< Return to Video

Аляксандар Цярас: Ад зачацця да нараджэння - у выявах

  • 0:00 - 0:03
    Мне прапанавалі пасаду дацэнта медыцыны
  • 0:03 - 0:06
    і загадчыка аддзела навуковай візуалізацыі
  • 0:06 - 0:08
    ў Ельскім універсітэце
  • 0:08 - 0:10
    на кафедры медыцыны.
  • 0:10 - 0:13
    Мая праца заключалася ў напісанні шматлікіх алгарытмаў і кодаў
  • 0:13 - 0:15
    для віртуальных аперацый, якія праводзіла НАСА
  • 0:15 - 0:18
    падчас падрыхтоўкі астранаўтаў, якіх гатовілі працяглага касмічнага палёту,
  • 0:18 - 0:20
    дзе яны маглі б знаходзіцца ў робатызаваных капсулах.
  • 0:20 - 0:22
    Найбольш захапляючым у ходзе нашай працы было тое,
  • 0:22 - 0:25
    што, пры дапамозе новых тэхналогій сканавання, мы бачылі рэчы,
  • 0:25 - 0:27
    якія ніхто не бачыў раней --
  • 0:27 - 0:29
    рэчы, звязаныя не толькі з лячэннем захворвання,
  • 0:29 - 0:33
    але і таксама з магчымасцю ўбачыць цела
  • 0:33 - 0:36
    як нешта сапраўды надзвычайнае.
  • 0:36 - 0:39
    Я помню, калі мы першы раз глядзелі на калаген.
  • 0:39 - 0:41
    Усё вашае цела, усё --
  • 0:41 - 0:43
    вашыя валасы, скура, косці, пазногці --
  • 0:43 - 0:45
    усё зроблена з калагену.
  • 0:45 - 0:47
    Ён нібыта мае структуру каната,
  • 0:47 - 0:49
    які закручваецца і переплятаецца вось так.
  • 0:49 - 0:53
    І адзіным месцам, дзе калаген змяняе сваю структуру,
  • 0:53 - 0:55
    з'яўляецца рагавіца вашага вока.
  • 0:55 - 0:57
    У вашым воку
  • 0:57 - 0:59
    ён набывае форму сятчаткі
  • 0:59 - 1:02
    і таму становіцца празрыстым, у адрозненне ад непразрыстага.
  • 1:02 - 1:05
    У такой выдатна арганізаванай структуры
  • 1:05 - 1:07
    было цяжка не ўбачыць боскасці.
  • 1:07 - 1:10
    І мы працягвалі назіраць гэта зноў, і зноў, і зноў
  • 1:10 - 1:12
    у розных частках цела.
  • 1:12 - 1:15
    Аднойчы я меў магчымасць, звязаную з
  • 1:15 - 1:17
    адным чалавекам, што працаваў над вельмі цікавай
  • 1:17 - 1:20
    мікрамагнітна-рэзананснай візуалізацыяй з Нацыянальным інстытутам аховы здароўя.
  • 1:20 - 1:22
    Тое, што мы намерваліся зрабіць,
  • 1:22 - 1:24
    было сканаванне новага праекту
  • 1:24 - 1:26
    па развіццю эмбрыёна ад зачацця да нараджэння
  • 1:26 - 1:28
    з выкарыстаннем гэтых новых тэхналогій.
  • 1:28 - 1:30
    Такім чынам, я напісаў алгарытмы,
  • 1:30 - 1:33
    а ён забяспечыў апаратуру - Пол Латербуд -
  • 1:33 - 1:36
    і затым атрымаў Нобелеўскую прэмію за вынаходжанне МРТ.
  • 1:36 - 1:38
    А я атрымаў падаткі.
  • 1:38 - 1:40
    І збіраюся паказаць вам узор працы
  • 1:40 - 1:42
    "Ад зачацця да нараджэння"
  • 1:42 - 1:48
    Музыка
  • 1:48 - 1:51
    Тэкст відэа "Ад зачацця да нараджэння"
  • 1:54 - 1:57
    Нязрэлая яйцаклетка
  • 1:59 - 2:02
    Сперма
  • 2:05 - 2:09
    Яйцаклетка асемянёна
  • 2:12 - 2:15
    24 гадзіны: першае дзяленне клетак дзіцяці
  • 2:18 - 2:21
    Аплодненая яйцаклетка дзеліцца праз некалькі гадзін пасля зліцця...
  • 2:23 - 2:26
    І дзеліцца нанова кожныя 12 ці 15 гадзін.
  • 2:26 - 2:29
    Ранні эмбрыён
  • 2:29 - 2:32
    Жаўток яшчэ корміць дзіця.
  • 2:33 - 2:37
    25 дзён: развіццё камеры сэрца
  • 2:41 - 2:48
    32 дні: развіваюцца рукі і кісці
  • 2:50 - 2:56
    36 дзён: пачатак прымітыўнага пазваночніка
  • 2:56 - 3:03
