1
00:00:15,330 --> 00:00:17,449
Bạn hẳn đã nghe nói
ánh sáng là một loại sóng

2
00:00:17,449 --> 00:00:18,947
và màu sắc là một vật thể

3
00:00:18,947 --> 00:00:22,133
liên quan đến tần số của sóng ánh sáng.

4
00:00:22,133 --> 00:00:24,216
Sóng ánh sáng tần số cao có màu tím,

5
00:00:24,216 --> 00:00:26,016
sóng ánh sáng tần số thấp có màu đỏ,

6
00:00:26,016 --> 00:00:28,086
hoà giữa hai tần số này là màu vàng,

7
00:00:28,086 --> 00:00:29,186
xanh lá cây, cam

8
00:00:29,186 --> 00:00:30,658
và v.v...

9
00:00:30,658 --> 00:00:32,987
Bạn có thể gọi ý tưởng này
là màu sắc thực thể

10
00:00:32,987 --> 00:00:36,680
màu sắc được cho là đặc tính
vật chất của ánh sáng.

11
00:00:36,680 --> 00:00:39,294
Nó không phụ thuộc vào
nhận thức của con người.

12
00:00:39,294 --> 00:00:41,253
Trong khi điều này không sai,

13
00:00:41,253 --> 00:00:43,748
thì nó cũng không phải
là toàn bộ câu chuyện.

14
00:00:43,748 --> 00:00:47,315
Ví dụ, có lẽ 
bạn đã thấy bức tranh này trước đó.

15
00:00:47,315 --> 00:00:51,775
Vùng màu đỏ và xanh lá cây
chồng lên nhau là màu vàng.

16
00:00:51,775 --> 00:00:54,161
Khi bạn nghĩ về nó, điều này khá kỳ lạ.

17
00:00:54,161 --> 00:00:56,734
Vì ánh sáng là sóng, hai tần số khác nhau

18
00:00:56,734 --> 00:00:58,895
không tác động lẫn nhau,

19
00:00:58,895 --> 00:01:00,210
chúng chỉ là cùng hiện hữu

20
00:01:00,210 --> 00:01:02,467
như các ca sĩ hoà âm cùng nhau.

21
00:01:02,467 --> 00:01:04,502
trong vùng có vẻ là màu vàng này,

22
00:01:04,502 --> 00:01:07,370
hiện diện hai loại khác nhau
của sóng ánh sáng:

23
00:01:07,370 --> 00:01:08,912
một có tần số đỏ,

24
00:01:08,912 --> 00:01:10,674
và một có tần số xanh lá cây.

25
00:01:10,674 --> 00:01:13,121
Không có màu vàng nào hiện hữu cả.

26
00:01:13,121 --> 00:01:14,472
Làm thế nào có vùng màu này,

27
00:01:14,472 --> 00:01:16,622
nơi mà ánh sáng đỏ và
xanh lá cây hoà lẫn,

28
00:01:16,622 --> 00:01:18,542
trông giống màu vàng?

29
00:01:18,542 --> 00:01:22,052
Để hiểu điều này, bạn phải hiểu
một ít về sinh học,

30
00:01:22,052 --> 00:01:25,127
về việc con người thấy
màu sắc như thế nào.

31
00:01:25,127 --> 00:01:28,457
nhận thức về ánh sáng xảy ra ở
một lớp các tế bào mỏng như giấy,

32
00:01:28,457 --> 00:01:29,460
được gọi là võng mạc,

33
00:01:29,460 --> 00:01:31,672
bao bọc phía sau nhãn cầu.

34
00:01:31,672 --> 00:01:35,534
Trong võng mạc, có hai loại
tế bào phát hiện ánh sáng

35
00:01:35,534 --> 00:01:37,538
tế bào que và tế bào hình nón.

36
00:01:37,538 --> 00:01:40,438
tế bào hình que dùng để nhìn
trong điều kiện ánh sáng yếu,

37
00:01:40,438 --> 00:01:42,684
và chỉ có duy nhất một loại này.

38
00:01:42,684 --> 00:01:45,668
Tế bào hình nón, lại là câu chuyện khác.

39
00:01:45,668 --> 00:01:47,975
Có ba loại tế bào hình nón tương ứng

40
00:01:47,975 --> 00:01:49,340
với các màu đỏ,

41
00:01:49,340 --> 00:01:50,460
xanh lá,

42
00:01:50,460 --> 00:01:51,322
và xanh dương.

