Milliyetçiliğe Karşı Küreselcilik: Yeni Politik Ayrım
-
0:01 - 0:05Chris Anderson: Merhaba.
TED Diyalogları'na hoş geldiniz. -
0:05 - 0:08Bu, güncel politik
çalkantılar ile ilgili çekilecek -
0:08 - 0:12serinin ilk kısmı.
-
0:12 - 0:13Sizi bilmiyorum ama;
-
0:13 - 0:17ben bu ülkede ve dünyada
gittikçe çoğalan anlaşmazlıktan -
0:17 - 0:19oldukça endişelenmeye başladım.
-
0:19 - 0:21Kimse birbirini dinlemiyor. Değil mi?
-
0:22 - 0:23Dinlemiyor.
-
0:23 - 0:26Yani, daha farklı bir sohbet türüne
ihtiyacımız varmış gibi geliyor, -
0:27 - 0:32bilemiyorum, belki de daha geniş
bir kapsamda mantığa, dinlemeye, -
0:32 - 0:34anlamaya odaklı bir sohbet.
-
0:35 - 0:38En azından TED Diyalogları'nda
bugünden itibaren denemeye -
0:38 - 0:39çalışacağımız şey bu.
-
0:39 - 0:42Ve bu yeni başlangıçta, bir başkası
-
0:42 - 0:45beni bu kadar heyecanlandıramazdı.
-
0:45 - 0:48Bunu söylemekte acele ediyorum,
fakat bu zihin, gezegendeki herkesten -
0:48 - 0:50farklı düşünen bir zihin.
-
0:50 - 0:51Ciddiyim.
-
0:51 - 0:53(Yuval Noah Harari gülüyor)
-
0:53 - 0:54Ciddiyim.
-
0:54 - 0:57Tarihi, altında yatan fikirlerle
-
0:57 - 1:01nefesinizi kesecek biçimde sentezliyor.
-
1:01 - 1:04Bazılarınız bu
kitabı tanıyacaktır, "Sapiens". -
1:05 - 1:06"Sapiens"i okuyan var mı?
-
1:06 - 1:07(Alkış)
-
1:08 - 1:11Yani, kitabını elimden bırakamadım.
-
1:11 - 1:15İnsanlığın hikâyesini, farklı düşünmemizi
-
1:15 - 1:18sağlayan büyük fikirler
aracılığıyla anlatma biçimi -- -
1:18 - 1:20adeta inanılmazdı.
-
1:20 - 1:21Haftaya ABD'de
-
1:21 - 1:24yayınlanacak olan kitabınız da burada.
-
1:25 - 1:26YNH: Evet, haftaya.
-
1:26 - 1:27CA: "Homo Deus".
-
1:27 - 1:30Evet, bu da ilerideki yüz yılın tarihi.
-
1:31 - 1:32Okuma şansım oldu.
-
1:32 - 1:35Oldukça etkileyici ve sanırım
-
1:35 - 1:39bazıları için oldukça ürkütücü.
-
1:40 - 1:41Kesinlikle okunmalı.
-
1:41 - 1:46Dürüst olmak gerekirse, şu an
dünyada olup bitenler hakkında mantık -
1:46 - 1:50yürütmemize daha fazla
yardımcı olacak birisi daha yok. -
1:50 - 1:55Öyleyse Yuval Noah Harari'ye
sıcak bir hoş geldin diyelim lütfen. -
1:55 - 1:58(Alkış)
-
2:03 - 2:07Facebook ve Web üzerindeki
arkadaşlarla bir araya gelmek muhteşem. -
2:07 - 2:08Merhaba, Facebook.
-
2:08 - 2:12Ve hepiniz, ben Yuval'a soru
sormaya başladığımda, kendi sorularınızı -
2:12 - 2:14oluşturabilirsiniz; mutlaka
-
2:14 - 2:17günümüzün politik
skandalları ile ilgili değil, daha -
2:17 - 2:21geniş bir açıdan:
Nereye gidiyoruz? Bununla ilgili. -
2:23 - 2:24Hazır mısınız? Başlıyoruz.
-
2:24 - 2:26Evet Yuval, buradayız:
-
2:26 - 2:29New York, 2017,
yeni bir başkanımız var -
2:29 - 2:32ve şok dalgaları dünyaya yayılıyor.
-
2:32 - 2:34Dünyada neler oluyor?
-
2:35 - 2:37YNH: Bana kalırsa olup biten, temelde
-
2:37 - 2:40hikâyemizi kaybetmiş olmamız.
-
2:40 - 2:43İnsanlar hikâyelerle düşünür ve
-
2:43 - 2:46hikâyeler anlatarak
dünyayı anlamlandırmaya çalışırız. -
2:46 - 2:48Geçtiğimiz birkaç yıl için,
-
2:48 - 2:51dünyada olup bitene dair çok basit ve
-
2:51 - 2:52çok etkileyici bir hikâyemiz var.
-
2:52 - 2:56Hikâye şunu
söylüyor, ah, olup biten şey -
2:56 - 2:58ekonominin küreselleşmesi,
-
2:58 - 3:00politikanın liberalleşmesi
-
3:00 - 3:04ve bu ikisinin karışımı
dünyada cenneti yaratacak -
3:04 - 3:08ve ekonomiyi küreselleştirmeye,
politik sistemi liberalleştirmeye -
3:08 - 3:09devam etmemiz gerekiyor
-
3:09 - 3:11ve her şey muhteşem olacak.
-
3:11 - 3:142016 yılı, çok büyük bir kesimin,
-
3:14 - 3:18hatta Batı dünyasının
bile, bu hikâyeye inanmayı -
3:18 - 3:20bir kenara bıraktığı andır.
-
3:21 - 3:23İyi ya da kötü
nedenlerle -- bu önemli değil. -
3:23 - 3:25İnsanlar bu hikâyeye inanmayı bıraktı
-
3:25 - 3:29ve eğer bir hikâyeniz yoksa,
neler olup bittiğini anlayamazsınız. -
3:29 - 3:33CA: Bir yanın bu hikâyenin aslında
çok etkili bir hikâye olduğuna inanıyor. -
3:33 - 3:34İşe yaradı.
-
3:34 - 3:36YNH: Bir yere kadar, evet.
-
3:36 - 3:38Bazı ölçülere göre, insanoğlunun
-
3:38 - 3:41yaşayabileceği en güzel zamanı
-
3:41 - 3:42yaşıyoruz.
-
3:42 - 3:45Bugün, tarihte bir ilk olarak,
-
3:45 - 3:49çok yemekten ölen insanların
sayısı, az yemekten ölenlerden daha fazla, -
3:49 - 3:51bu muhteşem bir başarı.
-
3:51 - 3:53(Kahkahalar)
-
3:53 - 3:55Ayrıca tarihte bir ilk olarak
-
3:55 - 3:59insanlar, bulaşıcı
hastalıktan çok, yaşlılıktan ölüyorlar -
3:59 - 4:02ve şiddet de azaldı.
-
4:02 - 4:04Tarihte bir ilk olarak
-
4:04 - 4:09intihar edenlerin sayısı;
cinayet, terör ve savaş yüzünden -
4:09 - 4:11ölen insan sayısından daha çok.
-
4:11 - 4:15İstatistiksel olarak, siz
kendinizin en büyük düşmanısınız. -
4:15 - 4:17En azından, dünyadaki tüm insanlar
-
4:17 - 4:20içerisinde, sizin kendinizi
öldürme ihtimaliniz daha yüksek -- -
4:20 - 4:21(Kahkahalar)
-
4:21 - 4:25bu da yine iyi bir haber --
-
4:25 - 4:26(Kahkahalar)
-
4:26 - 4:31daha önceki dönemlerde
gördüğümüz şiddet derecesine kıyaslarsak. -
4:31 - 4:33CA: Fakat dünyayı
bir araya getirme süreci, -
4:33 - 4:37kendisini dışlanmış hisseden
büyük bir insan grubuyla sonuçlandı -
4:37 - 4:38ve onlar da buna tepki verdiler.
-
4:38 - 4:40Ayrıca bir de mermimiz var,
-
4:40 - 4:43sistemin tamamını
delip geçen türden bir mermi. -
4:43 - 4:46Yani, olan bitenden ne çıkarıyorsun?
-
4:46 - 4:49İnsanların politikayı
düşünme biçimi eskiymiş gibi, -
4:49 - 4:52sağ-sol ayrımı yok edildi ve değiştirildi.
-
4:52 - 4:54Bunu nasıl düşünmeliyiz?
-
4:54 - 4:58YNH: Evet, 20. yüzyılın
sağ-sol politik modeli şu anda -
4:58 - 5:00oldukça alakasız
-
5:00 - 5:05ve bugünkü gerçek ayrım
küresel ve ulusal veya küresel -
5:05 - 5:06ve yerel arasında.
-
5:06 - 5:09Ve bunun şu anda tüm dünyada
-
5:09 - 5:11asıl mücadele olduğunu görüyorsunuz.
-
5:11 - 5:15Muhtemelen tamamen yeni
politik modellere ve tamamen yeni -
5:15 - 5:20politik düşünce
biçimlerine ihtiyacımız var. -
5:20 - 5:26Esas itibarıyla söyleyebileceğimiz
şey, yeni küresel bir ekolojimiz var, -
5:26 - 5:30küresel bir ekonomimiz var,
fakat ulusal politikalarımız var -
5:30 - 5:32ve bu ikisi bir arada işlemiyor.
-
5:32 - 5:34Bu da politik sistemi etkisiz kılıyor,
-
5:34 - 5:38çünkü yaşamımızı şekillendiren
güçler üzerinde bir kontrolü yok. -
5:38 - 5:41Bu dengesizlik için
temelde iki çözümümüz var: -
5:41 - 5:45Ya ekonomi daha az küreselleştirilecek
ve ulusal ekonomiye dönüştürülecek -
5:45 - 5:48ya da politik sistem küreselleştirilecek.
-
5:49 - 5:54CA: Sanırım çoğu liberal,
Trump'ın ve hükûmetinin -
5:54 - 6:00telafi edilemez biçimde kötü
olduğunu düşünüyor, her açıdan -
6:00 - 6:03berbat olduğunu.
-
6:03 - 6:09Burada, en azından anlamaya
değecek bir anlatı ya da politik felsefe -
6:09 - 6:11görüyor musun?
-
6:11 - 6:13Bu felsefeyi nasıl ifade ederdin?
-
6:13 - 6:15Bu yalnızca milliyetçilik felsefesi mi?
-
6:16 - 6:22YNH: Bana kalırsa
altında yatan his ya da fikir şu; -
6:22 - 6:26politik sistem --
bir şey bozuk burada. -
6:26 - 6:30Artık sıradan insanı güçlendirmiyor.
-
6:30 - 6:33Artık sıradan insanla çok da ilgilenmiyor
-
6:34 - 6:38ve bu politik hastalık
teşhisinin doğru olduğunu düşünüyorum. -
6:38 - 6:42Cevaplara gelince, daha az eminim.
-
6:42 - 6:45Bana kalırsa gördüğümüz
şey insanların verdiği ani tepki: -
6:45 - 6:48Bir şey işe yaramıyorsa, geri dönelim.
-
6:48 - 6:49Bunu tüm dünyada görüyorsunuz,
-
6:49 - 6:54politik sistemdeki insanlar,
neredeyse hiç kimse, insanlığın -
6:54 - 6:58nereye gittiğine dair geleceğe
odaklı bir vizyona sahip değil. -
6:58 - 7:01Neredeyse her yerde
geriye dönük vizyon görüyorsunuz: -
7:01 - 7:03"Amerika'yı tekrar mükemmelleştirelim",
-
7:03 - 7:07sanki 50'lerde, 80'lerde
mükemmelmiş gibi -- bilmiyorum -- -
7:07 - 7:08oraya geri dönelim.
-
7:08 - 7:13Lenin'den birkaç yüz
yıl sonra Rusya'ya gidiyorsunuz, -
7:13 - 7:15Putin'in gelecek vizyonu da temelde,
-
7:15 - 7:18ah, Çar imparatorluğuna geri dönelim.
-
7:18 - 7:20Ve İsrail'de, geldiğim yerde,
-
7:20 - 7:23günümüzün en yeni politik vizyonu şu:
-
7:23 - 7:25"Tapınağı tekrar inşa edelim".
