Chúng ta nhìn thấy màu sắc như thế nào - Colm Kelleher

Xem bài học đầy đủ: http://ed.ted.com/lessons/how-we-see-color-colm-kelleher
Có ba loại thụ thể màu sắc trong mắt bạn: đỏ, xanh lá và xanh dương. Nhưng làm thế nào chúng ta thấy được sự biến ảo kỳ diệu của màu sắc khác mà tô điểm cho thế giới của chúng ta? Colm Kelleher giải thích làm thế nào mà con người có thể nhìn thấy mọi thứ từ màu nâu vàng đến màu xanh ngọc.

Câu chuyện được viết bởi Colm Kelleher, hoạt hình do TED-Ed thực hiện.

Bạn hẳn đã nghe nói
ánh sáng là một loại sóng

và màu sắc là một vật thể

liên quan đến tần số của sóng ánh sáng.

Sóng ánh sáng tần số cao có màu tím,

sóng ánh sáng tần số thấp có màu đỏ,

hoà giữa hai tần số này là màu vàng,

xanh lá cây, cam

và v.v...

Bạn có thể gọi ý tưởng này
là màu sắc thực thể

màu sắc được cho là đặc tính
vật chất của ánh sáng.

Nó không phụ thuộc vào
nhận thức của con người.

Trong khi điều này không sai,

thì nó cũng không phải
là toàn bộ câu chuyện.

Ví dụ, có lẽ
bạn đã thấy bức tranh này trước đó.

Vùng màu đỏ và xanh lá cây
chồng lên nhau là màu vàng.

Khi bạn nghĩ về nó, điều này khá kỳ lạ.

Vì ánh sáng là sóng, hai tần số khác nhau

không tác động lẫn nhau,

chúng chỉ là cùng hiện hữu

như các ca sĩ hoà âm cùng nhau.

trong vùng có vẻ là màu vàng này,

hiện diện hai loại khác nhau
của sóng ánh sáng:

một có tần số đỏ,

và một có tần số xanh lá cây.

Không có màu vàng nào hiện hữu cả.

Làm thế nào có vùng màu này,

nơi mà ánh sáng đỏ và
xanh lá cây hoà lẫn,

trông giống màu vàng?

Để hiểu điều này, bạn phải hiểu
một ít về sinh học,

về việc con người thấy
màu sắc như thế nào.

nhận thức về ánh sáng xảy ra ở
một lớp các tế bào mỏng như giấy,

được gọi là võng mạc,

bao bọc phía sau nhãn cầu.

Trong võng mạc, có hai loại
tế bào phát hiện ánh sáng

tế bào que và tế bào hình nón.

tế bào hình que dùng để nhìn
trong điều kiện ánh sáng yếu,

và chỉ có duy nhất một loại này.

Tế bào hình nón, lại là câu chuyện khác.

Có ba loại tế bào hình nón tương ứng

với các màu đỏ,

xanh lá,

và xanh dương.

khi bạn thấy một màu,

mỗi tế bào hình nón sẽ gửi
tín hiệu riêng đến não bạn

Ví dụ, giả sử ánh sáng màu vàng đó,

là ánh sáng vàng thật sự,
với tần số màu vàng,

đang chiếu vào mắt bạn.

Bạn không có tế bào hình nón
đặc hiệu để phát hiện màu vàng,

nhưng màu vàng là loại
gần với màu xanh lá

và cũng gần với màu đỏ,

vì vậy cả hai tế bào hình nón
đỏ và xanh lá,

đều được kích hoạt, và mỗi tế bào
đều gửi tín hiệu đến não bạn.

Có cách khác để kích hoạt ngay

tế bào hình nón đỏ và xanh lá cây:

nếu cả hai tia sáng đỏ và
xanh lá hiện diện cùng lúc.

Vấn đề là, não bạn nhận cùng tín hiệu,

cho dù bạn thấy ánh sáng có tần số vàng

hay ánh sáng trộn lẫn
tần số sắc xanh lá và đỏ.

Đó là lý do vì sao, với ánh sáng,
đỏ cộng với xanh lá ra màu vàng.

Tại sao bạn không thể
phát hiện màu sắc khi trời tối?

Các tế bào hình que trong
võng mạc chịu trách nhiệm

trong điều kiện ánh sáng yếu.

Bạn chỉ có một loại tế bào hình que,

vì vậy có một kiểu tín hiệu

gửi đến não bạn:

sáng hay không sáng.

Vì chỉ có một loại phát hiện ánh sáng

nên không có khả năng nhìn thấy màu sắc.

Có nhiều màu thực thể khác nhau,

nhưng chúng ta chỉ có
ba loại tế bào hình nón,

não có thể bị đánh lừa
để nghĩ là nó thấy màu nào đó

bằng cách thêm vào sự kết hợp đúng

chỉ của ba màu:

đỏ, xanh lá, và xanh dương.

Đặc điểm thị lực của con người thực sự
hữu ích trong thế giới thực.

Ví dụ, sản xuất TV.

thay vì phải thiết lập nhiều màu trong TV

để mô phỏng thế giới thực,

các nhà sản xuất TV chỉ phải đặt ba màu:

đỏ, xanh lá, và xanh dương,

mà thực là may mắn cho họ.