WEBVTT

00:00:06.983 --> 00:00:10.717
บ่อยครั้งที่เราพูดกันว่า
แม้ว่ามนุษยชาติจะมีความขัดแย้งมากมาย

00:00:10.717 --> 00:00:14.251
เราต่างก็ร่วมสายโลหิตกัน

00:00:14.251 --> 00:00:17.531
มันเป็นแนวคิดที่ดี แต่ไม่ค่อยจะจริงสักเท่าไร

00:00:17.531 --> 00:00:21.542
อันที่จริง เลือดของพวกเรามามีอยู่หลากหลายชนิด

00:00:21.542 --> 00:00:25.269
เม็ดเลือดแดงของเรามีโปรตีน 
ที่เรียกว่า ฮีโมโกลบิล

00:00:25.269 --> 00:00:27.114
ที่จับกับออกซิเจน

00:00:27.114 --> 00:00:30.330
และทำให้เซลล์ขนส่งมันไปทั่วทั้งร่างกายได้

00:00:30.330 --> 00:00:33.251
แต่พวกมันยังมีโปรตีนเชิงซ้อนอีกชนิดหนึ่ง

00:00:33.251 --> 00:00:35.947
บนผิวของเยื่อหุ้มเซลล์

00:00:35.947 --> 00:00:41.059
โปรตีนเหล่านี้ที่เรียกว่า แอนติเจน
สื่อสารกับเม็ดเลือดขาว

00:00:41.059 --> 00:00:44.524
ซึ่งเป็นเซลล์ภูมิคุ้มกันที่ป้องกัน
ต่อต้านการติดเชื้อ

00:00:44.524 --> 00:00:47.095
แอนติเจนทำหน้าที่บ่งชี้เครื่องหมาย


00:00:47.095 --> 00:00:51.117
ทำให้ระบบภูมิคุ้มกันจดจำเซลล์ของตัวเองได้

00:00:51.117 --> 00:00:54.513
โดยไม่โจมตีพวกมันราวกับว่าเป็นสิ่งแปลกปลอม

00:00:54.513 --> 00:00:59.528
แอนติเจนหลักสองชนิด A และ B
กำหนดหมู่เลือด

00:00:59.528 --> 00:01:04.022
แต่พวกมันทำให้เรามีเลือดสี่หมู่ได้อย่างไร
จากแอนติเจนเพียงแค่สองชนิด

00:01:04.022 --> 00:01:08.839
เอาล่ะ แอนติเจนถูกถอดรหัสจากสามอัลลีลที่ต่างกัน

00:01:08.839 --> 00:01:11.534
ซึ่งก็คือความหลากหลายของยีนนั้น

00:01:11.534 --> 00:01:15.452
ในขณะที่อัลลีล A และ B 
ถอดรหัสให้แอนติเจน A และ B

00:01:15.452 --> 00:01:18.669
อัลลีล O ไม่ได้ให้ทั้ง 2 อย่าง

00:01:18.669 --> 00:01:22.422
และเพราะว่า พวกเราได้รับแต่ละยีน
ตกทอดมาจากพ่อแม่คนละส่วน

00:01:22.422 --> 00:01:27.081
ทุกคนมีสองอัลลีล
ที่กำหนดหมู่เลือด

00:01:27.081 --> 00:01:28.847
เมื่อมันต่างกัน

00:01:28.847 --> 00:01:33.607
อัลลีลตัวหนึ่งจะข่มอีกตัวหนึ่ง
ขึ้นอยู่กับว่าตัวไหนเด่นกว่าเมื่อเทียบกัน

00:01:33.607 --> 00:01:39.832
สำหรับหมู่เลือด 
อัลลีล A และ B เด่นทั้งคู่

00:01:39.832 --> 00:01:45.775
ฉะนั้น A และ A ทำให้คุณมีหมู่เลือด A
ส่วน B และ B ทำให้คุณมีหมู่เลือด B

00:01:45.775 --> 00:01:47.673
ถ้าคุณได้รับอัลลีลตกทอดมาอย่างละอัลลีล

00:01:47.673 --> 00:01:52.524
ผลที่ได้คือ
การเด่นคู่จะสร้างทั้งแอนติเจน A และ B

00:01:52.524 --> 00:01:54.448
ซึ่งคือหมู่เลือด AB

00:01:54.448 --> 00:01:56.831
อัลลีล O เป็นอัลลีลด้วย

00:01:56.831 --> 00:02:00.163
ฉะนั้น อัลลีลอื่นๆ จะข่มมัน
เมื่อมันเข้าคู่กัน

00:02:00.163 --> 00:02:03.315
ผลที่ได้คือ หมู่เลือด A หรือ หมู่เลือด B

00:02:03.315 --> 00:02:07.508
แต่ถ้าคุณได้รับ O ตกทอดมาทั้งสองอัลลีล
การสั่งงานจะถูกส่งออกมาว่า

00:02:07.508 --> 00:02:12.849
เม็ดเลือดแดงของคุณ
จะไม่มีแอนติเจน A และ B

00:02:12.849 --> 00:02:14.940
เพราะว่าปฏิสัมพันธ์เหล่านี้

00:02:14.940 --> 00:02:16.765
การที่รู้หมู่เลือดของพ่อแม่ทั้งสองคน

00:02:16.765 --> 00:02:21.714
จะทำให้เราคาดเดาความน่าจะเป็น
ของหมู่เลือดของลูกๆ ได้