-
7:25 - 7:28Yani, 2.000 yıl geriye gidelim.
-
7:28 - 7:33İnsanlar geçmişte bir zamanda
kaybettiğimizi düşünüyorlar ve -
7:33 - 7:37geçmişte şehirde
yolu kaybetmişsiniz gibi -
7:37 - 7:40ve tamam diyorsunuz, güvenli
hissettiğim yere geri dönüp tekrar -
7:40 - 7:41başlamalıyım.
-
7:42 - 7:43Bunun işe yarayacağını sanmıyorum
-
7:43 - 7:46fakat çoğu insan
için bu içgüdüsel bir şey. -
7:46 - 7:48CA: Peki neden işe yaramaz?
-
7:48 - 7:51"Önce Amerika", birçok
açıdan çekici bir slogan. -
7:51 - 7:55Vatanseverlik, çoğu
açıdan, çok asil bir şeydir. -
7:55 - 7:58Yüksek sayıda insanı işbirliğine teşvik
-
7:58 - 8:00etmek gibi bir rol oynar.
-
8:00 - 8:04Neden her bir ülkenin kendini
öncelikli koyduğu ülkelerin -
8:04 - 8:06örgütlendiği bir dünyaya sahip
olmayalım? -
8:07 - 8:11YNH: Asırlar boyunca,
hatta yüzyıllar boyunca, -
8:11 - 8:13vatanseverlik işe yaradı.
-
8:14 - 8:15Tabii ki savaşlara ve
birçok şeye neden oldu, -
8:15 - 8:18fakat kötüye
çok da odaklanmamalıyız. -
8:18 - 8:22Vatanseverlikle ilgili
birçok pozitif şey de vardır ve -
8:22 - 8:26çok sayıda insanın
birbirini önemsemesini, -
8:26 - 8:27birbirine yakınlık
-
8:27 - 8:29göstermelerini ve kolektif eylem
-
8:29 - 8:32için bir araya gelmelerini
sağlamak olumlu bir şeydir. -
8:32 - 8:35İlk uluslara bakarsanız eğer,
-
8:35 - 8:37yani, binlerce yıl öncesine,
-
8:37 - 8:40Çin'de Sarı Irmak
bölgesinde yaşamış insanlara -- -
8:40 - 8:42çok, çok farklı kabileler vardı
-
8:43 - 8:47ve hepsi yaşamlarını sürdürmek
ve refah için ırmağa bağlı yaşıyordu, -
8:47 - 8:51fakat aynı zamanda dönemsel
sellere ve dönemsel kuraklığa -
8:51 - 8:53maruz kalıyorlardı.
-
8:53 - 8:56Ve hiçbir kabile bir şey yapamıyordu,
-
8:56 - 9:00çünkü her biri ırmağın
ufak bir kısmını kontrol ediyordu. -
9:00 - 9:03Sonra, uzun ve karmaşık bir
süreçte, kabileler Çin ulusunu -
9:03 - 9:07kurmak için birleştiler,
-
9:07 - 9:09Çin ulusu da Sarı Irmak'ın
tamamını kontrol ediyordu -
9:10 - 9:15ve baraj, kanal inşa
edip ırmağı düzenlemek ve -
9:15 - 9:19sel ve kuraklığı önleyerek
refah düzeyini herkes için -
9:19 - 9:22yükseltmek amacıyla
-
9:22 - 9:26yüz binlerce insanı bir araya getiriyordu.
-
9:26 - 9:28Bu, dünyanın çoğu yerinde işe yaradı.
-
9:28 - 9:31Fakat 21. yüzyılda teknoloji
-
9:31 - 9:35tüm bunları temelden değiştiriyor.
-
9:35 - 9:38Şu anda -- dünyadaki tüm insanlar --
-
9:38 - 9:41aynı siber ırmağın yanında yaşıyoruz ve
-
9:41 - 9:47hiçbir ulus, ırmağı
kendi başına düzenleyemiyor. -
9:47 - 9:51Hep birlikte, tek bir gezegende yaşıyoruz
-
9:51 - 9:54ve gezegen bizim
eylemlerimizin tehdidi altında. -
9:54 - 9:58Ve eğer bir tür
küresel işbirliğiniz yoksa, -
9:58 - 10:03konu ister iklim değişikliği
olsun, ister teknolojik parçalanma, -
10:03 - 10:07milliyetçilik, sorunlarla mücadele
etmek için doğru düzeyde değildir. -
10:08 - 10:10CA: Yani çoğu
eylemin, çoğu sorunun ulusal -
10:10 - 10:14ölçekte yer aldığı bir dünyada
-
10:14 - 10:16bu güzel bir fikirdi,
-
10:16 - 10:19fakat senin iddian, bugün
önem arz eden çoğu meselenin -
10:19 - 10:22artık ulusal değil,
küresel bir ölçekte yer alması. -
10:22 - 10:26YNH: Kesinlikle. Günümüzde dünyanın
-
10:26 - 10:29tüm büyük sorunları özünde küresel
-
10:29 - 10:30sorunlardır ve
-
10:30 - 10:34küresel işbirliği olmazsa çözülemezler.
-
10:34 - 10:36Bu, insanların verdiği en belirgin
-
10:36 - 10:39örnek olarak, yalnızca
iklim değişikliği değildir. -
10:39 - 10:42Ben daha çok teknolojik
parçalanma açısından düşünüyorum. -
10:42 - 10:45Örneğin, yapay zekâyı düşünecek olursanız,
-
10:45 - 10:48önümüzdeki 20, 30 yıl içerisinde
-
10:48 - 10:52yüz milyonlarca insan
iş piyasasından çıkarılacak -- -
10:52 - 10:54bu küresel düzeyde bir sorun.
-
10:54 - 10:58Bu, tüm ülkelerin ekonomisini dağıtacak.
-
10:58 - 11:02Ve benzer şekilde, örneğin,
biyomühendisliği ve bunu yürütmekten -
11:02 - 11:05korkan insanları düşünürseniz,
-
11:05 - 11:07bilmiyorum, insanlarda
genetik mühendisliği araştırması, -
11:07 - 11:13bu, tek bir ülke, örneğin ABD,
insan üzerinde genetik deneyleri -
11:13 - 11:16yasaklarsa, fakat Çin veya Kuzey Kore bunu
-
11:16 - 11:20yapmaya devam ederse, bu işe yaramaz.
-
11:20 - 11:22Yani ABD bunu tek başına çözemez ve
-
11:22 - 11:27ABD üzerinde hemen
aynısını yapma baskısı ortaya çıkar, -
11:27 - 11:32çünkü yüksek riskli, yüksek
kazançlı teknolojiden bahsediyoruz. -
11:32 - 11:37Eğer birisi yapıyorsa,
ben de geride kalmayı göze alamam. -
11:37 - 11:43Kalıtım mühendisliği gibi şeyler
üzerinde düzenleme, etkili düzenleme -
11:43 - 11:45yapmanın tek yolu,
-
11:45 - 11:47küresel düzenlemelere sahip olmaktır.
-
11:47 - 11:52Yalnızca ulusal düzenlemelere
sahipseniz, kimse geride kalmak istemez. -
11:52 - 11:54CA: Bu oldukça ilginç.
-
11:54 - 11:56Öyle görünüyor ki bu, buradaki
-
11:56 - 11:59farklı taraflar arasında en
azından yapıcı bir sohbet yaratmak için -
11:59 - 12:01bir anahtar olabilir,
-
12:01 - 12:04çünkü bizi olduğumuz
yere getiren öfkenin başlangıç -
12:04 - 12:07noktasının, iş kaybıyla
ilgili mantıklı endişeler olduğu -
12:07 - 12:10konusunda herkesin
hemfikir olduğunu düşünüyorum. -
12:10 - 12:13İş gitti, geleneksel yaşam
tarzı gitti ve insanların buna -
12:13 - 12:17öfke duyması şaşılacak bir şey değil.
-
12:17 - 12:21Ve genel olarak
küreselleşmeyi, küresel seçkinleri, -
12:21 - 12:24bunu onların iznini
almadan yapmakla suçladılar -
12:24 - 12:26ve bu yerinde bir
yakınmaymış gibi görünüyor. -
12:26 - 12:30Fakat senden duyduğum
şey şu -- yani ana soru şu: -
12:30 - 12:35Şu anda olan ve devam eden
iş kaybının gerçek nedeni nedir? -
12:35 - 12:38Küreselleşmeyle ilgili olduğuna göre,
-
12:38 - 12:42buna doğru karşılık, evet,
sınırları kapatmak ve insanları -
12:42 - 12:46dışarıda tutmak ve ticaret
anlaşmalarını değiştirmek ve benzerleri. -
12:46 - 12:47Fakat sen, sanırım, aslında
-
12:47 - 12:52iş kaybının en büyük nedeninin
tamamen bu olmayacağını söylüyorsun. -
12:52 - 12:56Teknolojik sorunlardan
kaynaklanacağını ve birbirine -
12:56 - 12:58bağlı bir dünya olarak hareket etmezsek
-
12:58 - 13:00bunu çözme
şansımızın olmadığını söylüyorsun. -
13:00 - 13:02YNH: Evet, bana kalırsa,
-
13:02 - 13:05şimdiki zamanı
bilmiyorum, fakat geleceğe bakarsak, -
13:05 - 13:08Pennsylvania'da insanları
işlerinden edecek olanlar Meksikalılar -
13:08 - 13:10veya Çinliler değiller,
-
13:10 - 13:11robotlar ve algoritmalar.
-
13:11 - 13:13Yani eğer Kaliforniya sınırına
-
13:13 - 13:16büyük bir duvar inşa
etmeyi planlamıyorsan, -
13:16 - 13:17(Kahkahalar)
-
13:17 - 13:20Meksika sınırındaki
duvar çok etkisiz kalacak. -
13:20 - 13:27Ve seçim öncesi
tartışmaları izlerken çok şaşırdım, -
13:27 - 13:33Trump'ın, robotlar sizin işinizi
alacak diyerek insanları korkutmaya -
13:33 - 13:35çalışmamasına çok şaşırdım.
-
13:35 - 13:37Bu doğru olmasa bile, fark etmez.
-
13:38 - 13:41Bu, insanları korkutmada
aşırı etkili bir yol olabilirdi -- -
13:41 - 13:42(Kahkahalar)
-
13:42 - 13:43ve harekete geçirmede:
-
13:43 - 13:45"Robotlar işlerinizi alacak!"
-
13:45 - 13:46Kimse bu cümleyi kullanmadı.
-
13:46 - 13:49Ve şundan korktum,
-
13:49 - 13:53çünkü şu anlama geliyordu,
üniversitelerde, laboratuvarlarda -
13:53 - 13:55ve orada ne olursa olsun,
-
13:55 - 13:58bu konu hakkında
yoğun bir tartışma zaten var, -
13:58 - 14:02fakat ana politik sistem
ve kamu içerisinde insanlar -
14:02 - 14:04büyük bir teknolojik
-
14:04 - 14:09parçalanma olabileceğinin
farkında değiller -- -
14:09 - 14:13200 yıl içerisinde değil,
10, 20, 30 yıl içerisinde -- -
14:13 - 14:16ve kısmen, 2040, 2050'nin iş piyasasında
-
14:16 - 14:22bugün okullarda çocuklara öğrettiğimiz
şeylerin çoğu tamamen alakasız olacağı -
14:22 - 14:28için, şu anda bunun için
bir şeyler yapmamız gerekiyor. -
14:28 - 14:31Böylece 2040'da düşünmemiz
gereken bir şey olmayacak. -
14:31 - 14:35Genç insanlara ne öğreteceğimizi
bugün düşünmemiz gerekiyor. -
14:35 - 14:38CA: Evet, hayır, kesinlikle.
-
14:39 - 14:43Genelde tarihte, insanoğlunun
bilmeden yeni bir döneme girdiği -
14:43 - 14:49anlar hakkında yazılar yazıyorsun.
-
14:50 - 14:53Kararlar alındı, teknolojiler gelişti
-
14:53 - 14:55ve birdenbire dünya değişti,
-
14:55 - 14:58muhtemelen herkes
için kötü olacak bir şekilde. -
14:58 - 15:00Ve "Sapiens"de verdiğin örneklerden birisi
-
15:00 - 15:02gerçek bir insan için toprağı sürmek
-
15:02 - 15:05anlamına gelen tarım devrimiydi,
-
15:05 - 15:09ormanda altı saat ve daha
ilginç bir yaşam tarzı yerine, -
15:09 - 15:1512 saatlik yorucu bir iş gününü seçtiler.
