0:00:07.170,0:00:11.790
De eindstreep is in zicht [br]en jij voert je snelheid nog even op.

0:00:12.100,0:00:15.480
Wanneer je benen sneller bewegen,[br]wordt je ademhaling dieper,

0:00:15.480,0:00:17.021
je hart slaat sneller

0:00:17.021,0:00:19.876
en zweet stroomt over je huid.

0:00:20.526,0:00:23.162
Hoe ontstaat dit goedje plots

0:00:23.162,0:00:25.640
en wat is exact het nut ervan?

0:00:25.640,0:00:29.462
Er zijn verschillende scenario's [br]die ons kunnen doen zweten:

0:00:29.462,0:00:30.896
pikant voedsel eten,

0:00:30.896,0:00:31.871
zenuwachtigheid

0:00:31.871,0:00:33.589
en als we ziek zijn.

0:00:33.589,0:00:37.892
Maar sport is waarschijnlijk[br]de meest bekende en voorkomende.

0:00:37.892,0:00:41.253
In dat geval is zweet[br]een reactie op beweging,

0:00:41.253,0:00:43.552
die diep binnen je cellen is aangezet.

0:00:43.902,0:00:47.093
Wanneer je snelheid toeneemt,[br]werken je spieren harder

0:00:47.093,0:00:49.421
en vragen ze meer energie.

0:00:49.851,0:00:52.693
Een proces dat celademhaling heet,

0:00:52.693,0:00:56.913
verbruikt glucose en[br]zuurstof om ATP te vormen,

0:00:56.913,0:00:59.535
de energie-betaaleenheid van de cel.

0:01:00.545,0:01:05.061
Het merendeel van dit proces[br]neemt plaats binnen mitochondriën.

0:01:05.841,0:01:07.275
Hoe meer je beweegt,

0:01:07.275,0:01:11.713
hoe harder de mitochondriën werken[br]om je lichaam van energie te voorzien.

0:01:11.713,0:01:14.335
Maar al dit werk heeft een prijs.

0:01:14.335,0:01:18.038
Wanneer je cellen de ATP afbreken,[br]stralen ze warmte uit.

0:01:18.568,0:01:22.772
De warmte stimuleert[br]temperatuursensoren in je hele lichaam.

0:01:22.792,0:01:27.005
Deze ontvangers detecteren de overmatige [br]hitte die je spiercellen produceren

0:01:27.005,0:01:30.283
en communiceren die informatie [br]naar je hypothalamus

0:01:30.283,0:01:32.561
die lichaamstemperatuur reguleert.

0:01:32.831,0:01:34.475
De hypothalamus reageert

0:01:34.475,0:01:37.825
door signalen uit te zenden[br]door het sympathische zenuwstelsel

0:01:37.825,0:01:40.155
naar de zweetklieren in je huid.

0:01:40.545,0:01:42.896
Deze liggen verspreid [br]over het hele lichaam

0:01:42.896,0:01:46.666
met uitzonderlijk hoge[br]concentraties in je handpalmen,

0:01:46.666,0:01:48.006
je voetzolen

0:01:48.006,0:01:49.435
en op je hoofd.

0:01:50.025,0:01:52.845
Zodra een zweetklier het signaal ontvangt,

0:01:52.845,0:01:56.291
bevat de vloeistof rondom [br]de cellen in de opgerolde basis

0:01:56.291,0:01:59.396
een grote hoeveelheid natrium en chloride.

0:01:59.986,0:02:03.531
De cellen pompen [br]deze ionen in een holle buis

0:02:03.531,0:02:05.566
die door de zweetklier loopt.

0:02:06.026,0:02:09.757
Omdat binnen de buis zouter is dan buiten,

0:02:09.757,0:02:13.145
beweegt er door osmose water door de buis.

0:02:13.555,0:02:18.268
Als primaire secretie zich opbouwt [br]in de bodem van de buis,

0:02:18.268,0:02:22.947
duwt waterdruk het omhoog [br]door het lange deel van het kanaal.

