-
Nicolas Steno hiếm khi được nghe đến
-
bên ngoài lĩnh vực địa chất
-
nhưng ai muốn hiểu về sự sống trên Trái Đất
-
nên thấy Steno mở rộng và liên kết
-
các khái niệm như thế nào
-
Trái Đất, sự sống và sự hiểu biết
-
Niels Stensen sinh ở Đan Mạch 1638,
-
con trai của thợ kim hoàn,
-
ông ta là một đứa trẻ yếu ớt
-
bạn bè của ông chết do một dịch bệnh
-
ông là nhà giải phẫu học
-
mổ xác chết
-
để nghiên cứu những bộ phận chung giữa các loài.
-
Ông ta thấy một bộ truyền trong sọ động vật
-
cung cấp nước bọt cho miệng
-
Ông phản biện ý kiến của Descartes
-
rằng chỉ người mới có tuyến yên
-
chứng minh rằng đó không phải là chỗ của tâm hồn
-
mà là sự bắt đầu của khoa học thần kinh
-
Đặc biệt nhất bấy giờ là phương pháp của ông
-
Steno không để các học thuyết cổ điển
-
các thuyết của Aristote
-
hay cách lập luận của Cartesian
-
lấn át các bằng chứng thực nghiệm
-
Tầm nhìn thông suốt của ông thông qua dự đoán và hợp lý hoá
-
rất sâu sắc
-
Steno quan sát đá gallstone tăng trưởng
-
như thế nào từ thành phần ẩm ướt
-
Chúng tuân theo quy luật định hình
-
mà ông biết từ nghề kim hoàn
-
quy luật có giá trị
-
cho việc tìm hiểu chất rắn
-
qua các sự liên kết của chúng
-
Sau đó, Grand Duke thuộc Tuscany
-
nhờ ông phẫu thuật một con cá mập
-
Răng nó giống với lưỡi đá,
-
loại đá lẻ ở trong loại đá khác
-
tại Malta và vùng núi gần Florence
-
Pliny the Elder, nhà tự nhiên người Roman
-
cho rằng chúng từ bầu trời.
-
Trong kỷ bóng tối,
-
tương truyền rằng chúng là lưỡi rắn
-
bị Thánh Phao-lô bến thành đá
-
Steno thấy những lưỡi đá là răng cá mập
-
và ngược lại
-
có cùng dấu hiệu của cấu trúc phát triển
-
Tìm ra các điểm giống nhau
-
ông cho rằng những chiếc răng cổ
-
là từ loài cá mập cổ
-
trong vùng biển tạo thành đá quanh răng
-
và đã trở thành núi
-
Đá là một trong các lớp lắng đọng của biển
-
nằm ngang
-
trên lớp khác
-
từ cổ nhất đền mới nhất
-
Nếu các lớp bị phá vỡ
-
nghiêng
-
hay cắt bởi sữ đứt đoạn hay hẻm núi,
-
hay sự thay đổi sau khi lớp hình thành.
-
Nghe có vẻ đơn giản
-
nhưng thời ấy là một cuộc cách mạng
-
Ông mở đường cho địa tầng học
-
và đặt nền móng cho địa chất học
-
Qua tìm kiếm nguồn gốc răng cá mập
-
từ 2 thời kỳ bằng quy luật tự nhiên
-
kiểm soát hiện tại và quá khứ,
-
Steno mở đầu cho Thuyết Đồng Nhất,
-
cho rằng mọi vật hình thành bởi quá trình
-
có thể quan sát được ở hiện tại
-
Vào thế kỷ 18, 19
-
nhà địa chất học Anh về thuyết đồng nhất
-
là James Hutton và Charles Lyell,
-
nghiên cứu tốc độ hiện thời rất chậm
-
của sự xói mòn và trầm tích
-
và nhận thấy Trái Đất cổ xưa hơn
-
dự đoán của Kinh Thánh, 6000 năm
-
Chu trình của đá,
-
kết hợp với kiến tạo đĩa
-
ở giữa thế kỷ 20
-
cho ra thuyết nóng chảy vỏ, động đất
-
và bao vây của trái đất
-
từ đá gallstone đến hành tinh 4,5 tỉ năm
-
Giờ hãy nghĩ rộng hơn
-
liên hệ với sinh học
-
bạn thấy răng cá mập ở một lớp
-
và hoá thạch của một cá thể
-
mà bạn chưa bao giờ thấy
-
Hoá thạch càng sâu càng lâu năm, đúng không?
-
Giờ bạn có chứng cứ
-
về nguồn gốc và tuyệt chủng của các loài
-
Liên hệ với thuyết đồng nhất
-
Có thể quá trình vẫn hoạt động ngày nay
-
dẫn đến thay đổi về đá lẫn môi trường
-
Nó có thể giải thích sự tương đồng và khác biệt
-
giữa các loài
-
được tìm thấy bởi nhà giải phẫu như Steno
-
Có rất nhiều điều để suy ngẫm
-
nhưng Charles Darwin có thời gian
-
trong chuyến đi tới Galapagos
-
đọc bài viết của người bạn Charles Lyell
-
"Học thuyết địa chất"
-
có sự góp công của Steno.
-
Đôi khi khối việc chất lên vai
-
con người nhỏ bé, tò mò
-
Nicolas Steno góp phần vào thuyết tiến hoá
-
mở đường cho địa chất học
-
và chứng minh quan sát thực tiễn
-
có thể vượt mọi rào cản
-
tới một tầm nhìn sâu rộng hơn
-
kết quả tốt nhất của ông
-
có lẽ là câu châm ngôn
-
định dạng sự tìm kiếm chân lý
-
nằm ngoài sự hiểu biết và cảm nhận của ta
-
về cái đẹp
-
của những điều chưa biết
-
cái đẹp là những điều ta thấy
-
đẹp hơn là những điều ta biết
-
đẹp nhất là những điều ta không...
closed TED
