Πώς να ενισχύσουμε τη συναισθηματική υγεία των δασκάλων;

Οι δάσκαλοι στηρίζουν συναισθηματικά τα παιδιά μας - ποιος, όμως, στηρίζει τους δασκάλους μας; Σε αυτή τη διαφωτιστική ομιλία, η εκπαιδευτικός Σίντνεϊ Τζένσεν διερευνά το πώς οι δάσκαλοι κινδυνεύουν από το «δευτερογενές τραύμα» - όταν απορροφούν το συναισθηματικό βάρος των εμπειριών των μαθητών τους - και δείχνει πώς τα σχολεία μπορούν να βρουν δημιουργικούς τρόπους για να ενισχύσουν την πνευματική υγεία και ευημερία όλων.

Όπως πολλοί καθηγητές,

κάθε χρονιά την πρώτη μέρα στο σχολείο

κάνω με τους μαθητές μου μια δραστηριότητα
για να σπάσει ο πάγος.

Διδάσκω στο Λύκειο Λίνκολν,
στο Λίνκολν της Νεμπράσκα,

Είμαστε ένα από τα παλαιότερα λύκεια
με μαθητές πολύ διαφορετικής προέλευσης

στην πολιτεία μας.

Από όσο γνωρίζουμε,

είμαστε το μόνο λύκειο στον κόσμο
που έχει για μασκότ τους Κρίκους.

Μια αλυσίδα, σαν να λέμε.

(Γέλια)

Κι αφού αυτή είναι η μασκότ του σχολείου,

έχουμε ένα άγαλμα μπροστά από το κτίριο

με τέσσερις κρίκους ενωμένους σαν αλυσίδα.

Κάθε κρίκος έχει μια σημασία.

Οι κρίκοι αντιπροσωπεύουν την παράδοση,

την αριστεία, την ενότητα
και τη διαφορετικότητα.

Την πρώτη μέρα του σχολείου

διδάσκω στους καινούριους μαθητές μου
τη σημασία που κρύβουν οι κρίκοι,

και τους δίνω από ένα κομμάτι χαρτί.

Πάνω στο χαρτί, τους ζητάω
να γράψουν κάτι για τον εαυτό τους.

Μπορεί να είναι κάτι που αγαπούν,

κάτι στο οποίο ελπίζουν -

οτιδήποτε περιγράφει την ταυτότητά τους.

Μετά κάνω τον γύρο της τάξης
μ' ένα συρραπτικό,

κι ενώνω όλα τα χαρτάκια μαζί

για να φτιάξω μια αλυσίδα.

Κρεμάμε την αλυσίδα στην τάξη
και για διακόσμηση, βέβαια,

αλλά και για να μας θυμίζει
ότι όλοι συνδεόμαστε.

Είμαστε όλοι κρίκοι.

Τι γίνεται τώρα όταν ένας
από τους κρίκους νιώθει αδύναμος;

Και τι γίνεται όταν νιώθει αδύναμη

αυτή που κρατάει το συρραπτικό;

Το πρόσωπο το οποίο πρέπει
να κάνει αυτές τις συνδέσεις.

Η καθηγήτρια.

Ως καθηγητές, εργαζόμαστε καθημερινά

για να στηρίξουμε κοινωνικά,
συναισθηματικά και ακαδημαϊκά

τους μαθητές μας που μας έρχονται
με διαφορετικές κι αντίξοες συνθήκες.

Όπως οι περισσότεροι καθηγητές,

έχω μαθητές που γυρίζουν σπίτι κάθε μέρα,

κάθονται στο τραπέζι της κουζίνας

ενώ οι γονείς τους - ο ένας ή κι οι δυο -
ετοιμάζουν ένα υγιεινό, θρεπτικό γεύμα.

Στο γεύμα λένε περιληπτικά
το διήγημα που διάβασαν

στο μάθημα της Γλώσσας το πρωί

ή εξηγούν πώς λειτουργούν
οι Νόμοι της Κίνησης του Νεύτωνα.

