Dlaczego trzeba przeczytać dzieła supergwiazdy fantastyki naukowej, Octavii E. Butler? - Ayana Jamieson i Moya Bailey
-
0:08 - 0:10Wojna atomowa zniszczyła świat.
-
0:10 - 0:15Lilith Iyapo budzi się po 250 latach
-
0:15 - 0:19wśród obcych zwanych Oankali.
-
0:19 - 0:22Istoty te chcą wymienić się DNA,
-
0:22 - 0:23płodząc potomstwo z ludźmi,
-
0:23 - 0:27tak aby po wymianie każdy z gatunków
zyskał więcej różnorodności i odporności. -
0:28 - 0:32Jedyną alternatywą jest
sterylizacja całej rasy ludzkiej. -
0:32 - 0:35Czy ludzkość przystanie
na biologiczną nieznaną, -
0:35 - 0:38czy też wyginie,
nie porzucając swojej tożsamości? -
0:38 - 0:41Pełna takich pytań
powieść "Dawn" Octavii Butler -
0:41 - 0:44rozpoczyna trylogię "Lilith's Brood".
-
0:44 - 0:48Butler snuła wizjonerskie opowieści,
nowatorskie w fantastyce naukowej, -
0:48 - 0:50budowała oszałamiające nowe światy
-
0:50 - 0:53i przyglądała się w swoich dziełach
spędzającym sen z powiek dylematom. -
0:53 - 0:55Urodziła się w roku 1947.
-
0:55 - 0:57Była nieśmiała i introwertyczna.
-
0:57 - 0:59Dorastała w Pasadenie w stanie Kalifornia.
-
0:59 - 1:01Od małego wyobrażała sobie różne historie
-
1:01 - 1:04i szybko zaczęła je zapisywać.
-
1:04 - 1:07W wieku 12 lat ubłagała u mamy
maszynę do pisania, -
1:07 - 1:12po obejrzeniu prymitywnego filmu
science-fiction "Devil Girl From Mars". -
1:12 - 1:14Nie zrobił na niej dobrego wrażenia
-
1:14 - 1:17i dziewczynka postanowiła
napisać lepszą opowieść. -
1:17 - 1:19Bohaterowie fantastyki naukowej
to często biali mężczyźni, -
1:19 - 1:23którzy rozprawiają się z kosmitami
lub ratują nie-białych bohaterów. -
1:23 - 1:25Butler chciała pisać
o różnorodnych postaciach, -
1:25 - 1:27dla różnorodnych czytelników.
-
1:27 - 1:31Przeżyciom swoich postaci
nadawała subtelność i głębię. -
1:31 - 1:36Wyobraźnia nie była dla niej jedynie
narzędziem tworzenia fantastyki, -
1:36 - 1:41ale także tym, co pozwalało przeżyć
w niesprawiedliwym świecie po swojemu. -
1:41 - 1:44Butler w swoich dziełach
często zajmuje się trudnymi tematami, -
1:44 - 1:46takimi jak dyskryminacja
ze względu na rasę, płeć, -
1:46 - 1:48klasę społeczną czy poziom sprawności,
-
1:48 - 1:52i zaprasza czytelników, by zastanowili się
nad nimi w nowym kontekście. -
1:52 - 1:55Przykładem tego jest jedna
z jej najbardziej lubianych powieści, -
1:55 - 1:57"Przypowieść o siewcy".
-
1:57 - 2:00Główna bohaterka, Lauren Oya Olamina,
-
2:00 - 2:02wędruje w niedalekiej przyszłości
przez Kalifornię, -
2:02 - 2:04zrujnowaną przez chciwość korporacji,
-
2:04 - 2:07nierówność społeczną
i wyniszczenie środowiska naturalnego. -
2:07 - 2:09Jej klątwą jest hiperempatia,
-
2:09 - 2:12dzięki której Lauren
czuje cierpienie innych, -
2:12 - 2:14a czasami też ich przyjemność.
-
2:14 - 2:18Razem z grupą uchodźców Lauren
szuka miejsca, gdzie żyłoby się lepiej. -
2:18 - 2:21Chcą osiedlić się i żyć zgodnie
z zasadami Nasion Ziemi, -
2:21 - 2:23religii stworzonej przez Lauren,
-
2:23 - 2:28opartej na dostosowywaniu się ludzi
do ciągle zmieniającego się świata. -
2:28 - 2:31Wyprawę Lauren zainspirowało
prawdziwe wydarzenie: -
2:31 - 2:33wprowadzenie w Kalifornii
propozycji legislacyjnej 187, -
2:33 - 2:37która pozbawiłaby nielegalnych imigrantów
podstawowych praw człowieka, -
2:37 - 2:39Odrzucono ją jako niezgodną z konstytucją.
