Ένα απρόσμενο μέρος ανάρρωσης

Όταν η Ραμόνα Πίρσον ήταν 22 χτυπήθηκε από έναν μεθυσμένο οδηγό και έμεινε 18 μήνες σε κώμα. Στο TEDxDU αφηγείται τη μοναδική ιστορία της ανάρρωσής της -- περιγράφοντας τις συλλογικές ικανότητες και τη σοφία ενός γηροκομείου.

Θα μοιραστώ μαζί σας κάτι

για το οποίο δεν έχω μιλήσει
για περισσότερα από 10 χρόνια.

Για αυτό δείξτε κατανόηση
όσο θα σας περιγράφω αυτή την ιστορία.

Όταν ήμουν 22 χρονών,

επέστρεψα σπίτι από τη δουλειά,
έβαλα το λουρί στο σκύλο μου

και πήγα για το συνηθισμένο μου τρέξιμο.

Δεν είχα ιδέα ότι εκείνη τη στιγμή

η ζωή μου επρόκειτο να αλλάξει για πάντα.

Ενώ ετοίμαζα το σκύλο μου για τη βόλτα,

ένας άντρας τελείωνε
το ποτό του σε ένα μπαρ,

πήρε τα κλειδιά του αυτοκινήτου,
μπήκε στο αυτοκίνητο

και κατευθύνθηκε νότια,

ή όπου αλλού ήταν.

Εγώ έτρεχα κατά μήκος του δρόμου

και το μόνο πράγμα που θυμάμαι

είναι να αισθάνομαι σαν να εξερράγη
χειροβομβίδα μέσα στο κεφάλι μου.

Θυμάμαι να βάζω τα χέρια μου στο έδαφος

και να νιώθω το αίμα του κορμιού μου

να αδειάζει από το λαιμό και το στόμα μου.

Αυτό που συνέβη ήταν
ότι πέρασε με κόκκινο φανάρι

και χτύπησε εμένα και το σκύλο μου.

Ο σκύλος κατέληξε κάτω από το αυτοκίνητο.

Εγώ πετάχτηκα μπροστά από το αυτοκίνητο

και μετά πάτησε τα πόδια μου.

Το αριστερό μου πόδι πιάστηκε στη ρόδα και

στριφογύρισε.

Ο προφυλακτήρας του αυτοκινήτου
χτύπησε τον λαιμό μου,

και τον άνοιξε.

Κατέληξα με αμβλύ θωρακικό τραύμα.

Η αορτή πηγαίνει πίσω από την καρδιά
είναι η κεντρική αρτηρία,

και υπέστη τόσο σοβαρό τραυματισμό
που το αίμα έτρεχε από το στόμα μου.

Άφριζε και... μου συνέβαιναν
φρικτά πράγματα.

Δεν είχα ιδέα τι συνέβαινε,

αλλά επενέβησαν κάποιοι περαστικοί,

και έτσι η καρδιά μου συνέχισε
να κινείται και να χτυπά.

Λέω «κινείται» γιατί έτρεμε

και προσπαθούσαν
να της δώσουν ξανά παλμό.

Κάποιος ήταν αρκετά έξυπνος
ώστε να βάλει ένα στυλό Bic στο λαιμό μου

ώστε να ανοίξει την αναπνευστική οδό
και να πάρω λίγο αέρα.

Και ο πνεύμονάς μου κατέρρευσε,

και κάποιος με άνοιξε
και έβαλε μια καρφίτσα κι εκεί

για να αποτρέψει το καταστροφικό γεγονός.

Με κάποιο τρόπο κατέληξα στο νοσοκομείο.

Ήμουν χωμένη μέσα σε πάγο

και μετά κατέληξα σε φαρμακευτικό κώμα.

Δεκαοκτώ μήνες αργότερα ξύπνησα.

Ήμουν τυφλή, δε μπορούσα να μιλήσω

ούτε και να περπατήσω.

Ζύγιζα 29 κιλά.

Το νοσοκομείο δεν έχει ιδέα
τι να κάνει με τέτοιου είδους ασθενείς.

