja: Igor Coric.
- Video Language:
- English
- Team:
closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 03:59
![]() |
Krystian Aparta edited Polish subtitles for Cell vs. virus: A battle for health - Shannon Stiles | May 9, 2015, 3:51 PM |
![]() |
Krystian Aparta edited Polish subtitles for Cell vs. virus: A battle for health - Shannon Stiles | May 9, 2015, 3:51 PM |
![]() |
Krystian Aparta edited Polish subtitles for Cell vs. virus: A battle for health - Shannon Stiles | May 9, 2015, 3:51 PM |
![]() |
Krystian Aparta approved Polish subtitles for Cell vs. virus: A battle for health - Shannon Stiles | May 9, 2015, 3:47 PM |
![]() |
Rysia Wand accepted Polish subtitles for Cell vs. virus: A battle for health - Shannon Stiles | May 5, 2015, 2:11 AM |
![]() |
Rysia Wand edited Polish subtitles for Cell vs. virus: A battle for health - Shannon Stiles | May 5, 2015, 2:11 AM |
![]() |
Rysia Wand edited Polish subtitles for Cell vs. virus: A battle for health - Shannon Stiles | May 5, 2015, 2:11 AM |
![]() |
Marta Konieczna edited Polish subtitles for Cell vs. virus: A battle for health - Shannon Stiles | May 10, 2014, 6:47 PM |