1
00:00:07,170 --> 00:00:11,790
De eindstreep is in zicht 
en jij voert je snelheid nog even op.

2
00:00:12,100 --> 00:00:15,480
Wanneer je benen sneller bewegen,
wordt je ademhaling dieper,

3
00:00:15,480 --> 00:00:17,021
je hart slaat sneller

4
00:00:17,021 --> 00:00:19,876
en zweet stroomt over je huid.

5
00:00:20,526 --> 00:00:23,162
Hoe ontstaat dit goedje plots

6
00:00:23,162 --> 00:00:25,640
en wat is exact het nut ervan?

7
00:00:25,640 --> 00:00:29,462
Er zijn verschillende scenario's 
die ons kunnen doen zweten:

8
00:00:29,462 --> 00:00:30,896
pikant voedsel eten,

9
00:00:30,896 --> 00:00:31,871
zenuwachtigheid

10
00:00:31,871 --> 00:00:33,589
en als we ziek zijn.

11
00:00:33,589 --> 00:00:37,892
Maar sport is waarschijnlijk
de meest bekende en voorkomende.

12
00:00:37,892 --> 00:00:41,253
In dat geval is zweet
een reactie op beweging,

13
00:00:41,253 --> 00:00:43,552
die diep binnen je cellen is aangezet.

14
00:00:43,902 --> 00:00:47,093
Wanneer je snelheid toeneemt,
werken je spieren harder

15
00:00:47,093 --> 00:00:49,421
en vragen ze meer energie.

16
00:00:49,851 --> 00:00:52,693
Een proces dat celademhaling heet,

17
00:00:52,693 --> 00:00:56,913
verbruikt glucose en
zuurstof om ATP te vormen,

18
00:00:56,913 --> 00:00:59,535
de energie-betaaleenheid van de cel.

19
00:01:00,545 --> 00:01:05,061
Het merendeel van dit proces
neemt plaats binnen mitochondriën.

20
00:01:05,841 --> 00:01:07,275
Hoe meer je beweegt,

21
00:01:07,275 --> 00:01:11,713
hoe harder de mitochondriën werken
om je lichaam van energie te voorzien.

22
00:01:11,713 --> 00:01:14,335
Maar al dit werk heeft een prijs.

23
00:01:14,335 --> 00:01:18,038
Wanneer je cellen de ATP afbreken,
stralen ze warmte uit.

24
00:01:18,568 --> 00:01:22,772
De warmte stimuleert
temperatuursensoren in je hele lichaam.

25
00:01:22,792 --> 00:01:27,005
Deze ontvangers detecteren de overmatige 
hitte die je spiercellen produceren

26
00:01:27,005 --> 00:01:30,283
en communiceren die informatie 
naar je hypothalamus

27
00:01:30,283 --> 00:01:32,561
die lichaamstemperatuur reguleert.

28
00:01:32,831 --> 00:01:34,475
De hypothalamus reageert

29
00:01:34,475 --> 00:01:37,825
door signalen uit te zenden
door het sympathische zenuwstelsel

30
00:01:37,825 --> 00:01:40,155
naar de zweetklieren in je huid.

31
00:01:40,545 --> 00:01:42,896
Deze liggen verspreid 
over het hele lichaam

32
00:01:42,896 --> 00:01:46,666
met uitzonderlijk hoge
concentraties in je handpalmen,

33
00:01:46,666 --> 00:01:48,006
je voetzolen

34
00:01:48,006 --> 00:01:49,435
en op je hoofd.

35
00:01:50,025 --> 00:01:52,845
Zodra een zweetklier het signaal ontvangt,

36
00:01:52,845 --> 00:01:56,291
bevat de vloeistof rondom 
de cellen in de opgerolde basis

37
00:01:56,291 --> 00:01:59,396
een grote hoeveelheid natrium en chloride.

38
00:01:59,986 --> 00:02:03,531
De cellen pompen 
deze ionen in een holle buis

39
00:02:03,531 --> 00:02:05,566
die door de zweetklier loopt.

40
00:02:06,026 --> 00:02:09,757
Omdat binnen de buis zouter is dan buiten,

41
00:02:09,757 --> 00:02:13,145
beweegt er door osmose water door de buis.