-
15:15 - 15:16(Kahkahalar)
-
15:16 - 15:19Peki başka olası
bir değişim safhasında mıyız, -
15:19 - 15:24hiçbirimizin istemediği bir geleceğe
doğru uyur gezer gibi mi gidiyoruz? -
15:24 - 15:27YNH: Evet, kesinlikle.
-
15:27 - 15:29Tarım devrimi esnasında olan şey,
-
15:29 - 15:33uçsuz bucaksız
teknolojik ve ekonomik devrimin, -
15:33 - 15:36insan topluluğunu güçlendirmesiydi,
-
15:36 - 15:39fakat gerçek bireysel hayatlara bakarsak,
-
15:39 - 15:42herhangi bir elitin yaşamı
çok daha iyi hâle geldi ve -
15:43 - 15:47insanların çoğunun
yaşamları oldukça kötü hâle geldi. -
15:47 - 15:4921. yüzyılda bu tekrar olabilir.
-
15:49 - 15:54Yeni teknolojiler elbette
insan topluluğunu güçlendirecektir. -
15:54 - 15:57Fakat bu tekrar ufak bir elitin
-
15:57 - 16:02tüm ekini biçmesiyle, tüm
meyveleri almasıyla sonuçlanabilir ve -
16:02 - 16:06nüfusun çoğunluğu kendisini
olduğundan daha beter bir hâlde -
16:06 - 16:07bulabilir, yani o elitten
-
16:07 - 16:10çok daha beter bir hâlde.
-
16:11 - 16:13CA: Ve bu elitler
insan elitler bile olmayabilir. -
16:13 - 16:15Robotlar olabilir ya da --
-
16:15 - 16:17YNH: Evet, gelişmiş
süper insanlar olabilir. -
16:17 - 16:19Sayborglar olabilir.
-
16:19 - 16:21Tamamen inorganik elitler olabilir.
-
16:21 - 16:24Hatta bilinçsiz
algoritmalar bile olabilir. -
16:24 - 16:28Şu anda dünyada
gördüğümüz şey, otoritenin insanlardan -
16:28 - 16:31algoritmalara geçmesi.
-
16:31 - 16:34Kişisel hayatlar, ekonomik meseleler,
-
16:34 - 16:37politik meseleler hakkında
daha ve daha fazla kararın -
16:37 - 16:40aslında algoritmalar tarafından alınması.
-
16:40 - 16:42Bankadan kredi isterseniz,
-
16:42 - 16:47muhtemelen kaderinizi bir
algoritma belirliyor, bir insan değil. -
16:47 - 16:53Ve genel izlenim, belki de
insanların kaybetmiş olmasıdır. -
16:53 - 16:58Dünya çok karmaşık, çok fazla veri var,
-
16:58 - 17:00her şey çok hızlı değişiyor,
-
17:00 - 17:04mesela Afrika savanında binlerce
yıl önce -- belirli bir çevreyle, -
17:04 - 17:06belirli bir bilgi ve veri
-
17:06 - 17:09diziniyle baş etmek için --
-
17:09 - 17:13gelişmiş olan bir şey,
-
17:13 - 17:1721. yüzyılın gerçeklerini kaldıramaz ve
-
17:17 - 17:20bunu belki de kaldırabilecek olan tek şey
-
17:20 - 17:22büyük veri algoritmaları.
-
17:22 - 17:28Yani otoritenin bizden
algoritmalara geçmesi şaşırtıcı değil. -
17:29 - 17:33CA: Pekâlâ, Yuval Harari
ile TED Diyalogları serisinin -
17:33 - 17:35ilkinde, New York'tayız
-
17:35 - 17:39ve orada Facebook Live seyircisi var.
-
17:39 - 17:41Bizimle olmanız heyecan verici.
-
17:41 - 17:43Birkaç dakika
içerisinde sizin ve odadaki -
17:43 - 17:44seyircilerin sorularını
-
17:44 - 17:46alacağız, göndermeye
-
17:46 - 17:48devam edin.
-
17:48 - 17:52Yuval, eğer bir şekilde
olan biten üzerinden yansıtılan, -
17:52 - 17:58yaklaşan teknolojik
tehlikeden ötürü milliyetçilikten -
17:59 - 18:01vazgeçmemiz gerektiğini
-
18:01 - 18:03iddia edeceksen,
-
18:03 - 18:05bu konuda küresel bir sohbet etmeliyiz.
-
18:06 - 18:09Sorun şu ki, insanları buna
gerçekten inandırmak zor, bilmiyorum. -
18:09 - 18:11Yapay zekâ bir tehdit olabilir, vesaire.
-
18:11 - 18:14İnsanların, en azından
bazı insanların derhal ve daha çok -
18:14 - 18:16ilgi gösterdiği şey, belki de,
-
18:16 - 18:18iklim değişikliği,
-
18:18 - 18:22belki de göçmenler,
nükleer silahlar gibi diğer meseleler. -
18:22 - 18:28Bu konuların bir şekilde
ele alınması gereken yerin, -
18:28 - 18:31şu anda bulunduğumuz
yer olduğunu iddia eder misin? -
18:31 - 18:33İklim değişikliğinden bahsettin,
-
18:33 - 18:37fakat Trump buna inanmadığını söyledi.
-
18:37 - 18:39Yani bir açıdan, bu senin en güçlü iddian,
-
18:39 - 18:42aslında bunu konuşmamalısın.
-
18:42 - 18:44YNH: Evet, ilk
bakışta iklim değişikliğinin -
18:44 - 18:48çok şaşırtıcı olduğunu düşünüyorum,
-
18:48 - 18:51milliyetçilik ve iklim değişikliği
-
18:51 - 18:54arasında çok yakın bir ilişki var.
-
18:54 - 18:59Yani iklim değişikliğini reddedenler
neredeyse her zaman milliyetçiler. -
18:59 - 19:01Ve ilk bakışta düşünüyorsun: Neden?
-
19:01 - 19:02Bağlantı nedir?
-
19:02 - 19:05Sosyalistler neden iklim
değişimini reddetmiyor? -
19:05 - 19:07Ama sonra, düşününce, çok belirgin --
-
19:07 - 19:11çünkü milliyetçiliğin, iklim
değişikliği için bir çözümü yok. -
19:11 - 19:1421. yüzyılda bir milliyetçi
olmak istiyorsanız eğer, -
19:14 - 19:16sorunu reddetmeniz gerekir.
-
19:16 - 19:20Sorunun gerçekliğini kabul
ederseniz, o zaman dünyada hâlâ -
19:21 - 19:23vatanseverlik için, kendi
insanlarınıza ve ülkenize karşı -
19:23 - 19:27özel bağlılıklar için yer olduğunu
-
19:27 - 19:32kabul etmeniz gerekir.
-
19:32 - 19:36Hiç kimsenin bunu
bozmak istediğini düşünmüyorum. -
19:36 - 19:39Fakat iklim değişikliğiyle yüzleşmek için,
-
19:39 - 19:43ulusun ötesinde bir
düzeyde bağlılık ve özveri -
19:43 - 19:45sahibi olmamız gerekiyor.
-
19:45 - 19:48Ve bu imkânsız olmamalı,
-
19:48 - 19:51çünkü insanlar birkaç
bağlılık katmanına sahip olabilirler. -
19:51 - 19:54Ailenize, topluluğunuza,
-
19:54 - 19:55ulusunuza bağlı olabilirsiniz,
-
19:55 - 19:57peki öyleyse aynı zamanda
-
19:57 - 20:00neden tüm insanlığa da
bağlı olamıyorsunuz? -
20:00 - 20:04Tabii ki bunu zor olduğu durumlar da var,
-
20:04 - 20:06öncelikli olarak,
-
20:06 - 20:07biliyorsunuz, hayat zor.
-
20:08 - 20:09Bununla başa çıkın.
-
20:09 - 20:11(Kahkahalar)
-
20:11 - 20:16CA: Pekâlâ, buradaki
seyircilerden birkaç soru almak isterim. -
20:16 - 20:18Burada bir mikrofonumuz var.
-
20:18 - 20:21Ona konuşun ve
Facebook, soruları gönderin. -
20:21 - 20:24Howard Morgan: Bu ülkede
ve diğer ülkelerde büyük bir değişim -
20:25 - 20:26yaratan şeylerden birisi,
-
20:26 - 20:29gelir dağılımı eşitsizliği,
-
20:29 - 20:33ABD'de ve dünyada 50 yıl öncesine
-
20:33 - 20:35göre gelir dağılımında yaşanan
-
20:35 - 20:36dramatik değişim.
-
20:36 - 20:39Bunu değiştirmek için
yapabileceğimiz bir şey var mı? -
20:39 - 20:42Çünkü bunun altında
yatan birçok sebep var. -
20:44 - 20:50YNH: Şimdiye dek bununla
ilgili çok güzel bir fikir duymadım, -
20:50 - 20:53yine, kısmen çoğu fikir
ulusal düzeyde kaldığı için ve -
20:53 - 20:55problem küresel olduğu için.
-
20:55 - 20:58Yani, şu sıralar
sıklıkla duyduğumuz bir fikir, -
20:58 - 21:00evrensel temel gelir.
-
21:00 - 21:01Ama bu bir sorun.
-
21:01 - 21:03Yani, bence iyi bir başlangıç,
-
21:03 - 21:07fakat problemli çünkü
"evrenselin" ve "temelin" -
21:07 - 21:08ne olduğu açık değil.
-
21:08 - 21:12Çoğu insan evrensel temel
gelirden bahsettiğinde, aslında -
21:12 - 21:15ulusal temel geliri kastediyor.
-
21:15 - 21:16Fakat sorun küresel.
-
21:16 - 21:22Diyelim ki Bangladeş'te tişört
ve ayakkabıları üreten insanlara kadar, -
21:22 - 21:23milyonlarca insanın
-
21:23 - 21:27işini alan bir yapay
zekân ve 3B yazıcın var. -
21:27 - 21:28Peki ne olacak?
-
21:28 - 21:34ABD devleti Kaliforniya'da Google
ve Apple'a vergi koyacak ve bunu, -
21:34 - 21:39Bangladeş'teki işsizlere temel
gelir ödemek için mi kullanacak? -
21:39 - 21:42Buna inanırsan, aynı zamanda Noel Baba'nın
-
21:42 - 21:45gelip de sorunu
çözeceğine de inanabilirsin. -
21:45 - 21:51Yani eğer ulusal değil de
gerçekten evrensel temel gelir -
21:51 - 21:54edinmezsek, sorunlar da yok olmayacak.
-
21:54 - 21:56Ayrıca temelin ne olduğu açık değil,
-
21:57 - 21:59çünkü, temel insani
gereksinimler nelerdir? -
21:59 - 22:02Bin yıl önce sadece
yiyecek ve sığınak yeterliydi. -
22:02 - 22:06Fakat bugün insanlar en temel
gereksinimin eğitim olduğunu söylüyorlar, -
22:06 - 22:07paketin bir parçası olabilir.
-
22:07 - 22:11Fakat ne kadar?
Altı yıl? On iki yıl? Doktora? -
22:11 - 22:13Sağlık hizmetleri de benzer şekilde,
-
22:13 - 22:16diyelim ki 20, 30, 40 yıl içerisinde
-
22:16 - 22:19insan yaşamını 120
yıla uzatabilen pahalı tedaviler -
22:19 - 22:21ortaya çıkacak.
-
22:21 - 22:27Bu da temel gelirin
bir parçası olacak mı olmayacak mı? -
22:27 - 22:28Bu çok zor bir problem,
-
22:28 - 22:34çünkü insanların çalışma
kabiliyetini kaybettiği bir dünyada -
22:34 - 22:38alabilecekleri tek şey bu temel gelir.
-
22:38 - 22:43Yani bu çok, çok zor, etik bir soru.
-
22:43 - 22:46CA: Dünyanın bunu nasıl
karşıladığına dair, kimin ödediğine dair -
22:46 - 22:48birçok soru var.
