ภาพลวงตาของดวงจันทร์ - แอนดรูว์ แวนดัน ฮิววัล (Andrew Vanden Heuvel)
-
0:10 - 0:11คุณเคยสังเกตไหม
-
0:11 - 0:13ว่าดวงจันทร์นั้นดูใหญ่ขึ้น
-
0:13 - 0:14เมื่ออยู่ใกล้ขอบฟ้า
-
0:14 - 0:16ใหญ่กว่าตอนที่มันอยู่สูงเหนือหัว
-
0:16 - 0:18คุณไม่ใช่แค่คนเดียวที่รู้สึกเช่นนั้น
-
0:18 - 0:20ผู้คนต่างสงสัยเกี่ยวกับปรากฎการณ์ประหลาดนี้
-
0:20 - 0:21ตั้งแต่ยุคโบราณ
-
0:21 - 0:24และที่น่าประหลาดใจ คือเรายังไม่มี
-
0:24 - 0:24คำอธิบายดีๆ
-
0:24 - 0:26แต่ไม่ใช่เพราะเราไม่พยายามอธิบายมัน
-
0:26 - 0:29นักคิดผู้ยิ่งใหญ่หลายๆ คนในประวัติศาสตร์
-
0:29 - 0:29เช่น อริสโตเติล
-
0:29 - 0:30พโตเลมี
-
0:30 - 0:31ดาวินชี่
-
0:31 - 0:32เดคาร์ท
-
0:32 - 0:33ล้วนต่างใคร่ครวญปัญหานี้มาแล้ว
-
0:33 - 0:37แต่ก็ไม่สามารถหาคำอธิบายที่ดีพอ
-
0:37 - 0:38แนวคิดแรกๆ เสนอว่า
-
0:38 - 0:40ภาพของดวงจันทร์บนท้องฟ้า
-
0:40 - 0:43นั้นใหญ่ขึ้นจริงๆ ตอนมันอยู่ที่ขอบฟ้า
-
0:43 - 0:46บางทีชั้นบรรยากาศโลกอาจทำตัวเป็นเหมือนเลนส์ยักษ์
-
0:46 - 0:48ที่ขยายภาพดวงจันทร์ในขณะที่มันขึ้นหรือตก
-
0:48 - 0:51แต่คำอธิบายนั้นเหลวไหล
-
0:51 - 0:53ถ้าเป็นจริง การหักเหแสงของชั้นบรรยากาศโลก
-
0:53 - 0:55จะทำให้ดวงจันทร์เล็กลงนิดหน่อยด้วยซ้ำ
-
0:55 - 0:57อีกทั้ง ถ้าคุณวัดขนาด
-
0:57 - 0:58ของดวงจันทร์ที่คุณเห็น
-
0:58 - 1:00ที่ตำแหน่งต่างๆ
-
1:00 - 1:01ขนาดนั้นจะเท่าเดิมตลอด
-
1:01 - 1:02แต่กระนั้น ทำไมมันจึงดูเหมือนใหญ่กว่า
-
1:02 - 1:04เมื่อตอนมันขึ้นมาหล่ะ?
-
1:04 - 1:06นี่คงเป็นรูปแบบหนึ่งของภาพลวงตา
-
1:06 - 1:08คำถามก็คือ ภาพลวงตาแบบไหน
-
1:08 - 1:11คำอธิบายหนึ่งคือ
ปรากฎการณ์ เอ็บบิงเฮาล์ (Ebbinghaus Illusion) -
1:11 - 1:13คือเมื่อวัตุที่เหมือนกันสองชิ้นถูกมองว่าต่างกัน
-
1:13 - 1:15เพราะขนาดเปรียบเทียบ
-
1:15 - 1:17กับวัตถุที่ล้อมรอบ
-
1:17 - 1:21วงกลมตรงกลางทั้งสองวงนั้น จริงๆ แล้วมีขนาดเท่ากัน
-
1:21 - 1:23บางทีดวงจันทร์ดูใหญ่ขึ้นเมื่ออยู่ใกล้ขอบฟ้า
-
1:23 - 1:25เพราะว่าใกล้ๆ มัน มีต้นไม้เล็กๆ,
-
1:25 - 1:26บ้านเรือน,
-
1:26 - 1:28และตึกระฟ้าไกลๆ.