    Гэтыя тыдні з'яўляюцца часам найхутчэйшага развіцця плода.
  • 3:09 - 3:12
    Калі б плод працягваў расці з такой хуткасцю на працягу ўсіх дзевяці месяцаў,
  • 3:12 - 3:14
    ён меў бы 1.5 тоны пасля нараджэння.
  • 3:16 - 3:20
    45 дзён
  • 3:24 - 3:29
    Сэрца эмбрыёна б'ецца у два разы хутчэй за сэрца маці.
  • 3:31 - 3:34
    51 дзень
  • 3:34 - 3:42
    52 дні: развіваюцца сятчатка, нос і пальцы
  • 3:48 - 3:53
    Пастаянныя рухі эмбрыёна ва ўлонні
  • 3:53 - 3:58
    неабходныя для росту мышцаў і шкілета.
  • 4:10 - 4:12
    12 тыдняў: нявызначаны палавы орган
  • 4:12 - 4:14
    хлопчык ці дзяўчынка - яшчэ вызначыцца
  • 4:16 - 4:20
    8 месяцаў
  • 4:46 - 4:52
    Нараджэнне: этап выштурхоўвання
  • 5:28 - 5:31
    Момант нараджэння
  • 5:37 - 5:41
    (Апладысменты)
  • 5:41 - 5:43
    Аляксандар Ціарас: Дзякуй.
  • 5:43 - 5:45
    Але, як вы можаце пабачыць, калі вы
  • 5:45 - 5:47
    насамрэы пачынаеце працаваць з гэтымі дадзенымі,
  • 5:47 - 5:49
    гэта відовішчна.
  • 5:49 - 5:51
    Мы працягвалі сканаваць больш і больш,
  • 5:51 - 5:53
    працуючы над гэтым праектам,
  • 5:53 - 5:55
    назіраючы за дзвюма простымі клеткамі,
  • 5:55 - 5:58
    што мелі такую неверагодную структуру,
  • 5:58 - 6:00
    якая магічным чынам стане вамі.
  • 6:00 - 6:02
    І пакуль мы працягвалі працаваць з гэтымі звесткамі,
  • 6:02 - 6:05
    гледзячы на маленькія часткі цела,
  • 6:05 - 6:08
    гэтыя невялічкія кавалкі тканіны,
  • 6:08 - 6:10
    як трафабласт сыходзіць з зародкавага пузырка
  • 6:10 - 6:13
    і неспадзявана закопвае сябе ў сценку маткі,
  • 6:13 - 6:15
    кажучы: "Я тут, каб застацца".
  • 6:15 - 6:17
    Раптоўна пачынаецца размова
  • 6:17 - 6:19
    з эстрагенамі, прагестэронамі, што кажуць:
  • 6:19 - 6:21
    "Я тут, каб застацца, узгадуй мяне",
  • 6:21 - 6:24
    будуючы гэты надзвычайны трохлінейны плод,
  • 6:24 - 6:26
    які праз 44 дні стане нечым,
  • 6:26 - 6:28
    што вы зможаце распазнаць,
  • 6:28 - 6:30
    і затым праз дзевяць тыдняў
  • 6:30 - 6:32
    ён будзе сапраўдным маленькім чалавекам.
  • 6:32 - 6:34
    Цуд гэтых назіранняў:
  • 6:34 - 6:36
    Адкуль у нас ёсць такі біялагічны механізм
  • 6:36 - 6:38
    унутры нашага цела,
  • 6:38 - 6:40
    што дазваляе бачыць гэта?
  • 6:40 - 6:42
    Я хачу паказаць вам нешта сапраўды ўнікальнае.
  • 6:42 - 6:44
    Вось сэрца чалавека на 25-ым тыдні
  • 6:44 - 6:46
    Гэта па сутнасці толькі дзве жылкі.
  • 6:46 - 6:48
    Як гэта цуда-арыгамі,
  • 6:48 - 6:50
    будуюцца клеткі, з хуткасцю
  • 6:50 - 6:53
    адзін мільён клетак ў сякунду напрацягу чатырох тыдняў,
  • 6:53 - 6:55
    яны нібыта складваюцца самі ў сабе.
  • 6:55 - 6:58
    Праз пяць тыдняў, вы пачынаеце бачыць першыя перадсэрдзі і страўнічкі.
  • 6:58 - 7:00
    Шэсць тыдняў, складкі, што пачынаюцца
  • 7:00 - 7:02
    з сасочкаў унутры сэрца,
  • 7:02 - 7:04
    здольныя закрыць
  • 7:04 - 7:06
    кожны клапан сэрца,
  • 7:06 - 7:09
    пакуль вы не атрымаеце развітае сэрца --
  • 7:09 - 7:11
    і асноўнае развіццё ўсяго цела затым.
  • 7:11 - 7:13
    Цудоўныя механізмы
  • 7:13 - 7:16
    ўнутры кожнай генетычнай структуры
  • 7:16 - 7:19
    паведамляюць, дзе дакладана павінна быць нервовая клетка --
  • 7:19 - 7:21
    складанасць гэтых матэматычных мадэляў
