Çevre kirliliği okyanus kimyasını nasıl değiştirir?

Biz atmosfere karbondioksit vermeye devam ettikçe, daha fazlası okyanuslarda dağılacak, bu da okyanus kimyasında büyük değişikliklere yol açacak. Triona McGrath okyanus asitleşmesi denen bu süreci araştırıyor ve konuşmasında bizi deniz bilimcilerin dünyasında bir yolculuğa çıkarıyor. "İklim değişikliğinin şeytan ikizi"nin nasıl okyanusu ve okyanusa bağlı olan hayatları etkilediğini daha fazla öğrenin.

Okyanusların günlük hayatımızda ne
kadar önemli olduğunu hiç düşündünüz mü?

Okyanuslar gezegenimizin üçte
ikisini kaplar.

Soluduğumuz oksijenin yarısını
bize sağlarlar.

İklim dengesini sağlarlar.

Ve bize iş ve ilaç ve bütün dünya
nüfusunu beslemek için

yüzde 20 protein içeren yiyecek sağlarlar.

İnsanlar okyanusların insan
aktivitelerinden

etkilenmeyecek kadar büyük
olduğunu düşünürlerdi.

Bugün okyanus asitleşmesi veya iklim
değişiminin

şeytan ikizi denilebilen bir ciddi

gerçek hakkında konuşacağım.

Okyanusların bizim atmosfere verdiğimiz
karbondioksitin yüzde 25'ini

absorbe ettiğini biliyor muydunuz?

Karbondioksidin iklim değişikliğine
sebep olan sera gazlarından

biri olmasından dolayı
okyanusların bu özelliği

bizim için çok faydalı.

Fakat biz atmosfere daha çok
karbondioksit vermeye

devam ederken karbondioksit

okyanusa daha çok dağılıyor.

Ve bu da okyanuslarımızın
kimyasını değiştiriyor.

Karbondioksit denizsuyunda dağıldığında,

bir miktar kimyasal reaksiyondan geçiyor.

Şimdi şanslısınız ki

kimyanın detaylarına inecek
kadar vaktim yok.

Fakat ne kadar fazla karbondioksit
okyanusa nüfuz ederse,

deniz suyunun pH değeri o kadar düşer.

Ve bu basitçe okyanusun asitliğinde
bir artış var demek oluyor.

Ve bütün bu süreç okyanus asitleşmesi
diye adlandırılır.

Ve bu iklim değişikliğiyle
birlikte gerçekleşiyor.

Bilim insanları yaklaşık yirmi yıldır
okyanus asitleşmesini gözlemliyorlar.

Bu periyot Hawaii'de önemli bir zaman

ve üst çizgi karbondioksit, yani
atmosferdeki CO2 gazı derişiminin

durmadan arttığını gösteriyor.

Ve bu direktman insan faaliyetlerinin
bir sonucudur.

Altındaki çizgi ölçümler başladığından
beri atmosferdeki

karbondioksit artış oranıyla

aynı oranda artan okyanusta dağılmış

karbondioksit derişim oranını gösteriyor.

Alttaki çizgi daha sonraki kimyasındaki
değişimi gösteriyor.

Daha çok karbondioksit okyanuslara
nufüz ettikçe,

deniz suyunun pH değeri düştü,

yani basitçe okyanus asitliğinde
artış olarak açıklanabilir.

Bugün İrlanda'daki Deniz Enstitüsü ve
NUI Galway'de de,

bilim insanları okyanus asitleşmesini
gözlemliyorlar.

Ve biz de asitleşmenin dünya genelindeki
bu ana okyanus zaman seri konumları

ile aynı oranda olduğunu göruyoruz.

Bu bu bizim tam kapı basamağında oluyor.

Şimdi size bir değişen okyanusu
gözlemlemek için

nasıl veri topladığımızla alakalı
örnek vermek istiyorum.

İlk önce kışın ortasında bir sürü
örnek topluyoruz.

Tahmin edebildiğiniz gibi,
Kuzey Atlantik'te

çok küçük şeylerde hastalanan
sizler için

uygun olmayan ciddi fırtınalı
şartlarla uğraştık

fakat bazı çok değerli veriler
elde ediyoruz.

Böylelikle bu aleti geminin
yan tarafına indiriyoruz,

ve alt tarafa yerleşmiş olan
etraftaki suyun

sıcaklık ve dağılmış oksijen değerleri
gibi şeyler hakkında

bizi bilgilendiren sensörler var.

Ve sonra deniz suyu örneklerimizi
bu büyük tüplerde toplayabiliyoruz.

Böylelikle dört kilometreden fazla
derinlikte kıta sahanlığının

hemen dışında olan tabandan başlıyoruz

ve düzenli aralıklarla yüzeye kadar
örnek alıyoruz.

Deniz suyunu güverteye geri götürüyoruz,

sonra ya onları gemide analiz
ediyoruz ya da

farklı kimyasal parametreler için
laboratuvara geri götürüyoruz.