-
22:48 - 22:50Facebook'ta Lisa Larson'dan bir soru var:
-
22:50 - 22:53"ABD'de şu anki milliyetçilik,
-
22:53 - 22:561. Dünya Savaşı ve
2. Dünya Savaşı arasındaki döneme -
22:56 - 22:58kıyasla nasıl?"
-
22:58 - 23:02YNH: İyi haber şu ki,
milliyetçiliğin tehlikeleri hususunda -
23:02 - 23:06bir asır öncekine göre
daha iyi bir pozisyondayız. -
23:06 - 23:09Bir asır önce, 1917'de,
-
23:09 - 23:12Avrupalılar birbirlerini
milyonlarca kez öldürüyordu. -
23:12 - 23:162016'da, Brexit ile,
hatırladığım kadarıyla, -
23:17 - 23:22sadece bir insan hayatını kaybetti -bir
radikal tarafından öldürülen milletvekili. -
23:22 - 23:23Yalnızca bir insan.
-
23:23 - 23:26Yani, eğer Brexit
İngiltere'nin bağımsızlığı demekse, -
23:26 - 23:31bu insanlık tarihindeki en
barışçıl bağımsızlık savaşıdır. -
23:31 - 23:37Diyelim ki İskoçya
Brexit'ten sonra İngiltere'den -
23:37 - 23:39ayrılmayı seçti.
-
23:39 - 23:41Yani 18. yüzyılda
-
23:41 - 23:44İskoçya Londra'nın kontrolünü
kırmak isteseydi -- ve İskoçlar bunu -
23:44 - 23:48birkaç kez istedi -- Londra'daki
-
23:48 - 23:52devletin tepkisi, Edinburgh'u
yakıp kül etmek ve dağdaki kabileleri -
23:52 - 23:55katletmek için kuzeye
bir ordu göndermek olurdu. -
23:55 - 24:01Tahminim şu ki, İskoçlar 2018
yılında bağımsızlık için oy verirlerse, -
24:01 - 24:04Londra hükûmeti
Edinburgh'u yakıp kül etmek için kuzeye -
24:04 - 24:06bir ordu göndermeyecek.
-
24:06 - 24:10Şu anda çok az insan İskoçya
veya İngiltere bağımsızlığı için -
24:10 - 24:13öldürmek ya da ölmek ister.
-
24:13 - 24:18Yani milliyetçiliğin
yükselişi ve 1930'lara, 19. yüzyıla -
24:18 - 24:20dönüş konuşması için, en azından
-
24:20 - 24:24Batı'da, ulusal duyarlılık gücü
-
24:24 - 24:31bir asır önce olduğundan çok,
-
24:31 - 24:32çok daha az.
-
24:32 - 24:36CA: Açıkça duyduğumuz gibi, bazı
-
24:36 - 24:39insanlar, olayların nasıl gelişeceğine
-
24:39 - 24:42bağlı olarak, ABD'de şiddet
patlamaları olabileceğinden, -
24:42 - 24:45böyle bir değişimden korkuyorlar.
-
24:45 - 24:46Korkmalı mıyız, yoksa sence bazı
-
24:46 - 24:48şeyler gerçekten değişti mi?
-
24:49 - 24:50YNH: Hayır, korkmalıyız.
-
24:50 - 24:52İki şeyin farkında olmalıyız.
-
24:52 - 24:53Öncelikle, histerik olmamalıyız.
-
24:53 - 24:57Henüz Birinci Dünya Savaşı'na dönmedik.
-
24:57 - 25:00Ama aynı zamanda, ilgisiz de olmamalıyız.
-
25:00 - 25:051917'den 2017'ye bazı ilahi
-
25:05 - 25:07mucizelerle ulaşmadık, insanların aldığı
-
25:07 - 25:09kararlarla ulaştık ve şu anda
-
25:09 - 25:12yanlış kararlar almaya
başlarsak, birkaç yıl içerisinde -
25:12 - 25:171917'ye benzer bir duruma
-
25:17 - 25:18dönebiliriz.
-
25:18 - 25:20Bir tarih bilimci
olarak bildiğim şeylerden -
25:20 - 25:24birisi, insanın aptallığı
hiçbir zaman hafife alınmamalıdır. -
25:24 - 25:27(Kahkahalar)
-
25:27 - 25:30Tarihteki en etkili
güçlerden birisi bu, -
25:30 - 25:33insan aptallığı ve insan şiddeti.
-
25:33 - 25:37İnsanlar böyle çılgınca şeyleri
aşikâr nedenlerle yapmıyorlar, -
25:37 - 25:38fakat yine, aynı zamanda,
-
25:38 - 25:42insan tarihindeki diğer
bir etkili güç de insan bilgeliğidir. -
25:42 - 25:43Bizde ikisi de var.
-
25:43 - 25:46CA: Ahlak psikologu
Jonathan Haidt de bizimle ve -
25:46 - 25:48sanırım bir sorusu var.
-
25:49 - 25:50Jonathan Haidt: Sağol, Yuval.
-
25:50 - 25:53Küresel yönetimin bir
hayranıymış gibi görünüyorsun, -
25:53 - 25:56fakat, politik kurumların yozlaşma
düzeylerini değerlendiren Uluslararası -
25:56 - 26:00Şeffaflık Örgütü'nde dünya
haritasına baktığında, iyi kurumlara -
26:00 - 26:03sahip olanları temsil eden
birkaç sarı haricinde büyük bir -
26:03 - 26:04kırmızı renk denizi görüyoruz.
-
26:05 - 26:07Eğer küresel bir tür
yönetime sahip olacaksak, -
26:07 - 26:10Rusya veya Honduras gibi
olmaktan çok Danimarka gibi -
26:10 - 26:12olacağını düşündüren şey nedir ve
-
26:12 - 26:13CFC'lerle yaptığımız gibi
-
26:13 - 26:16alternatifler de yok mu?
-
26:16 - 26:19Küresel problemleri
ulusal devletlerle çözme yolları vardır. -
26:19 - 26:21Dünya devleti
nasıl bir şey olurdu ve -
26:21 - 26:23neden işe yarayacağını düşünüyorsun?
-
26:23 - 26:26YNH: Neye benzeyebileceğini bilmiyorum.
-
26:26 - 26:30Bunun için henüz bir model yok.
-
26:30 - 26:32Ona ihtiyacımız olmasının ana nedeni,
-
26:32 - 26:37bu meselelerin çoğunun, iki
tarafa da kaybettiren meseleler olması. -
26:37 - 26:39Ticaret gibi, bir çift taraflı
kazanç durumu olduğunda, -
26:39 - 26:42bir ticaret anlaşmasından
iki taraf da faydalanabilir ve -
26:42 - 26:45demek ki, bu çalışabileceğiniz bir şeydir.
-
26:45 - 26:47Küresel devlet olmadığında
-
26:47 - 26:50ulusal devletlerin her biri
bunu yapma isteği duyar. -
26:50 - 26:54Fakat iklim değişikliği gibi,
çift taraflı kaybetme durumu olduğunda -
26:54 - 26:56kapsayıcı ve gerçek bir otorite
-
26:56 - 27:00olmadığında, durum
daha da zor bir hâl alır. -
27:00 - 27:03Pekâlâ, buna nasıl
ulaşılır ve neye benzer, -
27:03 - 27:05bilmiyorum.
-
27:05 - 27:08Ve Danimarka'ya benzeyeceğini
-
27:08 - 27:11veya bir demokrasi olacağını düşünmek
-
27:11 - 27:12için de belirli bir neden yok.
-
27:12 - 27:15Muhtemelen olmazdı.
-
27:15 - 27:21Küresel bir devlette
işe yarayacak demokrasi -
27:21 - 27:23modellerimiz yok.
-
27:23 - 27:26Yani modern Danimarka'dan çok,
-
27:26 - 27:28antik Çin'e benzerdi belki de.
-
27:28 - 27:33Fakat yüzleştiğimiz
tehlikelere bakacak olursak, -
27:33 - 27:38küresel düzeyde zor kararlar
aracılığıyla bir tür baskı yapma -
27:38 - 27:42kabiliyetine sahip olmanın,
-
27:42 - 27:47diğer şeylerden daha
önemli olduğunu düşünüyorum. -
27:48 - 27:50CA: Facebook'tan bir sorumuz var
-
27:50 - 27:52ve sonra mikrofonu Andrew'e vereceğiz.
-
27:52 - 27:54Facebook'ta Kat Hebron,
-
27:54 - 27:56Vail'den sesleniyor:
-
27:56 - 28:00"Gelişmiş uluslar, milyonlarca
iklim göçmenini nasıl yönetirdi?" -
28:01 - 28:03YNH: Bilmiyorum.
-
28:03 - 28:05CA: Cevabın bu, Kat. (Kahkaha)
-
28:05 - 28:07YNH: Onların da
bildiklerini düşünmüyorum. -
28:07 - 28:09Belki de yalnızca sorunu reddederler.
-
28:09 - 28:12CA: Fakat göç,
genel olarak, ulus-ulus temelinde -
28:12 - 28:15çözülmesi zor olan diğer bir problem.
-
28:15 - 28:16Bir ulus kapılarını
-
28:16 - 28:19kapatabilir, ama belki
gelecek için sorun biriktirir. -
28:19 - 28:22YNH: Evet, yani --
bu diğer güzel bir konu, -
28:22 - 28:25çünkü günümüzde göç etmek
-
28:25 - 28:27Orta Çağ'da veya
-
28:27 - 28:30antik zamanlarda
göç etmekten çok daha kolay. -
28:30 - 28:35CA: Yuval, çoğu teknoloji uzmanı
arasında bir inanç var, politik kaygıların -
28:35 - 28:37abartıldığına, aslında
politik liderlerin dünyada -
28:37 - 28:41çok da etkilerinin
olmadığına, bu noktada insanlığın -
28:41 - 28:42gerçek kararlılığının
-
28:42 - 28:46bilim, keşifler, şirketler ve politik
liderler hariç diğer birçok şey -
28:46 - 28:48tarafından şekillendirildiğine
-
28:48 - 28:52inanıyorlar ve aslında liderlerin
-
28:52 - 28:54bunca şeyi yapmalarının
zor olduğunu düşünüyorlar, -
28:54 - 28:57öyleyse biz burada
bir hiç için endişeleniyoruz. -
28:58 - 29:00YNH: Öncelikle,
politik liderlerin iyi bir şey -
29:00 - 29:05yapma kabiliyetlerinin sınırlı
olduğu doğru, bunu belirtmeliyiz, -
29:05 - 29:08fakat zarar verme kabiliyetleri sınırsız.
-
29:08 - 29:11Burada temel bir dengesizlik var.
-
29:11 - 29:15Hâlâ düğmeye basabilir
ve herkesi havaya uçurabilirsin. -
29:15 - 29:16Böyle bir kabiliyetin var.
-
29:16 - 29:20Fakat örneğin, eğer
eşitsizliği azaltmak istiyorsan, -
29:20 - 29:22bu çok, çok zordur.
-
29:22 - 29:23Fakat savaş başlatmak
-
29:23 - 29:25istiyorsan, bunu yapmak hâlâ çok kolay.
-
29:25 - 29:29Yani günümüzde politik
sistemde yerleşik bir dengesizlik var -
29:29 - 29:30ve bu çok sinir bozucu,
-
29:30 - 29:35birçok iyilik yapamamanız
fakat hâlâ birçok kötülük yapabilmeniz. -
29:35 - 29:39Bu da politik sistemi hâlâ
büyük bir endişe hâline getiriyor. -
29:40 - 29:42CA: Günümüzde
olup bitene baktığında ve -
29:42 - 29:44tarih bilimci rolüne girdiğinde,
-
29:44 - 29:47tarihte her şeyin iyi gittiği ve tek
bir liderin ülkesini veya dünyayı -
29:47 - 29:53geriye doğru çektiği anlara bakıyor musun?
