-
Köklü sayıları basitleştirme sunumuna hoş geldiniz.
-
Öncelikle bazı terimleri öğrenelim.
-
Herhalde köklü sayıların ne olduklarını merak ediyorsunuzdur. Ben de size açıklayacağım.
-
Kalemi doğru ayarlara getirmem gerek.
-
Bu bir köklü sayıdır.
-
Siz büyük ihtimalle bunu karekök işareti olarak biliyorsunuzdur.
-
Evet, terimleri öğrendiğimize göre,
-
köklü sayıları basitleştirmenin ne anlama geldiği hakkında konuşalım.
-
Bazı insanlar yapacağımız şeyin
-
işi daha karışık hale getireceğini söyleyecektir.
-
Ama bakalım.
-
Şunu siliyim.
-
Şimdi, size 36 nın karekökünü verseydim,
-
siz, "hey, bu kolaymış," derdiniz.
-
Bu 6 kere 6 ya eşir
-
ya da direkt olarak 36 nın kökü 6.
-
Eğer size 72 nin kökünün kaç olduğunu sorsaydım?
-
72 nin 2 kere 36 olduğunu biliyoruz, değil mi?
-
O zaman onu yazalım.
-
72 nin karekökü 36 kere 2 nin kareköküyle aynı şey.
-
Değil mi? Sadece 72 yi 36 kere 2 şeklinde yazdık.
-
Ve eğer hatırlıyorsanız,
-
karekök 1/2nci kuvvetle aynı şeydir.
-
O yüzden o şekilde yazalım.
-
Ve bunu böyle yazmamın sebebi sadece köklü sayıları basitleştirmenin gerçekten nasıl yapıldığını göstermek,
-
ve bu gerçekten o kadar yeni bir fikir değil.
-
Yani, bu 36 kere 2 nin 1/2 nci kuvvetiyle aynı şey.
-
Değil mi? Çünkü karekök 1/2 nci kuvvet ile aynı şey,
-
ve üslü sayılar kurallarına göre iki sayıyı çarpıp
-
1/2nci kuvvetlerini aldığımızda,
-
aslında ikisinin de 1/2 nci kuvvetini alıp
-
çarpmakla aynı şeyi yapıyoruz. Değil mi?
-
Burda gördüğünüz şey, 36 kere 2 nin kareköküyle aynı şey.
-
Biz de 36 nın karekökünü zaten biliyoruz, değil mi?
-
6.
-
Yani bu 6 kere 2nin kareköküne eşit.
-
Ve büyük ihtimalle bu köklü sayıyı neden
-
1/2nci kuvvete çevirdiğimi merak ediyorsunuz.
-
Bunun üslü sayılar kanunlarının bir uzantısı olduğunu göstermek için.
-
Gerçekten o kadar yeni bir fikir değil.
-
Ama hakkıyla, bazen ikisinin aynı fikir oldukları o kadar belirgin olmuyor.
-
Sadece bunu göstermek istedim.
-
Hadi başka bir soru çözelim.
-
Bana göre, soruları çözdükçe bunlar gitgide daha kolay gelecekler.
-
50 nin karekökü.
-
50nin karekökü -
-
50, 25 kere 2 ile aynı şey.
-
Ve biraz evvel yaptıklarımızdan biliyoruz ki bu sadece üslü sayılar kanunlarının bir uzantısı ve o yüzden
-
25 kere 2 nin karekökü, 25 in karekökü kere
-
2 nin kareköküne eşit.
-
25 in karekökünü zaten biliyoruz -
-
5.
-
Demek ki bu 5 kere 2nin kareköküne eşit.
-
Şimdi, kendi kendinize, "Hey, Sal, bunu kolay bir şeymiş gibi gösteriyorsun,
-
ama 50 yi 25 ve 2 ye ayırman gerektiğini nerden biliyordun?"
-
Neden, "50, 5 ve 10 un kareköklerine eşit"
-
Ya da 50 köke eşit -- aslında 1 ve 50 yi düşünüyorum
-
50 nin başka hangi kökleri olduğunu bilmiyorum.
-
Her neyse, şimdi bunula ilgilenmeyeceğim.
-
25 ve 2 yi seçmemin sebebi --
-
50 nin en büyük tam kare olan çarpanını istiyordum.
-
ve o 25.
-
5 ve 10 kullansaydım pek bir yere varamazdım çünkü
-
5 de 10da tam kare değiller
-
ve 1 ve 50 ile de aynı durum.
-
Yani,
-
sayının çarpanlarını düşünüp
-
en büyük tam kare olanlarını bulmaya çalışın.
-
Ve tam bir sistemi yok.
-
Sadece tam kareleri tanımayı öğrenmeniz lazım.
-
Ve onlara alışacaksınız.
-
Örneğin 1, 4, 9, 25, 16, 25, 36, 49, 64 vesaire
-
Ve belki bu modülü yaparak onları daha kolayca tanımaya başlayabilirsiniz.
-
Ama eğer bu sayılardan herhangi biri kök içindeki sayılardan birinin çarpanıysa,
-
önce o sayılar basitleştirmek isteyebilirsiniz.
