hideAmara.org has a cloud-base solution for your organization or team of subtitling collaborators that comes with a private workspace and many other features.
馃挕 Learn more about Amara Plus today!

< Return to Video

Kom贸rka kontra wirus: wielka bitwa o zdrowie - Shannon Stiles

  • 0:07 - 0:10
    Stoisz w kolejce w sklepie, gdy... Ojej!
  • 0:10 - 0:11
    Kto艣 na ciebie kicha.
  • 0:11 - 0:14
    Wirus przezi臋bienia trafia do p艂uc
  • 0:14 - 0:16
    i l膮duje na kom贸rce nab艂onka
    dr贸g oddechowych.
  • 0:16 - 0:19
    Wszystkie 偶yj膮ce stworzenia
    s膮 zbudowane z kom贸rek,
  • 0:19 - 0:21
    od mikroskopijnych bakterii
  • 0:21 - 0:24
    po ogromne wieloryby i ciebie.
  • 0:24 - 0:27
    Kom贸rki s膮 otoczone b艂on膮 kom贸rkow膮,
  • 0:27 - 0:30
    grub膮, elastyczn膮 warstw膮
    zbudowan膮 z bia艂ek i t艂uszcz贸w,
  • 0:30 - 0:33
    kt贸ra ochrania ich elementy sk艂adowe.
  • 0:33 - 0:35
    Jest p贸艂przepuszczalna,
  • 0:35 - 0:37
    czyli pewne rzeczy
    mog膮 przez ni膮 przenikn膮膰,
  • 0:37 - 0:38
    a inne nie.
  • 0:38 - 0:41
    B艂ona kom贸rkowa jest pokryta
    ma艂ymi wypustkami.
  • 0:41 - 0:43
    Maj膮 r贸偶ne funkcje.
  • 0:43 - 0:45
    艁膮cz膮 si臋 z s膮siednimi kom贸rkami
  • 0:45 - 0:48
    lub z niezb臋dnymi sk艂adnikami od偶ywczymi.
  • 0:48 - 0:50
    Kom贸rki ro艣linne i zwierz臋ce maj膮 b艂ony,
  • 0:50 - 0:52
    ale tylko ro艣linne maj膮 艣ciany kom贸rkowe,
  • 0:52 - 0:56
    zbudowane z twardej celulozy,
    nadaj膮ce ro艣linie struktur臋.
  • 0:56 - 0:59
    Wirus, kt贸ry wpad艂 do twych p艂uc,
    jest podst臋pny.
  • 0:59 - 1:01
    Udaj膮c przyjaciela,
  • 1:01 - 1:04
    przyczepia si臋 do wypustki b艂ony,
  • 1:04 - 1:07
    a kom贸rka wprowadza go do 艣rodka.
  • 1:07 - 1:09
    Kiedy wirus przechodzi przez b艂on臋,
  • 1:09 - 1:10
    kom贸rka rozpoznaje sw贸j b艂膮d.
  • 1:10 - 1:12
    Wr贸g jest w 艣rodku!
  • 1:12 - 1:14
    Na miejsce przybywaj膮 specjalne enzymy,
  • 1:14 - 1:16
    rozbijaj膮 wirus na kawa艂ki.
  • 1:16 - 1:18
    Jeden z nich wysy艂aj膮 z powrotem
  • 1:18 - 1:19
    przez b艂on臋 kom贸rkow膮,
  • 1:19 - 1:22
    gdzie kom贸rka wysy艂a ostrze偶enie
    do s膮siednich kom贸rek
  • 1:22 - 1:24
    o obecno艣ci intruza.
  • 1:24 - 1:26
    S膮siednie kom贸rki widz膮 ostrze偶enie,
  • 1:26 - 1:28
    szybko podejmuj膮 dzia艂anie.
  • 1:28 - 1:29
    Musz膮 wytworzy膰 antycia艂a,
  • 1:29 - 1:31
    bia艂ka, kt贸re zaatakuj膮
  • 1:31 - 1:33
    i zabij膮 agresywnego wirusa.
  • 1:33 - 1:36
    Proces ten zaczyna si臋 w j膮drze.
  • 1:36 - 1:38
    Zawiera ono nasze DNA,
  • 1:38 - 1:40
    kod, kt贸ry m贸wi kom贸rkom, jak dzia艂a膰,
  • 1:40 - 1:43
    偶eby dzia艂a艂 ca艂y organizm.
  • 1:43 - 1:46
    Pewien odcinek DNA zawiera instrukcje,
  • 1:46 - 1:49
    jak kom贸rka ma tworzy膰 antycia艂a.
  • 1:49 - 1:52
    Enzymy w j膮drze odnajduj膮
    w艂a艣ciwy fragment DNA,
  • 1:52 - 1:54
    tworz膮 kopi臋 tych instrukcji,
  • 1:54 - 1:56
    nazwan膮 matrycowym RNA.
  • 1:56 - 2:00
    Opuszcza on j膮dro, by przekaza膰 rozkazy.
  • 2:00 - 2:03
    Matrycowy RNA trafia do rybosomu.
  • 2:03 - 2:06
    Rybosom贸w mo偶e by膰 ich nawet 10 milion贸w
  • 2:06 - 2:07
    w jednej ludzkiej kom贸rce,
  • 2:07 - 2:09
    rozsianych po wst膮偶kowatej strukturze,
  • 2:09 - 2:12
    zwanej retikulum endoplazmatycznym.
  • 2:12 - 2:15
    Rybosom odczytuje instrukcje z j膮dra.
  • 2:15 - 2:18
    Pobiera aminokwasy i 艂膮czy je ze sob膮,
  • 2:18 - 2:22
    tworz膮c bia艂ko antycia艂a,
    kt贸re ma zwalczy膰 wirus.
  • 2:22 - 2:23
    Ale zanim to nast膮pi,
  • 2:23 - 2:26
    antycia艂o musi opu艣ci膰 kom贸rk臋.
  • 2:26 - 2:29
    Udaje si臋 do aparatu Golgiego.
  • 2:29 - 2:32
    Tutaj jest przygotowane do wys艂ania
    na zewn膮trz kom贸rki.
  • 2:32 - 2:35
    Zamkni臋te w p臋cherzyku
    z tego samego materia艂u, co b艂ona,
  • 2:35 - 2:38
    aparat Golgiego instruuje antycia艂o,
  • 2:38 - 2:41
    jak dosta膰 si臋 do b艂ony kom贸rkowej.
  • 2:41 - 2:46
    Na miejscu p臋cherzyk 艂膮czy si臋 z b艂on膮.
  • 2:46 - 2:48
    Kom贸rka wypuszcza antycia艂o,
  • 2:48 - 2:51
    kt贸re rusza na poszukiwanie wirusa.
  • 2:51 - 2:53
    Pozosta艂o艣ci p臋cherzyka zostan膮 roz艂o偶one
  • 2:53 - 2:54
    przez lizosomy
  • 2:54 - 2:57
    i przetworzone ponownie wiele razy.
  • 2:57 - 3:00
    Sk膮d kom贸rka czerpie energi臋
    do tego wszystkiego?
  • 3:00 - 3:02
    To rola mitochondri贸w.
  • 3:02 - 3:05
    Aby wytworzy膰 energi臋, pobieraj膮 tlen.
  • 3:05 - 3:07
    To jedyny pow贸d, dla kt贸rego oddychamy.
  • 3:07 - 3:09
    Dodaj膮 do niego elektrony z po偶ywienia,
  • 3:09 - 3:11
    偶eby stworzy膰 cz膮steczki wody.
  • 3:11 - 3:14
    Ten proces wytwarza te偶
    wysokoenergetyczn膮 cz膮steczk臋,
  • 3:14 - 3:18
    nazywan膮 ATP, kt贸r膮 kom贸rka
    wykorzystuje jako 藕r贸d艂o energii.
  • 3:18 - 3:21
    Kom贸rki ro艣linne
    wytwarzaj膮 energi臋 inaczej.
  • 3:21 - 3:22
    Maj膮 chloroplasty,
  • 3:22 - 3:24
    kt贸re 艂膮cz膮 dwutlenek w臋gla i wod臋
  • 3:24 - 3:26
    z energi膮 s艂oneczn膮,
  • 3:26 - 3:28
    by wytworzy膰 tlen i cukier,
  • 3:28 - 3:30
    czyli form臋 energii chemicznej.
  • 3:30 - 3:33
    Wszystkie elementy kom贸rki
    musz膮 wsp贸艂pracowa膰,
  • 3:33 - 3:35
    偶eby wszystko sprawnie dzia艂a艂o,
  • 3:35 - 3:37
    a wszystkie kom贸rki musz膮 wsp贸艂pracowa膰,
  • 3:37 - 3:39
    偶eby organizm dobrze dzia艂a艂.
  • 3:39 - 3:41
    To naprawd臋 bardzo du偶o kom贸rek.
  • 3:41 - 3:42
    Naukowcy s膮dz膮,
  • 3:42 - 3:44
    偶e jest ich oko艂o 37 bilion贸w.
Title:
Kom贸rka kontra wirus: wielka bitwa o zdrowie - Shannon Stiles
Description:

