Parmigianino, Uzun Boyunlu Madonna, 1530-33

Parmigianino, Uzun Boyunlu Madonna, 1530-33, 73 x 60 cm, Uffizi, Floransa
Bu video, Dr. Beth Harris ve Dr. Steven Zucker'ın açıklamaları baz alınarak düzenlenmiştir.

.

Parmigianino'nun maniyerist üslupta çok önemli bir tablosuna bakmaktayız, bu eserin ismi

'Uzun Boyunlu Madonna'.

Bu, tabiri caizse komik bir resim.

Ve oldukça büyük bir resim.

Meryem oldukça büyük,

ve bazı bölgeleri de oldukça büyük.

Hz. Meryem'in başı küçük,

bedeniyle ve

özellikle de oldukça geniş kalçalarıyla karşılaştırıldığında başı çok küçük.

Aşağıya doğru baktığımızda, ayak parmakları da çok küçük.

Hz. Meryem adeta Hz. İsa'nın üzerinde yer aldığı bir peysaj gibi.

.

İsa da oldukça büyük resmedilmiş.

Vücudu oldukça büyük, ve vücudu dışa doğru açılmış.

Kolu geriye düşmüş, neredeyse

kolu omuzundan çıkmış gibi duruyor.

Kolunun bu şekilde çizilmiş olmasının başka bir örneği geliyor aklıma.

Michelangelo'nun Pieta isimli eserini düşünüyorum,

o eserde Hz. Meryem'in kucağında oğlunun ölüsü vardır ve Hz. İsa'nın kolu sarkmıştır.

Baktığımız resimde ise Hz. İsa yaşıyor,

henüz bir bebek, muhtemelen uyuyor ancak

ölü gibi de gözüküyor.

Pieta ile bağlantı kurduğumuzda,bu resimde Hz. Meryem'in alt bedeninin niçin bu kadar geniş resmedildiğini anlamlandırabiliyoruz.

Zira heykelde de, Hz. Meryem oğlunun ölü bedenini

taşıyabilmek için oldukça büyük canlandırılmıştı.

Bu resme baktığımızda, artık yüksek Rönesans döneminde olmadığımızı hemen anlayabiliyoruz.

Peki aradaki dönemde neler oldu?

Öncelikle, maniyerizm gelişti.

Yüksek Rönesans dönemi sanatçıları, yapılabilecek her şeyin

zirvelerini belirlemişlerdi.

Giotto'nun zamanından beri geliştirilmeye çalışılan natüralizm

mükemmel hale getirilmişti.

Yüksek Rönesans döneminde kullanılan görsel yanılsamalar

burada bedenin şeklini değiştirmek ve dönüştürmek için kullanılmış.

Bedenin gerçek olamayacak kadar zarif gözükmesini sağlayacak

aşırı bir değiştirmeden bahsetmiyorum.

Sadece Yüksek Rönesans dönemindeki güzellik ve zerafeti

alıyor ve bir üst seviyeye çıkartıyor, biraz abartıyor.

.

Maniyerizmi düşündüğümüzde, sanatın kaynağının doğa değil de

sanat olduğunu düşünürüz.

Rönesans döneminde sanat doğanın ve dünyanın gözlemlenmesi

üstüne kuruludur,

ancak bu esere baktığımızda Michelangelo'nun

'Giuliano de Medici' portresi ve oradaki uzun boyun aklımıza geliyor.

Veya Pieta'yı anımsıyoruz.

Bu eser başka sanat eserlerine referanslar veriyor,

sanatsal geleneklere göndermeler yapıyor.

Maniyeristler, insan anatomisine veya figürlerin

doğala yakın şekilde resmedilmesine pek önem vermiyorlar.

Hatta iki maniyerist ressam arasındaki bir mektupta,

sol eli alıp sağ kola yerleştirelim.. gibi bir şey yazılmış olduğunu hatırlıyorum.

.

bedeni bilinçli olarak karmaşık hale getiriyorlar ve

formlar arasında anlamsız ilişkiler kuruyorlar.

Örneğin meleğin tuttuğu vazo ile

meleğin baldırı arasındaki ilişkiye bakın.

Örneğin Meryem'in büyük cüssesi ile

sağ alt köşedeki kahinin ilişkisine bakalım.

Çok uzaklarda olması beklenen bir figür bu,

ancak Meryem'in ayaklarının yanında çok küçük bir figür olarak gözüküyor.

Meryem'in göğsüne yerleştirdiği eline bakalım,

gerçek olamayacak kadar uzun parmakları var,
parmakları neredeyse kemiksiz.

Beden dili bir şey ifade etmekte yetersiz kalıyor.

Vücut hareketlerini, jestleri, tiyatrovari bir sahneyi görüyoruz

ancak figürün ne yapmak istediğini, niyetini tam algılayamıyoruz.

Sanat adına dramatize edilmiş bir sahne.

.

.

Bilinçli bir yoğunluk var,

ve bu gerçek dışılık algısını artırıyor.

Sağdaki sütunlara baktığımızda,

çok arka planda bir sütun var,

o kadar eğik bir açıdan görüyoruz ki

kendi başına bir duvar gibi gözüküyor.

Zemine baktığımızda, kolonların arasından

geçen ışık ve gölgeleri görüyoruz.

.

Burada oldukça büyük bir bölümde bir belirsizlik var,

bunun sebebi de resmin o kısmının tammalanmamış olması.

Maniyerism, Rönesans'ın mükemmeliyetçilik

duygusuna ciddi bir tepki veriyor gibi gözüküyor.

Biliyorsunuz Rönesans dönemi natüralizme son derece sadık.

Ve sonrasında ise bu sınırlamalara

karşı bir reaksiyon geliştiğini gözlemliyoruz.

Veya aşılacak bir şey kalmadığını, ve artık gerçekten yeni bir şeyler denemeleri gerektiğini düşünüyorlar.

Bu fikirler de genel kabul görmeye başlıyor,

ve bu tarz eserler için özel bir izleyici kitlesi oluşuyor.

.

Bu eserlerin yüksek entellektüel seviyeyi imgeledikleri düşünülüyor.

.

.