ကမ္ဘာကြီးမှာ အအေးဆုံးအရာက ဘာလဲ?
-
0:07 - 0:10ကမ္ဘာ့ အအေးဆုံးအရာဝတ္ထုတွေ
ရှိတဲ့နေရာက အန္တာတိကတိုက်မဟုတ်ဘူး။ -
0:10 - 0:13ဧဝရတ်တောင်ထိပ် ဒါမှမဟုတ်
-
0:13 - 0:14ရေခဲပြင်မှာ မြုပ်နေတာလည်းမဟုတ်ပါဘူး
-
0:14 - 0:16ဒါတွေက ရူပဗေဒဓာတ်ခွဲခန်းတွေမှာပါ
-
0:16 - 0:20ပကတိသုညအထက် ဒီဂရီရှိတဲ့
အငွေ့ထုထည်ကြီးရဲ့ အစိတ်အပိုင်းတွေပါ -
0:20 - 0:25အဲဒါက သင့် ရေခဲသေတ္တာထက်
အဆပေါင်း ၃၉၅ မီလီယံ -
0:25 - 0:28နိုက်ထရိုဂျင်အရည်ထက်
အဆပေါင်း ၁၀၀ မီလီယံ -
0:28 - 0:31အာကာသအပြင်ဘက်ထက်
အဆပေါင်း ၄ မီလီယံလောက်ပိုအေးပါတယ် -
0:31 - 0:36ဒီလောက်နိမ့်တဲ့အပူချိန်တွေက သိပ္ပံပညာရှင်
ကို ဒြပ်အတွင်းပိုင်းအလုပ်လုပ်ပုံကိုသိစေကာ -
0:36 - 0:39အင်ဂျင်နီယာတွေကို ထူးဆန်းအံ့ဩဖွယ်
အာရုံခံစက်ပစ္စည်းတွေ ပြုလုပ်နိုင်စေပါတယ် -
0:39 - 0:41အဲဒီစက်တွေက ကမ္ဘာပေါ်က
တိကျတဲ့တည်နေရာကနေ -
0:41 - 0:43စကြာဝဠာရဲ့ အဝေးဆုံးတစ်နေရာမှာ
-
0:43 - 0:46ဘာဖြစ်နေတယ်ဆိုတဲ့အကြောင်းအရာ
အကုန်လုံးကိုပြောပြပါတယ် -
0:46 - 0:49ဒီလို လွန်ကဲတဲ့အပူချိန်တွေကို
ဘယ်လိုဖန်တီးရမလဲ -
0:49 - 0:52အလွယ်ပြောရရင် ရွေ့လျားနေတဲ့အမှုန်တွေကို
အရှိန်နှေးစေတာပါ -
0:52 - 0:56ကျွန်မတို့ အပူချိန်အကြောင်းပြောနေတယ်ဆိုတာ
တကယ်တော့ ရွေ့လျားမှုအကြောင်းပြောနေတာပါပဲ -
0:56 - 0:58အစိုင်အခဲတွေ၊ အရည်
-
0:58 - 0:58အငွေ့တွေကို
-
0:58 - 0:59ဖြစ်စေတဲ့
-
0:59 - 1:01အက်တမ်တွေက
အမြဲတမ်းရွေ့နေကြတာပါ -
1:01 - 1:06အက်တမ်တွေ မြန်မြန်ရွေ့လျားနေရင်
ဒီဖြစ်စဉ်ကို အပူ လို့နားလည်ထားကြပါတယ် -
1:06 - 1:09ဒါတွေ ပိုပြီးနှေးနှေး ရွေ့လျားနေရင်တော့
အေးတယ် လို့ နားလည်ကြပါတယ် -
1:09 - 1:13နေ့စဉ်ဘဝမှာ ပူတဲ့အရာ သို့မဟုတ်
ပူတဲ့အငွေ့တွေကို အေးလာဖို့ -
1:13 - 1:16အဲဒီအရာကို ရေခဲသေတ္တာလိုမျိုး
ပိုအေးတဲ့ပတ်ဝန်းကျင်မှာ ထားရပါတယ် -
1:16 - 1:20ပူတဲ့အရာထဲကတချို့ အက်တမ်ရွေ့လျားမှုတွေဟာ
ပုံစံပြောင်းသွားပြီးတော့ -
1:20 - 1:22အေးခဲသွားပါတယ်
-
