ทำไมหมู่เลือดจึงสำคัญ - นาตาลี เอส. ฮอดจ์ (Natalie S. Hodge)

ชมบทเรียนแบบเต็มได้ที่: http://ed.ted.com/lessons/why-do-blood-types-matter-natalie-s-hodge

บ่อยครั้งที่เราพูดกันว่าแม้ว่ามนุษยชาติจะมีความขัดแย้งมากมาย เราก็ต่างร่วมสายโลหิตกัน มันเป็นแนวคิดที่ดี แต่ไม่ค่อยจะจริงสักเท่าไร อันที่จริง เลือดของพวกเรามามีอยู่หลากหลายชนิด นาตาลี เอส. ฮอดจ์ อธิบายสี่หมู่เลือดหลัก และให้ความกระจ่างว่าทำไมเลือดบางหมู่ผสมกับหมู่อื่นได้ ในขณะที่บางหมู่ไม่ได้

บทเรียนโดย Natalie S. Hodge, แอนิเมชันโดย Brad Purnell

บ่อยครั้งที่เราพูดกันว่า
แม้ว่ามนุษยชาติจะมีความขัดแย้งมากมาย

เราต่างก็ร่วมสายโลหิตกัน

มันเป็นแนวคิดที่ดี แต่ไม่ค่อยจะจริงสักเท่าไร

อันที่จริง เลือดของพวกเรามามีอยู่หลากหลายชนิด

เม็ดเลือดแดงของเรามีโปรตีน
ที่เรียกว่า ฮีโมโกลบิล

ที่จับกับออกซิเจน

และทำให้เซลล์ขนส่งมันไปทั่วทั้งร่างกายได้

แต่พวกมันยังมีโปรตีนเชิงซ้อนอีกชนิดหนึ่ง

บนผิวของเยื่อหุ้มเซลล์

โปรตีนเหล่านี้ที่เรียกว่า แอนติเจน
สื่อสารกับเม็ดเลือดขาว

ซึ่งเป็นเซลล์ภูมิคุ้มกันที่ป้องกัน
ต่อต้านการติดเชื้อ

แอนติเจนทำหน้าที่บ่งชี้เครื่องหมาย

ทำให้ระบบภูมิคุ้มกันจดจำเซลล์ของตัวเองได้

โดยไม่โจมตีพวกมันราวกับว่าเป็นสิ่งแปลกปลอม

แอนติเจนหลักสองชนิด A และ B
กำหนดหมู่เลือด

แต่พวกมันทำให้เรามีเลือดสี่หมู่ได้อย่างไร
จากแอนติเจนเพียงแค่สองชนิด

เอาล่ะ แอนติเจนถูกถอดรหัสจากสามอัลลีลที่ต่างกัน

ซึ่งก็คือความหลากหลายของยีนนั้น

ในขณะที่อัลลีล A และ B
ถอดรหัสให้แอนติเจน A และ B

อัลลีล O ไม่ได้ให้ทั้ง 2 อย่าง

และเพราะว่า พวกเราได้รับแต่ละยีน
ตกทอดมาจากพ่อแม่คนละส่วน

ทุกคนมีสองอัลลีล
ที่กำหนดหมู่เลือด

เมื่อมันต่างกัน

อัลลีลตัวหนึ่งจะข่มอีกตัวหนึ่ง
ขึ้นอยู่กับว่าตัวไหนเด่นกว่าเมื่อเทียบกัน

สำหรับหมู่เลือด
อัลลีล A และ B เด่นทั้งคู่

ฉะนั้น A และ A ทำให้คุณมีหมู่เลือด A
ส่วน B และ B ทำให้คุณมีหมู่เลือด B

ถ้าคุณได้รับอัลลีลตกทอดมาอย่างละอัลลีล

ผลที่ได้คือ
การเด่นคู่จะสร้างทั้งแอนติเจน A และ B

ซึ่งคือหมู่เลือด AB

อัลลีล O เป็นอัลลีลด้วย

ฉะนั้น อัลลีลอื่นๆ จะข่มมัน
เมื่อมันเข้าคู่กัน

ผลที่ได้คือ หมู่เลือด A หรือ หมู่เลือด B