00:02:21.714 --> 00:02:23.542
ทำไมหมู่เลือดถึงสำคัญหรือ

00:02:23.542 --> 00:02:25.083
สำหรับการถ่ายเลือด

00:02:25.083 --> 00:02:28.940
การหาหมู่เลือดที่ถูกต้อง
เป็นสิ่งสำคัญต่อความเป็นความตาย

00:02:28.940 --> 00:02:33.565
ถ้าใครสักคนที่มีหมู่เลือด A ได้รับหมู่เลือด B
หรือกลับกัน

00:02:33.565 --> 00:02:38.192
แอนติบอดีของพวกเขาจะปฏิเสธแอนติเจนแปลกปลอม
และโจมตีมัน

00:02:38.192 --> 00:02:42.175
ซึ่งเป็นไปได้ว่าจะทำให้เกิดการแข็งตัว
ของเลือดที่ถ่ายให้


00:02:42.175 --> 00:02:46.736
แต่เพราะว่าคนที่มีหมู่เลือด AB
ผลิตทั้งแอนติเจน A และ B

00:02:46.736 --> 00:02:51.868
พวกเขาไม่สร้างแอนติบอดีต้านมัน
ฉะนั้นพวกมันจึงจดจำทั้งสองแอนติเจนว่ามันปลอดภัย

00:02:51.868 --> 00:02:54.311
ทำให้พวกเขาเป็นผู้ที่รับเลือดได้ทุกหมู่
(universal recipients)

00:02:54.311 --> 00:02:55.534
ในทางกลับกัน

00:02:55.534 --> 00:02:58.999
คนที่มีหมู่เลือด O ไม่ได้ผลิตแอนติเจนทั้งสองอย่าง

00:02:58.999 --> 00:03:01.507
ซึ่งทำให้พวกเขาเป็นผู้ให้เลือดได้กับคนทุกหมู่
(universal donors)

00:03:01.507 --> 00:03:04.370
แต่จะทำให้ระบบภูมิคุ้มกันของพวกเขา
สร้างแอนติบอดี

00:03:04.370 --> 00:03:09.456
ที่ปฏิเสธหมู่เลือดอื่นๆ

00:03:09.456 --> 00:03:13.677
โชคร้าย การเข้าคู่ผู้บริจาคและผู้รับเลือด
มีความซับซ้อนมากกว่านั้น

00:03:13.677 --> 00:03:16.311
เพราะว่าระบบแอนติเจนยังมีอีกอย่าง

00:03:16.311 --> 00:03:18.308
โดยเฉพาะแฟกเตอร์ Rh

00:03:18.308 --> 00:03:22.580
ที่ถูกเรียกชื่อตาม ลิงรีซัส (Rhesus monkey)

00:03:22.580 --> 00:03:29.261
Rh+ หรือ Rh- หมายถึงว่า
มีแอนติเจน D การปรากฏอยู่หรือไม่มี

00:03:29.261 --> 00:03:31.955
ระบบหมู่เลือด Rh

00:03:31.955 --> 00:03:34.820
และนอกจากจะขัดขวางการถ่ายเลือดแล้ว

00:03:34.820 --> 00:03:38.355
มันยังทำให้เกิดความซับซ้อนวุ่นวาย
กับการตั้งครรภ์

00:03:38.355 --> 00:03:42.853
ถ้าแม่ Rh- อุ้มท้องลูก Rh+

00:03:42.853 --> 00:03:47.216
ร่างกายของเธอจะผลิตแอนติบอดี Rh

00:03:47.216 --> 00:03:49.142
และโจมตีตัวอ่อนในครรภ์

00:03:49.142 --> 00:03:53.340
สภาวะที่เป็นที่รู้จักกันว่า โรคเม็ดเลือดแตก
(hemolytic disease) ของเด็กแรกเกิด

00:03:53.340 --> 00:03:57.092
บางวัฒนธรรมเชื่อว่าหมู่เลือดเกี่ยวข้องกับบุคลิก

00:03:57.092 --> 00:03:58.906
แต่ทว่า
มันไม่ได้รับการสนับสนุนทางวิทยาศาสตร์

00:03:58.906 --> 00:04:01.401
และถึงแม้ว่าอัตราส่วนของแต่ละหมู่เลือด

00:04:01.401 --> 00:04:03.784
จะแตกต่างกันไประหว่างหมู่ประชากร

00:04:03.784 --> 00:04:06.603
นักวิทยาศาสตร์ก็ยังไม่แน่ใจว่าทำไม
พวกมันจึงมีวิวัฒนาการมาแบบนี้


00:04:06.603 --> 00:04:09.143
บางทีเพื่อเป็นการป้องกันโรคที่ติดต่อทางเลือด

00:04:09.143 --> 00:04:11.874
หรือจากการเปลี่ยนแปลงพันธุกรรมอย่างสุ่ม

00:04:11.874 --> 00:04:15.724
และ สปีชีส์ต่างๆ ก็มีแอนติเจนต่างชุดกัน

00:04:15.724 --> 00:04:19.676
ที่จริงแล้ว เลือดสี่หมู่หลักมีที่ลิงไม่มีหางมีร่วมกันกัน

00:04:19.676 --> 00:04:25.943
ดูเป็นเรื่องเล็กน้อยไปเลยเมื่อเทียบกับสุนัข
ที่เราพบว่ามีหมู่เลือดสิบสามหมู่