Yakında hastalıkları ilaçla değil hücreyle iyileştireceğiz

Günümüzdeki tedavi yöntemleri 6 kelimeyle özetleniyor: Hastasınız, ilaç alın, bir şeyleri öldürün! Fakat, doktor Siddhartha Mukherjee, şimdiki tedavi yöntemlerini değişterecek, başkalaştıracak olan geleceğin tıp algısına parmak basıyor.

Tıbbın geleceği hakkında sizinle konuşmak
istiyorum...

Fakat bunu yapmadan önce,

sizlere tıbbın geçmişinden bahsetmek isterim.

Tıbbın yakın tarihine boydan boya bakalım.

Hastalıklar ve tedavileri hakkında son

derece basit modellere dayanarak hüküm
veriyorduk.

Aslında, model o kadar basit ki,

6 kelimeyle özetleyebilirsiniz.

Hastasınız!

İlaç alın!

Bir şeyleri öldürün!

Bu modelin egemen olmasının nedeni

gayet tabii antibiyotik devrimidir.

Çoğunuz bunu bilmeyebilir, fakat
antibiyotiklerin ABD'ye

gelişinin 100. yılını kutlamak üzereyiz.

Fakat, antibiyotiklerin dönüşümden

başka bir şey olmadığını biliyorsunuz.

Elinizde doğadan edinilmiş ya da

sentezlenmiş bir kimyasal olduğunu
farz edelim.

Tüm vücudunuzdan geçecek,

hedefini bulacak,

onun içinde kendini kilitleyecek--

bir mikrop ya da mikrobun bir kısmı--

muhteşem bir ustalık ve seçicilik ile

anahtar ve kilidi kapatacaktı.

Böylelikle daha zamanında ölümcül

olarak nitelendirilmiş bir hastalığı -

zatürre, frengi, verem--

ve antibiyotikleri bu hastalıkları

tedavi edilebilir hastalıklara dönüştürdü.

Zatürresiniz diyelim,

penisilin aldınız,

mikrobu öldürdünüz

ve hastalığı tedavi ettiniz.

Bu fikrin karşı konulmaz oluşu,

anahtar ve kilit ile bir şeyleri öldürme
metaforunun

oldukça inandırıcı oluşu,

biyolojide gerçekten hızla yayıldı.

Bu diğerlerine benzemeyen bir dönüşümdü.

Son 100 yılımızı bu modeli,

bulaşıcı olmayan hastalıkların, diyabet

hiper tansiyon ve kalp hastalıkları vb.

kronik hastalıkları tedavi etmek için

defalarca kopyaladık.

İşe yaradı, fakat bir yere kadar.

Size göstermeme izin verin.

Bildiğiniz üzere, insan vücudunda meydana

gelen ve insan vücudunda olabilecek

tüm kimyasal reaksiyonları ele alırsak,

çoğu insan bu sayının yaklaşık
bir milyon olduğunu düşünecektir.

Bir milyon diyelim.

Reaksiyonlardan kaçının,

tüm ezca ve tıbbi kimya dünyası tarafından

fiilen hedef alındığı sorusu

aklınızı kurcalıyordur.

Bu sayı 250.

Geri kalanı ise kimyasal bir belirsizlik.

Diğer bir deyişle, vücudunuzda meydana
gelen tüm kimyasal reaksiyonların %0.025'i

anahtar ve kilit mekanizması ile bilfiil
hedef alınabilir.

İnsan fizyolojisini, birbiriyle etkileşen

ağlar ve parçalar içeren, engin bir

evrensel telefon şebekesi olarak
düşündüğünüzde,

tüm tıbbi kimyamız bu şebekenin

bir kenarındaki veya başka bir kenarındaki

ufak bir köşede işlerini yürütüyor.

İlaçlarla alakalı tüm kimyamız, Wichita,
Kansas'taki,

10 ila 15 telefon hattını tamir eden

bir telefon direği operatörüne benziyor.

Peki, bu yaklaşım hakkında ne yapmalıyız?

Bu yaklaşımı yeniden düzenlesek ne olur?