Έχω, όμως και μαθητές
που γυρίζουν στο ίδρυμα για τους άστεγους

ή στο σπίτι για εφήβους χωρίς κηδεμόνες.

Γυρίζουν στο αυτοκίνητο που η οικογένεια
έχει για σπίτι αυτόν τον καιρό.

Έρχονται στο σχολείο με τραύματα,

κι όταν εγώ γυρίζω σπίτι κάθε μέρα,
τα τραύματα έρχονται μαζί μου.

Βλέπετε, αυτή είναι η δυσκολία
του να διδάσκεις.

Δεν είναι η βαθμολόγηση, ο σχεδιασμός
του μαθήματος, οι συναντήσεις,

αν και, βέβαια, όλα αυτά καταλαμβάνουν
μεγάλο μέρος χρόνου και ενέργειας.

Η δυσκολία του να διδάσκεις

είναι όλα όσα δεν μπορείς
να ελέγξεις για τα παιδιά,

όλα εκείνα που δεν μπορείς να αλλάξεις
όταν φύγουν από την τάξη σου.

Αναρωτιέμαι αν πάντα ήταν έτσι.

Σκέφτομαι τα φοιτητικά μου χρόνια
στο Πανεπιστήμιο της Τζόρτζια,

όπου στα μαθήματα μεθοδολογίας μάς δίδαξαν

ότι η ιδέα της καλής
διδασκαλίας έχει αλλάξει.

Δεν διαμορφώνουμε μαθητές

που θα εργαστούν

στη γραμμή παραγωγής σ' ένα εργοστάσιο.

Αντ' αυτού, οι μαθητές μας
θα γίνουν εργαζόμενοι

που θα χρειάζεται να επικοινωνούν,

να συνεργάζονται
και να επιλύουν προβλήματα.

Αυτές οι ανάγκες έχουν κάνει
τις σχέσεις καθηγητών-μαθητών

να μετατραπούν σε κάτι πιο ισχυρό,

πέρα από τον μεταδότη περιεχομένου
και τον παραλήπτη γνώσεων.

Οι διαλέξεις και τα σιωπηλά
ακροατήρια δεν αρκούν πλέον.

Πρέπει να μπορούμε να χτίζουμε σχέσεις
με τους μαθητές μας και μεταξύ τους

για να τους βοηθήσουμε
να νιώθουν συνδεδεμένοι

σ' έναν κόσμο που βασίζεται σε αυτό.

Θυμάμαι τη δεύτερη χρονιά μου
ως καθηγήτριας.

Είχα έναν μαθητή
που θα τον ονομάσω «Ντέιβιντ».

Θυμάμαι, ένιωθα ότι είχα κάνει
σπουδαία δουλειά εκείνη τη χρονιά:

«Δεν είμαι καθηγήτρια για πρώτη χρονιά!

Ξέρω τι κάνω!»

Ήταν την τελευταία μέρα στο σχολείο

που ευχήθηκα στον Ντέϊβιντ καλό καλοκαίρι.

Τον παρακολουθούσα να φεύγει,

και σκέφτηκα,

Δεν ξέρω καν πως ακούγεται η φωνή του.

Τότε συνειδητοποίησα
ότι κάτι δεν έκανα σωστά.

Κι άλλαξα σχεδόν τα πάντα
στον τρόπο που δίδασκα.

Πρόσθεσα πολλές ευκαιρίες
για τους μαθητές μου να μιλήσουν σ' εμένα

και να μιλήσουν μεταξύ τους,

να σχολιάσουν τα γραπτά τους κείμενα
και να εκφράστούν για ό,τι μάθαιναν.

Μέσα από εκείνες τις συνομιλίες
γνώρισα όχι μόνο τη φωνή τους

μα και τον πόνο τους.

Είχα ξανά τον Ντέιβιντ
στην τάξη μου εκείνη τη χρονιά,

κι έμαθα ότι ο πατέρας του
δεν ήταν καταγεγραμμένος

κι είχε απελαθεί.