Και μάλιστα άρχισαν
να με φωνάζουν «πτώμα».

Αυτή είναι μια άλλη ιστορία,
στην οποία δε θα αναφερθώ καν.

Είχα πάρα πολλά χειρουργεία
για να ενώσουν τον λαιμό μου,

να αποκαταστήσουν
την καρδιά μου μερικές φορές.

Ορισμένες επεμβάσεις πήγαν καλά,
άλλες δεν πήγαν.

Μέσα μου προστέθηκε πολύ τιτάνιο,

οστικά μοσχεύματα

για να προσπαθήσουν να κάνουν
τα πόδια μου να κινούνται σωστά.

Κατέληξα με πλαστική μύτη,

πορσελάνινα δόντια και πολλά άλλα.

Αλλά τελικά άρχισα και πάλι
να μοιάζω με ανθρώπινο ον.

Αλλά...

Μερικές φορές είναι πολύ δύσκολο
να μιλήσω για αυτά,

οπότε δείξτε κατανόηση.

Είχα περισσότερες από 50 επεμβάσεις.

Αλλά ποιος μετράει;

(Γέλια)

Έτσι τελικά το νοσοκομείο αποφάσισε
ότι ήταν καιρός να φύγω.

Έπρεπε να κάνουν χώρο για κάποιον άλλον

που πίστευαν ότι θα μπορούσε να επανέλθει

από οτιδήποτε περνούσε.

Κανείς δεν πίστευε
ότι μπορούσα να επανέλθω.

Έτσι βασικά έβαλαν ένα χάρτη
στον τοίχο, πέταξαν ένα βελάκι

και καρφώθηκε σε ένα γηροκομείο
εδώ στο Κολοράντο.

Και ξέρω ότι όλοι αναρωτιέστε:

«Γηροκομείο;

Τι στο καλό θα κάνεις εκεί;»

Αλλά αν σκεφτείτε
όλες τις δυνατότητες και τα ταλέντα

που υπάρχουν σε αυτή
την αίθουσα αυτή τη στιγμή,

αυτό ήταν το γηροκομείο.

Υπήρχαν όλες οι ικανότητες και τα ταλέντα

που είχαν εκείνοι οι ηλικιωμένοι.

Το μεγαλύτερο πλεονέκτημα
που έχουν απεναντί σας

είναι η σοφία,

επειδή είχαν ζήσει πολλά χρόνια.

Και χρειαζόμουν εκείνη τη σοφία
εκείνη τη στιγμή της ζωής μου.

Αλλά φανταστείτε πως ήταν για αυτούς

όταν εμφανίστηκα στο κατώφλι τους.

Εκείνη την περίοδο είχα βάλει δύο κιλά
οπότε ζύγιζα 31 κιλά.

Ήμουν καραφλή.

Φορούσα τις ρόμπες του νοσοκομείου.

Και κάποιος μου χάρισε
παπούτσια του τένις.

Είχα ένα λευκό μπαστούνι στο ένα χέρι

και μια βαλίτσα γεμάτη
ιατρικούς φακέλους στο άλλο.

Και έτσι οι ηλικιωμένοι κατάλαβαν

ότι έπρεπε να κάνουν
μια έκτακτη συνάντηση.

(Γέλια)

Τραβήχτηκαν πίσω
και κοίταζαν ο ένας τον άλλο

και έλεγαν: «Εντάξει, τι ικανότητες
έχουμε σε αυτή την αίθουσα;

Η μικρή θέλει πολλή δουλειά».

Κι έτσι τελικά ξεκίνησαν να προσαρμόζουν
τις ικανότητες και τα ταλέντα τους

σε όλες μου τις ανάγκες.

Αλλά έναν από τα πρώτα πράγματα
ου έπρεπε να κάνουν

ήταν να αξιολογήσουν
τι χρειαζόμουν αμέσως.

Έπρεπε να μάθω πώς να τρώω
σαν κανονικός άνρθωπος,

μιας και έτρωγα μόνο
μέσω ενός σωλήνα στο θώρακά μου

και μέσω των φλεβών μου.

