< Return to Video

Matematyka w "Człowieku witruwiańskim" Leonarda da Vinci - James Earle

  • 0:16 - 0:17
    Rysunek "Człowieka witruwiańskiego"
  • 0:17 - 0:18
    pochodzący ze szkiców Leonarda
  • 0:18 - 0:20
    stał się jednym z najbardziej rozpoznawalnych
  • 0:20 - 0:22
    symboli renesansu
  • 0:22 - 0:23
    Dlaczego?
  • 0:23 - 0:25
    To prosty szkic piórem i atramentem?
  • 0:25 - 0:26
    Wcale nie!
  • 0:26 - 0:27
    Zacznijmy odpowiedź na to pytanie
  • 0:27 - 0:29
    od problemu matematycznego.
  • 0:29 - 0:31
    Wiem, jak obliczyć pole koła.
  • 0:31 - 0:32
    Biorę wartość pi
  • 0:32 - 0:34
    i mnożę przez promień do kwadratu.
  • 0:34 - 0:37
    Wiem też, jak obliczyć pole kwadratu.
  • 0:37 - 0:39
    Mnożę bok przez bok.
  • 0:39 - 0:41
    Ale jak, biorąc pole koła,
  • 0:41 - 0:44
    stworzyć kwadrat o jednakowym polu?
  • 0:44 - 0:46
    To jest problem "kwadratury koła"
  • 0:46 - 0:48
    zanany już w starożytności.
  • 0:48 - 0:50
    Podobnie jak wiele idei starożytności
  • 0:50 - 0:52
    odżył w renesansie.
  • 0:52 - 0:53
    Jak się okazało,
  • 0:53 - 0:54
    to problem niemożliwy do rozwiązania
  • 0:54 - 0:56
    ze względu na naturę pi,
  • 0:56 - 0:58
    ale to inna historia.
  • 0:58 - 0:59
    Szkic Leonarda,
  • 0:59 - 1:00
    na który wpływ miały pisma
  • 1:00 - 1:02
    rzymskiego architekta - Witruwiusza,
  • 1:02 - 1:04
    umieszcza człowieka w centrum
  • 1:04 - 1:06
    koła i kwadratu.
  • 1:06 - 1:07
    Witruwiusz sądził, że pępek
  • 1:07 - 1:08
    jest centrum ludzkiego ciała
  • 1:08 - 1:10
    i jeżeli wziąć cyrkiel
  • 1:10 - 1:11
    i umieści nóżkę w pępku,
  • 1:11 - 1:14
    można narysować okrąg wokół ciała.
  • 1:14 - 1:16
    Dodatkowo Witruwiusz zauważył,
  • 1:16 - 1:17
    że rozpiętość ramion i wzrost
  • 1:17 - 1:20
    są u ludzi prawie identyczne,
  • 1:20 - 1:23
    a to umieszcza ciało w kwadracie.
  • 1:23 - 1:24
    Leonardo posłużył się ideami Witruwiusza,
  • 1:24 - 1:27
    by metaforycznie rozwiązać
    problem kwadratury koła,
  • 1:27 - 1:30
    używając człowieka jako pola
    dla obu kształtów.
  • 1:30 - 1:33
    Leonardo nie czerpał tylko od Witruwiusza.
  • 1:33 - 1:34
    Był także prąd intelektualny
  • 1:34 - 1:35
    we Włoszech w tamtym okresie
  • 1:35 - 1:36
    nazywany neoplatonizmem.
  • 1:36 - 1:38
    Ten nurt wziął starą koncepcję z IV w.,
  • 1:38 - 1:40
    rozwiniętą przez Platona i Arystotelesa,
  • 1:40 - 1:42
    nazywaną "Wielkim Łańcuchem Bytu".
  • 1:42 - 1:44
    Według tej idei wszechświat jest hierarchią
  • 1:44 - 1:46
    przypominającą łańcuch,
  • 1:46 - 1:48
    zaczyna się na samej górze od Boga,
  • 1:48 - 1:50
    i idzie w dół przez aniołów,
  • 1:50 - 1:50
    planety,
  • 1:50 - 1:51
    gwiazdy,
  • 1:51 - 1:52
    wszystkie formy życia,
  • 1:52 - 1:54
    kończąc na demonach i diabłach.
  • 1:54 - 1:56
    Na początku tego ruchu wierzono,
  • 1:56 - 1:58
    że miejsce człowieka w łańcuchu
  • 1:58 - 2:00
    jest dokładnie w środku.
  • 2:00 - 2:01
    Ponieważ człowiek ma śmiertelne ciało,
  • 2:01 - 2:03
    i nieśmiertelną duszę,
  • 2:03 - 2:05
    dzielimy wszechświat w połowie.
  • 2:05 - 2:07
    Gdy Leonardo rysował
  • 2:07 - 2:09
    "Człowieka witruwiańskiego",
  • 2:09 - 2:11
    neoplatończyk Picco della Mirandola
  • 2:11 - 2:12
    przedstawił inną koncepcję.
  • 2:12 - 2:14
    Wyciągnął człowieka z łańcucha,
  • 2:14 - 2:16
    przekonując, że ludzie
    mają unikalną zdolność
  • 2:16 - 2:18
    do zajęcia dowolnego miejsca.
  • 2:18 - 2:19
    Pico sądził, że Bóg pragnie
  • 2:19 - 2:21
    bytu zdolnego do zrozumienia
  • 2:21 - 2:24
    wspaniałego wszechświata,
    który stworzył.
  • 2:24 - 2:25
    To doprowadziło do stworzenia ludzkości,
  • 2:25 - 2:27
    którą umieścił w centrum wszechświata
  • 2:27 - 2:30
    ze zdolnością do zajęcia dowolnego miejsca.
  • 2:30 - 2:32
    Ludzkość, według Pico,
  • 2:32 - 2:35
    może się stoczyć
    i zachowywać jak zwierzęta
  • 2:35 - 2:37
    lub wspiąć w górę i zachowywać jak bóg,
  • 2:37 - 2:38
    to nasz wybór.
  • 2:38 - 2:39
    Wracając do szkicu,
  • 2:39 - 2:42
    przez zmianę pozycji, człowiek
  • 2:42 - 2:43
    może wypełnić niezgodne obszary
  • 2:43 - 2:45
    koła i kwadratu.
  • 2:45 - 2:47
    Jeżeli geometria jest językiem wszechświata
  • 2:47 - 2:49
    to ten szkic mówi,
  • 2:49 - 2:51
    że możemy istnieć
    w ramach wszystkich jego części.
  • 2:51 - 2:52
    Człowiek może wypełniać dowolny kształt
  • 2:52 - 2:53
    geometrycznie
  • 2:53 - 2:55
    i filozoficznie.
  • 2:55 - 2:56
    W jednym rysunku
  • 2:56 - 2:58
    Leonardo umiał połączyć
  • 2:58 - 2:58
    matematykę,
  • 2:58 - 2:59
    religię,
  • 2:59 - 3:00
    filozofię,
  • 3:00 - 3:01
    architekturę,
  • 3:01 - 3:03
    i umiejętności artystyczne swojego wieku.
  • 3:03 - 3:04
    Nic dziwnego, że stał się ikoną
  • 3:04 - 3:06
    wszech czasów.
Title:
Matematyka w "Człowieku witruwiańskim" Leonarda da Vinci - James Earle
Speaker:
James Earle
Description:

