WEBVTT

00:00:15.330 --> 00:00:17.449
Bạn hẳn đã nghe nói
ánh sáng là một loại sóng

00:00:17.449 --> 00:00:18.947
và màu sắc là một vật thể

00:00:18.947 --> 00:00:22.133
liên quan đến tần số của sóng ánh sáng.

00:00:22.133 --> 00:00:24.216
Sóng ánh sáng tần số cao có màu tím,

00:00:24.216 --> 00:00:26.016
sóng ánh sáng tần số thấp có màu đỏ,

00:00:26.016 --> 00:00:28.086
hoà giữa hai tần số này là màu vàng,

00:00:28.086 --> 00:00:29.186
xanh lá cây, cam

00:00:29.186 --> 00:00:30.658
và v.v...

00:00:30.658 --> 00:00:32.987
Bạn có thể gọi ý tưởng này
là màu sắc thực thể

00:00:32.987 --> 00:00:36.680
màu sắc được cho là đặc tính
vật chất của ánh sáng.

00:00:36.680 --> 00:00:39.294
Nó không phụ thuộc vào
nhận thức của con người.

00:00:39.294 --> 00:00:41.253
Trong khi điều này không sai,

00:00:41.253 --> 00:00:43.748
thì nó cũng không phải
là toàn bộ câu chuyện.

00:00:43.748 --> 00:00:47.315
Ví dụ, có lẽ 
bạn đã thấy bức tranh này trước đó.

00:00:47.315 --> 00:00:51.775
Vùng màu đỏ và xanh lá cây
chồng lên nhau là màu vàng.

00:00:51.775 --> 00:00:54.161
Khi bạn nghĩ về nó, điều này khá kỳ lạ.

00:00:54.161 --> 00:00:56.734
Vì ánh sáng là sóng, hai tần số khác nhau

00:00:56.734 --> 00:00:58.895
không tác động lẫn nhau,

00:00:58.895 --> 00:01:00.210
chúng chỉ là cùng hiện hữu

00:01:00.210 --> 00:01:02.467
như các ca sĩ hoà âm cùng nhau.

00:01:02.467 --> 00:01:04.502
trong vùng có vẻ là màu vàng này,

00:01:04.502 --> 00:01:07.370
hiện diện hai loại khác nhau
của sóng ánh sáng:

00:01:07.370 --> 00:01:08.912
một có tần số đỏ,

00:01:08.912 --> 00:01:10.674
và một có tần số xanh lá cây.

00:01:10.674 --> 00:01:13.121
Không có màu vàng nào hiện hữu cả.

00:01:13.121 --> 00:01:14.472
Làm thế nào có vùng màu này,

00:01:14.472 --> 00:01:16.622
nơi mà ánh sáng đỏ và
xanh lá cây hoà lẫn,

00:01:16.622 --> 00:01:18.542
trông giống màu vàng?

00:01:18.542 --> 00:01:22.052
Để hiểu điều này, bạn phải hiểu
một ít về sinh học,

00:01:22.052 --> 00:01:25.127
về việc con người thấy
màu sắc như thế nào.

00:01:25.127 --> 00:01:28.457
nhận thức về ánh sáng xảy ra ở
một lớp các tế bào mỏng như giấy,

00:01:28.457 --> 00:01:29.460
được gọi là võng mạc,

00:01:29.460 --> 00:01:31.672
bao bọc phía sau nhãn cầu.

00:01:31.672 --> 00:01:35.534
Trong võng mạc, có hai loại
tế bào phát hiện ánh sáng

00:01:35.534 --> 00:01:37.538
tế bào que và tế bào hình nón.

00:01:37.538 --> 00:01:40.438
tế bào hình que dùng để nhìn
trong điều kiện ánh sáng yếu,

00:01:40.438 --> 00:01:42.684
và chỉ có duy nhất một loại này.

00:01:42.684 --> 00:01:45.668
Tế bào hình nón, lại là câu chuyện khác.

00:01:45.668 --> 00:01:47.975
Có ba loại tế bào hình nón tương ứng

00:01:47.975 --> 00:01:49.340
với các màu đỏ,

00:01:49.340 --> 00:01:50.460
xanh lá,

00:01:50.460 --> 00:01:51.322
và xanh dương.

