WEBVTT

00:00:15.584 --> 00:00:17.074
Rysunek "Człowieka witruwiańskiego"

00:00:17.074 --> 00:00:18.326
pochodzący ze szkiców Leonarda

00:00:18.326 --> 00:00:20.037
stał się jednym z najbardziej rozpoznawalnych

00:00:20.037 --> 00:00:21.649
symboli renesansu

00:00:21.649 --> 00:00:22.743
Dlaczego?

00:00:22.743 --> 00:00:24.680
To prosty szkic piórem i atramentem?

00:00:24.680 --> 00:00:26.003
Wcale nie!

00:00:26.003 --> 00:00:27.397
Zacznijmy odpowiedź na to pytanie

00:00:27.397 --> 00:00:28.634
od problemu matematycznego.

00:00:28.634 --> 00:00:30.720
Wiem, jak obliczyć pole koła.

00:00:30.720 --> 00:00:32.098
Biorę wartość pi

00:00:32.098 --> 00:00:34.347
i mnożę przez promień do kwadratu.

00:00:34.347 --> 00:00:36.565
Wiem też, jak obliczyć pole kwadratu.

00:00:36.565 --> 00:00:39.364
Mnożę bok przez bok.

00:00:39.364 --> 00:00:41.408
Ale jak, biorąc pole koła,

00:00:41.408 --> 00:00:43.799
stworzyć kwadrat o jednakowym polu?

00:00:43.799 --> 00:00:45.739
To jest problem "kwadratury koła"

00:00:45.739 --> 00:00:48.047
zanany już w starożytności.

00:00:48.047 --> 00:00:49.658
Podobnie jak wiele idei starożytności

00:00:49.658 --> 00:00:51.894
odżył w renesansie.

00:00:51.894 --> 00:00:53.078
Jak się okazało,

00:00:53.078 --> 00:00:54.466
to problem niemożliwy do rozwiązania

00:00:54.466 --> 00:00:56.090
ze względu na naturę pi,

00:00:56.090 --> 00:00:57.912
ale to inna historia.

00:00:57.912 --> 00:00:58.626
Szkic Leonarda,

00:00:58.626 --> 00:00:59.880
na który wpływ miały pisma

00:00:59.880 --> 00:01:01.905
rzymskiego architekta - Witruwiusza,

00:01:01.905 --> 00:01:03.510
umieszcza człowieka w centrum

00:01:03.510 --> 00:01:05.507
koła i kwadratu.

00:01:05.507 --> 00:01:06.842
Witruwiusz sądził, że pępek

00:01:06.842 --> 00:01:08.103
jest centrum ludzkiego ciała

00:01:08.103 --> 00:01:09.629
i jeżeli wziąć cyrkiel

00:01:09.629 --> 00:01:11.375
i umieści nóżkę w pępku,

00:01:11.375 --> 00:01:14.015
można narysować okrąg wokół ciała.

00:01:14.015 --> 00:01:16.004
Dodatkowo Witruwiusz zauważył,

00:01:16.004 --> 00:01:17.106
że rozpiętość ramion i wzrost

00:01:17.106 --> 00:01:19.692
są u ludzi prawie identyczne,

00:01:19.692 --> 00:01:22.857
a to umieszcza ciało w kwadracie.

00:01:22.857 --> 00:01:24.231
Leonardo posłużył się ideami Witruwiusza,

00:01:24.231 --> 00:01:27.027
by metaforycznie rozwiązać 
problem kwadratury koła,

00:01:27.027 --> 00:01:29.735
używając człowieka jako pola 
dla obu kształtów.

00:01:29.735 --> 00:01:32.611
Leonardo nie czerpał tylko od Witruwiusza.

00:01:32.611 --> 00:01:33.815
Był także prąd intelektualny

00:01:33.815 --> 00:01:34.913
we Włoszech w tamtym okresie

00:01:34.913 --> 00:01:36.321
nazywany neoplatonizmem.

00:01:36.321 --> 00:01:37.741
Ten nurt wziął starą koncepcję z IV w.,

00:01:37.741 --> 00:01:40.445
rozwiniętą przez Platona i Arystotelesa,

00:01:40.445 --> 00:01:42.278
nazywaną "Wielkim Łańcuchem Bytu".