-
29:53 - 29:56YNH: Birkaç örnek var,
-
29:56 - 29:59fakat belirtmeliyim, hiçbir
zaman tek bir lider değildi. -
29:59 - 30:00Yani, onu oraya birisi koydu
-
30:00 - 30:04ve birileri de orada
devam etmesine izin verdi. -
30:04 - 30:08Yani bu hiçbir zaman
tek bir bireyin suçu değildir. -
30:08 - 30:12Bu tür bireylerin
arkasında birçok insan vardır. -
30:13 - 30:16CA: Mikrofonu
Andrew'e uzatabilir miyiz lütfen? -
30:19 - 30:23Andrew Solomon: Küresele
karşı ulusal konusundan bahsettiniz, -
30:23 - 30:24fakat bana kalırsa dünyanın durumu
-
30:24 - 30:27gitgide kimlik gruplarının
ellerinde olmaya başlıyor. -
30:27 - 30:29Birleşik Devletler'de IŞİD tarafından işe
-
30:29 - 30:31alınan insanlara bakıyoruz.
-
30:31 - 30:33Ulusal sınırların dışına giden fakat hâlâ
-
30:33 - 30:35belirli otoriteleri temsil eden
-
30:35 - 30:37diğer gruplara bakıyoruz.
-
30:37 - 30:40Bunlar sisteme nasıl entegre oluyorlar
-
30:40 - 30:44ve ulusal veya küresel bir
liderlik altında çeşitli kimlikler -
30:44 - 30:46nasıl uyumlu hâle getirilir?
-
30:47 - 30:51YNH: Pekâlâ, bu tür çeşitli
kimlikler sorunu aynı zamanda -
30:51 - 30:53milliyetçiliğin de sorunudur.
-
30:53 - 30:58Milliyetçi tek, monolitik bir
kimliğe inanır ve özel, en azından -
30:58 - 31:02daha aşırı milliyetçilik
biçimleri de tek bir kimliğe karşı -
31:02 - 31:05özel bir bağlılığa inanır.
-
31:05 - 31:08Dolayısıyla milliyetçilik,
kimliklerini çeşitli gruplar -
31:08 - 31:11arasında bölmeye
çalışan insanlarla büyük -
31:11 - 31:13sorunlar yaşamıştır.
-
31:13 - 31:18Yani bu yalnızca küresel
bir vizyonun problemi değil. -
31:19 - 31:22Ve bana kalırsa, yine, tarih şunu
-
31:22 - 31:29gösteriyor; mutlaka böyle özel
bir açıdan düşünmek zorunda değilsin. -
31:29 - 31:32Bir insan için tek bir kimlik
olduğunu düşünürsen eğer, -
31:32 - 31:37"Ben yalnızca X'im, hepsi bu,
birçok şey olamam, sadece buyum", -
31:37 - 31:39bu, sorunun başlangıcıdır.
-
31:39 - 31:42Bazen özel bağlılıklar talep eden
-
31:42 - 31:45dinler ve uluslar var,
-
31:45 - 31:47fakat tek seçenek bu değil.
-
31:47 - 31:49Aynı zamanda çeşitli kimliklere sahip
-
31:49 - 31:53olmanıza müsaade eden
birçok din ve ulus da var. -
31:53 - 31:58CA: Fakat geçen sene olanlar
hakkında bir açıklama şu olabilir mi; -
31:58 - 32:03bir grup insan, tabiri
caizse, liberal elitlerden bıktı, -
32:03 - 32:06nasıl desem, yani
çoğu, çoğu kimlik üzerinde -
32:06 - 32:10baskı kuran ve onlara şöyle hissettiren,
-
32:10 - 32:14"Peki benim kimliğim ne olacak?
Ben tamamen gözardı ediliyorum. -
32:14 - 32:17Ayrıca, çoğunluğun ben
olduğumu düşünüyordum?" -
32:17 - 32:20Ve bu da aslında öfkeyi tetikledi.
-
32:21 - 32:24YNH: Evet. Kimlik her zaman sorunludur,
-
32:24 - 32:28çünkü kimlik daima, eninde
sonunda gerçeklikle çatışan -
32:28 - 32:31kurgulara dayalıdır.
-
32:32 - 32:33Neredeyse tüm kimlikler,
-
32:33 - 32:37yani, bir düzine insanın
temel topluluk düzeyinin -
32:37 - 32:38ötesinde tümü,
-
32:38 - 32:40kurgusal bir hikâyeye dayalıdır.
-
32:40 - 32:42Gerçek değildirler.
-
32:42 - 32:43Gerçeklik değildirler.
-
32:43 - 32:46Bu yalnızca insanların ürettiği,
başkalarına anlattığı ve inanmaya -
32:46 - 32:48başladığı bir hikâyedir.
-
32:48 - 32:53Dolayısıyla tüm
kimlikler oldukça değişkendir. -
32:53 - 32:56Kimlikler biyolojik gerçeklik değildir.
-
32:56 - 32:58Örneğin milliyetçiler bazen
-
32:58 - 33:01ulusun biyolojik bir
oluşum olduğunu düşünürler. -
33:01 - 33:04Toprak ve kan bir araya gelir ve
-
33:04 - 33:06ulusu yaratır.
-
33:06 - 33:09Fakat bu kurgusal bir hikâyedir.
-
33:09 - 33:12CA: Toprak ve kandan
yapış yapış bir karışım olurdu. -
33:12 - 33:14(Kahkahalar)
-
33:14 - 33:17YNH: Evet, ayrıca kendinizin de
toprak ve kan karışımı olduğunu -
33:17 - 33:22çok düşünürseniz
eğer, kafanızı karıştırır. -
33:22 - 33:24Biyolojik açıdan bakacak olursak,
-
33:24 - 33:28bugün var olan uluslardan hiçbirisi
-
33:28 - 33:305.000 yıl önce yoktu.
-
33:30 - 33:34İnsanlar sosyal hayvanlardır elbette.
-
33:34 - 33:37Fakat milyonlarca yıl önce insanlar
-
33:37 - 33:41ve insan atalarımız,
birkaç bireyden oluşan küçük -
33:41 - 33:44topluluklarda yaşıyorlardı.
-
33:44 - 33:46Herkes birbirini tanıyordu.
-
33:46 - 33:50Modern uluslar, hayali
topluluklar olduğuna göre, -
33:50 - 33:52bu durumda, ben
bu insanları tanımıyorum. -
33:52 - 33:55Ben de nispeten küçük bir
ulustan geliyorum, İsrail'den -
33:55 - 33:57ve sekiz milyon İsrailli var,
-
33:57 - 33:59çoğuyla tanışmadım bile.
-
33:59 - 34:02Çoğuyla da tanışmayacağım.
-
34:02 - 34:04Onlar yalnızca burada var.
-
34:04 - 34:07CA: Bu kimlik bağlamında,
-
34:07 - 34:13dışlanmış hisseden ve belki de
işleri ellerinden alının bu grup, -
34:13 - 34:15yani "Homo Deus"da aslında
-
34:15 - 34:18bu grubun genişlediğinden
ve tıpkı gerçekten büyük -
34:18 - 34:22-- sanırım buna "faydasız
sınıf" diyorsun -- ekonomi açısından -
34:22 - 34:26geleneksel olarak
faydasız görülen bir sınıfla -
34:26 - 34:29son bulacağımız gibi,
teknoloji dolayısıyla da birçok insanın -
34:29 - 34:31işlerinden olabileceğini
-
34:31 - 34:34söylüyorsun.
-
34:34 - 34:35YNH: Evet.
-
34:35 - 34:38CA: Bu nasıl bir olasılık?
-
34:38 - 34:41Bu, endişe duymamız gereken bir şey mi?
-
34:41 - 34:44Ve buna herhangi bir
şekilde hitap edebilir miyiz? -
34:44 - 34:46YNH: Bunu düşünürken
çok dikkatli olmalıyız. -
34:46 - 34:49Yani, 2040, 2050'de iş
piyasasının nasıl olacağını -
34:49 - 34:51kimse bilmiyor.
-
34:51 - 34:53Yeni işlerin ortaya çıkma şansı var,
-
34:53 - 34:55fakat bu kesin değil.
-
34:55 - 34:57Ve yeni işler ortaya çıksa bile,
-
34:58 - 34:59kendi kendini süren araçlar
-
35:00 - 35:03yüzünden işsiz kalmış, 50 yaşındaki işsiz
-
35:03 - 35:06bir kamyon şoförü
için, bu iş kolay olmayabilir, -
35:06 - 35:09işsiz bir kamyon şoförünün
kendisini bir sanal dünya tasarımcısı -
35:09 - 35:14olarak yeniden
şekillendirmesi kolay olmayacaktır. -
35:14 - 35:18Önceden, endüstri
devriminin gidişatına bakarsanız, -
35:18 - 35:22tek bir işte insanların
yerini makineler aldığında, -
35:22 - 35:27yeni iş alanlarında çözüm
genellikle daha az yetenek isteyen -
35:27 - 35:29işlerde bulunmuştu.
-
35:29 - 35:33Yani daha fazla tarım
işçisine ihtiyaç yoktu, böylece -
35:33 - 35:38insanlar düşük vasıflı
endüstri işlerinden alındılar ve -
35:38 - 35:42daha fazla makine bu işi aldıkça,
-
35:42 - 35:45insanlar düşük vasıflı
servis işlerine geçtiler. -
35:45 - 35:48Şimdi, insanlar gelecekte
yeni işler olacağını söylediğinde, -
35:48 - 35:51yani insanların yapay
zekâdan, yani robotlardan daha -
35:51 - 35:52iyisini yapabileceğini söyledikleri
-
35:52 - 35:55zaman, genelde yüksek
vasıflı işleri düşünüyorlar, -
35:55 - 35:59sanal dünyalar
tasarlayan yazılım mühendisleri gibi. -
35:59 - 36:04Şimdi, Wal-Mart'tan çıkmış
işsiz bir kasiyerin kendisini -
36:04 - 36:0950 yaşında sanal dünya tasarımcısı
olarak yeniden nasıl tasarlayacağını -
36:09 - 36:11ve Bangladeşli milyonlarca
-
36:11 - 36:14işsiz tekstil çalışanının
bunu nasıl yapabileceğini -
36:14 - 36:16bilmiyorum.
-
36:16 - 36:17Yani, bunu yapacaklarsa,
-
36:17 - 36:21Bangladeşlilere bugünden
başlayarak yazılım tasarımcısı olmayı -
36:21 - 36:23öğretmemiz lazım
-
36:23 - 36:24ve bunu yapmıyoruz.
-
36:24 - 36:26Peki 20 yıl içerisinde ne yapacaklar?
-
36:26 - 36:30CA: Son birkaç aydır beni
daha fazla endişelendiren bir sorunun -
36:30 - 36:34altını çiziyorsun gerçekten.
-
36:35 - 36:37Bu soruyu halka sormak zor, fakat
-
36:37 - 36:41eğer birisi bunu cevaplayacak
zekâya sahipse, belki de sen sahipsindir, -
36:41 - 36:42soruyorum:
-
36:42 - 36:44İnsanlar ne için vardır?
-
36:45 - 36:47YNH: Bildiğim kadarıyla, hiçbir şey için.
-
36:47 - 36:49(Kahkahalar)
-
36:49 - 36:54Yani, içerisinde rol alabileceğimiz
bir kozmik drama, büyük bir -
36:54 - 36:57kozmik plan yok.
-
36:57 - 37:00Rolümüzü keşfetmeliyiz ve sonrasında
-
37:00 - 37:03o rolü elimizden
geldiğince iyi oynamalıyız. -
37:03 - 37:08Tüm dinlerin ve ideolojilerin
hikâyesi budur, fakat bir bilim adamı -
37:08 - 37:12olarak söyleyebileceğim
en iyi şey, bunun doğru olmadığı. -
37:12 - 37:17İnsanlara bir rol biçen
evrensel bir drama yoktur. -
37:17 - 37:19Yani --
-
37:19 - 37:21CA: Seni bir dakikalığına böleceğim,
-
37:22 - 37:23kitabından bir sözle,
-
37:23 - 37:24çünkü "Homo Deus"ta
-
37:24 - 37:29duyarlılık, bilinçlilik ve
bu sıra dışı insan kabiliyeti -
37:29 - 37:31hakkındaki en mantıklı,
-
37:31 - 37:34en anlaşılır açıklamayı veriyorsun.
-
37:34 - 37:37Bunun zekâdan,
makinelerde oluşturduğumuz zekâdan -
37:37 - 37:39farklı olduğunu belirtiyorsun ve
-
37:39 - 37:43bu konuda çok fazla gizem var.