-
2:39 - 2:43Butler w swoich dziełach często
odwoływała się do bieżących wydarzeń. -
2:43 - 2:45W "Przypowieści o talentach",
-
2:45 - 2:48wydanej w 1998 roku kontynuacji
"Przypowieści o siewcy", -
2:48 - 2:49opisała kandydata na prezydenta,
-
2:49 - 2:54który kontroluje Amerykanów
za pomocą porażających prądem obroży. -
2:54 - 2:56Jego slogan to znane
"Uczyńmy Amerykę znów wielką". -
2:56 - 2:59Butler znana jest nie tylko
z przewidywania przyszłości, -
2:59 - 3:02ale także z opowieści
osadzonych w czasach historycznych. -
3:02 - 3:04Na przykład w powieści "Kindred",
-
3:04 - 3:06główna bohaterka wielokrotnie
podróżuje w przeszłość -
3:06 - 3:09do plantacji w Maryland
i swoich przodków-niewolników. -
3:09 - 3:14Szybko odkrywa, że jej zadaniem jest
ocalenie życia białego mężczyzny, -
3:14 - 3:16który ma zgwałcić jej prababkę.
-
3:16 - 3:20Jeśli go nie uratuje,
sama przestanie istnieć. -
3:20 - 3:23Ten ciężki dylemat pozwala Danie
odczuć niekończącą się traumę -
3:23 - 3:27niewolnictwa i przemocy seksualnej
wymierzonej w czarnoskóre kobiety. -
3:27 - 3:30Dzięki opowieściom o kobietach
zakładających nowe społeczeństwa, -
3:30 - 3:33podróżniczkach w czasie
skonfrontowanych z walką historyczną -
3:33 - 3:34i o nawiązywaniu więzi między gatunkami,
-
3:34 - 3:39Butler bardzo przysłużyła się
rosnącej popularności afrofuturyzmu, -
3:39 - 3:40czyli ruchu kulturowego
-
3:40 - 3:42czarnoskórych pisarzy i artystów,
-
3:42 - 3:45którzy, zainspirowani przeszłością,
teraźniejszością i przyszłością, -
3:45 - 3:50w swoich dziełach łączą magię,
historię, technologię i jeszcze więcej. -
3:50 - 3:53Cytując Lauren z "Przypowieści o siewcy",
-
3:53 - 3:55"Wszystko dotykiem Zmieniasz.
-
3:55 - 3:58Wszystko, co Zmieniasz, Zmienia ciebie.
-
3:58 - 4:01Zmiana to jedyna prawda niezmienna".
- Title:
- Dlaczego trzeba przeczytać dzieła supergwiazdy fantastyki naukowej, Octavii E. Butler? - Ayana Jamieson i Moya Bailey
- Speaker:
- Ayana Jamieson i Moya Bailey
- Description:
-
Zobacz całą lekcję: https://ed.ted.com/lessons/why-should-you-read-sci-fi-superstar-octavia-e-butler-ayana-jamieson-and-moya-bailey
Bohaterowie fantastyki naukowej to często biali mężczyźni, którzy rozprawiają się z kosmitami lub ratują nie-białych bohaterów. Octavia E. Butler wiedziała, że potrafi napisać lepszą opowieść. Budowała oszałamiające nowe światy pełne różnorodnych postaci, których przeżyciom nadawała subtelność i głębię. Ayana Jamieson i Moya Bailey opowiadają o dziełach tej wizjonerskiej, nowatorskiej pisarki.
Lekcja: Ayana Jamieson i Moya Bailey, reżyseria: Tomás Pichardo-Espaillat.
- Video Language:
- English
- Team:
closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 04:01
![]() |
Krystian Aparta approved Polish subtitles for Why should you read sci-fi superstar Octavia E. Butler? | |
![]() |
Krystian Aparta edited Polish subtitles for Why should you read sci-fi superstar Octavia E. Butler? | |
![]() |
Agnieszka Fijałkowska accepted Polish subtitles for Why should you read sci-fi superstar Octavia E. Butler? | |
![]() |
Agnieszka Fijałkowska edited Polish subtitles for Why should you read sci-fi superstar Octavia E. Butler? | |
![]() |
Agnieszka Fijałkowska edited Polish subtitles for Why should you read sci-fi superstar Octavia E. Butler? | |
![]() |
Joanna Falkowska declined Polish subtitles for Why should you read sci-fi superstar Octavia E. Butler? | |
![]() |
Krystian Aparta edited Polish subtitles for Why should you read sci-fi superstar Octavia E. Butler? | |
![]() |
Krystian Aparta edited Polish subtitles for Why should you read sci-fi superstar Octavia E. Butler? |