00:01:42.278 --> 00:01:44.447
Według tej idei wszechświat jest hierarchią

00:01:44.447 --> 00:01:45.614
przypominającą łańcuch,

00:01:45.614 --> 00:01:47.779
zaczyna się na samej górze od Boga,

00:01:47.779 --> 00:01:49.736
i idzie w dół przez aniołów,

00:01:49.736 --> 00:01:50.313
planety,

00:01:50.313 --> 00:01:50.902
gwiazdy,

00:01:50.902 --> 00:01:51.982
wszystkie formy życia,

00:01:51.982 --> 00:01:54.066
kończąc na demonach i diabłach.

00:01:54.066 --> 00:01:55.813
Na początku tego ruchu wierzono,

00:01:55.813 --> 00:01:58.015
że miejsce człowieka w łańcuchu

00:01:58.015 --> 00:01:59.527
jest dokładnie w środku.

00:01:59.527 --> 00:02:01.226
Ponieważ człowiek ma śmiertelne ciało,

00:02:01.226 --> 00:02:03.158
i nieśmiertelną duszę,

00:02:03.158 --> 00:02:05.308
dzielimy wszechświat w połowie.

00:02:05.308 --> 00:02:07.067
Gdy Leonardo rysował

00:02:07.067 --> 00:02:08.686
"Człowieka witruwiańskiego",

00:02:08.686 --> 00:02:10.871
neoplatończyk Picco della Mirandola

00:02:10.871 --> 00:02:12.236
przedstawił inną koncepcję.

00:02:12.236 --> 00:02:13.814
Wyciągnął człowieka z łańcucha,

00:02:13.814 --> 00:02:15.779
przekonując, że ludzie 
mają unikalną zdolność

00:02:15.779 --> 00:02:17.645
do zajęcia dowolnego miejsca.

00:02:17.645 --> 00:02:19.228
Pico sądził, że Bóg pragnie

00:02:19.228 --> 00:02:20.700
bytu zdolnego do zrozumienia

00:02:20.700 --> 00:02:23.569
wspaniałego wszechświata, 
który stworzył.

00:02:23.569 --> 00:02:25.488
To doprowadziło do stworzenia ludzkości,

00:02:25.488 --> 00:02:27.236
którą umieścił w centrum wszechświata

00:02:27.236 --> 00:02:30.042
ze zdolnością do zajęcia dowolnego miejsca.

00:02:30.042 --> 00:02:32.141
Ludzkość, według Pico,

00:02:32.141 --> 00:02:34.702
może się stoczyć 
i zachowywać jak zwierzęta

00:02:34.702 --> 00:02:36.923
lub wspiąć w górę i zachowywać jak bóg,

00:02:36.923 --> 00:02:38.228
to nasz wybór.

00:02:38.228 --> 00:02:39.481
Wracając do szkicu,

00:02:39.481 --> 00:02:41.591
przez zmianę pozycji, człowiek

00:02:41.591 --> 00:02:43.147
może wypełnić niezgodne obszary

00:02:43.147 --> 00:02:45.010
koła i kwadratu.

00:02:45.010 --> 00:02:47.313
Jeżeli geometria jest językiem wszechświata

00:02:47.313 --> 00:02:48.680
to ten szkic mówi,

00:02:48.680 --> 00:02:50.517
że możemy istnieć 
w ramach wszystkich jego części.

00:02:50.517 --> 00:02:52.058
Człowiek może wypełniać dowolny kształt

00:02:52.058 --> 00:02:53.353
geometrycznie

00:02:53.353 --> 00:02:55.272
i filozoficznie.

00:02:55.272 --> 00:02:56.352
W jednym rysunku

00:02:56.352 --> 00:02:57.642
Leonardo umiał połączyć

00:02:57.642 --> 00:02:58.448
matematykę,

00:02:58.448 --> 00:02:59.130
religię,

00:02:59.130 --> 00:02:59.944
filozofię,

00:02:59.944 --> 00:03:00.804
architekturę,

00:03:00.804 --> 00:03:02.527
i umiejętności artystyczne swojego wieku.

00:03:02.527 --> 00:03:03.729
Nic dziwnego, że stał się ikoną

00:03:03.729 --> 00:03:05.741
wszech czasów.