Εκείνος άρχισε να συμπεριφέρεται
άσχημα στο σχολείο,

επειδή ήθελε μόνο να είναι
και πάλι μαζί η οικογένειά του.

Ένιωθα τον πόνο του σε μεγάλο βαθμό.

Και χρειαζόμουν κάποιον ν' ακούσει,

κάποιον να με στηρίξει

έτσι, ώστε να μπορέσω να τον στηρίξω
σε κάτι που δεν μπορούσα να κατανοήσω.

Αναγνωρίζουμε αυτή την ανάγκη

σε αστυνομικούς που αντιμετώπισαν
μια φρικτή σκηνή εγκλήματος

και σε νοσοκόμους που έχασαν έναν ασθενή.

Αλλά, όταν πρόκειται για εκπαιδευτικούς,

αυτή η αίσθηση του επείγοντος υστερεί.

Πιστεύω ότι είναι εξαιρετικά σημαντικό

μαθητές και καθηγητές,

διοικητικοί, βοηθοί καθηγητές
και βοηθητικό προσωπικό του σχολείου

να έχουν άνετη και προσιτή πρόσβαση
σε δομές υποστήριξης πνευματικής υγείας.

Όταν διαρκώς προσφέρουμε
υπηρεσίες στους άλλους,

συχνά σε 25 με 125 μαθητές καθημερινά,

αντλούμε συνεχώς από
τους συναισθηματικό μας απόθεμα.

Μετά από λίγο, έχει αδειάσει τόσο πολύ,

που δεν μπορούμε ν' αντέξουμε άλλο.

Το ονομάζουν «δευτερογενές τραύμα»
και «κόπωση του συμπάσχοντος»,

το ότι απορροφούμε τα τραύματα
των μαθητών μας καθημερινά.

Μετά από λίγο καιρό,

οι ψυχές μας βαραίνουν με όλο αυτό.

Το Ινστιτούτο Μπάφετ
στο Πανεπιστήμιο της Νεμπράσκα

βρήκε πρόσφατα
ότι οι περισσότεροι καθηγητές-

86% στην προσχολική εκπαίδευση
και στις πρώτες τάξεις του δημοτικού -

βίωσαν καταθλιπτικά συμπτώματα
την προηγούμενη εβδομάδα.

Βρήκαν ότι περίπου ένας στους δέκα

ανέφεραν κλινικά αξιόλογα
συμπτώματα κατάθλιψης.

Από τις συζητήσεις μου με συναδέλφους
και τις δικές μου εμπειρίες

νιώθω ότι πρόκειται
για έναν παγκόσμιο αγώνα

σε όλες τις σχολικές βαθμίδες.

Τι μας διαφεύγει, λοιπόν;

Σε τι επιτρέπουμε να σπάσει την αλυσίδα
και πώς το επιδιορθώνουμε;

Στα χρόνια που διδάσκω,

έχω ζήσει την αυτοκτονία δύο μαθητών

κι ενός καταπληκτικού συναδέλφου

που αγαπούσε τα παιδιά του,

αμέτρητους άστεγους μαθητές

και παιδιά που μπαινοβγαίνουν
στο σωφρονιστικό σύστημα.

Όταν συμβεί κάτι τέτοιο,

κατά το πρωτόκολλο λες, «Αν χρειαστείς
να μιλήσεις με κάποιον, τότε...»

Κι εγώ λέω ότι αυτό δεν αρκεί.

Είμαι πολύ τυχερή.

Δουλεύω σ' ένα καταπληκτικό σχολείο
με μια υπέροχη διεύθυνση.

Είμαστε σε μια μεγάλη περιοχή

με πολλές υγιείς συνεργασίες
με κοινοτικές υπηρεσίες.

Μας στέλνουν έναν σταθερά
αυξανόμενο αριθμό

από σχολικούς συμβούλους και ψυχολόγους

και βοηθητικό προσωπικό
για τη στήριξη των μαθητών μας.

Προσφέρουν ακόμη και στους διδάσκοντες
δωρεάν πρόσβαση σε ψυχολόγο.