-
37:43 - 37:46Bu duyarlılığın ne olduğunu bile
-
37:46 - 37:50anlayamazken, bir amacımızın
olmadığından nasıl emin olabiliyorsun? -
37:50 - 37:53Yani, sana göre,
insanların evrenin duyarlı nesneleri, -
37:53 - 37:57neşenin, sevginin,
mutluluğun ve umudun merkezi -
37:57 - 38:01olmaları gibi bir şans yok mu?
-
38:01 - 38:04Ve duyarlı olamayacak olsalar bile,
-
38:04 - 38:07bunu güçlendirebilecek
makineler üretemez miyiz? -
38:07 - 38:08Bu çılgınca mı?
-
38:08 - 38:11Kitabını okurken bunu umut ettim.
-
38:11 - 38:15YNH: Günümüzde, bilimdeki
en ilginç sorunun, bilinçlilik ve akıl -
38:15 - 38:18ile ilgili soru olduğunu düşünüyorum.
-
38:18 - 38:21Beyni ve zekâyı anlama
konusunda gittikçe daha iyiye -
38:21 - 38:22gidiyoruz,
-
38:22 - 38:25fakat akıl ve bilinçliliği anlama
-
38:25 - 38:27konusunda iyiye gitmiyoruz.
-
38:27 - 38:31İnsanlar genelde zekâ
ile bilinçliliği karıştırıyorlar, -
38:31 - 38:33özellikle de Silikon Vadisi gibi yerlerde,
-
38:33 - 38:37fakat bu anlaşılır bir şey,
çünkü insanda ikisi bir arada işler. -
38:37 - 38:40Yani zekâ temel olarak
problemleri çözme becerisidir. -
38:40 - 38:43Bilinçlilik ise bir
şeyleri, neşeyi, sıkıntıyı, acıyı, -
38:43 - 38:48hissetme becerisidir.
-
38:48 - 38:52İnsanlarda ve diğer tüm
memelilerde de - bu insanlara özel değil - -
38:52 - 38:55tüm memelilerde ve
kuşlarda ve diğer bazı hayvanlarda -
38:55 - 38:58zekâ ve bilinçlilik bir arada işler.
-
38:58 - 39:01Problemleri genelde
bir şeyleri hissederek çözeriz. -
39:01 - 39:03Yani karıştırma eğilimimiz var.
-
39:03 - 39:04Fakat bunlar farklı şeyler.
-
39:04 - 39:07Silikon Vadisi gibi
yerlerde bugünlerde olan şey, -
39:07 - 39:11yapay zekâ yaratıyoruz
-
39:11 - 39:13fakat yapay bilinçlilik yaratmıyoruz.
-
39:13 - 39:16Son 50 yılda bilgisayar
zekâsında muhteşem gelişmeler -
39:16 - 39:18elde edildi
-
39:18 - 39:22ve bilgisayar bilinçliliğinde
ise gelişme kesinlikle sıfır -
39:22 - 39:26ve yakın bir zamanda
bilgisayarların bilinçli hâle geleceğine -
39:26 - 39:28dair bir belirti de yok.
-
39:28 - 39:34Öncelikle, bilinçlilik için
bir tür kozmik rol varsa eğer, -
39:34 - 39:36bu insanlara özel değil.
-
39:36 - 39:38İnekler bilinçli, domuzlar bilinçli,
-
39:38 - 39:41şempanzeler
bilinçli, tavuklar bilinçli, -
39:41 - 39:45yani böyle gideceksek eğer
öncelikle ufkumuzu genişletmeli ve -
39:45 - 39:50dünyadaki tek duyarlı
varlıkların biz olmadığını hatırlamalıyız -
39:50 - 39:52ve duyarlılığa gelince --
-
39:52 - 39:55zekâya gelince, diğerlerine
kıyasla en zeki olduğumuzu -
39:55 - 39:58düşünmemiz için mantıklı nedenler var.
-
39:58 - 40:01Fakat duyarlılığa gelirsek,
-
40:01 - 40:04insanların balinalardan
daha duyarlı olduğunu ya da -
40:04 - 40:08maymunlardan, kedilerden
daha duyarlı olduğunu söylemek için -
40:08 - 40:11herhangi bir kanıt göremiyorum.
-
40:11 - 40:14İlk adım şu, bu
yönde gidiyorsan, genişlemelisin. -
40:14 - 40:18İkinci soru ise ne için olduğu,
-
40:18 - 40:20ben bunu tersine çevireceğim
-
40:20 - 40:24ve bilinçliliğin herhangi bir
şey için olmadığını söyleyeceğim. -
40:24 - 40:29Bana kalırsa evrendeki
rolümüzü bulmamıza gerek yok. -
40:29 - 40:34Asıl önemli olan şey
kendimizi ıstıraptan kurtarmamız. -
40:34 - 40:37Robotlara, taşlara, herhangi bir şeye
-
40:37 - 40:40karşın, duyarlı insanları karakterize
-
40:40 - 40:41eden şey,
-
40:41 - 40:45duyarlı varlıkların ıstırap
çekmesi, çekebilmesidir ve -
40:45 - 40:48odaklanmaları gereken şey, gizemli bir
-
40:48 - 40:52kozmik dramada yerlerini bulmak değildir.
-
40:52 - 40:56Istırabın ne olduğunu anlamaya,
sebebinin ne olduğunu ve ondan -
40:56 - 40:59nasıl kurtulabileceğini
anlamaya odaklanmalılar. -
41:00 - 41:03CA: Senin için büyük bir mesele
olduğunu biliyorum ve bu çok anlamlıydı. -
41:03 - 41:06Buradaki seyircilerden ve
belki de Facebook seyircilerimizden -
41:07 - 41:08ve birkaç yorumdan da
-
41:08 - 41:10birçok soru alacağız.
-
41:10 - 41:12Hızlı olalım.
-
41:12 - 41:13Bir tanesi burada.
-
41:15 - 41:18Mikrofon için elinizi kaldırın,
-
41:18 - 41:19size ulaştıralım.
-
41:19 - 41:22Soru: Çalışmanızda, doğru
olarak kabul ettiğimiz kurgusal -
41:22 - 41:24hikâyelerden bahsediyorsunuz
-
41:24 - 41:26ve biz onlara göre yaşıyoruz.
-
41:26 - 41:28Bir birey olarak bunu bilmek, yaşamınızda
-
41:28 - 41:32seçtiğiniz hikâyeleri nasıl
etkiliyor ve siz de, tıpkı bizler gibi, -
41:32 - 41:36onları doğrularla karıştırıyor musunuz?
-
41:36 - 41:37YNH: Deniyorum.
-
41:37 - 41:40Yani, benim için belki de
en önemli soru, hem bilim adamı -
41:40 - 41:43olarak, hem de insan olarak,
-
41:43 - 41:47kurgu ile gerçeklik
arasındaki farkın nasıl anlatılacağıdır, -
41:47 - 41:49çünkü gerçeklik orada.
-
41:49 - 41:51Her şeyin kurgu olduğunu söylemiyorum.
-
41:51 - 41:54Yalnızca, insanlar için kurgu
ve gerçeklik arasındaki farkı -
41:54 - 41:56söylemek çok zordur ve
-
41:56 - 42:01tarih ilerledikçe bu
daha ve daha zor bir hâl aldı, -
42:01 - 42:04çünkü yarattığımız kurgular --
-
42:04 - 42:07uluslar, tanrılar, para ve kurumlar --
-
42:07 - 42:08şu anda dünyayı yönetiyorlar.
-
42:08 - 42:09Yani yalnızca
-
42:09 - 42:13"Ah, hepsi yalnızca
yarattığımız kurgusal varlıklar" -
42:13 - 42:14demek çok zor.
-
42:14 - 42:16Ama gerçeklik orada.
-
42:17 - 42:19Benim için en iyi ...
-
42:19 - 42:21Kurgu ve gerçeklik arasındaki
-
42:21 - 42:24farkı söyleyen birkaç test var.
-
42:24 - 42:27En basiti, bana kalırsa en iyisi,
-
42:27 - 42:29ıstırap testi.
-
42:29 - 42:31Istırap çekebiliyorsa gerçektir.
-
42:31 - 42:33Çekemiyorsa, gerçek değildir.
-
42:33 - 42:34Bir ulus ıstırap çekemez.
-
42:34 - 42:36Bu çok, çok açıktır.
-
42:36 - 42:38Bir ulus savaşı kaybetse bile, şöyle
-
42:38 - 42:42deriz, "Almanya Birinci Dünya
Savaşı'ndaki kaybıyla ıstırap çekti", -
42:42 - 42:43bu bir metafordur.
-
42:43 - 42:46Almanya ıstırap çekemez.
Almanya'nın aklı yoktur. -
42:46 - 42:47Almanya'nın bilinci yoktur.
-
42:47 - 42:51Almanlar ıstırap çekebilir,
evet, ama Almanya çekemez. -
42:51 - 42:54Benzer şekilde, bir banka iflas ettiğinde,
-
42:54 - 42:56banka ıstırap çekemez.
-
42:56 - 42:59Dolar değerini
kaybettiğinde ıstırap çekemez. -
42:59 - 43:02İnsanlar ıstırap çekebilir.
Hayvanlar çekebilir. -
43:02 - 43:03Bu gerçektir.
-
43:03 - 43:07Eğer gerçekliği görmek
istiyorsan, şöyle başlamalısın, -
43:07 - 43:09ıstırap kapısından geçmelisin.
-
43:09 - 43:12Istırabın ne olduğunu
gerçekten anlayabilirsen, bu sana -
43:12 - 43:15gerçekliği anlamanın
-
43:15 - 43:17anahtarını da verecektir.
-
43:17 - 43:20CA: Bununla bağlantılı
Facebook sorusu var, okuyamadığım -
43:20 - 43:23bir dilde, dünyanın bir yerinden geliyor.
-
43:23 - 43:25YNH: Ah, bu İbranice.
CA: İbranice. Buyrun. -
43:25 - 43:26(Kahkahalar)
-
43:26 - 43:27İsmi okuyabiliyor musun?
-
43:27 - 43:29YNH: Or Lauterbach Goren.
-
43:29 - 43:31CA: Pekâlâ, teşekkürler.
-
43:31 - 43:35Soru şu, "Gerçeklik-sonrası
dönem gerçekten yeni bir dönem mi, -
43:35 - 43:40yoksa hiç bitmeyen bir modanın
diğer bir anı veya doruğu mu?" -
43:41 - 43:44YNH: Kişisel olarak, bu
gerçeklik sonrası fikrini benimsemiyorum. -
43:44 - 43:47Bir tarih bilimci olarak tepkim şu:
-
43:47 - 43:51Eğer bu, gerçeklik-sonrası
dönemse, gerçeklik dönemi ne zamandı ki? -
43:51 - 43:52CA: Doğru.
-
43:52 - 43:53(Kahkahalar)
-
43:53 - 43:58YNH: 1980'ler mi,
1950'ler mi, yoksa Orta Çağ mı? -
43:58 - 44:02Yani, bir bakıma, her zaman
gerçeklik sonrası bir dönemde yaşadık. -
44:03 - 44:05CA: Burada durduracağım,
-
44:05 - 44:08çünkü sanırım insanlar
daha az gazetenin olduğu, -
44:08 - 44:15bazı şeylerin gerçekliğinin
geleneklerle kontrol edildiği -
44:15 - 44:19bir dünyanın varlığından bahsediyorlar.
-
44:19 - 44:23Bu da doğrunun önemli
görüldüğü bu kuruluşların üstünlüğüyle -
44:23 - 44:25birleştiriliyordu.
-
44:25 - 44:26Yani eğer bir gerçekliğe inanıyorsan
-
44:27 - 44:29yazdığın şey bilgidir.
-
44:29 - 44:33Bilginin gerçek anlamda
gerçekliğe bağlanabileceği inancı var -
44:33 - 44:36ve eğer bir başlık yazıyorsan,
bu, gerçekten olmuş bir şeyi -
44:36 - 44:38yansıtmanın ciddi, içten bir girişimidir.
-
44:38 - 44:40Bu hep doğru yapılmaz.
