0:00:01.627,0:00:05.960
Okyanusların günlük hayatımızda ne [br]kadar önemli olduğunu hiç düşündünüz mü?

0:00:07.830,0:00:10.576
Okyanuslar gezegenimizin üçte [br]ikisini kaplar.

0:00:11.190,0:00:13.591
Soluduğumuz oksijenin yarısını [br]bize sağlarlar.

0:00:14.036,0:00:15.690
İklim dengesini sağlarlar.

0:00:16.055,0:00:19.832
Ve bize iş ve ilaç ve bütün dünya [br]nüfusunu beslemek için

0:00:20.181,0:00:25.125
yüzde 20 protein içeren yiyecek sağlarlar.

0:00:26.331,0:00:28.847
İnsanlar okyanusların insan [br]aktivitelerinden

0:00:28.872,0:00:31.332
etkilenmeyecek kadar büyük [br]olduğunu düşünürlerdi.

0:00:32.205,0:00:35.491
Bugün okyanus asitleşmesi veya iklim [br]değişiminin

0:00:35.516,0:00:40.148
şeytan ikizi denilebilen bir ciddi

0:00:40.363,0:00:42.728
gerçek hakkında konuşacağım.

0:00:43.900,0:00:49.322
Okyanusların bizim atmosfere verdiğimiz [br]karbondioksitin yüzde 25'ini

0:00:49.347,0:00:51.590
absorbe ettiğini biliyor muydunuz?

0:00:51.970,0:00:55.608
Karbondioksidin iklim değişikliğine [br]sebep olan sera gazlarından

0:00:55.633,0:00:58.502
biri olmasından dolayı[br]okyanusların bu özelliği

0:00:58.527,0:01:00.283
bizim için çok faydalı.

0:01:01.310,0:01:05.346
Fakat biz atmosfere daha çok [br]karbondioksit vermeye

0:01:05.372,0:01:07.864
devam ederken karbondioksit

0:01:08.030,0:01:10.483
okyanusa daha çok dağılıyor.

0:01:10.803,0:01:13.723
Ve bu da okyanuslarımızın [br]kimyasını değiştiriyor.

0:01:15.350,0:01:17.738
Karbondioksit denizsuyunda dağıldığında,

0:01:17.763,0:01:20.001
bir miktar kimyasal reaksiyondan geçiyor.

0:01:20.420,0:01:21.585
Şimdi şanslısınız ki

0:01:21.610,0:01:24.895
kimyanın detaylarına inecek [br]kadar vaktim yok.

0:01:25.388,0:01:28.712
Fakat ne kadar fazla karbondioksit [br]okyanusa nüfuz ederse,

0:01:28.737,0:01:31.094
deniz suyunun pH değeri o kadar düşer.

0:01:31.730,0:01:35.697
Ve bu basitçe okyanusun asitliğinde [br]bir artış var demek oluyor.

0:01:36.348,0:01:40.470
Ve bütün bu süreç okyanus asitleşmesi [br]diye adlandırılır.

0:01:40.904,0:01:43.630
Ve bu iklim değişikliğiyle [br]birlikte gerçekleşiyor.

0:01:44.356,0:01:48.459
Bilim insanları yaklaşık yirmi yıldır [br]okyanus asitleşmesini gözlemliyorlar.

0:01:48.998,0:01:51.671
Bu periyot Hawaii'de önemli bir zaman

0:01:51.696,0:01:56.591
ve üst çizgi karbondioksit, yani[br]atmosferdeki CO2 gazı derişiminin

0:01:56.616,0:01:59.131
durmadan arttığını gösteriyor.

0:01:59.242,0:02:02.488
Ve bu direktman insan faaliyetlerinin [br]bir sonucudur.

0:02:03.340,0:02:07.371
Altındaki çizgi ölçümler başladığından[br]beri atmosferdeki

0:02:07.396,0:02:10.332
karbondioksit artış oranıyla

0:02:10.578,0:02:13.537
aynı oranda artan okyanusta dağılmış

0:02:13.562,0:02:16.736
karbondioksit derişim oranını gösteriyor.

0:02:16.927,0:02:19.934
Alttaki çizgi daha sonraki kimyasındaki [br]değişimi gösteriyor.

0:02:19.959,0:02:22.785
Daha çok karbondioksit okyanuslara [br]nufüz ettikçe,

0:02:22.810,0:02:25.056
deniz suyunun pH değeri düştü,

0:02:25.551,0:02:29.598
yani basitçe okyanus asitliğinde [br]artış olarak açıklanabilir.

0:02:31.185,0:02:35.255
Bugün İrlanda'daki Deniz Enstitüsü ve [br]NUI Galway'de de,

0:02:35.280,0:02:38.073
bilim insanları okyanus asitleşmesini [br]gözlemliyorlar.

0:02:38.224,0:02:42.373
Ve biz de asitleşmenin dünya genelindeki [br]bu ana okyanus zaman seri konumları

0:02:42.398,0:02:45.405
ile aynı oranda olduğunu göruyoruz.

0:02:45.866,0:02:48.739
Bu bu bizim tam kapı basamağında oluyor.