42
00:02:13,555 --> 00:02:18,268
Als primaire secretie zich opbouwt 
in de bodem van de buis,

43
00:02:18,268 --> 00:02:22,947
duwt waterdruk het omhoog 
door het lange deel van het kanaal.

44
00:02:23,767 --> 00:02:25,818
Voordat het doorsijpelt naar de huid,

45
00:02:25,818 --> 00:02:29,968
zullen cellen in de rand van de buis 
zoveel mogelijk zout terugnemen

46
00:02:29,968 --> 00:02:32,057
zodat het proces kan verdergaan.

47
00:02:32,057 --> 00:02:35,147
Het water in zweet absorbeert
de warmte-energie van je lichaam

48
00:02:35,147 --> 00:02:38,587
en verdampt van je af 
wanneer het de oppervlakte bereikt.

49
00:02:38,847 --> 00:02:41,498
Dat verlaagt op zijn beurt je temperatuur.

50
00:02:43,328 --> 00:02:46,494
Dit proces, bekend als verdampingskoeling,

51
00:02:46,494 --> 00:02:49,309
was een belangrijke aanpassing 
voor onze voorouders.

52
00:02:49,809 --> 00:02:53,199
Dit verkoelingseffect is 
niet enkel handig tijdens sport.

53
00:02:53,199 --> 00:02:56,076
We zweten ook in vele andere scenario's.

54
00:02:56,636 --> 00:03:02,229
Zeer pikant eten doet het gezicht
van sommige mensen hard zweten.

55
00:03:02,229 --> 00:03:06,771
Dat gebeurt omdat kruiden dezelfde 
neurale reactie in de hersenen prikkelen

56
00:03:06,771 --> 00:03:11,830
die temperatuurreceptoren activeert
die doorgaans reageren op warmtetoename.

57
00:03:12,390 --> 00:03:15,935
Zweten is ook deel 
van de vecht- of vluchtreactie,

58
00:03:15,935 --> 00:03:19,831
gestimuleerd door stressvolle 
scenario's zoals iemand uitvragen

59
00:03:19,831 --> 00:03:22,150
of een sollicitatiegesprek.

60
00:03:22,150 --> 00:03:25,821
Dit gebeurt omdat adrenaline
spieractiviteit stimuleert

61
00:03:25,821 --> 00:03:28,101
en ervoor zorgt 
dat bloedvaten verwijden.

62
00:03:28,661 --> 00:03:32,871
Twee reacties die warmte verhogen
en de zweetreactie bevorderen.

63
00:03:33,331 --> 00:03:36,560
Zweten komt ook voor als we ziek worden.

64
00:03:36,560 --> 00:03:39,521
Als we koortsachtig zijn, 
zweten we omdat infecties

65
00:03:39,521 --> 00:03:43,281
de hypothalamus aanzetten 
om de spieractiviteit te verhogen,

66
00:03:43,281 --> 00:03:46,691
wat op zijn beurt meer energie 
in de vorm van warmte afgeeft.

67
00:03:46,691 --> 00:03:48,861
Dat verhoogt je totale temperatuur,

68
00:03:48,861 --> 00:03:52,232
een beschermingsmechanisme
dat je lichaam minder leefbaar maakt

69
00:03:52,232 --> 00:03:54,012
voor ziekteverwekkers.

70
00:03:54,402 --> 00:03:58,013
Zoals bij rennen, helpt zweten 
je lichaam die warmte te luchten.

71
00:03:58,013 --> 00:04:00,561
Als de koorts wegtrekt 
of je hebt je race gewonnen,

72
00:04:00,561 --> 00:04:03,960
voelen je temperatuur-
receptoren de warmtedaling

73
00:04:03,960 --> 00:04:07,943
en brengt de hypothalamus
je zweetreactie tot einde.

74
00:04:08,373 --> 00:04:10,552
In sommige gevallen, zoals na een loop,

75
00:04:10,552 --> 00:04:13,004
geeft de hypothalamus 
een teken aan je lichaam

76
00:04:13,004 --> 00:04:16,452
dat je het uitgezweet 
water moet bijvullen.

77
00:04:16,452 --> 00:04:19,411
Dus wanneer je jezelf pusht 
om dat volgend doel te bereiken

78
00:04:19,411 --> 00:04:23,386
kan je aan zweet denken als
de eigen regelaar van je lichaam

79
00:04:23,386 --> 00:04:26,433
zodat je net dat beetje meer kan geven.