-
44:40 - 44:42Fakat şu anki endişe sanırım şu;
-
44:42 - 44:44öyle güçlü bir teknolojik sistem var ki,
-
44:44 - 44:48en azından bir süre, oldukça
güçlendirilen herhangi bir şey, -
44:48 - 44:51gerçekliğe bağlı olup
olmadığına bakılmaksızın, -
44:51 - 44:54yalnızca tıklamalara ve
ilgiye göre var oluyor ve -
44:54 - 44:56bu muhtemelen zehirli bir şey.
-
44:56 - 44:58Bu mantıklı bir endişe, değil mi?
-
44:58 - 45:01YNH: Evet, öyle.
Yani teknoloji değişiyor ve -
45:01 - 45:06artık hem doğruyu, hem
kurguyu ve yanlışı yaymak daha kolay. -
45:06 - 45:08İki açıdan da işliyor.
-
45:08 - 45:13Ancak, doğruyu yaymak,
eskisinden çok daha kolay. -
45:13 - 45:16Fakat kurguları ve yanlışları
yaymak konusunda herhangi bir -
45:16 - 45:21yenilik olduğunu düşünmüyorum.
-
45:21 - 45:25Tüm bu yanlış haberler ve
gerçeklik sonrası fikri hakkında -
45:25 - 45:31-- bilmiyorum -- Joseph
Goebbels'in bilmediği bir şey yoktur. -
45:31 - 45:34O şöyle der, bir yalanı
yeterince tekrar ederseniz, -
45:34 - 45:36insanlar onun gerçek olduğunu düşünür
-
45:36 - 45:39ve yalan ne kadar büyükse o kadar iyi,
-
45:39 - 45:45çünkü insanlar böyle büyük bir şeyin
yalan olacağını düşünmeyeceklerdir. -
45:45 - 45:50Yalan haberlerin yüz yıllardır
bizimle olduğunu düşünüyorum. -
45:50 - 45:52İncil'i düşünün.
-
45:52 - 45:54(Kahkahalar)
-
45:54 - 45:55CA: Fakat yalan haberlerin
-
45:55 - 45:59zorba rejimlerle bağlantılı
olduğuna dair endişeler var ve -
45:59 - 46:02yalan haberlerde bir yükseliş gördüğümüzde
-
46:02 - 46:06bu bir felaket habericisi oluyor,
karanlık zamanın yaklaştığına dair. -
46:08 - 46:15YNH: Evet. Yani, yalan haberin kasti
kullanımı rahatsız edici bir işarettir. -
46:16 - 46:20Fakat bunun kötü olmadığını değil,
yeni bir şey olmadığını söylüyorum. -
46:21 - 46:24CA: Facebook'ta küresel
yönetim ve milliyetçilik sorusuna -
46:24 - 46:29büyük ilgi var.
-
46:29 - 46:31Phil Dennis'in sorusu şu:
-
46:31 - 46:34"İnsanların ve devletlerin
güçten vazgeçmesini nasıl sağlarız? -
46:34 - 46:38Bu bir -- bu bir --
aslında, metin öyle büyük ki -
46:38 - 46:40soruyu tam okuyamıyorum.
-
46:40 - 46:41Bu bir gereklilik midir?
-
46:41 - 46:44Oraya ulaşmamız için savaş mı gerekli?
-
46:44 - 46:48Üzgünüm Phil, sorunu
bozdum, ama bunun suçlusu metin. -
46:48 - 46:50YNH: İnsanların konuştuğu bir fikir şu,
-
46:50 - 46:55yalnızca bir facia insanları sarsabilir ve
-
46:55 - 47:00gerçek bir küresel yönetim
sisteminin yolunu açabilir -
47:00 - 47:04ve faciadan önce bunu
yapamayacağımızı söylüyorlar, -
47:04 - 47:07fakat temelleri oturtmalıyız ki
-
47:07 - 47:09facia geldiğinde
-
47:09 - 47:12çabuk tepki verebilelim.
-
47:12 - 47:16Fakat facia öncesinde insanların
böyle bir şeyi yapma motivasyonları -
47:16 - 47:18olmayacak.
-
47:18 - 47:20Belirtmek istediğim diğer şey şu;
-
47:20 - 47:25küresel yönetime gerçekten
ilgi duyan herhangi birisi, bunun -
47:25 - 47:28yerel kimlikleri ve
toplulukları yok etmediğini -
47:28 - 47:35veya bozmadığını, bunların
tek bir paketin parçaları hâline -
47:35 - 47:38geleceğini daima açıkça
-
47:38 - 47:41belirtmesi gereklidir.
-
47:41 - 47:44CA: Bunu dinlemek istiyorum,
-
47:44 - 47:47çünkü "küresel yönetim" kelimeleri
-
47:47 - 47:52şu anda çoğu insanın
zihninde neredeyse kötülüğün -
47:52 - 47:53somut bir örneği.
-
47:53 - 47:56Ürkütücü, uzak, belirsiz
görünüyor ve bu da morallerini bozuyor -
47:56 - 48:00ve küreselciler,
küresel yönetim -- hayır, defol git! -
48:00 - 48:04Ve çoğu insan, buna inanlar
için seçimleri rahatsız edici bir şey -
48:04 - 48:06olarak görüyor.
-
48:06 - 48:09Peki bunun ürkütücü ve uzak
-
48:09 - 48:12görünmemesi için
anlatıyı nasıl değiştirebiliriz? -
48:12 - 48:15Bunun yerel kimlikler ve
yerel topluluklarla uyumlu -
48:15 - 48:18olması fikrini geliştirelim.
-
48:18 - 48:20YNH: Pekâlâ, yine insanların
-
48:20 - 48:23biyolojik gerçeklikleriyle başlamamız
-
48:23 - 48:25gerektiğini düşünüyorum.
-
48:26 - 48:30Biyoloji insanlarla
ve bu konuyla alakalı bize -
48:30 - 48:32iki şey söylüyor:
-
48:32 - 48:35Birincisi, etrafımızdaki ekolojik sisteme
-
48:35 - 48:38tamamen bağlıyız
-
48:38 - 48:41ve bugün küresel
bir sistemden bahsediyoruz. -
48:41 - 48:42Bundan kaçamazsınız.
-
48:42 - 48:46Biyoloji aynı zamanda
insanlarla ilgili şunu söylüyor, -
48:46 - 48:48bizler sosyal hayvanlarız,
-
48:48 - 48:53fakat çok, çok
yerel bir düzeyde sosyaliz. -
48:53 - 48:57Ortalama 150 insandan fazlasıyla
-
48:57 - 49:01samimiyet kuramıyor oluşumuz da
-
49:01 - 49:05insanlığa dair basit bir gerçek.
-
49:05 - 49:10Doğal grubun boyutu,
-
49:10 - 49:13insanların doğal topluluğu,
-
49:13 - 49:16150 bireyden fazlası değil
-
49:16 - 49:23ve bunun ötesindeki her şey
hayali hikâye türlerine ve geniş ölçekli -
49:23 - 49:25kurumlara dayalıdır
-
49:25 - 49:29ve yine, ikisini bir araya getirmek için
-
49:29 - 49:34ve 21. yüzyılda hem küresel düzeye,
hem de yerel topluluğa ihtiyacımız -
49:34 - 49:36olduğunu anlamak için, türümüzün
-
49:36 - 49:39biyolojik anlayışına dayalı olarak
-
49:39 - 49:44bir yol bulabileceğimizi düşünüyorum.
-
49:44 - 49:46Bunun da ötesine geçip bunun
-
49:46 - 49:50bedenle başladığını söyleyebilirim.
-
49:50 - 49:55İnsanların günümüzde yaşadığı
yabancılaşma, yalnızlık ve dünyada -
49:55 - 49:58yerini bulamama hisleri, bunlara neden
-
49:58 - 50:04olan ana problemin küresel
kapitalizm olduğunu düşünmüyorum. -
50:04 - 50:07Asıl problem, geçtiğimiz
yüzyıl boyunca insanların -
50:07 - 50:11bedensiz hâle gelmeleri,
-
50:11 - 50:14kendilerini bedenlerinden
uzaklaştırmaları. -
50:14 - 50:17Bir avcı-toplayıcı olarak
veya hatta bir çiftçi olarak yaşamı -
50:17 - 50:21sürdürmeniz için,
bedeninizle ve hislerinizle daima -
50:21 - 50:24temas içinde kalmanız gerekir,
-
50:24 - 50:25her dakika.
-
50:25 - 50:27Ormana gidip mantar arıyorsanız ve
-
50:27 - 50:29duyduklarınıza,
kokladıklarınıza, tattıklarınıza -
50:29 - 50:31dikkat etmezseniz,
-
50:31 - 50:32ölürsünüz.
-
50:32 - 50:35Yani bağlantılı olmanız gerek.
-
50:35 - 50:39Son yüz yılda insanlar bedenleriyle
ve hisleriyle temas hâlinde olma, -
50:39 - 50:42duyma, koklama, hissetme becerilerini
-
50:42 - 50:44kaybediyorlar.
-
50:44 - 50:47Ekranlara, başka yerlerde neler olup
-
50:47 - 50:49bittiğine daha ve daha fazla
-
50:49 - 50:50dikkat veriliyor.
-
50:50 - 50:53Yabancılaşma, yalnızlık ve benzeri
-
50:53 - 50:57hislerinin asıl nedeninin
bu olduğunu düşünüyorum ve -
50:57 - 50:59dolayısıyla çözüm yalnızca
-
50:59 - 51:03kitle-milliyetçiliğini
geri getirmek değil, -
51:03 - 51:08aynı zamanda
bedenlerimize tekrar bağlanmamız -
51:08 - 51:11ve eğer bedeninizle
tekrar temas kurarsanız, -
51:11 - 51:14dünyada kendinizi daha
çok evinizde hissedersiniz. -
51:14 - 51:18CA: Pekâlâ, olayların gidişatına göre
yakında hepimiz ormana dönebiliriz. -
51:18 - 51:20Odadan bir soru ve
Facebook'tan da bir -
51:20 - 51:22soru alacağız.
-
51:22 - 51:25Ama Adi-Dako: Merhaba. Ben
Batı Afrika, Ganalıyım. Sorum şu: -
51:25 - 51:30Küreselleşmenin etkileriyle
tarihte haklarını kaybetmiş olan -
51:30 - 51:33ülkelere karşı küresel
yönetim fikrini nasıl sunacağınızı ve -
51:33 - 51:35meşrulaştıracağızını merak ediyorum,
-
51:35 - 51:38ayrıca, küresel yönetimden bahsediyorsak,
-
51:38 - 51:41bu bana "küreselin" nasıl olması
gerektiğine dair Batılaştırılmış bir -
51:41 - 51:43fikirden geliyormuş gibi geliyor.
-
51:43 - 51:47Yani Gana, Nijerya,
Togo ve bunlar gibi diğer ülkelere -
51:47 - 51:50küresel fikrine karşı milliyetçiliği
-
51:50 - 51:53nasıl sunabilir ve
-
51:53 - 51:55meşrulaştırabiliriz?
-
51:56 - 52:03YNH: Tarihin oldukça adaletsiz
olduğunu söyleyerek başlayacağım -
52:03 - 52:06ve bunun farkına varmalıyız.
-
52:07 - 52:10Son 200 yılın küreselleşmesi,
-
52:10 - 52:14emperyalizmi ve endüstrileşmesinden
-
52:14 - 52:16en çok muzdarip olan ülkelerin çoğu
-
52:16 - 52:22kesinlikle bir sonraki
dalgadan da en çok muzdarip -
52:22 - 52:25olacağa benzeyen ülkeler.
-
52:25 - 52:29Bu konuda çok, çok net olmalıyız.
-
52:29 - 52:33Küresel bir yönetimimiz olmazsa ve
-
52:33 - 52:36iklim değişikliğinden, teknolojik
-
52:36 - 52:38parçalanmalardan muzdarip olursak,
-
52:38 - 52:42en çok ıstırabı ABD'dekiler çekmeyecek.