Aslında, anlaşılan o ki hastalık üzerinde;

doğal yaşam bizlere hastalık, ilaç, hedef

üçlüsünden çok daha farklı bir

yaklaşımda düşünmemize olanak sağlıyor.

Aslında, doğa yukarıya doğru giden
hiyerarşik bir düzende kurulmuş.

Aşağı doğru değil yukarı doğru.

Biz de adına hücre dediğimiz, otomatik,
yarı otonom bir birim ile işe başladık.

Bu otomatik, yarı otonom birimler,

organ adını verdiğimiz otomatik,
yarı otonom başka birimleri,

bu organlar da birleşip insan denen
şeyleri meydana getiriyor.

Bu organizmalar da en nihayetinde
kısmen otomatik ve yarı otonom

özelliği gösteren bir çevrede yaşıyorlar.

Bu hiyerarşik düzenin aşağı değil de

yukarı doğru şekillenmesinin güzel yanı,

hastalıklar hakkında herhangi başka bir
yolla düşünmeye

imkan tanıyor olması.

Kanseri ele alalım.

1950'lerden beri,

kanseri tedavi etmek için, umutsuzca bu
anahtar ve kilit modelini deniyoruz.

Çeşitli kemoterapileri ve hedefe odaklı

tedavileri kullanarak hücreleri
öldürmeyi deniyoruz.

Çoğumuzun bildiği gibi, işe de yaradı.

Lösemi gibi hastalıklarda işe yaradı.

Meme kanserinin bazı formlarında
da işe yaradı.

Ancak sonunda bu yaklaşımın gidebileceği
azami sınıra ulaşmış olduk.

Sadece aşağı yukarı son 10 yıldır,

kanser hücrelerinin bir boşlukta
gelişmediğini hatırlayarak

bağışıklık sistemini kullanmayı
düşünmeye başladık.

Gerçekten insan vücudunda gelişiyorlar.

Kansere saldırtmak üzere insanoğlunun
sahip

olduğu bağışıklık sistemi
kapasitesini kullanır mıydınız?

Bu durum, kanser tedavisinde bazı mükemmel
yeni ilaçların doğmasını sağladı.

Nihayet ortamla eşit yerdeyiz,
öyle değil mi?

Ortamı değiştirerek kanser olacağımızı
aklımızdan geçirmiyoruz.

Oldukça kanser yapıcı bir ortam
örneğini vermeme izin verin.

Buna hapishane deniyor.

Yalnızsınız, depresyondasınız ve
sınırlandırıldığınızı hissediyorsunuz.

Bir de buna,

küçük beyaz kağıt parçasına sarılmış olan,

en güçlü nörostimulanlardan biri olan
nikotini ekleyin.

Yine bildiğiniz en güçlü bağımlılık
yapıcı maddelerden birisini ekleyin.

Artık kanser yapıcı bir ortamınız var.

Öte yandan kanser önleyici
ortamlarınız da var.

Bir süredir, meme kanseri için
hormonal çevreyi

değiştirmek amaçlı yapılan çok
sayıda girişim oldu.

Kanserin diğer formları için de metabolik
çevreyi değiştirmeye çalışıyoruz.

Ya da depresyon gibi başka bir
hastalığı ele alalım.

Yine, yukarıya doğru bir gidiş var.

1960 ve 1970'lerden beri serotonin
ve dopamin gibi

sinir hücreleri arasında bağlantı
sağlayan molekülleri

umutsuzca devre dışı bırakmaya
ve depresyonu

bu yolla tedavi etmeye çalıştık.

İşe yaradı ancak sonrasında azami
sınırına ulaştı.

Ve biliyoruz ki şimdi yapmamız gereken

beynin, organın fizyolojisini değiştirmek

yeniden döşemek, yeniden yapılandırmak,

ve evet, yapılan araştırmalar gösteryor ki

konuşma terapisi tam olarak bunu yapar,

ve yapılan araştırmalar
yine gösteriyor ki,

ilaç tedavisi konuşma
terapisiyle birleştirildiğinde

sonuç çok daha etkili oluyor.

Depresyonu yok edecek daha etkili

bir ortam hayal edebiliyor musunuz?