Zobacz ca艂膮 lekcj臋: http://ed.ted.com/lessons/cell-vs-virus-a-battle-for-health-shannon-stiles

Wszystkie 偶ywe stworzenia s膮 zbudowane z kom贸rek. W ludzkim ciele te sprawnie dzia艂aj膮ce jednostki s膮 chronione przez specjaln膮 warstw臋, os艂aniaj膮c膮 kom贸rki przed wrednymi intruzami, takimi jak wirus przezi臋bienia. Shannon Stiles zabiera nas w podr贸偶 do wn臋trza kom贸rki, przedstawiaj膮c mikroskopijny arsena艂 broni oraz wojownik贸w, kt贸rzy walcz膮 w bitwie o nasze zdrowie.

Lekcja: Shannon Stiles, animacja: Igor Coric.

more 禄 芦 less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
03:59
Krystian Aparta edited Polish subtitles for Cell vs. virus: A battle for health - Shannon Stiles May 9, 2015, 3:51 PM
Krystian Aparta edited Polish subtitles for Cell vs. virus: A battle for health - Shannon Stiles May 9, 2015, 3:51 PM
Krystian Aparta edited Polish subtitles for Cell vs. virus: A battle for health - Shannon Stiles May 9, 2015, 3:51 PM
Krystian Aparta approved Polish subtitles for Cell vs. virus: A battle for health - Shannon Stiles May 9, 2015, 3:47 PM
Rysia Wand accepted Polish subtitles for Cell vs. virus: A battle for health - Shannon Stiles May 5, 2015, 2:11 AM
Rysia Wand edited Polish subtitles for Cell vs. virus: A battle for health - Shannon Stiles May 5, 2015, 2:11 AM
Rysia Wand edited Polish subtitles for Cell vs. virus: A battle for health - Shannon Stiles May 5, 2015, 2:11 AM
Marta Konieczna edited Polish subtitles for Cell vs. virus: A battle for health - Shannon Stiles May 10, 2014, 6:47 PM
Show all

Polish subtitles

Revisions

  • Revision 4 Edited
    Krystian Aparta May 9, 2015, 3:51 PM