Έτσι έπρεπε να προσπαθήσω να φάω ξανά.

Και μπήκαν σε αυτή τη διαδικασία.

Και μετά έπρεπε να σκεφτούν:

«Λοιπόν, χρειάζεται έπιπλα.

Κοιμάται στη γωνία του διαμερίσματος».

Τότε πήγαν στις αποθήκες τους

και συγκέντρωσαν τα επιπλέον έπιπλα --

μου έδωσαν κουζινικά, κουβέρτες,

τα πάντα.

Και το επόμενο πράγμα που χρειαζόμουν

ήταν μια ριζική ανανέωση.

(Γέλια)

Έτσι έφυγαν οι πράσινες ρόμπες

και ήρθαν ο πολυεστέρας και τα εμπριμέ.

(Γέλια)

Δεν θα σας πω για τα χτενίσματα

που προσπάθησαν να μου επιβάλλουν
μόλις μεγάλωσαν τα μαλλιά μου.

Αλλά είπα όχι στα μπλε μαλλιά.

(Γέλια)

Στο τέλος αυτό που συνέβη

είναι ότι αποφάσισαν
ότι έπρεπε να μάθω να μιλάω.

Δε μπορείς να είσαι ανεξάρτητο άτομο

αν δε μπορείς να μιλάς και να βλέπεις.

Έτσι αποφάσισαν ότι
το να μη μπορώ να δω είναι άλλο πράγμα,

αλλά έπρεπε να με μάθουν να μιλάω.

Έτσι, ενώ η Σάλι, η υπεύθυνη,

μου δίδασκε να μιλάω τη μέρα --

είναι δύσκολο, γιατί όταν είσαι παιδί,
θεωρείς τα πράγματα δεδομένα.

Μαθαίνεις πράγματα ασυνείδητα.

Αλλά για μένα, ήμουν ενήλικη
και ήταν ντροπιαστικό

και έπρεπε να μάθω να συγχρονίζω
τον νέο μου λαιμό με τη γλώσσα μου

και τα νέα μου δόντια και τα χείλη μου

και να παίρνω αέρα και να προφέρω τη λέξη.

Έτσι συμπεριφερόμουν σαν δίχρονο

και αρνούμουν να δουλέψω.

Αλλά οι άνδρες είχαν μια καλύτερη ιδέα.

Θα με έκαναν να το διασκεδάσω.

Έτσι μου μάθαιναν Σκραμπλ
με βρισιές το βράδυ.

(Γέλια)

Και μετά, κρυφά,
πώς να βρίζω σαν λιμενεργάτης.

(Γέλια)

Θα αφήσω εσάς να φανταστείτε

ποιες ήταν οι πρώτες μου λέξεις

(Γέλια)

όταν η Σάλι τελικά έχτισε
την αυτοπεποίθησή μου.

(Γέλια)

Έτσι ξεπέρασα αυτό το στάδιο.

Και ένας πρώην δάσκαλος
που τύχαινε να πάσχει από Αλτσχάιμερ

ανέλαβε να με μάθει να γράφω.

Η επανάληψη στην ουσία μου έκανε καλό.

Έτσι απλώς θα συνεχίσω.

(Γέλια)

Μία από τις πιο σημαντικές
στιγμές για μένα

ήταν όταν έπρεπε να μάθω
να περνάω ξανά τον δρόμο

σαν τυφλή.

Κλείστε τα μάτια σας.

Τώρα φανταστείτε ότι πρέπει
να διασχίσετε ένα δρόμο.

Δεν ξέρετε πόσο μακρύς
είναι αυτός ο δρόμος

και δεν ξέρετε αν πηγαίνετε ευθεία.

Και ακούτε αυτοκίνητα
να περνούν βολίδα μπρος-πίσω

και είχατε ένα φρικτό ατύχημα

που σας έφερε σε αυτή την κατάσταση.

Έτσι έπρεπε να ξεπεράσω δύο εμπόδια.

Το ένα ήταν η διαταραχή
μετατραυματικού στρες.

Κάθε φορά που πλησίαζα
στη γωνία του πεζοδρομίου

πανικοβαλλόμουν.