-
1:28 - 1:29แต่เมื่อดวงจันทร์ลอยสูงขึ้น
-
1:29 - 1:32มันถูกห้อมล้อมด้วยความมืดอันกว้างใหญ่ของท้องฟ้า
-
1:32 - 1:34จึงทำให้มันดูเล็กลง
-
1:34 - 1:37ความเป็นไปได้อีกอย่างหนึ่งคือ
ปรากฎการณ์ พอนโซ (Ponzo Illusion) ที่โด่งดัง -
1:37 - 1:40ถ้าคุณเคยพยายามวาดภาพทิวทัศน์
-
1:40 - 1:42คุณจะรู้ว่าถ้าบางอย่างอยู่ใกล้เส้นขอบฟ้ามากเท่าไร
-
1:42 - 1:44คุณควรเขียนให้มันมีขนาดเล็กลงมากเท่านั้น
-
1:44 - 1:47สมองของเราชดเชยโดยอัตโนมัติ
-
1:47 - 1:49โดยการรับรู้สิ่งที่อยู่ใกล้ขอบฟ้า
-
1:49 - 1:51ว่ามันใหญ่กว่าที่มันปรากฎ
-
1:51 - 1:53เส้นสีเหลือง 2 เส้นในรูปวาดนี้
-
1:53 - 1:54มีขนาดเท่ากัน
-
1:54 - 1:56แต่อันบนนั้นดูใหญ่กว่า
-
1:56 - 1:57เพราะเราตีความมันว่ามันถอยห่าง
-
1:57 - 1:59ออกไปในเส้นขอบฟ้า
-
1:59 - 2:01ดังนั้น ระหว่างพอนโซ และเอ็บบิงเฮาส์
-
2:01 - 2:03ดูราวกับว่าเราได้ไขปริศนา
-
2:03 - 2:04แห่งภาพลวงตาของดวงจันทร์แล้ว
-
2:04 - 2:06แต่โชคร้าย ที่ยังมีรายละเอียดอีกสองสามอย่าง
-
2:06 - 2:08ที่ยังเป็นเรื่องซับซ้อนอยู่
-
2:08 - 2:11อย่างแรก ถ้านี่เป็นแค่ปรากฎการณ์เอบบิงเฮาส์
-
2:11 - 2:13เราก็ควรคาดว่า ภาพลวงตาของดวงจันทร์
-
2:13 - 2:16จะหายไปสำหรับเหล่านักบินที่บินสูงเหนือเมฆ
-
2:16 - 2:18เพราะคงไม่มีสิ่งเล็กๆ อื่นๆ
-
2:18 - 2:20ใกล้เส้นขอบฟ้า
-
2:20 - 2:23แต่ในความเป็นจริง นักบิน กะลาสีเรือ ที่อยู่กลางทะเล
-
2:23 - 2:25ก็ยังอ้างว่าเห็นภาพลวงตาของดวงจันทร์
-
2:25 - 2:28ในอีกแง่หนึ่ง ถ้านั่นเป็นแค่การ
ที่สมองของเราปรับแก้ขนาดโดยอัตโนมัติ -
2:28 - 2:30สำหรับวัตถุที่อยู่ใกล้เส้นขอบฟ้า
-
2:30 - 2:31เราน่าจะต้องเห็นภาพลวงของดวงจันทร์
-
2:31 - 2:33ในท้องฟ้าจำลองด้วยเช่นกัน
-
2:33 - 2:34ที่ซึ่งทั้งท้องฟ้า
-
2:34 - 2:36รวมถึงเส้นขอบฟ้า
-
2:36 - 2:39ถูกแสดงในโดมทรงกลมเหนือหัวของเรา
-
2:39 - 2:40กระนั้น การศึกษาได้เผยให้เห็นว่า
-
2:40 - 2:42มันไม่ได้เป็นเช่นนั้น
-
2:42 - 2:43ที่แย่กว่านั้น
-
2:43 - 2:46ภาพลวงตาของดวงจันทร์จะหายไปโดยสิ้นเชิง
-
2:46 - 2:47ถ้าคุณแค่ก้มลง
-
2:47 - 2:49และมองดวงจันทร์ลอดใต้หว่างขา
-
2:49 - 2:51นี่มันตลกสิ้นดี
-
2:52 - 2:55หนึ่งในคำอธิบายที่ดีที่สุดตอนนี้
-
2:55 - 2:57เป็นที่รู้จักกันในชื่อ
คอนเวอร์ชัน ไมครอปเซีย (Convergence Micropsia) -
2:57 - 3:00สมองของเรา ตัดสินระยะถึงวัตถุต่างๆ
-
3:00 - 3:01และขนาดที่เห็นได้ของมัน
-
3:01 - 3:03โดยการปรับโฟกัสของดวงตา
-
3:03 - 3:05เมื่อดูที่เส้นขอบฟ้า
-
3:05 - 3:07ตาของคุณต้องปรับโฟกัสไปไกลๆ
-
3:07 - 3:09ดังนั้นสมองคุณจึงรู้ว่าคุณกำลังมองไปที่ไกลๆ
-
3:09 - 3:11ดวงจันทร์จึงถูกเห็นว่ามีขนาดหนึ่ง
-
3:11 - 3:13สองคุณคิดว่ามันไกล
-
3:13 - 3:14ซึ่งจริงๆ ก็เป็นเช่นนั้น
-