0:02:23.767,0:02:25.818
Voordat het doorsijpelt naar de huid,

0:02:25.818,0:02:29.968
zullen cellen in de rand van de buis [br]zoveel mogelijk zout terugnemen

0:02:29.968,0:02:32.057
zodat het proces kan verdergaan.

0:02:32.057,0:02:35.147
Het water in zweet absorbeert[br]de warmte-energie van je lichaam

0:02:35.147,0:02:38.587
en verdampt van je af [br]wanneer het de oppervlakte bereikt.

0:02:38.847,0:02:41.498
Dat verlaagt op zijn beurt je temperatuur.

0:02:43.328,0:02:46.494
Dit proces, bekend als verdampingskoeling,

0:02:46.494,0:02:49.309
was een belangrijke aanpassing [br]voor onze voorouders.

0:02:49.809,0:02:53.199
Dit verkoelingseffect is [br]niet enkel handig tijdens sport.

0:02:53.199,0:02:56.076
We zweten ook in vele andere scenario's.

0:02:56.636,0:03:02.229
Zeer pikant eten doet het gezicht[br]van sommige mensen hard zweten.

0:03:02.229,0:03:06.771
Dat gebeurt omdat kruiden dezelfde [br]neurale reactie in de hersenen prikkelen

0:03:06.771,0:03:11.830
die temperatuurreceptoren activeert[br]die doorgaans reageren op warmtetoename.

0:03:12.390,0:03:15.935
Zweten is ook deel [br]van de vecht- of vluchtreactie,

0:03:15.935,0:03:19.831
gestimuleerd door stressvolle [br]scenario's zoals iemand uitvragen

0:03:19.831,0:03:22.150
of een sollicitatiegesprek.

0:03:22.150,0:03:25.821
Dit gebeurt omdat adrenaline[br]spieractiviteit stimuleert

0:03:25.821,0:03:28.101
en ervoor zorgt [br]dat bloedvaten verwijden.

0:03:28.661,0:03:32.871
Twee reacties die warmte verhogen[br]en de zweetreactie bevorderen.

0:03:33.331,0:03:36.560
Zweten komt ook voor als we ziek worden.

0:03:36.560,0:03:39.521
Als we koortsachtig zijn, [br]zweten we omdat infecties

0:03:39.521,0:03:43.281
de hypothalamus aanzetten [br]om de spieractiviteit te verhogen,

0:03:43.281,0:03:46.691
wat op zijn beurt meer energie [br]in de vorm van warmte afgeeft.

0:03:46.691,0:03:48.861
Dat verhoogt je totale temperatuur,

0:03:48.861,0:03:52.232
een beschermingsmechanisme[br]dat je lichaam minder leefbaar maakt

0:03:52.232,0:03:54.012
voor ziekteverwekkers.

0:03:54.402,0:03:58.013
Zoals bij rennen, helpt zweten [br]je lichaam die warmte te luchten.

0:03:58.013,0:04:00.561
Als de koorts wegtrekt [br]of je hebt je race gewonnen,

0:04:00.561,0:04:03.960
voelen je temperatuur-[br]receptoren de warmtedaling

0:04:03.960,0:04:07.943
en brengt de hypothalamus[br]je zweetreactie tot einde.

0:04:08.373,0:04:10.552
In sommige gevallen, zoals na een loop,

0:04:10.552,0:04:13.004
geeft de hypothalamus [br]een teken aan je lichaam

0:04:13.004,0:04:16.452
dat je het uitgezweet [br]water moet bijvullen.

0:04:16.452,0:04:19.411
Dus wanneer je jezelf pusht [br]om dat volgend doel te bereiken

0:04:19.411,0:04:23.386
kan je aan zweet denken als[br]de eigen regelaar van je lichaam

0:04:23.386,0:04:26.433
zodat je net dat beetje meer kan geven.