แต่ถ้าคุณได้รับ O ตกทอดมาทั้งสองอัลลีล
การสั่งงานจะถูกส่งออกมาว่า

เม็ดเลือดแดงของคุณ
จะไม่มีแอนติเจน A และ B

เพราะว่าปฏิสัมพันธ์เหล่านี้

การที่รู้หมู่เลือดของพ่อแม่ทั้งสองคน

จะทำให้เราคาดเดาความน่าจะเป็น
ของหมู่เลือดของลูกๆ ได้

ทำไมหมู่เลือดถึงสำคัญหรือ

สำหรับการถ่ายเลือด

การหาหมู่เลือดที่ถูกต้อง
เป็นสิ่งสำคัญต่อความเป็นความตาย

ถ้าใครสักคนที่มีหมู่เลือด A ได้รับหมู่เลือด B
หรือกลับกัน

แอนติบอดีของพวกเขาจะปฏิเสธแอนติเจนแปลกปลอม
และโจมตีมัน

ซึ่งเป็นไปได้ว่าจะทำให้เกิดการแข็งตัว
ของเลือดที่ถ่ายให้

แต่เพราะว่าคนที่มีหมู่เลือด AB
ผลิตทั้งแอนติเจน A และ B

พวกเขาไม่สร้างแอนติบอดีต้านมัน
ฉะนั้นพวกมันจึงจดจำทั้งสองแอนติเจนว่ามันปลอดภัย

ทำให้พวกเขาเป็นผู้ที่รับเลือดได้ทุกหมู่
(universal recipients)

ในทางกลับกัน

คนที่มีหมู่เลือด O ไม่ได้ผลิตแอนติเจนทั้งสองอย่าง

ซึ่งทำให้พวกเขาเป็นผู้ให้เลือดได้กับคนทุกหมู่
(universal donors)

แต่จะทำให้ระบบภูมิคุ้มกันของพวกเขา
สร้างแอนติบอดี

ที่ปฏิเสธหมู่เลือดอื่นๆ

โชคร้าย การเข้าคู่ผู้บริจาคและผู้รับเลือด
มีความซับซ้อนมากกว่านั้น

เพราะว่าระบบแอนติเจนยังมีอีกอย่าง

โดยเฉพาะแฟกเตอร์ Rh

ที่ถูกเรียกชื่อตาม ลิงรีซัส (Rhesus monkey)

Rh+ หรือ Rh- หมายถึงว่า
มีแอนติเจน D การปรากฏอยู่หรือไม่มี

ระบบหมู่เลือด Rh

และนอกจากจะขัดขวางการถ่ายเลือดแล้ว

มันยังทำให้เกิดความซับซ้อนวุ่นวาย
กับการตั้งครรภ์

ถ้าแม่ Rh- อุ้มท้องลูก Rh+

ร่างกายของเธอจะผลิตแอนติบอดี Rh

และโจมตีตัวอ่อนในครรภ์

สภาวะที่เป็นที่รู้จักกันว่า โรคเม็ดเลือดแตก
(hemolytic disease) ของเด็กแรกเกิด

บางวัฒนธรรมเชื่อว่าหมู่เลือดเกี่ยวข้องกับบุคลิก

แต่ทว่า
มันไม่ได้รับการสนับสนุนทางวิทยาศาสตร์

และถึงแม้ว่าอัตราส่วนของแต่ละหมู่เลือด

จะแตกต่างกันไประหว่างหมู่ประชากร

นักวิทยาศาสตร์ก็ยังไม่แน่ใจว่าทำไม
พวกมันจึงมีวิวัฒนาการมาแบบนี้

บางทีเพื่อเป็นการป้องกันโรคที่ติดต่อทางเลือด

หรือจากการเปลี่ยนแปลงพันธุกรรมอย่างสุ่ม

และ สปีชีส์ต่างๆ ก็มีแอนติเจนต่างชุดกัน

ที่จริงแล้ว เลือดสี่หมู่หลักมีที่ลิงไม่มีหางมีร่วมกันกัน

ดูเป็นเรื่องเล็กน้อยไปเลยเมื่อเทียบกับสุนัข
ที่เราพบว่ามีหมู่เลือดสิบสามหมู่