  • 7:21 - 7:23
    і тое, як яны на самой справе зроблены,
  • 7:23 - 7:25
    за межамі чалавечага разумення.
  • 7:25 - 7:27
    Нават з'яўляючыся матэматыкам,
  • 7:27 - 7:29
    я гляджу з подзівам на тое,
  • 7:29 - 7:32
    як гэтыя наборы інструкцый
  • 7:32 - 7:34
    не робяць памылак,
  • 7:34 - 7:36
    падчас будавання таго, што стане намі.
  • 7:36 - 7:38
    Гэта таямніца, гэта цуд, гэта боскасць.
  • 7:38 - 7:41
    Затым вы засяроджваеце погляд на дарослым жыцці.
  • 7:41 - 7:43
    Паглядзіце на невялікі пучок капіляраў.
  • 7:43 - 7:46
    Гэта толькі маленькая, мікраскапічная падструктура.
  • 7:46 - 7:50
    Але на момант вашага нараджэння, у дзевяць месяцаў,
  • 7:50 - 7:53
    вы маеце нешта каля 100,000 кіламетраў сасудаў
  • 7:53 - 7:55
    у вашым целе.
  • 7:55 - 7:57
    Я маю на ўвазе, толькі адзін кіламетар - бачны
  • 7:57 - 8:00
    99, 999 кіламетраў
  • 8:00 - 8:03
    разносяць пажыўныя рэчывы і выводзяць адкіды.
  • 8:03 - 8:05
    Складанасць унутранай пабудовы кожнай сістэмы,
  • 8:05 - 8:07
    ізноў, па-за межамі любога разумення
  • 8:07 - 8:09
    ці любой існуючай сёння матэматыкі.
  • 8:09 - 8:11
    Гэты набор інструкцый
  • 8:11 - 8:13
    ад мозгу да кожнай іншай часткі цела --
  • 8:13 - 8:15
    паглядзіце на складанасць згортвання.
  • 8:15 - 8:17
    Адкуль прыходзіць гэта магчымасць ведаць,
  • 8:17 - 8:19
    што выгіб можа валодаць большай інфармацыяй:
  • 8:19 - 8:22
    зараз вы назіраецце развіццё мозгу дзіцяці.
  • 8:22 - 8:24
    Гэта тое, чым мы цяпер займаемся.
  • 8:24 - 8:26
    Насамрэч, мы распачынаем два даследванні
  • 8:26 - 8:29
    сканіравання дзіцячага мозгу з моманту нараджэння.
  • 8:29 - 8:31
    Кожныя шэсць месяцаў да ўзросту шасці год --
  • 8:31 - 8:34
    плануецца даследваць каля 250 дзяцей --
  • 8:34 - 8:37
    мы будзем назіраць за тым, як складваюцца звіліны і разоры мозгу,
  • 8:37 - 8:39
    каб пабачыць, як гэтае цудоўнае развіццё
  • 8:39 - 8:42
    ператвараецца ў памяць і дзіва -- становіцца намі.
  • 8:42 - 8:44
    І гэта не толькі нашае існаванне,
  • 8:44 - 8:46
    аднак і тое, як жаночае цела разумее генетычную структуру,
  • 8:46 - 8:49
    якая будуе не толькі сваё ўласнае цела,
  • 8:49 - 8:51
    але і разумее,
  • 8:51 - 8:53
    як стаць хадзячай імуннай,
  • 8:53 - 8:56
    сардэчна-сасудзістай сістэмай,
  • 8:56 - 8:58
    мабільнай сістэмай,
  • 8:58 - 9:02
    якая можа выхоўваць, цудоўным чынам лячыць дзіця,
  • 9:02 - 9:05
    што, яшчэ раз, па-за нашым разуменнем:
  • 9:05 - 9:08
    цуд, імя якому існаванне, што ёсць мы?
  • 9:08 - 9:10
    Дзякуй вам.
  • 9:10 - 9:15
    (Апладысменты)
Title:
Аляксандар Цярас: Ад зачацця да нараджэння - у выявах
Speaker:
Alexander Tsiaras
Description:

Стваральнік выяваў Аляксандар Цярас дзеліцца з намі ўражлівай медыцынскай візуалізацыяй, паказваючы развіццё чалавека ад зачацця да нараджэння і далей. (З графічнымі ілюстрацыямі.)

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
09:16
Hanna Baradzina approved Belarusian subtitles for Conception to birth -- visualized
Hanna Baradzina accepted Belarusian subtitles for Conception to birth -- visualized
Hanna Baradzina edited Belarusian subtitles for Conception to birth -- visualized
Alena Miliuk added a translation

Belarusian subtitles

Revisions