Ama neden umursamalıyız?

Okyanus asitleşmesi hepimizi
nasıl etkileyecek?

Peki, işte sizleri
endişelendirecek gerçekler.

Direktman insan aktivitelerine bağlı olan
sanayi öncesi zamanlardan beri

daha önce okyanus asitlik değerinde
yüzde 26'lık bir artış oldu.

Eğer karbondioksit salınımlarını
yavaşlatamazsak,

bu yüzyılın sonunda kadar okyanus asitlik
değerinde yüzde 170'lik

bir artış bekliyoruz.

Yani bizim çocuklarımızın
yaşam zamaları içinde.

Geçen 55 milyon yıllık herhangi bir
asitleşmeden

10 kat daha hızlı bir asitleşme
oranı hakim.

Deniz hayatı daha önce hiç bu kadar hızlı

bir değişim oranına sahip olmadı.

Bundan dolayı insanların bunlarla nasıl
başa çıkacaklarını tam olarak bilemedik.

Bugün gördüğümüzden çok
daha yavaş olan

milyonlarca yıl önce gerçekleşmiş bir
doğal asitleşme vardı.

Ve bu birçok deniz türünün
kitlesel yokoluşuyla çakıştı.

Biz bundan dolayı mı duyuluyoruz?

Pekala, olabilir.

Çalışmalar bazı türlerin iyi yaşam
sürdüklerini gösteriyor

ama çoğu negatif bir sonuç gösteriyor.

Büyük endişelerden biri ise okyanus
asitlik değeri arttıkça,

deniz suyundaki karbonat iyonlarının
derişiminin düşmesi.

Şimdi bu iyonlar aslında yengeç,
midye veya istiridye gibi

birçok türler için kendi
kabuklarını yapmaları için

onlara bloklar yapıyorlar.

Diğer bir örnek ise mercanlar.

Onların da mercan adaları yapmaları için

karbonat iyonlarına ihtiyaçları var.

Okyanus asitlik değeri arttıkça

ve karbonat iyon derişimi azaldıkça,

bu türler ilk başta kendi kabuklarını
yapmayı daha zor bulurlar.

Ve daha alçak seviyelerde bile
çözülmeye başlayabilirler.

Deniz kelebeği denilen bir pteropod var.

Ve krilden somona, ondan da
balinalara kadar

birçok canlı çeşidi için önemli
bir besin kaynağı.

Pteropodun kabuğu bu yüzyılın
sonuna kadar olmasını

umduğumuz pH değerindeki
deniz suyuna yerleştirildi.

Bu gerçekçi pH değerinde sadece
45 gün geçirdikten sonra,

kabuğun neredeyse tamamının
çözüldüğünü görebiliyorsunuz.

Böylece okyanus asitleşmesi besin
zincirini doğrudan etkileyebilir --

ve yemek tabaklarımızdaki yemekleri de.

Yani burada kim kabuklu bir deniz
hayvanı seviyor? Veya somonu?

Veya denizdeki besin kaynakları

etikelenebilen birçok diğer balık türleri?

Bunlar soğuk su mercanları.

Ve kıta sahanlığı dışında İrlanda
sularında soğuk su mercanlarının

olduğunu biliyor muydunuz?

Ve bazı önemli balık yatakları dahil
zengin biyoçeşitliliği destekliyorlar.

Bu yüzyılın sonuna kadar
bütün okyanustaki

bilinen soğuk su mercanlarının yüzde
70'ini mercan yapısını dağıtan

deniz suyunun çevrelemesi öngörülüyor.

Benim son örneğim ise
bu sağlıklı tropikal mercanlar.

2100 yılına kadar beklediğimiz bir
pH'a sahip deniz suyuna yerleştirildiler.

Altı ay sonra, mercan tamamen çözündü.

Şimdi mercan kayalıkları

tüm okyanustaki bütün deniz hayatının
yüzde 25'ini destekliyor.

Bütün deniz hayatı.

Böylece okyanus asitleşmesinin bir
küresel tehdit olduğunu görebilirsiniz.

6 aylık bir oğlum var.

Şimdi eğer bunu yavaşlatmaya başlamazsak,

oğlum büyüdüğünde okyanuslarımızın nasıl
görüneceğini düşünmekten korkuyorum.

Asitleşmeyi göreceğiz.

Atmosfere zaten çok fazla
karbondioksit gönderdik.

Fakat bunu yavaşlatabiliriz.

En kötü seneryonun olmasını
engelleyebiliriz.

Bunu yapmanın tek yolu ise

karbondioksit salımlarımızı azaltmak.

Bu benim için de, sizin için de, endüstri
için de, hükümetler için de önemli.

Birlikte çalışmalıyız, küresel ısınmayı,

okyanus asitleşmesini yavaşlatmalı

ve bizim ve gelecek olan nesiller için

temiz bir okyanus ve gezegen olarak
devam ettirmeliyiz.

(Alkışlar)