[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:06.71,0:00:09.58,Default,,0000,0000,0000,,Stoisz w kolejce w sklepie, gdy... Ojej!
Dialogue: 0,0:00:09.58,0:00:11.28,Default,,0000,0000,0000,,Ktoś na ciebie kicha.
Dialogue: 0,0:00:11.28,0:00:13.74,Default,,0000,0000,0000,,Wirus przeziębienia trafia do płuc
Dialogue: 0,0:00:13.74,0:00:16.49,Default,,0000,0000,0000,,i ląduje na komórce nabłonka \Ndróg oddechowych.
Dialogue: 0,0:00:16.49,0:00:19.04,Default,,0000,0000,0000,,Wszystkie żyjące stworzenia \Nsą zbudowane z komórek,
Dialogue: 0,0:00:19.04,0:00:21.07,Default,,0000,0000,0000,,od mikroskopijnych bakterii
Dialogue: 0,0:00:21.07,0:00:23.85,Default,,0000,0000,0000,,po ogromne wieloryby i ciebie.
Dialogue: 0,0:00:23.85,0:00:27.19,Default,,0000,0000,0000,,Komórki są otoczone błoną komórkową,
Dialogue: 0,0:00:27.19,0:00:30.28,Default,,0000,0000,0000,,grubą, elastyczną warstwą \Nzbudowaną z białek i tłuszczów,
Dialogue: 0,0:00:30.28,0:00:33.48,Default,,0000,0000,0000,,która ochrania ich elementy składowe.
Dialogue: 0,0:00:33.48,0:00:34.61,Default,,0000,0000,0000,,Jest półprzepuszczalna,
Dialogue: 0,0:00:34.61,0:00:37.05,Default,,0000,0000,0000,,czyli pewne rzeczy \Nmogą przez nią przeniknąć,
Dialogue: 0,0:00:37.05,0:00:38.40,Default,,0000,0000,0000,,a inne nie.
Dialogue: 0,0:00:38.40,0:00:41.50,Default,,0000,0000,0000,,Błona komórkowa jest pokryta\Nmałymi wypustkami.
Dialogue: 0,0:00:41.50,0:00:42.75,Default,,0000,0000,0000,,Mają różne funkcje.
Dialogue: 0,0:00:42.75,0:00:44.73,Default,,0000,0000,0000,,Łączą się z sąsiednimi komórkami
Dialogue: 0,0:00:44.73,0:00:47.78,Default,,0000,0000,0000,,lub z niezbędnymi składnikami odżywczymi.
Dialogue: 0,0:00:47.78,0:00:50.06,Default,,0000,0000,0000,,Komórki roślinne i zwierzęce mają błony,
Dialogue: 0,0:00:50.06,0:00:52.05,Default,,0000,0000,0000,,ale tylko roślinne mają ściany komórkowe,
Dialogue: 0,0:00:52.05,0:00:56.05,Default,,0000,0000,0000,,zbudowane z twardej celulozy, \Nnadające roślinie strukturę.
Dialogue: 0,0:00:56.05,0:00:59.41,Default,,0000,0000,0000,,Wirus, który wpadł do twych płuc, \Njest podstępny.
Dialogue: 0,0:00:59.41,0:01:00.81,Default,,0000,0000,0000,,Udając przyjaciela,
Dialogue: 0,0:01:00.81,0:01:03.55,Default,,0000,0000,0000,,przyczepia się do wypustki błony,
Dialogue: 0,0:01:03.55,0:01:06.95,Default,,0000,0000,0000,,a komórka wprowadza go do środka.
Dialogue: 0,0:01:06.95,0:01:08.68,Default,,0000,0000,0000,,Kiedy wirus przechodzi przez błonę,
Dialogue: 0,0:01:08.68,0:01:10.22,Default,,0000,0000,0000,,komórka rozpoznaje swój błąd.
Dialogue: 0,0:01:10.22,0:01:12.17,Default,,0000,0000,0000,,Wróg jest w środku!
Dialogue: 0,0:01:12.17,0:01:14.15,Default,,0000,0000,0000,,Na miejsce przybywają specjalne enzymy,
Dialogue: 0,0:01:14.15,0:01:16.22,Default,,0000,0000,0000,,rozbijają wirus na kawałki.