Zobacz całą lekcję na: http://ed.ted.com/lessons/da-vinci-s-vitruvian-man-of-math-james-earle
Co takiego niezwykłego jest w „Człowieku witruwiańskim” Leonarda da Vinci? Z rozpostartymi ramionami, człowiek wypełnia niezgodne przestrzenie koła i kwadratu, symbolizując renesans - erę wierzącą w zmienną naturę człowieka. James Earle wyjaśnia geometryczne, religijne i filozoficzne znaczenie tego łudząco prostego rysunku.

Lekcja: James Earle, animacja: TED-Ed.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
03:21

  • Rysia Wand

    Finished review. Awaiting translator's input. =========================================================================================== Wprowadziłam łamanie linijek (więcej informacji: http://translations.ted.org/wiki/How_to_break_lines). Inne: =========================================================================================== http://pl.wikipedia.org/wiki/Cz%C5%82owiek_witruwia%C5%84ski ================================================================================
    Czas przeszły użyty niewłaściwie w tłumaczeniu mowy zależnej.
    Po angielsku zdania w mowie zależnej sygnalizują poprzez czas przeszły, że coś jest częścią sytuacji przeszłej. W języku polskim nie ma takiej zasady (używamy czasu teraźniejszego), za to użycie czasu przeszłego w mowie zależnej oznacza, że to, co opisuje czasownik, nastąpiło PRZED sytuacją, w której padło przytaczane zdanie. Przykład: „After the meeting, I realized I was hungry”. Właściwe tłumaczenie (toporne, żeby pokazać różnicę): „Po spotkaniu uświadomiłam sobie, że jestem głodna” (kobieta była głodna dopiero po spotkaniu). Niewłaściwe tłumaczenie: „Po spotkaniu uświadomiłam sobie, że byłam głodna” (kobieta była głodna już w trakcie spotkania) i po angielsku musiałoby wynikać z czasu Past Perfect „...I realized I had been hungry”. (2:17)

  • Krystian Aparta

    Poprawiłem cudzysłów w opisie (na „”). W napisach stosuje się komputerowe: "". W opisie i tytule już zwykłe - „”

Polish subtitles

Revisions Compare revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.