ως μέρος της σύμβασής μας.

Πολλές μικρές περιοχές, όμως,
ακόμη και κάποιες μεγαλύτερες,

πραγματικά δεν μπορούν
να τα βγάλουν πέρα χωρίς βοήθεια.

(Εκπνέει)

Το κάθε σχολείο χρειάζεται προσωπικό
για κοινωνική και συναισθηματική στήριξη,

εκπαιδευμένους ειδικούς που να μπορούν
ν' αναλάβουν τις ανάγκες της μονάδας -

όχι μόνο τους μαθητές, όχι μόνο τους
καθηγητές, μα και τους δύο -

χρειάζεται, επίσης,
αυτοί οι εκπαιδευμένοι ειδικοί

ν' αναζητούν και να εντοπίζουν
όσους ζουν από κοντά το τραυματικό γεγονός

και να τους ρωτήσουν αν είναι καλά.

Πολλά σχολεία κάνουν ό,τι μπορούν

για να γεμίσουν τα κενά,

αρχικά αναγνωρίζοντας ότι η δουλειά μας

είναι πέρα για πέρα δύσκολη.

Ένα άλλο σχολείο στο Λίνκολν,
το Γυμνάσιο Σκου,

έχει καθιερώσει
τις «Τετάρτες της Ευεξίας».

Καλούν δασκάλους γιόγκα,

υποστηρίζουν περιπάτους στη γειτονιά
στη διάρκεια του μεσημεριανού

και διοργανώνουν εκδηλώσεις

με σκοπό να φέρουν τους ανθρώπους
πιο κοντά μεταξύ τους.

Το Δημοτικό Ζάκαρυ
στο Ζάκαρυ της Λουιζιάνα,

έχει καθιερώσει τη «Συνάντηση
στη μέση της εβδομάδας»,

στην οποία οι δάσκαλοι
προσκαλούνται να φάνε μαζί

και να μιλήσουν για τα πράγματα
που πηγαίνουν καλά

και για εκείνα που τους βαραίνουν.

Αυτά τα σχολεία κάνουν χώρο
για συνομιλίες που μετράνε.

Τέλος, η φίλη και συνάδελφος Τζεν Χάιστριτ

αφιερώνει πέντε λεπτά κάθε μέρα

για να γράψει ένα ενθαρρυντικό σημείωμα
σε κάποιον συνάδελφο,

λέγοντάς του ότι βλέπει
το πόσο σκληρά δουλεύει

και τον ενθουσιασμό
που μοιράζεται με τους άλλους.

Γνωρίζει ότι αυτά τα πέντε λεπτά

μπορεί να έχουν ανεκτίμητη,
πολύ ισχυρή επίδραση-ντόμινο

που θα διαδοθεί σ' όλο το σχολείο μας.

Η αλυσίδα που κρέμεται στην τάξη μου
είναι κάτι παραπάνω από απλή διακόσμηση.

Κρέμεται στον χώρο
πάνω απ' τα κεφάλια μας

και για τα τέσσερα χρόνια
που οι μαθητές βρίσκονται σ' εμάς.

Και κάθε χρονιά,

έχω τελειόφοιτους που έρχονται ξανά
στην τάξη μου, την αίθουσα 340,

και μπορούν ακόμη να εντοπίσουν
πού βρίσκεται ο δικός τους κρίκος.

Θυμούνται τι έγραψαν.

Αισθάνονται ότι συνδέονται
και ότι υποστηρίζονται.

Και έχουν ελπίδα.

Αυτό δεν έχουμε όλοι ανάγκη;

Κάποιον ν' απλώσει το χέρι
και να βεβαιωθεί ότι είμαστε εντάξει.

Να ρωτήσει αν είμαστε καλά

και να μας θυμίσει ότι είμαστε
ένας κρίκος μιας αλυσίδας.

Μερικές φορές, όλοι
χρειαζόμαστε λίγη βοήθεια

να κρατήσουμε το συρραπτικό.

Σας ευχαριστώ.

(Χειροκρότημα)