1:22 - 1:24ဒါပေမဲ့ ကန့်သတ်ချက်ရှိပါတယ်
-
1:24 - 1:28အာကာသအပြင်ဘက်တောင်မှ အလွန်နိမ့်တဲ့
အပူချိန်ကိုဖန်တီးဖို့ ပူနွေးနေပါသေးတယ် -
1:28 - 1:33ဒါကြောင့် သိပ္ပံပညာရှင်တွေက
လေဆာရောင်ခြည် နဲ့အက်တမ်တွေကိုနှေးစေတဲ့ -
1:33 - 1:34နည်းလမ်း တစ်ခုရှာတွေ့ခဲ့တယ်
-
1:34 - 1:36အခြေအနေတော်တော်များများမှာ
-
1:36 - 1:38လေဆာရောင်ခြည်ထဲကစွမ်းအင်က
အရာဝတ္တုတွေကို ပူလာစေပါတယ် -
1:38 - 1:41ဒါပေမဲ့ အလွန်တိကျတဲ့နည်းလမ်းနဲ့သုံးရင်
-
1:41 - 1:45ရောင်ခြည်ရဲ့အရှိန်အဟုန်က ရွေ့နေတဲ့
အက်တမ်တွေကိုရပ်တန့်စေပြီး အေးခဲသွားစေပါတယ် -
1:45 - 1:49ဒီလိုဖြစ်စဉ်က magneto-optical trap
လို့ခေါ်တဲ့စက်ပစ္စည်းမှာဖြစ်တာပါ -
1:49 - 1:52အက်တမ်တွေကို
လေဟာနယ်အကန့်ထဲထည့်သွင်းလိုက်ပြီး -
1:52 - 1:55သံလိုက်စက်ကွင်းက
သူတို့ကို အလယ်သို့ဆွဲခေါ်သွားပါတယ် -
1:55 - 1:58လေဆာရောင်ခြည်က လေဟာနယ်
အကန့်ရဲ့အလယ်ကို ဦးတည်ပြီး -
1:58 - 2:01မှန်ကန်တဲ့ကြိမ်နှုန်းကို ပြောင်းပါတယ်
-
2:01 - 2:06အဲဒါက အက်တမ်ကိုအလယ်ကိုစုပြီး
လေဆာရဲ့ ဖိုတွန်ကိုစုပ်ယူစေကာနှေးစေပါတယ် -
2:06 - 2:09နှေးကွေးစေတဲ့သက်ရောက်မှုက
အက်တမ်နဲ့ ဖိုတွန်ကြား -
2:09 - 2:11အရှိန်အဟုန်ကူးပြောင်းမှုကနေ
ဖြစ်လာတာပါ -
2:11 - 2:14ထောင့်မှန်ကျပုံစံနဲ့ ရောင်ခြည် ၆ ခုက
-
2:14 - 2:18ရွေ့လျားနေတဲ့အက်တမ်တွေရဲ့
ဦးတည်ချက်တွေကို စုစည်းစေပါတယ် -
2:18 - 2:21ရောင်ခြည်တွေ ဆုံတဲ့
အလယ်မှတ်မှာတော့ -
2:21 - 2:25အက်တမ်တွေဟာ သုတေသီတွေ
ဖန်တီးတဲ့“optical molasses” လို့ခေါ်တဲ့ -
2:25 - 2:30အရည်ပြစ်ပြစ်ထဲမှာ ကပ်ငြိနေသလိုမျိုး
နှေးနှေးလေးရွေ့လျားပါတယ် -
2:30 - 2:32magneto-optical trap စက်လိုမျိုး
-
2:32 - 2:35အက်တမ်တွေကို
-၂၇၃ ဒီဂရီ ဆဲစီးရပ် လောက်နဲ့ -
2:35 - 2:39အက်တမ်တွေကိုအေးခဲနိုင်စေပါတယ်
-
2:39 - 2:42ဒီနည်းပညာက ၁၉၈၀ မှာ
ဖွံဖြိုးတိုးတက်လာပြီးတော့ -
2:42 - 2:44အသုံးပြုပျံ့နှံ့စေတဲ့ သိပ္ပံပညာရှင်တွေက
-
2:44 - 2:48၁၉၉၇ မှာ ရှာဖွေတွေ့ရှိမှုအတွက်