Depresyona yol açan
sinyalleri durdurabilir misiniz?

Yine, bu hiyerarşik düzende
yukarıya doğru hareket etmek.

Burda asıl söz konusu olan

tıbbın kendisi değil, aslında bir metafor

Bir şeyleri öldürmekten ziyade,

belki de asıl yapmamız gereken metaforu

-böbrek yetmezliği, hiper tansiyon

kemik erimesi vb.- ciddi kronik hastalıkların

tedavisinde kullanmak için bir şeyleri

büyütme amacı için kullanmaktır.

Ve belki de asıl kilit nokta

tıbba olan bakış acımızı yenilemektir.

Şimdi, bu algıyı değiştirme fikri,

10 yıl önce aklıma kişisel nedenlerden

dolayı geldi.

10 yıl kadar önce --
Hayatımda uzun süre koşmuşumdur --

Bir cumartesi sabahı, koşuya çıktım,

geri geldim ve uyandım
ve hareket edemedim.

Sağ dizim şişmişti ve

kemiklerimin çıtırdağını duyabiliyordum.

Ve hekim olmanın avantajlarından biri de
kendi MR'ınızı yazabilmenizdir.

Bir hafta sonra MR çekildim
ve sonuç buydu.

Sonunda,iki kemiğin arasında bulunan Menisküs

tamamen yırtılmış ve kemik çatlamış.

Eğer bana bakıp üzülüyorsanız

size bir kaç gerçekten bahsedeyim.

Seyircilerin hepsinin MR'ını çeksem

yüzde 60 oranında

bunun gibi kemik ve kıkırdak
dejenerasyonu işaretleri gözükecektir.

70'li yaşlardaki kadınların yüzde 80'i

orta ve aşırı şiddette kıkırdak
dejenerasyonu görülmektedir.

Seyirciler arasındaki erkeklerin
yüzde 50-60 oranında

bu belirtiler olacaktır.

Yani bu çok yaygın bir hastalık.

Hekim olmanın ikinci faydası da

kendi hastalığınız üzerinde
deneyler yapabilmenizdir.

Yaklaşık 10 yıl önce,

bu işlemi laboratuvara getirdik

ve basit deneyler yapmaya başladık

ve mekanik olarak bu dejenerasyonu
onarmaya çalıştık.

Hayvanların diz boşluklarına
kimyasallar enjekte etmeye,

kıkırdak dejenerasyonunu
geri çevirmeye çalıştık,

çok uzun ve acı verici bir işlemi
özetlemek gerekirse

aslında boşa çıktı.

Hiçbir şey olmadı.

Ve yaklaşık yedi yıl önce, Avustralya'dan
bir araştırma öğrencimiz vardı.

Avustralya'lıların en iyi yanı

alışkanlıkları gereği
dünyaya tepetaklak bakmalarıdır.

(Gülüşmeler)

Ve Dan bana "Belki bu mekanik
bir problem değildir.

Belki kimyasal bir problem değildir.
Belki bu bir kök hücre problemidir." dedi.

Diğer bir deyişle, elinde iki hipotez vardı:

Birincisi, iskelet kök hücresi diye bir şey var --

tüm omurga iskelet, kemik, kıkırdak
ve iskeletin lif unsurlarını

inşa eden bir iskelet kök hücresi.

Tıpkı kandaki bir kök hücresi gibi,

tıpkı sinir sistemindeki kök hücresi gibi.

İkincisi, belki de, bu kök hücresinin
dejenerasyonu veya işlev bozukluğu

osteokondral artirite neden olan şeydir.

Yani asıl soru şuydu:

Bir hücre aramamız gerekirken
acaba bir ilaç mı arıyorduk?

Bu nedenle modellerimizi değiştirdik ve

iskelet kök hücrelerine bakmaya başladık.

Ve uzun lafın kısası,

beş yıl önce, bu hücreleri bulduk.

İskeletin içinde yaşıyorlar.

İşte burada onlardan birinin şematiği
ve gerçek fotoğrafı.

Beyaz nesne kemik

ve gördüğünüz bu kırmızı sütun
ve sarı hücreler

tek bir kök hücreden
meydana gelmiş hücrelerdir --

kıkırdak sütunları, kemik sütunları
tek bir hücreden geliyor.