Και το δεύτερο ήταν

να αποφασίσω
πώς θα διασχίσω το δρόμο.

Μία κυρία από τους ηλικιωμένους
ήρθε προς το μέρος μου

με έσπρωξε μέχρι τη γωνία και είπε

«Όταν νομίζεις ότι είναι η ώρα να περάσεις
ακούμπα το μπαστούνι εκεί έξω.

Αν χτυπηθεί, μην περάσεις το δρόμο».

(Γέλια)

Έβγαζε νόημα.

(Γέλια)

Αλλά με το τρίτο μπαστούνι

που πετάχτηκε κατά μήκος του δρόμου,

συνειδητοποίησαν ότι έπρεπε
να ενώσουν τις δυνάμεις τους

και μάζεψαν χρήματα

για να μπορέσω να πάω
στο Ινστιτούτο Μπράιγ

και να αποκτήσω τις ικανότητες
που χρειάζεται ένας τυφλός

και να πάρω έναν σκύλο οδηγό,

ο οποίος άλλαξε όλη μου τη ζωή.

Μπόρεσα να επιστρέψω στο κολέγιο

λόγω των ηλικιωμένων
που επένδυσαν σε εμένα

και λόγω του σκύλου οδηγού
και των ικανοτήτων που είχα αποκτήσει.

Δέκα χρόνια αργότερα
ξαναβρήκα την όρασή μου.

Όχι μαγικά --

επέλεξα να υποστώ
τρεις χειρουργικές επεμβάσεις

και η μία από αυτές ήταν πειραματική.

Στην πραγματικότητα
ήταν ρομποτική χειρουργική

που αφαίρεσε ένα αιμάτωμα
από το πίσω μέρος του ματιού μου.

Η μεγαλύτερη αλλαγή για μένα
ήταν ότι ο κόσμος προχωρούσε,

υπήρχαν καινοτομίες
και χιλιάδες νέα πράγματα --

κινητά, φορητοί υπολογιστές,

πράγματα που δεν είχα ξαναδεί.

Και σαν τυφλός,

η οπτική σου μνήμη εξασθενεί

και αντικαθίσταται από το πώς
νιώθεις για τα πράγματα

πώς ακούγονται

και πώς μυρίζουν.

Έτσι μια μέρα ήμουν στο δωμάτιό μου

και είδα κάτι να κάθεται στο δωμάτιό μου

και νόμιζα ότι ήταν τέρας.

Άρχισα να περπατάω γύρω του

Και λέω «Απλώς θα το αγγίξω».

Και το άγγιξα και είπα:

«Θεέ μου, είναι καλάθι για τα άπλυτα».

(Γέλια)

Όλα είναι διαφορετικά όταν βλέπεις

επειδή το θεωρείς δεδομένο.

Όταν όμως είσαι τυφλός
έχεις απτική μνήμη για τα πράγματα.

Η μεγαλύτερη αλλαγή για μένα
ήταν όταν κοίταξα τα χέρια μου

και είδα ότι είχα χάσει
10 χρόνια από τη ζωή μου.

Νόμιζα ότι ο χρόνος
είχε μείνει στάσιμος για κάποιο λόγο

και προχωρούσε μόνο
για την οικογένεια και τους φίλους.

Αλλά όταν κοίταξα κάτω,

συνειδητοποίησα ότι ο χρόνος
περνούσε και για μένα

και έπρεπε να τον προλάβω,

έτσι και έκανα.

Δεν είχαμε λέξεις όπως «πληθοπορισμός»
και «ριζική συνεργασία»

όταν έπαθα το ατύχημα.

Αλλά η ιδέα έγινε πραγματικότητα --

άνθρωποι που δούλευαν
με άλλους για να με ξαναφτιάξουν,

άνθρωποι που δούλευαν με άλλους
για να με ξανα-εκπαιδεύσουν.

Δεν θα βρισκόμουν σήμερα εδώ

αν δεν υπήρχε η ριζική συνεργασία
στον μέγιστο βαθμό.

Σας ευχαριστώ πολύ.

(Χειροκρότημα)