Dialogue: 0,0:01:16.22,0:01:18.04,Default,,0000,0000,0000,,Jeden z nich wysyłają z powrotem
Dialogue: 0,0:01:18.04,0:01:19.38,Default,,0000,0000,0000,,przez błonę komórkową,
Dialogue: 0,0:01:19.38,0:01:22.06,Default,,0000,0000,0000,,gdzie komórka wysyła ostrzeżenie\Ndo sąsiednich komórek
Dialogue: 0,0:01:22.06,0:01:23.72,Default,,0000,0000,0000,,o obecności intruza.
Dialogue: 0,0:01:23.72,0:01:25.50,Default,,0000,0000,0000,,Sąsiednie komórki widzą ostrzeżenie,
Dialogue: 0,0:01:25.50,0:01:27.81,Default,,0000,0000,0000,,szybko podejmują działanie.
Dialogue: 0,0:01:27.81,0:01:29.42,Default,,0000,0000,0000,,Muszą wytworzyć antyciała,
Dialogue: 0,0:01:29.42,0:01:30.98,Default,,0000,0000,0000,,białka, które zaatakują
Dialogue: 0,0:01:30.98,0:01:33.07,Default,,0000,0000,0000,,i zabiją agresywnego wirusa.
Dialogue: 0,0:01:33.07,0:01:35.66,Default,,0000,0000,0000,,Proces ten zaczyna się w jądrze.
Dialogue: 0,0:01:35.66,0:01:37.67,Default,,0000,0000,0000,,Zawiera ono nasze DNA,
Dialogue: 0,0:01:37.67,0:01:40.39,Default,,0000,0000,0000,,kod, który mówi komórkom, jak działać,
Dialogue: 0,0:01:40.39,0:01:43.29,Default,,0000,0000,0000,,żeby działał cały organizm.
Dialogue: 0,0:01:43.29,0:01:46.13,Default,,0000,0000,0000,,Pewien odcinek DNA zawiera instrukcje,
Dialogue: 0,0:01:46.13,0:01:49.28,Default,,0000,0000,0000,,jak komórka ma tworzyć antyciała.
Dialogue: 0,0:01:49.28,0:01:52.33,Default,,0000,0000,0000,,Enzymy w jądrze odnajdują \Nwłaściwy fragment DNA,
Dialogue: 0,0:01:52.33,0:01:54.14,Default,,0000,0000,0000,,tworzą kopię tych instrukcji,
Dialogue: 0,0:01:54.14,0:01:56.43,Default,,0000,0000,0000,,nazwaną matrycowym RNA.
Dialogue: 0,0:01:56.43,0:02:00.42,Default,,0000,0000,0000,,Opuszcza on jądro, by przekazać rozkazy.
Dialogue: 0,0:02:00.42,0:02:03.47,Default,,0000,0000,0000,,Matrycowy RNA trafia do rybosomu.
Dialogue: 0,0:02:03.47,0:02:05.91,Default,,0000,0000,0000,,Rybosomów może być ich nawet 10 milionów
Dialogue: 0,0:02:05.91,0:02:07.30,Default,,0000,0000,0000,,w jednej ludzkiej komórce,
Dialogue: 0,0:02:07.30,0:02:09.14,Default,,0000,0000,0000,,rozsianych po wstążkowatej strukturze,
Dialogue: 0,0:02:09.14,0:02:11.67,Default,,0000,0000,0000,,zwanej retikulum endoplazmatycznym.
Dialogue: 0,0:02:11.67,0:02:14.91,Default,,0000,0000,0000,,Rybosom odczytuje instrukcje z jądra.
Dialogue: 0,0:02:14.91,0:02:18.09,Default,,0000,0000,0000,,Pobiera aminokwasy i łączy je ze sobą,
Dialogue: 0,0:02:18.09,0:02:22.00,Default,,0000,0000,0000,,tworząc białko antyciała, \Nktóre ma zwalczyć wirus.
Dialogue: 0,0:02:22.00,0:02:23.24,Default,,0000,0000,0000,,Ale zanim to nastąpi,
Dialogue: 0,0:02:23.24,0:02:25.78,Default,,0000,0000,0000,,antyciało musi opuścić komórkę.
Dialogue: 0,0:02:25.78,0:02:28.65,Default,,0000,0000,0000,,Udaje się do aparatu Golgiego.
Dialogue: 0,0:02:28.65,0:02:31.72,Default,,0000,0000,0000,,Tutaj jest przygotowane do wysłania\Nna zewnątrz komórki.
