< Return to Video

Waarom zweten we? - John Murnan

  • 0:07 - 0:12
    De eindstreep is in zicht
    en jij voert je snelheid nog even op.
  • 0:12 - 0:15
    Wanneer je benen sneller bewegen,
    wordt je ademhaling dieper,
  • 0:15 - 0:17
    je hart slaat sneller
  • 0:17 - 0:20
    en zweet stroomt over je huid.
  • 0:21 - 0:23
    Hoe ontstaat dit goedje plots
  • 0:23 - 0:26
    en wat is exact het nut ervan?
  • 0:26 - 0:29
    Er zijn verschillende scenario's
    die ons kunnen doen zweten:
  • 0:29 - 0:31
    pikant voedsel eten,
  • 0:31 - 0:32
    zenuwachtigheid
  • 0:32 - 0:34
    en als we ziek zijn.
  • 0:34 - 0:38
    Maar sport is waarschijnlijk
    de meest bekende en voorkomende.
  • 0:38 - 0:41
    In dat geval is zweet
    een reactie op beweging,
  • 0:41 - 0:44
    die diep binnen je cellen is aangezet.
  • 0:44 - 0:47
    Wanneer je snelheid toeneemt,
    werken je spieren harder
  • 0:47 - 0:49
    en vragen ze meer energie.
  • 0:50 - 0:53
    Een proces dat celademhaling heet,
  • 0:53 - 0:57
    verbruikt glucose en
    zuurstof om ATP te vormen,
  • 0:57 - 1:00
    de energie-betaaleenheid van de cel.
  • 1:01 - 1:05
    Het merendeel van dit proces
    neemt plaats binnen mitochondriën.
  • 1:06 - 1:07
    Hoe meer je beweegt,
  • 1:07 - 1:12
    hoe harder de mitochondriën werken
    om je lichaam van energie te voorzien.
  • 1:12 - 1:14
    Maar al dit werk heeft een prijs.
  • 1:14 - 1:18
    Wanneer je cellen de ATP afbreken,
    stralen ze warmte uit.
  • 1:19 - 1:23
    De warmte stimuleert
    temperatuursensoren in je hele lichaam.
  • 1:23 - 1:27
    Deze ontvangers detecteren de overmatige
    hitte die je spiercellen produceren
  • 1:27 - 1:30
    en communiceren die informatie
    naar je hypothalamus
  • 1:30 - 1:33
    die lichaamstemperatuur reguleert.
  • 1:33 - 1:34
    De hypothalamus reageert
  • 1:34 - 1:38
    door signalen uit te zenden
    door het sympathische zenuwstelsel
  • 1:38 - 1:40
    naar de zweetklieren in je huid.
  • 1:41 - 1:43
    Deze liggen verspreid
    over het hele lichaam
  • 1:43 - 1:47
    met uitzonderlijk hoge
    concentraties in je handpalmen,
  • 1:47 - 1:48
    je voetzolen
  • 1:48 - 1:49
    en op je hoofd.
  • 1:50 - 1:53
    Zodra een zweetklier het signaal ontvangt,
  • 1:53 - 1:56
    bevat de vloeistof rondom
    de cellen in de opgerolde basis
  • 1:56 - 1:59
    een grote hoeveelheid natrium en chloride.
  • 2:00 - 2:04
    De cellen pompen
    deze ionen in een holle buis
  • 2:04 - 2:06
    die door de zweetklier loopt.
  • 2:06 - 2:10
    Omdat binnen de buis zouter is dan buiten,
  • 2:10 - 2:13
    beweegt er door osmose water door de buis.
  • 2:14 - 2:18
    Als primaire secretie zich opbouwt
    in de bodem van de buis,
  • 2:18 - 2:23
    duwt waterdruk het omhoog
    door het lange deel van het kanaal.
  • 2:24 - 2:26
    Voordat het doorsijpelt naar de huid,
  • 2:26 - 2:30
    zullen cellen in de rand van de buis
    zoveel mogelijk zout terugnemen
  • 2:30 - 2:32
    zodat het proces kan verdergaan.
  • 2:32 - 2:35
    Het water in zweet absorbeert
    de warmte-energie van je lichaam
  • 2:35 - 2:39
    en verdampt van je af
    wanneer het de oppervlakte bereikt.
  • 2:39 - 2:41
    Dat verlaagt op zijn beurt je temperatuur.