0:02:49.570,0:02:52.343
Şimdi size bir değişen okyanusu [br]gözlemlemek için

0:02:52.343,0:02:55.006
nasıl veri topladığımızla alakalı[br]örnek vermek istiyorum.

0:02:55.189,0:02:58.244
İlk önce kışın ortasında bir sürü [br]örnek topluyoruz.

0:02:58.269,0:03:00.408
Tahmin edebildiğiniz gibi, [br]Kuzey Atlantik'te

0:03:00.433,0:03:03.038
çok küçük şeylerde hastalanan [br]sizler için

0:03:03.149,0:03:05.782
uygun olmayan ciddi fırtınalı [br]şartlarla uğraştık

0:03:05.807,0:03:08.235
fakat bazı çok değerli veriler [br]elde ediyoruz.

0:03:08.592,0:03:11.471
Böylelikle bu aleti geminin [br]yan tarafına indiriyoruz,

0:03:11.496,0:03:13.932
ve alt tarafa yerleşmiş olan[br]etraftaki suyun

0:03:13.957,0:03:16.910
sıcaklık ve dağılmış oksijen değerleri[br]gibi şeyler hakkında

0:03:16.910,0:03:19.075
bizi bilgilendiren sensörler var.

0:03:19.450,0:03:23.265
Ve sonra deniz suyu örneklerimizi [br]bu büyük tüplerde toplayabiliyoruz.

0:03:23.432,0:03:26.684
Böylelikle dört kilometreden fazla [br]derinlikte kıta sahanlığının

0:03:26.709,0:03:28.566
hemen dışında olan tabandan başlıyoruz

0:03:28.812,0:03:32.478
ve düzenli aralıklarla yüzeye kadar [br]örnek alıyoruz.

0:03:32.875,0:03:35.136
Deniz suyunu güverteye geri götürüyoruz,

0:03:35.271,0:03:37.650
sonra ya onları gemide analiz [br]ediyoruz ya da

0:03:37.675,0:03:40.810
farklı kimyasal parametreler için [br]laboratuvara geri götürüyoruz.

0:03:41.167,0:03:42.453
Ama neden umursamalıyız?

0:03:42.651,0:03:47.095
Okyanus asitleşmesi hepimizi [br]nasıl etkileyecek?

0:03:48.754,0:03:51.666
Peki, işte sizleri [br]endişelendirecek gerçekler.

0:03:52.777,0:03:58.579
Direktman insan aktivitelerine bağlı olan [br]sanayi öncesi zamanlardan beri

0:03:58.604,0:04:02.611
daha önce okyanus asitlik değerinde [br]yüzde 26'lık bir artış oldu.

0:04:03.651,0:04:07.738
Eğer karbondioksit salınımlarını [br]yavaşlatamazsak,

0:04:08.031,0:04:13.968
bu yüzyılın sonunda kadar okyanus asitlik [br]değerinde yüzde 170'lik

0:04:14.388,0:04:16.737
bir artış bekliyoruz.

0:04:17.713,0:04:20.046
Yani bizim çocuklarımızın [br]yaşam zamaları içinde.

0:04:21.505,0:04:27.123
Geçen 55 milyon yıllık herhangi bir [br]asitleşmeden

0:04:27.148,0:04:33.569
10 kat daha hızlı bir asitleşme [br]oranı hakim.

0:04:34.060,0:04:38.431
Deniz hayatı daha önce hiç bu kadar hızlı [br]

0:04:38.456,0:04:41.225
bir değişim oranına sahip olmadı.

0:04:41.551,0:04:45.450
Bundan dolayı insanların bunlarla nasıl [br]başa çıkacaklarını tam olarak bilemedik.

0:04:47.035,0:04:51.621
Bugün gördüğümüzden çok [br]daha yavaş olan

0:04:51.646,0:04:54.519
milyonlarca yıl önce gerçekleşmiş bir [br]doğal asitleşme vardı.

0:04:54.780,0:04:59.621
Ve bu birçok deniz türünün [br]kitlesel yokoluşuyla çakıştı.

0:05:00.891,0:05:02.478
Biz bundan dolayı mı duyuluyoruz?

0:05:03.270,0:05:04.420
Pekala, olabilir.

0:05:05.031,0:05:08.523
Çalışmalar bazı türlerin iyi yaşam [br]sürdüklerini gösteriyor

0:05:08.548,0:05:11.538
ama çoğu negatif bir sonuç gösteriyor.

0:05:13.086,0:05:17.133
Büyük endişelerden biri ise okyanus [br]asitlik değeri arttıkça,

0:05:17.427,0:05:21.681
deniz suyundaki karbonat iyonlarının [br]derişiminin düşmesi.

0:05:22.490,0:05:25.401
Şimdi bu iyonlar aslında yengeç,[br]midye veya istiridye gibi

0:05:25.426,0:05:28.227
birçok türler için kendi [br]kabuklarını yapmaları için

0:05:28.759,0:05:33.314
onlara bloklar yapıyorlar.

0:05:33.774,0:05:35.734
Diğer bir örnek ise mercanlar.