Bu hücreler hayret verici.
Dört özellikleri var.

Birincisi, olmaları beklenen yerde yaşıyorlar.

Kemiğin hemen alt yüzeyinde yaşıyorlar,

kıkırdağın altında.

Biyolojide, mesele konum, konum, konumdur.

Uygun alanlara gider ve
kemik ve kıkırdak oluşturur.

Bu bir.

İlginç bir özellik ise şöyle.

Onları omurgadan alabiliyorsunuz,

laboratuvarda petri kabı içinde
üretebiliyorsunuz

ve kıkırdak oluşturmak için ölüyorlar.

Aşk ve para için kıkırdak ...

Bu hücreler kıkırdak oluşturmak için ölüyor.

Çevreleri özel bir kıkırdakla sarılı.

Onlar aynı zamanda, numara üç,

şimdiye kadar karşılaşabileceğiniz
en iyi tamirciler.

Bu küçük bir kemik,

Kırdığımız ve kendi kendine iyileşmeye

bıraktığımız bir fare kemiği.

Bu kök hücrelere kırığa ulaştı ve nerdeyse

tamamen onardı, sarı-kemik, beyaz -kıkırdak.

O kadar çok ki hücre oluşturdular ki,

eğer florasan bir boyayla onları boyarsanız,

onların acayip bir yapı oluşturduklarını,

adeta hücresek bir yapıştırıcıya dönmelerini

kırığın bulunduğu bölgeye gelmelerini

kırığı tamir ettiklerini ve çalışmayı

bıraktıklarını görebilirsiniz.

Şimdi, dördüncü ve belki de en korkunç

özellikleri ise, bu hücrelerin sayısının

siz yaşlandıkça, aniden, 10 kat, 50 kat azalması.

Ve gerçekten, düşünün bir, ne olur

eğer biz kendimizi bu algısal değişimde bulursak?

Biz ilaç bulmak için yola çıktık,

ama işin sonunda yeni teoriler bulduk.

Ve bir şekilde kendimizi

şu fikri yeniden düşünürken bulduk:

hücreler, organizmalar, çevreler,

çünkü şimdi, kemik kök hücreleri
hakkında düşünüyoruz,

artirite hücresel hastalık olarak bakıyoruz.

Ve sonunda bir sonraki soru
"Organlar var mı?" idi.

Bunu vücut dışında bir organ gibi
inşa edilebilir miyiz?

Travma alanlarına
kıkırdak yerleştirilebilir miyiz?

Ve belki en enteresanı,

yukarı çıkarak çevre oluşturabilir miyiz?

Biliyoruz ki, egzersiz kemikleri
yeniden biçimlendirir

fakat hiçbirimiz egzersiz yapmıyoruz.

O zaman kıkırdağı yeniden yapmak
veya yenilemek adına

kemiği doldurduğunuzu veya
boşaltığınızı hayal edebilir misiniz?

Daha da enteresanı ve de önemlisi,

soru şu ki, bu modeli tıbbın her alanında

uygulayabilir misiniz? İşin temeli,

dediğim gibi öldürmek bir şeyleri büyütmek!

Tabii bu, tıbbın geleceği hakkında nasıl

düşüneceğimizi cevaplandırmaya
yönelik sorular doğuruyor.

İlacınız hap değil de hücre olabilir mi?

Bu hücreleri nasıl yetiştirebiliriz?

Bu hücrelerin kötü huylu büyümelerini
durdurmak için ne yapacağız?

Kontrolsüz büyüme ile ilgili
problemleri duyuyoruz.

Bu hücrelerin içine büyümelerini engelleyici

intihar genleri koyabilir miyiz?

İlacınız vücudunuz dışında oluşturulan
ve vücudunuza yerleştirilen

bir organ olabilir mi?

Bu, dejenerasyonu durdurabilir mi?

Ya organ hafızaya ihtiyaç duyarsa?

Sinir sistemi hastalıklarında
bazı organların hafızası vardı.

Bu hafızayı nasıl geri aşılayabiliriz?