Dialogue: 0,0:02:31.72,0:02:35.12,Default,,0000,0000,0000,,Zamknięte w pęcherzyku \Nz tego samego materiału, co błona,
Dialogue: 0,0:02:35.12,0:02:38.45,Default,,0000,0000,0000,,aparat Golgiego instruuje antyciało,
Dialogue: 0,0:02:38.45,0:02:41.36,Default,,0000,0000,0000,,jak dostać się do błony komórkowej.
Dialogue: 0,0:02:41.36,0:02:45.99,Default,,0000,0000,0000,,Na miejscu pęcherzyk łączy się z błoną.
Dialogue: 0,0:02:45.99,0:02:47.95,Default,,0000,0000,0000,,Komórka wypuszcza antyciało,
Dialogue: 0,0:02:47.95,0:02:50.58,Default,,0000,0000,0000,,które rusza na poszukiwanie wirusa.
Dialogue: 0,0:02:50.58,0:02:52.71,Default,,0000,0000,0000,,Pozostałości pęcherzyka zostaną rozłożone
Dialogue: 0,0:02:52.71,0:02:53.98,Default,,0000,0000,0000,,przez lizosomy
Dialogue: 0,0:02:53.98,0:02:56.92,Default,,0000,0000,0000,,i przetworzone ponownie wiele razy.
Dialogue: 0,0:02:56.92,0:03:00.08,Default,,0000,0000,0000,,Skąd komórka czerpie energię \Ndo tego wszystkiego?
Dialogue: 0,0:03:00.08,0:03:02.40,Default,,0000,0000,0000,,To rola mitochondriów.
Dialogue: 0,0:03:02.40,0:03:04.72,Default,,0000,0000,0000,,Aby wytworzyć energię, pobierają tlen.
Dialogue: 0,0:03:04.72,0:03:07.37,Default,,0000,0000,0000,,To jedyny powód, dla którego oddychamy.
Dialogue: 0,0:03:07.37,0:03:09.39,Default,,0000,0000,0000,,Dodają do niego elektrony z pożywienia,
Dialogue: 0,0:03:09.39,0:03:11.46,Default,,0000,0000,0000,,żeby stworzyć cząsteczki wody.
Dialogue: 0,0:03:11.46,0:03:14.33,Default,,0000,0000,0000,,Ten proces wytwarza też \Nwysokoenergetyczną cząsteczkę,
Dialogue: 0,0:03:14.33,0:03:18.24,Default,,0000,0000,0000,,nazywaną ATP, którą komórka \Nwykorzystuje jako źródło energii.
Dialogue: 0,0:03:18.24,0:03:20.96,Default,,0000,0000,0000,,Komórki roślinne \Nwytwarzają energię inaczej.
Dialogue: 0,0:03:20.96,0:03:22.10,Default,,0000,0000,0000,,Mają chloroplasty,
Dialogue: 0,0:03:22.10,0:03:24.20,Default,,0000,0000,0000,,które łączą dwutlenek węgla i wodę
Dialogue: 0,0:03:24.20,0:03:26.05,Default,,0000,0000,0000,,z energią słoneczną,
Dialogue: 0,0:03:26.05,0:03:27.77,Default,,0000,0000,0000,,by wytworzyć tlen i cukier,
Dialogue: 0,0:03:27.77,0:03:30.34,Default,,0000,0000,0000,,czyli formę energii chemicznej.
Dialogue: 0,0:03:30.34,0:03:32.65,Default,,0000,0000,0000,,Wszystkie elementy komórki \Nmuszą współpracować,
Dialogue: 0,0:03:32.65,0:03:34.53,Default,,0000,0000,0000,,żeby wszystko sprawnie działało,
Dialogue: 0,0:03:34.53,0:03:36.65,Default,,0000,0000,0000,,a wszystkie komórki muszą współpracować,
Dialogue: 0,0:03:36.65,0:03:38.95,Default,,0000,0000,0000,,żeby organizm dobrze działał.
Dialogue: 0,0:03:38.95,0:03:40.52,Default,,0000,0000,0000,,To naprawdę bardzo dużo komórek.
Dialogue: 0,0:03:40.52,0:03:41.80,Default,,0000,0000,0000,,Naukowcy sądzą,
Dialogue: 0,0:03:41.80,0:03:44.31,Default,,0000,0000,0000,,że jest ich około 37 bilionów.