0:05:35.932,0:05:39.113
Onların da mercan adaları yapmaları için

0:05:39.138,0:05:43.043
karbonat iyonlarına ihtiyaçları var.

0:05:44.367,0:05:46.557
Okyanus asitlik değeri arttıkça

0:05:46.779,0:05:50.009
ve karbonat iyon derişimi azaldıkça,

0:05:50.462,0:05:54.922
bu türler ilk başta kendi kabuklarını [br]yapmayı daha zor bulurlar.

0:05:55.231,0:05:59.040
Ve daha alçak seviyelerde bile [br]çözülmeye başlayabilirler.

0:06:00.215,0:06:03.278
Deniz kelebeği denilen bir pteropod var.

0:06:03.516,0:06:06.690
Ve krilden somona, ondan da[br]balinalara kadar

0:06:06.952,0:06:10.475
birçok canlı çeşidi için önemli [br]bir besin kaynağı.

0:06:11.388,0:06:14.902
Pteropodun kabuğu bu yüzyılın [br]sonuna kadar olmasını

0:06:14.927,0:06:18.347
umduğumuz pH değerindeki [br]deniz suyuna yerleştirildi.

0:06:19.204,0:06:24.696
Bu gerçekçi pH değerinde sadece[br]45 gün geçirdikten sonra,

0:06:25.040,0:06:29.182
kabuğun neredeyse tamamının [br]çözüldüğünü görebiliyorsunuz.

0:06:29.555,0:06:33.689
Böylece okyanus asitleşmesi besin [br]zincirini doğrudan etkileyebilir --

0:06:33.824,0:06:35.935
ve yemek tabaklarımızdaki yemekleri de.

0:06:36.474,0:06:40.116
Yani burada kim kabuklu bir deniz [br]hayvanı seviyor? Veya somonu?

0:06:40.682,0:06:42.310
Veya denizdeki besin kaynakları

0:06:42.335,0:06:45.178
etikelenebilen birçok diğer balık türleri?

0:06:46.126,0:06:47.973
Bunlar soğuk su mercanları.

0:06:48.112,0:06:51.645
Ve kıta sahanlığı dışında İrlanda [br]sularında soğuk su mercanlarının

0:06:51.670,0:06:53.517
olduğunu biliyor muydunuz?

0:06:54.023,0:06:58.142
Ve bazı önemli balık yatakları dahil [br]zengin biyoçeşitliliği destekliyorlar.

0:06:58.856,0:07:01.943
Bu yüzyılın sonuna kadar[br]bütün okyanustaki

0:07:02.226,0:07:08.190
bilinen soğuk su mercanlarının yüzde [br]70'ini mercan yapısını dağıtan

0:07:08.577,0:07:13.271
deniz suyunun çevrelemesi öngörülüyor.

0:07:16.850,0:07:20.508
Benim son örneğim ise[br]bu sağlıklı tropikal mercanlar.

0:07:21.072,0:07:25.820
2100 yılına kadar beklediğimiz bir [br]pH'a sahip deniz suyuna yerleştirildiler.

0:07:27.484,0:07:32.998
Altı ay sonra, mercan tamamen çözündü.

0:07:34.170,0:07:36.535
Şimdi mercan kayalıkları

0:07:36.606,0:07:43.133
tüm okyanustaki bütün deniz hayatının [br]yüzde 25'ini destekliyor.

0:07:43.870,0:07:45.020
Bütün deniz hayatı.

0:07:46.068,0:07:50.393
Böylece okyanus asitleşmesinin bir [br]küresel tehdit olduğunu görebilirsiniz.

0:07:51.038,0:07:53.160
6 aylık bir oğlum var.

0:07:53.980,0:07:57.837
Şimdi eğer bunu yavaşlatmaya başlamazsak,

0:07:58.003,0:08:02.368
oğlum büyüdüğünde okyanuslarımızın nasıl [br]görüneceğini düşünmekten korkuyorum.

0:08:03.700,0:08:05.668
Asitleşmeyi göreceğiz.

0:08:05.830,0:08:10.070
Atmosfere zaten çok fazla [br]karbondioksit gönderdik.

0:08:11.030,0:08:13.712
Fakat bunu yavaşlatabiliriz.

0:08:14.096,0:08:18.472
En kötü seneryonun olmasını [br]engelleyebiliriz.

0:08:18.750,0:08:20.934
Bunu yapmanın tek yolu ise

0:08:21.013,0:08:24.317
karbondioksit salımlarımızı azaltmak.

0:08:25.010,0:08:29.416
Bu benim için de, sizin için de, endüstri [br]için de, hükümetler için de önemli.

0:08:29.600,0:08:33.371
Birlikte çalışmalıyız, küresel ısınmayı,

0:08:33.500,0:08:35.881
okyanus asitleşmesini yavaşlatmalı

0:08:36.080,0:08:40.813
ve bizim ve gelecek olan nesiller için

0:08:40.839,0:08:44.130
temiz bir okyanus ve gezegen olarak [br]devam ettirmeliyiz.

0:08:45.324,0:08:49.827
(Alkışlar)