00:01:51.322 --> 00:01:52.933
khi bạn thấy một màu,

00:01:52.933 --> 00:01:56.762
mỗi tế bào hình nón sẽ gửi
tín hiệu riêng đến não bạn

00:01:56.762 --> 00:01:58.985
Ví dụ, giả sử ánh sáng màu vàng đó,

00:01:58.985 --> 00:02:01.545
là ánh sáng vàng thật sự,
với tần số màu vàng,

00:02:01.545 --> 00:02:03.162
đang chiếu vào mắt bạn.

00:02:03.162 --> 00:02:06.052
Bạn không có tế bào hình nón
đặc hiệu để phát hiện màu vàng,

00:02:06.052 --> 00:02:08.090
nhưng màu vàng là loại
gần với màu xanh lá

00:02:08.090 --> 00:02:09.552
và cũng gần với màu đỏ,

00:02:09.552 --> 00:02:12.149
vì vậy cả hai tế bào hình nón
đỏ và xanh lá,

00:02:12.149 --> 00:02:16.178
đều được kích hoạt, và mỗi tế bào
đều gửi tín hiệu đến não bạn.

00:02:16.178 --> 00:02:18.151
Có cách khác để kích hoạt ngay

00:02:18.151 --> 00:02:21.140
tế bào hình nón đỏ và xanh lá cây:

00:02:21.140 --> 00:02:24.740
nếu cả hai tia sáng đỏ và
xanh lá hiện diện cùng lúc.

00:02:24.740 --> 00:02:28.120
Vấn đề là, não bạn nhận cùng tín hiệu,

00:02:28.120 --> 00:02:31.642
cho dù bạn thấy ánh sáng có tần số vàng

00:02:31.642 --> 00:02:35.182
hay ánh sáng trộn lẫn
tần số sắc xanh lá và đỏ.

00:02:35.192 --> 00:02:39.330
Đó là lý do vì sao, với ánh sáng,
đỏ cộng với xanh lá ra màu vàng.

00:02:39.330 --> 00:02:42.783
Tại sao bạn không thể
phát hiện màu sắc khi trời tối?

00:02:42.783 --> 00:02:45.362
Các tế bào hình que trong
võng mạc chịu trách nhiệm

00:02:45.362 --> 00:02:46.990
trong điều kiện ánh sáng yếu.

00:02:46.990 --> 00:02:48.994
Bạn chỉ có một loại tế bào hình que,

00:02:48.994 --> 00:02:50.983
vì vậy có một kiểu tín hiệu

00:02:50.983 --> 00:02:52.599
gửi đến não bạn:

00:02:52.599 --> 00:02:54.585
sáng hay không sáng.

00:02:54.585 --> 00:02:57.059
Vì chỉ có một loại phát hiện ánh sáng

00:02:57.059 --> 00:02:59.709
nên không có khả năng nhìn thấy màu sắc.

00:02:59.709 --> 00:03:02.120
Có nhiều màu thực thể khác nhau,

00:03:02.120 --> 00:03:04.830
nhưng chúng ta chỉ có
ba loại tế bào hình nón,

00:03:04.830 --> 00:03:07.744
não có thể bị đánh lừa
để nghĩ là nó thấy màu nào đó

00:03:07.744 --> 00:03:10.811
bằng cách thêm vào sự kết hợp đúng

00:03:10.811 --> 00:03:12.424
chỉ của ba màu:

00:03:12.424 --> 00:03:14.074
đỏ, xanh lá, và xanh dương.

00:03:14.074 --> 00:03:17.794
Đặc điểm thị lực của con người thực sự
hữu ích trong thế giới thực.

00:03:17.794 --> 00:03:20.084
Ví dụ, sản xuất TV.

00:03:20.084 --> 00:03:23.164
thay vì phải thiết lập nhiều màu trong TV

00:03:23.164 --> 00:03:24.604
để mô phỏng thế giới thực,

00:03:24.604 --> 00:03:27.154
các nhà sản xuất TV chỉ phải đặt ba màu:

00:03:27.154 --> 00:03:29.293
đỏ, xanh lá, và xanh dương,

00:03:29.293 --> 00:03:32.933
mà thực là may mắn cho họ.