-
52:42 - 52:47Istırabı en çok Gana'dakiler,
Sudan'dakiler, Suriye'dekiler, -
52:47 - 52:50Bangladeş'tekiler,
bu yerlerdeki insanlar çekecek. -
52:50 - 52:56Yani bu ülkelerin, bir sonraki
parçalanma dalgası konusunda, -
52:56 - 53:00ister ekolojik olsun, ister
teknolojik, bir şeyler yapmak için -
53:00 - 53:03daha fazla cesareti
olduğunu düşünüyorum. -
53:03 - 53:06Yine, teknolojik parçalanmayı
düşünürsek, eğer yapay zekâ -
53:06 - 53:10ve 3B yazıcılar
ve robotlar milyonlarca insanın -
53:10 - 53:13işini elinden alırsa,
-
53:13 - 53:16İsviçrelilerden çok Gana'daki veya
-
53:16 - 53:20Bangladeş'teki insanlar
için endişe duyacağım. -
53:20 - 53:25Dolayısıyla, tarih
adaletsiz olduğu için, -
53:25 - 53:29bir felaketin sonucu da
-
53:29 - 53:32herkes tarafından
eşitçe paylaşılmayacağı için, -
53:32 - 53:36iklim değişikliğinin en kötü
sonuçlarından kaçmanın bir -
53:36 - 53:40yolunu zenginler bulabilecekken,
-
53:40 - 53:42fakirler de bulamayacaklar.
-
53:43 - 53:47CA: Facebook'ta Cameron
Taylor'dan güzel bir soru var: -
53:47 - 53:49"'Sapiens'in sonunda şu soruyu
-
53:49 - 53:51sormamız gerektiğini söylediniz,
-
53:51 - 53:53'Ne istemeyi istiyoruz?'
-
53:53 - 53:56Ne istemeyi istememiz
gerektiğini düşünüyorsunuz?" -
53:56 - 54:00YNH: Bence, gerçekliği
anlamak için, doğruyu anlamayı -
54:00 - 54:03istemeyi istememiz gerekiyor.
-
54:03 - 54:08İstediğimiz çoğu şey
gerçekliği değiştirmek, -
54:08 - 54:12onu kendi arzularımıza,
dileklerimize uydurmak ve -
54:12 - 54:16öncelikle onu anlamamız gerekiyor.
-
54:16 - 54:20Tarihin uzun süreli
yörüngesine bakarsanız, gördüğünüz şey -
54:20 - 54:22yüzyıllar boyunca
bizlerin, insanların dış dünyanın -
54:22 - 54:26kontrolünü kazanması ve arzularına göre
-
54:26 - 54:29şekillendirmeye çalışmasını görürüz.
-
54:29 - 54:32Diğer hayvanların,
nehirlerin, ormanların kontrolünü de -
54:32 - 54:34elde ettik ve
-
54:34 - 54:38onları tamamen, yeniden şekillendirdik,
-
54:38 - 54:41kendimizi tatmin etmeksizin ekolojik
-
54:41 - 54:44bir zarara sebep olduk.
-
54:44 - 54:48Bir sonraki adım, içimize
dönerek tamam, dış dünyanın -
54:48 - 54:53kontrolünü ele geçirmek bizi
-
54:53 - 54:54tatmin etmedi demektir.
-
54:54 - 54:57Şimdi içimizdeki
dünyanın kontrolünü ele geçirelim. -
54:57 - 54:5921. yüzyılda bu bilimde, teknolojide
-
54:59 - 55:04ve endüstride gerçekten büyük bir proje --
-
55:04 - 55:07içimizdeki dünyanın
kontrolünü ele geçirmeyi denemek ve -
55:07 - 55:12nasıl bedenler, beyinler ve zihinler
oluşturulacağını, üretileceğini öğrenmek. -
55:12 - 55:17Bunlar muhtemelen 21. yüzyılın
ekonomisinin ana ürünleri olacak. -
55:17 - 55:21İnsanlar geleceği düşündüğünde
çok nadiren şöyle düşünüyorlar, -
55:21 - 55:25"Ah, bedenimin ve beynimin
kontrolünü ele geçireceğim." -
55:25 - 55:27Bunun çok tehlikeli olduğunu düşünüyorum.
-
55:27 - 55:31Bir önceki tarihimizden
öğrendiğim bir şey varsa eğer, o da şu; -
55:31 - 55:35evet, yönlendirme gücü
kazanıyoruz, fakat ekolojik sistemin -
55:35 - 55:37karmaşıklığını
gerçekten anlamadığımız için, -
55:37 - 55:39şu anda ekolojik bir
-
55:39 - 55:43erimeyle yüzleşiyoruz.
-
55:43 - 55:48Ve içimizdeki dünyayı da,
onu tam olarak anlamadan -
55:48 - 55:51yeniden şekillendirmeye çalışırsak,
-
55:51 - 55:55özellikle de ruhsal
sistemimizin karmaşıklığını anlamadan, -
55:55 - 56:00içsel ekolojik bir
felakete yol açabiliriz ve içimizde -
56:00 - 56:03ruhsal bir erimeyle karşılaşırız.
-
56:04 - 56:07CA: Parçaları birleştirirsek --
-
56:07 - 56:09mevcut politika,
gelişmekte olan teknoloji, -
56:09 - 56:12az önce bahsettiğim türden endişeler --
-
56:12 - 56:15yani, geleceği düşündüğün
zaman sen de oldukça umutsuz -
56:15 - 56:16bir yerdesin gibi görünüyor.
-
56:16 - 56:18Oldukça endişeleniyorsun.
-
56:18 - 56:19Doğru mu?
-
56:19 - 56:26Ve umut için bir neden varsa
eğer, bunu nasıl ifade ederdin? -
56:26 - 56:30YNH: En tehlikeli olasılıklara
odaklanmanın nedeni kısmen -
56:30 - 56:33bir tarih bilimci ve sosyal
eleştirmen olarak bunun işim veya -
56:33 - 56:35sorumluluğum olması.
-
56:35 - 56:40Yani, endüstri genelde
pozitif yanlara odaklanır, yani -
56:40 - 56:43tüm bu yeni teknolojilerin daha
tehlikeli olasılıklarının altını çizmek -
56:43 - 56:48tarih bilimcilerin,
filozofların, sosyologların işidir. -
56:48 - 56:50Bunların kaçınılmaz
olduğunu düşünmüyorum. -
56:50 - 56:53Teknoloji asla belirleyici değildir.
-
56:53 - 56:55Aynı teknolojiyi çok farklı
-
56:55 - 56:58toplum türleri
üretmekte kullanabilirsiniz. -
56:58 - 57:0020. yüzyıla bakarsanız,
-
57:00 - 57:03Endüstri Devrimi'nin teknolojilerine,
-
57:03 - 57:06trenler, elektrik ve bunların hepsi
-
57:06 - 57:09komünist bir diktatörlük,
faşist bir rejim ya da liberal bir -
57:09 - 57:12demokrasi yaratmak için kullanılabilirdi.
-
57:12 - 57:14Trenler size onlarla
ne yapacağınızı söylemediler. -
57:14 - 57:19Benzer şekilde, şu anda, yapay
zekâ, biyomühendislik ve tüm bunlar -- -
57:19 - 57:22tek bir neticeyi önceden belirleyemezler.
-
57:23 - 57:26İnsanlar mücadele edebilir ve
-
57:26 - 57:28insanların yeni bir teknolojiye
-
57:28 - 57:32karşı ayaklanmalarının en güzel örneği
-
57:32 - 57:33nükleer silahlar.
-
57:33 - 57:361940 ve 50'lerin sonlarında
-
57:36 - 57:38çoğu insan Soğuk Savaş'ın er ya da geç
-
57:39 - 57:43nükleer bir kargaşayla biteceğine
ve medeniyetlerini yok edeceğine -
57:43 - 57:45ikna olmuştu.
-
57:45 - 57:46Bu gerçekleşmedi.
-
57:46 - 57:53Nükleer silahlar aslında tüm
dünyada insanları, uluslararası -
57:53 - 57:57politikalarını yönetme
biçimlerini değiştirerek şiddeti azaltmaya -
57:57 - 58:00teşvik etti.
-
58:00 - 58:03Ve birçok ülke, politik araçlarından
-
58:03 - 58:05savaşı çıkardılar.
-
58:05 - 58:09Artık isteklerini savaşla yürütmüyorlar.
-
58:10 - 58:13Tüm ülkeler bunu
yapmadı, ama çoğu yaptı. -
58:13 - 58:17Uluslararası şiddetin
1945'ten bu yana çarpıcı bir şekilde -
58:17 - 58:23inişe geçmesinin en
önemli nedeni bu olabilir ve -
58:23 - 58:26günümüzde, söylediğim gibi,
savaşta ölen insan sayısından çok -
58:26 - 58:29intihar eden insan var.
-
58:29 - 58:33Bu da sanırım bize insanların
-
58:33 - 58:37en korkunç teknoloji olsa bile ayaklanıp
-
58:37 - 58:40bir şeyler yapabileceğinin ve bundan
-
58:40 - 58:43aslında iyi bir şey
çıkabileceğinin örneğini veriyor. -
58:43 - 58:47Sorun, hata için
çok az sınırımızın olması. -
58:47 - 58:49Eğer doğru yapmazsak,
-
58:49 - 58:53tekrar denemek için
ikinci bir şansımız olmayabilir. -
58:54 - 58:56CA: Bu çok etkileyici bir nottu
-
58:56 - 58:59ve sanırım bunu
bir sonuca bağlayabiliriz. -
58:59 - 59:02Toparlamadan önce burada ve
evrensel TED topluluğunda izleyen -
59:02 - 59:07veya çevrim içi izleyen tüm
seyircilere şunu söyleyeceğim: -
59:07 - 59:10Söyleşilerde bize yardımcı olun.
-
59:10 - 59:13Bizim gibi, sizler de farklı
-
59:13 - 59:16bir sohbet türü bulmamız
gerektiğine her zamankinden daha -
59:16 - 59:18çok inanırsanız, bize yardımcı olun.
-
59:18 - 59:20Diğer insanlara ulaşın,
-
59:21 - 59:24aynı fikirde olmadığınız
insanlarla sohbet etmeyi, -
59:24 - 59:25onları anlamayı,
-
59:25 - 59:27parçaları birleştirmeyi deneyin
-
59:27 - 59:31ve bu sohbetleri nasıl
ileriye taşıyabileceğimizi düşünmemizde -
59:31 - 59:33bizlere yardımcı olun, böylece şu anda
-
59:33 - 59:36dünyada olup bitene
gerçek bir katkı sağlayabiliriz. -
59:36 - 59:39Bana kalırsa şu anda herkes
-
59:39 - 59:41politika konusunda daha canlı,
-
59:41 - 59:44daha ilgili, daha bağlı hissediyor.
-
59:44 - 59:46Riskler oldukça yüksek görünüyor,
-
59:46 - 59:51bu yüzden ona akıllıca
bir tepki vermemizde yardımcı olun. -
59:51 - 59:53Yuval Harari, teşekkürler.
-
59:53 - 59:56(Alkış)
- Title:
- Milliyetçiliğe Karşı Küreselcilik: Yeni Politik Ayrım
- Speaker:
- Yuval Noah Harari
- Description:
-
Günümüzün politik ayrımlarını nasıl anlamlandırıyoruz? Anlamlarla dolu olan bu geniş kapsamlı söyleşide tarih bilimci Yuval Noah Harari mevcut karışıklığımızı, teknoloji, iklim, medya - ve hatta insanlığın ne olduğuna dair anlayışımız - konularındaki parçalanmışlığa karşın, daha kapsamlı bir içeriğe oturtuyor. Bu söyleşi, TED Diyalogları serisinin ilki olarak yükselen politik ayrımcılığa karşı mantıklı bir tepki arayışı içerisindedir. Harari ve TED küratörü Chris Anderson arasındaki bu muhteşem tartışmaya biraz zaman (ortalama bir saat) ayırın.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 01:00:08
Eren Gokce approved Turkish subtitles for Nationalism vs. globalism: the new political divide | ||
Eren Gokce edited Turkish subtitles for Nationalism vs. globalism: the new political divide | ||
Gunperi Sisman accepted Turkish subtitles for Nationalism vs. globalism: the new political divide | ||
Gunperi Sisman edited Turkish subtitles for Nationalism vs. globalism: the new political divide | ||
Gözde Zülal Solak edited Turkish subtitles for Nationalism vs. globalism: the new political divide | ||
Gözde Zülal Solak edited Turkish subtitles for Nationalism vs. globalism: the new political divide | ||
Gözde Zülal Solak edited Turkish subtitles for Nationalism vs. globalism: the new political divide | ||
Gözde Zülal Solak edited Turkish subtitles for Nationalism vs. globalism: the new political divide |