-
Ve ondan sonra kök içinden çıkarabilrsiniz
-
Tıpkı, bu sorudaki gibi.
-
Bir kaç tane daha yapalım.
-
7 kere 27 nin kökü kaçtır.
-
Ve yanına 7 yazdığım zaman
-
kök 27 kere 7 demek oluyor.
-
27 nin diğer çarpanlarını düşünelim,
-
ve eğer hiçbirinin tam kare olup olmadığına bakalım.
-
3, 27 in bir çarpanı, ama tam kare değil.
-
9 öyle.
-
Yani
-
bu 7 kere 9 kere 3 ün kökü
-
Ve şimdi, öğrendiğimiz kurallara dayanarak
-
bu 7 kere 9 un kökü
-
kere 3ün köküyle aynı şeyi.
-
Bu da 7 kere 3 kere karekök 3 e eşit
-
çünkü 9 un karekökü 3.
-
Yani, 21 kere karekök 3.
-
Bitti.
-
Haydi bir tane daha yapalım.
-
9 kere karekök 18 kaç eder.
-
18 in çarpanları neler?
-
6 ve 3 var.
-
1 ve 18.
-
Bunların hiçbiri tam kare değil.
-
Ama 2 ve 9 da var
-
ve 9 tam kare.
-
O zaman onu kullanalaım
-
Bu 9 kere 9kere2 nin kareköküne eşit
-
Ki bu da 9 kere karekök 2 -
-
evet o 2 - kere karekök 9.
-
Ki bu da 9 kere karekök 2 kere 3 e eşittir
-
Bu 9un karekökü.
-
Sonuç 27 kere karekök 2 ye eşit.
-
Bitti.
-
Umarım bu soruların nasıl çözüldüğünü anlamaya başlamışsınızdır.
-
Bir tane daha yapalım.
-
4 kere 25 in karekökü kaç?
-
25 tam kare.
-
Bu soru o kadar kolay ki hileli soru diyebiliriz.
-
25 tam kare,
-
karekökü de 5, yani bu 4 kere 5 e eşit
-
yani 20.
-
25 in karekökü 5.
-
Bir tane daha yapalım.
-
3 kere 29 un karekökü kaçtır?
-
29 un sadece iki çarpanı var -
-
o bir asal sayı
-
Çarpanları sadece 1 ve 29.
-
Ve o sayılardan hiç biri tam kare değiller.
-
Yani bunu daha fazla basitleştiremeyiz.
-
Demek ki bu en basit halinde.
-
Bir-iki tane daha yapalım.
-
7 kere 320 nin kökü?
-
320 hakkında düşünelim.
-
Aslında bu kadar büyük sayılarlayken adım adım gidebiliriz.
-
Buna bakıp çarpanı 4 -
-
aslında 16 daha iyi olur çünkü 16, 32 nin bir çarpanı.
-
Yani onu deneyelim.
-
Bu 7 kere 16 kere 20nin kareköküne eşit.
-
Bu da 7 kere 16 nın karekökü kere
-
20nin kareköküne eşit.
-
7 kree 16 nın karekökü.
-
16 nın karekökü 4.
-
7 kere 4 28e eşit.
-
Yani 28 kere 20 nin kökü.
-
Bitti mi?
-
Aslında 20yi biraz daha basitleştirebilirim
-
çünkü 20 4kere 5 e eşit.
-
Yani buna 28 kere karekök 4 kere karekök 5 diyebilirim
-
4 ün karekökü 2 olduğu için 2 dışarı çıkar
-
ve 56 kere karekök 5 i elde etmiş oluruz.
-
Umarım bu size mantıklı gelmiştir.
-
ve burada kullandığım teknik
-
çok önemli.
-
320 ye ilk baktığımda
-
320nin en büyük tam kare çarpanının ne olduğunu bilmiyordum
-
ve aslında 64 müş.
-
Ama o sayıya bakarak "4 320yi bölüyor" diyip
-
4 ü de kullanabilirdim
-
- 4 kere 80 320ye eşit.
-
Ve o zaman 80 i basitleştirmem gerekirdi.
-
Bu durumda 32 yi gördüm ve (16 32nin bir çarpanı olduğu için)
-
16 yı kullandım.
-
28 i ise 16nın karekökünü dışarı çıkardıktan sonra
-
7 ile çarparak elde ettim.
-
Ama bu sefer içerdeki sayıya bakıp
-
"bu tamkare bir sayıya bölünebiliyormuş" dedim.
-
"Hala 4 e bölünüyor."
-
ve daha fazla basitleştirilemeyen bir sayıya ulaşana kadar 20 yi basitleştirdim.
-
Bu sayının asal sayı olmasına gerek yok.
-
Umarım, bu karekök basitleşitrme hakkında size iyi bir fikir veriyordur.
-
Aslında üslü sayıların kanunlarının bir uzantısı
-
ve bu modülde ilerledikçe size daha kolay gelecektir.
-
İyi eğlenceler!