De eindstreep is in zicht en jij voert je snelheid nog even op. Wanneer je benen sneller bewegen, wordt je ademhaling dieper, je hart slaat sneller en zweet stroomt over je huid. Hoe ontstaat dit goedje plots en wat is exact het nut ervan? Er zijn verschillende scenario's die ons kunnen doen zweten: pikant voedsel eten, zenuwachtigheid en als we ziek zijn. Maar sport is waarschijnlijk de meest bekende en voorkomende. In dat geval is zweet een reactie op beweging, die diep binnen je cellen is aangezet. Wanneer je snelheid toeneemt, werken je spieren harder en vragen ze meer energie. Een proces dat celademhaling heet, verbruikt glucose en zuurstof om ATP te vormen, de energie-betaaleenheid van de cel. Het merendeel van dit proces neemt plaats binnen mitochondriën. Hoe meer je beweegt, hoe harder de mitochondriën werken om je lichaam van energie te voorzien. Maar al dit werk heeft een prijs. Wanneer je cellen de ATP afbreken, stralen ze warmte uit. De warmte stimuleert temperatuursensoren in je hele lichaam. Deze ontvangers detecteren de overmatige hitte die je spiercellen produceren en communiceren die informatie naar je hypothalamus die lichaamstemperatuur reguleert. De hypothalamus reageert door signalen uit te zenden door het sympathische zenuwstelsel naar de zweetklieren in je huid. Deze liggen verspreid over het hele lichaam met uitzonderlijk hoge concentraties in je handpalmen, je voetzolen en op je hoofd. Zodra een zweetklier het signaal ontvangt, bevat de vloeistof rondom de cellen in de opgerolde basis een grote hoeveelheid natrium en chloride. De cellen pompen deze ionen in een holle buis die door de zweetklier loopt. Omdat binnen de buis zouter is dan buiten, beweegt er door osmose water door de buis. Als primaire secretie zich opbouwt in de bodem van de buis, duwt waterdruk het omhoog door het lange deel van het kanaal. Voordat het doorsijpelt naar de huid, zullen cellen in de rand van de buis zoveel mogelijk zout terugnemen zodat het proces kan verdergaan. Het water in zweet absorbeert de warmte-energie van je lichaam en verdampt van je af wanneer het de oppervlakte bereikt. Dat verlaagt op zijn beurt je temperatuur. Dit proces, bekend als verdampingskoeling, was een belangrijke aanpassing voor onze voorouders. Dit verkoelingseffect is niet enkel handig tijdens sport. We zweten ook in vele andere scenario's. Zeer pikant eten doet het gezicht van sommige mensen hard zweten. Dat gebeurt omdat kruiden dezelfde neurale reactie in de hersenen prikkelen die temperatuurreceptoren activeert die doorgaans reageren op warmtetoename. Zweten is ook deel van de vecht- of vluchtreactie, gestimuleerd door stressvolle scenario's zoals iemand uitvragen of een sollicitatiegesprek. Dit gebeurt omdat adrenaline spieractiviteit stimuleert en ervoor zorgt dat bloedvaten verwijden. Twee reacties die warmte verhogen en de zweetreactie bevorderen. Zweten komt ook voor als we ziek worden. Als we koortsachtig zijn, zweten we omdat infecties de hypothalamus aanzetten om de spieractiviteit te verhogen, wat op zijn beurt meer energie in de vorm van warmte afgeeft. Dat verhoogt je totale temperatuur, een beschermingsmechanisme dat je lichaam minder leefbaar maakt voor ziekteverwekkers. Zoals bij rennen, helpt zweten je lichaam die warmte te luchten. Als de koorts wegtrekt of je hebt je race gewonnen, voelen je temperatuur- receptoren de warmtedaling en brengt de hypothalamus je zweetreactie tot einde. In sommige gevallen, zoals na een loop, geeft de hypothalamus een teken aan je lichaam dat je het uitgezweet water moet bijvullen. Dus wanneer je jezelf pusht om dat volgend doel te bereiken kan je aan zweet denken als de eigen regelaar van je lichaam zodat je net dat beetje meer kan geven.