Bu organları saklayabilir miyiz?

Her bir birey için organ geliştirmek mi

gerekecek ve geri koyabilecek miyiz?

Ve belki daha da karışığı

ilacınız bir çevre olabilir mi?

Bir çevreyi patentleyebilir misiniz?

Bildiğiniz üzere, her kültürde,

şamanlar çevreyi ilaç olarak kullanıyorlardı.

Bunu geleceğimiz için düşünebilir miyiz?

Modeller hakkında çok konuştum.
Konuşmaya modellerle başladım.

Model inşası hakkında birkaç düşünce ile
konuşmamı sonlandırayım.

Bilim adamları olarak bunu yapıyoruz.

Bir mimar model tasarladığında,

dünyayı bir minyatürde göstermeye çalışır.

Fakat bir bilim adamı model geliştirirken,

dünyayı bir metaforda göstermeye çalışır.

Yeni bir bakış açısı bulmaya çalışır.

Öncesi bir ölçek değişimidir.
Diğer ise algısal bir değişimdir.

Antibiyotikler öyle bir algısal değişim

yarattı ki, son 100 yılda
tıbba olan bakış acımız

başarılı olarak değiştirildi.

Fakat, tıpta yeni modellere
ihtiyacımız var.

İşin özü bu.

Bildiğiniz üzere, dışarda
populer bir mecaz var.

Şimdiye kadar bu dönüştürücü etkiyi

hastalıkların tedavisinde
kullanmamızın nedeni,

yeterince etkili ilaçların bulunmaması

ve bu kısmen doğru.

Ama belki de asıl neden ilaçlar

hakkında yeterince güçlü düşünemememiz.

Yeni ilaçlara sahip olmanın kulağa

çok hoş geldiği aşikar.

Ama işin özü belki de 3 M'de yatıyor:

Mekanizmalar, Modeller, Metaforlar.

Teşekkürler.

(Alkış)

Chris Anderson: Bu metafor işini gerçekten sevdim.

Nasıl bir bağlantı var?

Ortalıkta bir çok kişileştirilmiş ilaç

tedavisi ve teknolojileriyle ilgili sunumlar var.

Hepimizin elinde bu bilgi var ve gelecekte tedaviler

sizin için özel olacak, genlerine has, bulunduğunuz duruma göre.

Bugün burada sunduğun modele bu uyuyor mu?

Siddhartha Mukjerjee: Çok ilginç bir soru.

Kişileştirmiş terapi üzerinde

gen bilimi bazlı düşündük.

Çünkü gen bayağı baskın bir metafor, yineliyorum,

bugün ki tıpta, bu yüzden genomun

kişileştirilmiş tedaviyi yönlendireceğini düşünüyoruz.

Fakat, tabii ki genom bu uzun zincirin

en altında.

Var olma zincirinin ilk birimi hücre.

Yani, eğer tıbba bu şekilde yaklaşıyorsak,

önce hücresel terapileri
kişileştirmeyi düşünmeliyiz,

daha sonra organ ve
organizma tedavileri gelmeli

ve en sonunda çevre için
kişileştirilmiş terapi geliştirmeyi.

Yani her bir adımda,

bir metafor var, her yerde kamplumbağalar var.

Yani, işin her basamağında
kişileştirilme var.

CA: Yani sen belki ilaç hap değil

hücre olabilir derken, muhtemelen

kişinin kendi hücrelerinden bahsediyordun.

SM: Kesinlikle.

CA: Yani kök hücreye
dönüştürülmüş hücrelerle

envayi çeşit ilaç veya
benzeri test edilebilir

ve hazırlanabilir.

SM: Bu bir olasılık değil. Bu bizim şu an yaptığımız.

Bu şu an gerçekleşiyor,
ve evet, yavaş ilerliyoruz,

genomiksten uzaklaşarak değil, genomiksle

hücreler,organlar, ve
bulundukları çevreler gibi

çoklu-düzene sahip,yarı otonom
ve kendi kendini

yönetebilen sistemleri birleştirerek.

CA: Çok teşekkür ederiz!

SM: Benim için bir zevkti. Teşekkürler!