43
00:01:51,322 --> 00:01:52,933
khi bạn thấy một màu,

44
00:01:52,933 --> 00:01:56,762
mỗi tế bào hình nón sẽ gửi
tín hiệu riêng đến não bạn

45
00:01:56,762 --> 00:01:58,985
Ví dụ, giả sử ánh sáng màu vàng đó,

46
00:01:58,985 --> 00:02:01,545
là ánh sáng vàng thật sự,
với tần số màu vàng,

47
00:02:01,545 --> 00:02:03,162
đang chiếu vào mắt bạn.

48
00:02:03,162 --> 00:02:06,052
Bạn không có tế bào hình nón
đặc hiệu để phát hiện màu vàng,

49
00:02:06,052 --> 00:02:08,090
nhưng màu vàng là loại
gần với màu xanh lá

50
00:02:08,090 --> 00:02:09,552
và cũng gần với màu đỏ,

51
00:02:09,552 --> 00:02:12,149
vì vậy cả hai tế bào hình nón
đỏ và xanh lá,

52
00:02:12,149 --> 00:02:16,178
đều được kích hoạt, và mỗi tế bào
đều gửi tín hiệu đến não bạn.

53
00:02:16,178 --> 00:02:18,151
Có cách khác để kích hoạt ngay

54
00:02:18,151 --> 00:02:21,140
tế bào hình nón đỏ và xanh lá cây:

55
00:02:21,140 --> 00:02:24,740
nếu cả hai tia sáng đỏ và
xanh lá hiện diện cùng lúc.

56
00:02:24,740 --> 00:02:28,120
Vấn đề là, não bạn nhận cùng tín hiệu,

57
00:02:28,120 --> 00:02:31,642
cho dù bạn thấy ánh sáng có tần số vàng

58
00:02:31,642 --> 00:02:35,182
hay ánh sáng trộn lẫn
tần số sắc xanh lá và đỏ.

59
00:02:35,192 --> 00:02:39,330
Đó là lý do vì sao, với ánh sáng,
đỏ cộng với xanh lá ra màu vàng.

60
00:02:39,330 --> 00:02:42,783
Tại sao bạn không thể
phát hiện màu sắc khi trời tối?

61
00:02:42,783 --> 00:02:45,362
Các tế bào hình que trong
võng mạc chịu trách nhiệm

62
00:02:45,362 --> 00:02:46,990
trong điều kiện ánh sáng yếu.

63
00:02:46,990 --> 00:02:48,994
Bạn chỉ có một loại tế bào hình que,

64
00:02:48,994 --> 00:02:50,983
vì vậy có một kiểu tín hiệu

65
00:02:50,983 --> 00:02:52,599
gửi đến não bạn:

66
00:02:52,599 --> 00:02:54,585
sáng hay không sáng.

67
00:02:54,585 --> 00:02:57,059
Vì chỉ có một loại phát hiện ánh sáng

68
00:02:57,059 --> 00:02:59,709
nên không có khả năng nhìn thấy màu sắc.

69
00:02:59,709 --> 00:03:02,120
Có nhiều màu thực thể khác nhau,

70
00:03:02,120 --> 00:03:04,830
nhưng chúng ta chỉ có
ba loại tế bào hình nón,

71
00:03:04,830 --> 00:03:07,744
não có thể bị đánh lừa
để nghĩ là nó thấy màu nào đó

72
00:03:07,744 --> 00:03:10,811
bằng cách thêm vào sự kết hợp đúng

73
00:03:10,811 --> 00:03:12,424
chỉ của ba màu:

74
00:03:12,424 --> 00:03:14,074
đỏ, xanh lá, và xanh dương.

75
00:03:14,074 --> 00:03:17,794
Đặc điểm thị lực của con người thực sự
hữu ích trong thế giới thực.

76
00:03:17,794 --> 00:03:20,084
Ví dụ, sản xuất TV.

77
00:03:20,084 --> 00:03:23,164
thay vì phải thiết lập nhiều màu trong TV

78
00:03:23,164 --> 00:03:24,604
để mô phỏng thế giới thực,

79
00:03:24,604 --> 00:03:27,154
các nhà sản xuất TV chỉ phải đặt ba màu:

80
00:03:27,154 --> 00:03:29,293
đỏ, xanh lá, và xanh dương,

81
00:03:29,293 --> 00:03:32,933
mà thực là may mắn cho họ.