  • 2:43 - 2:46
    Dit proces, bekend als verdampingskoeling,
  • 2:46 - 2:49
    was een belangrijke aanpassing
    voor onze voorouders.
  • 2:50 - 2:53
    Dit verkoelingseffect is
    niet enkel handig tijdens sport.
  • 2:53 - 2:56
    We zweten ook in vele andere scenario's.
  • 2:57 - 3:02
    Zeer pikant eten doet het gezicht
    van sommige mensen hard zweten.
  • 3:02 - 3:07
    Dat gebeurt omdat kruiden dezelfde
    neurale reactie in de hersenen prikkelen
  • 3:07 - 3:12
    die temperatuurreceptoren activeert
    die doorgaans reageren op warmtetoename.
  • 3:12 - 3:16
    Zweten is ook deel
    van de vecht- of vluchtreactie,
  • 3:16 - 3:20
    gestimuleerd door stressvolle
    scenario's zoals iemand uitvragen
  • 3:20 - 3:22
    of een sollicitatiegesprek.
  • 3:22 - 3:26
    Dit gebeurt omdat adrenaline
    spieractiviteit stimuleert
  • 3:26 - 3:28
    en ervoor zorgt
    dat bloedvaten verwijden.
  • 3:29 - 3:33
    Twee reacties die warmte verhogen
    en de zweetreactie bevorderen.
  • 3:33 - 3:37
    Zweten komt ook voor als we ziek worden.
  • 3:37 - 3:40
    Als we koortsachtig zijn,
    zweten we omdat infecties
  • 3:40 - 3:43
    de hypothalamus aanzetten
    om de spieractiviteit te verhogen,
  • 3:43 - 3:47
    wat op zijn beurt meer energie
    in de vorm van warmte afgeeft.
  • 3:47 - 3:49
    Dat verhoogt je totale temperatuur,
  • 3:49 - 3:52
    een beschermingsmechanisme
    dat je lichaam minder leefbaar maakt
  • 3:52 - 3:54
    voor ziekteverwekkers.
  • 3:54 - 3:58
    Zoals bij rennen, helpt zweten
    je lichaam die warmte te luchten.
  • 3:58 - 4:01
    Als de koorts wegtrekt
    of je hebt je race gewonnen,
  • 4:01 - 4:04
    voelen je temperatuur-
    receptoren de warmtedaling
  • 4:04 - 4:08
    en brengt de hypothalamus
    je zweetreactie tot einde.
  • 4:08 - 4:11
    In sommige gevallen, zoals na een loop,
  • 4:11 - 4:13
    geeft de hypothalamus
    een teken aan je lichaam
  • 4:13 - 4:16
    dat je het uitgezweet
    water moet bijvullen.
  • 4:16 - 4:19
    Dus wanneer je jezelf pusht
    om dat volgend doel te bereiken
  • 4:19 - 4:23
    kan je aan zweet denken als
    de eigen regelaar van je lichaam
  • 4:23 - 4:26
    zodat je net dat beetje meer kan geven.
Title:
Waarom zweten we? - John Murnan
Description:

Bekijk de volledige les: https://ed.ted.com/lessons/why-do-we-sweat-john-murnan

Er zijn verschillende scenario's die ons doen zweten - zoals sport, pikant voedsel en zenuwachtigheid. Maar hoe ontstaat dit goedje opeens en wat is het nut? John Murnan verkent de wetenschap van het zweet.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:48
Axel Saffran approved Dutch subtitles for Why do we sweat? - John Murnan
Axel Saffran accepted Dutch subtitles for Why do we sweat? - John Murnan
Faina Peeters edited Dutch subtitles for Why do we sweat? - John Murnan
Faina Peeters edited Dutch subtitles for Why do we sweat? - John Murnan
Axel Saffran declined Dutch subtitles for Why do we sweat? - John Murnan
Axel Saffran edited Dutch subtitles for Why do we sweat? - John Murnan
Axel Saffran edited Dutch subtitles for Why do we sweat? - John Murnan
Faina Peeters edited Dutch subtitles for Why do we sweat? - John Murnan
Show all

Dutch subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.