ရူပဗေဒပညာမှာ နိုဘယ်ဆု ရရှိခဲ့ပါတယ် -
2:48 - 2:53အဲဒီကတည်းက အေးခဲစေတဲ့လေဆာကပိုနိမ့်တဲ့
အပူချိန်ကိုရောက်နိုင်တဲ့ထိ တိုးတက်ခဲ့ပါတယ် -
2:53 - 2:56အက်တမ်တွေကို ဘာဖြစ်လို့
ဒီလောက်ထိ အေးခဲစေချင်ရတာလဲ -
2:56 - 3:00ပထမတစ်ချက်က အေးခဲတဲ့အက်တမ်တွေက
အရမ်းတော်တဲ့ ထောက်လှမ်းရေးတွေဖြစ်နိုင်တယ် -
3:00 - 3:02သူ့ရဲ့စွမ်းအင်းသေးသေးလေးက
-
3:02 - 3:05ပတ်ဝန်းကျင်ရဲ့ အတက်အကျပြောင်းလဲမှုကို
အံအားသင့်လောက်အောင် အာရုံခံနိုင်တယ် -
3:05 - 3:10ဒါကြောင့် သူတို့ကို မြေအောက်ရေနံ
သတ္တုတူးဖော်ရေး စက်ပစ္စည်းတွေမှာသုံးတယ် -
3:10 - 3:12ပြီးတော့ ကမ္ဘာ့တည်နေရာရှာဖွေရေး
ဂြိုလ်တုတွေမှာသုံးတဲ့ -
3:12 - 3:15အလွန်တိကျတဲ့ အက်တမ်နာရီတွေ
ကိုလည်းပြုလုပ်နိုင်တယ် -
3:15 - 3:18ဒုတိယအချက်က အေးခဲနေတဲ့အက်တမ်တွေဟာ
ရူပဗေဒနယ်ပယ်ရဲ့ ပြဿနာတွေအတွက် -
3:18 - 3:20ဖြေရှင်းနိုင်စွမ်း
အများကြီးပိုင်ဆိုင်ထားတယ် -
3:20 - 3:23ဒါတွေရဲ့ အာရုံခံလွန်ကဲမှုကအနာဂတ်မှာ
အာကာသအခြေစိုက် -
3:23 - 3:27ရှာဖွေသူတွေ ဆွဲငင်အားလှိုင်းတွေ
ရှာဖို့အစိတ်အပိုင်းတခုဖြစ်လာစေပါမယ် -
3:27 - 3:32အက်တမ်ထဲက အလွန်သေးတဲ့စွမ်းအင်
ပြောင်းလဲမှုတွေကိုတိုင်းတာဖို့ -
3:32 - 3:36အက်တမ်နဲ့ ဒါထက်သေးတဲ့အမှုန်တွေရဲ့
ဖြစ်စဉ်ကိုလေ့လာဖို့လည်းအသုံးဝင်ပါတယ် -
3:36 - 3:38အက်တမ်တွေက သာမန်
အပူချိန်မှာလည်းလှုပ်ရှားပြီး -
3:38 - 3:41တစ်စက္ကန့်မှာ မီတာ ၁၀၀ ပတ်လည်
အမြန်နှုန်းနဲ့သွားပါတယ် -
3:41 - 3:45အေးခဲစေတဲ့လေဆာက အက်တမ်တွေကို တစ်စက္ကန့်မှာ
စင်တီမီတာအနည်းငယ်ပဲရွေ့လျားစေနိုင်ပြီး -
3:45 - 3:49အဲဒါက အက်တမ်ရဲ့ကွမ်တန်သက်ရောက်မှုကို
သိသာစေဖို့ လုံလောက်တဲ့ရွေ့လျားမှုပါ -
3:49 - 3:54Ultracold အက်တမ်တွေက သိပ္ပံပညာရှင်တွေကို
Bose-Einstein ငွေ့ရည်ဖွဲ့ခြင်း -
3:54 - 3:56ဖြစ်စဉ်တွေကို လေ့လာစေနိုင်ပါတယ်
-
3:56 - 4:00ဒီဖြစ်စဉ်မှာ အက်တမ်တွေက
ပကတိသုည နီးပါးအေးခဲသွားပြီး -
4:00 - 4:02ဒြပ်ရဲ့ထူးခြားတဲ့အခြေအနေ