3:14 - 3:17ดังนั้น โดยสัญชาติญาณ คุณจึงสรุปว่าดวงจันทร์จะต้องใหญ่
-
3:17 - 3:19แต่เมื่อมองขึ้นไปในท้องฟ้าสูงขึ้น
-
3:19 - 3:21ไม่มีอะไรให้ตาของคุณโฟกัส
-
3:21 - 3:22ดังนั้น ตาเราจึงปรับไปที่ค่าโฟกัสปกติเวลาพัก
-
3:22 - 3:25ซึ่งเป็นระยะทางไม่กี่เมตร
-
3:25 - 3:27ทีนี้สมองของคุณก็คิดว่าดวงจันทร์นั้นอยู่ใกล้มาก
-
3:27 - 3:28กว่าในความเป็นจริง
-
3:28 - 3:29ดังนั้น คุณจึงสรุปเอา
-
3:29 - 3:32ว่าดวงจันทร์นั้นไม่ได้ใหญ่อย่างที่คุณคิด
-
3:32 - 3:34มากกว่าที่จะอธิบายว่าทำไมดวงจันทร์
-
3:34 - 3:36จึงดูใหญ่มากเมื่ออยู่ใกล้เส้นขอบฟ้า
-
3:36 - 3:37คอนเวอร์เจนซ์ ไมครอปเซีย อธิบายว่า
-
3:37 - 3:40ทำไมดวงจันทร์จึงดูเล็กมากเมื่ออยู่สูง
-
3:40 - 3:42ยังไม่พอใจหรือ?
-
3:42 - 3:45จริงๆ แล้ว นักวิทยาศาสตร์หลายๆ คนก็ไม่พอใจเช่นกัน
-
3:45 - 3:48ดังนั้นการโต้แย่งเกี่ยวกับภาพลวงตาของดวงจันทร์ก็ยังดำเนินต่อ
-
3:48 - 3:50และต่อไปเรื่อยๆ ตราบใดที่เรายังมองเห็นมัน
-
3:50 - 3:51อยู่บนท้องฟ้ายามค่ำคืน
- Title:
- ภาพลวงตาของดวงจันทร์ - แอนดรูว์ แวนดัน ฮิววัล (Andrew Vanden Heuvel)
- Speaker:
- Andrew Vanden Heuvel
- Description:
-
more » « less
ชมบทเรียนฉบับเต็มได้ที่: http://ed.ted.com/lessons/the-moon-illusion-andrew-vanden-heuvel
คุณเคยสังเกตไหมว่า จันทร์เต็มดวงนั้นดูใหญ่เมื่อมันอยู่ใกล้ขอบฟ้า กว่าตอนที่มันลอยสูงเหนือหัว? จริงๆ แล้ว ภาพจากทั้งสองกรณีมีขนาดเท่ากัน ดังนั้นทำไมเราจึงรับรู้มันต่างกัน? นักวิทยาศาสตร์ยังไม่แน่ใจ แต่มีหลายทฤษฎีที่น่าสนใจ แอนดรูว์ แวนดัน ฮิววัล อธิบายถึงรายละเอียดของ โฟกัส ระยะทาง และสัดส่วน ที่เป็นปัจจัยให้เกิดภาพลวงตาอันน่าพิศวงนี้
บทเรียนโด แอนดรูว์ แวนดัน ฮิววัล อนิเมชันโดย Kozmonot Animation Studio
- Video Language:
- English
- Team:
closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 04:09
|
TED Translators admin edited Thai subtitles for The moon illusion | |
|
Kelwalin Dhanasarnsombut approved Thai subtitles for The moon illusion | |
|
Tisa Tontiwatkul accepted Thai subtitles for The moon illusion | |
|
|
Kelwalin Dhanasarnsombut commented on Thai subtitles for The moon illusion | |
|
|
Kelwalin Dhanasarnsombut edited Thai subtitles for The moon illusion | |
|
|
Kelwalin Dhanasarnsombut edited Thai subtitles for The moon illusion | |
|
|
Tisa Tontiwatkul edited Thai subtitles for The moon illusion | |
|
Kanawat Senanan edited Thai subtitles for The moon illusion |
Kelwalin Dhanasarnsombut
If both of you agree with this version, I think it's good to go ka. Please let me know if you want to further amend anything.
Thanks for your work na ka :)