အသစ်တစ်ခုဖြစ်လာတာပါ -
4:02 - 4:06ဒါကြောင့် သုတေသီတွေဟာ
ရူပဗေဒသဘောတရားကိုနားလည်နိုင်ဖို့ -
4:06 - 4:08စကြာဝဠာရဲ့ ရှုပ်ထွေးမှု
ကိုဖြေရှင်းဖို့အတွက် -
4:08 - 4:12အရမ်းအေးတဲ့ အက်တမ်တွေရဲ့
အကူအညီနဲ့ဆက်လက်လုပ်ဆောင်ပါလိမ့်မယ်
- Title:
- ကမ္ဘာကြီးမှာ အအေးဆုံးအရာက ဘာလဲ?
- Speaker:
- Lina Marieth Hoyos
- Description:
-
more » « less
ကမ္ဘာမှာ အအေးဆုံးအရာဝတ္ထုတွေက
အန္တာတိကတိုက်မှာ ဒါမှမဟုတ် ဧဝရတ်တောင်ထိပ်မှာ ရှိတာမဟုတ်ပါဘူး..
သူတို့ဟာ ရူပဗေဒဓာတ်ခွဲခန်းထဲက ပကတိသုည ဒီဂရီအထက်ရှိတဲ့
အငွေ့ထုထည်ကြီးရဲ့အစိတ်အပိုင်းတွေပါ...
Lina Marieth Hoyos က အဲ့လောက်အပူချိန်အနိမ့်တွေဟာ
သိပ္ပံပညာရှင်တွေကို ဒြပ်ရဲ့ အတွင်းပိုင်းအလုပ်လုပ်ပုံကို သိစေပြီး
အင်ဂျင်နီယာတွေကိုလည်း စကြာဝဠာအကြောင်း ပိုပြောနိုင်တဲ့
အံအားသင့်အာရုံခံစက်ပစ္စည်းတွေ တည်ဆောက်စေနိုင်ကြောင်း
ကိုရှင်းပြထားပါတယ်Lesson by Lina Marieth Hoyos, animation by Adriatic Animation.
- Video Language:
- English
- Team:
closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 04:27
|
sann tint approved Burmese subtitles for What is the coldest thing in the world? | |
|
|
sann tint edited Burmese subtitles for What is the coldest thing in the world? | |
|
|
sann tint accepted Burmese subtitles for What is the coldest thing in the world? | |
|
|
sann tint edited Burmese subtitles for What is the coldest thing in the world? | |
|
|
sann tint edited Burmese subtitles for What is the coldest thing in the world? | |
|
|
sann tint edited Burmese subtitles for What is the coldest thing in the world? | |
|
|
sann tint edited Burmese subtitles for What is the coldest thing in the world? | |
|
Hsu Myat Thu edited Burmese subtitles for What is the coldest thing in the world? |