< Return to Video

Köklü sayıları basitleştirmek

  • 0:01 - 0:04
    Köklü sayıları basitleştirme sunumuna hoş geldiniz.
  • 0:04 - 0:06
    Öncelikle bazı terimleri öğrenelim.
  • 0:06 - 0:11
    Herhalde köklü sayıların ne olduklarını merak ediyorsunuzdur. Ben de size açıklayacağım.
  • 0:11 - 0:13
    Kalemi doğru ayarlara getirmem gerek.
  • 0:13 - 0:15
    Bu bir köklü sayıdır.
  • 0:15 - 0:19
    Siz büyük ihtimalle bunu karekök işareti olarak biliyorsunuzdur.
  • 0:19 - 0:21
    Evet, terimleri öğrendiğimize göre,
  • 0:21 - 0:24
    köklü sayıları basitleştirmenin ne anlama geldiği hakkında konuşalım.
  • 0:24 - 0:26
    Bazı insanlar yapacağımız şeyin
  • 0:26 - 0:27
    işi daha karışık hale getireceğini söyleyecektir.
  • 0:27 - 0:29
    Ama bakalım.
  • 0:29 - 0:33
    Şunu siliyim.
  • 0:33 - 0:37
    Şimdi, size 36 nın karekökünü verseydim,
  • 0:37 - 0:38
    siz, "hey, bu kolaymış," derdiniz.
  • 0:38 - 0:40
    Bu 6 kere 6 ya eşir
  • 0:40 - 0:44
    ya da direkt olarak 36 nın kökü 6.
  • 0:44 - 0:51
    Eğer size 72 nin kökünün kaç olduğunu sorsaydım?
  • 0:51 - 0:55
    72 nin 2 kere 36 olduğunu biliyoruz, değil mi?
  • 0:55 - 0:56
    O zaman onu yazalım.
  • 0:56 - 1:04
    72 nin karekökü 36 kere 2 nin kareköküyle aynı şey.
  • 1:04 - 1:08
    Değil mi? Sadece 72 yi 36 kere 2 şeklinde yazdık.
  • 1:08 - 1:12
    Ve eğer hatırlıyorsanız,
  • 1:12 - 1:15
    karekök 1/2nci kuvvetle aynı şeydir.
  • 1:15 - 1:16
    O yüzden o şekilde yazalım.
  • 1:16 - 1:20
    Ve bunu böyle yazmamın sebebi sadece köklü sayıları basitleştirmenin gerçekten nasıl yapıldığını göstermek,
  • 1:20 - 1:23
    ve bu gerçekten o kadar yeni bir fikir değil.
  • 1:23 - 1:29
    Yani, bu 36 kere 2 nin 1/2 nci kuvvetiyle aynı şey.
  • 1:29 - 1:33
    Değil mi? Çünkü karekök 1/2 nci kuvvet ile aynı şey,
  • 1:33 - 1:37
    ve üslü sayılar kurallarına göre iki sayıyı çarpıp
  • 1:37 - 1:40
    1/2nci kuvvetlerini aldığımızda,
  • 1:40 - 1:47
    aslında ikisinin de 1/2 nci kuvvetini alıp
  • 1:47 - 1:50
    çarpmakla aynı şeyi yapıyoruz. Değil mi?
  • 1:50 - 1:58
    Burda gördüğünüz şey, 36 kere 2 nin kareköküyle aynı şey.
  • 1:58 - 2:01
    Biz de 36 nın karekökünü zaten biliyoruz, değil mi?
  • 2:01 - 2:02
    6.
  • 2:02 - 2:08
    Yani bu 6 kere 2nin kareköküne eşit.
  • 2:08 - 2:12
    Ve büyük ihtimalle bu köklü sayıyı neden
  • 2:12 - 2:14
    1/2nci kuvvete çevirdiğimi merak ediyorsunuz.
  • 2:14 - 2:17
    Bunun üslü sayılar kanunlarının bir uzantısı olduğunu göstermek için.
  • 2:17 - 2:19
    Gerçekten o kadar yeni bir fikir değil.
  • 2:19 - 2:25
    Ama hakkıyla, bazen ikisinin aynı fikir oldukları o kadar belirgin olmuyor.
  • 2:25 - 2:26
    Sadece bunu göstermek istedim.
  • 2:26 - 2:28
    Hadi başka bir soru çözelim.
  • 2:28 - 2:33
    Bana göre, soruları çözdükçe bunlar gitgide daha kolay gelecekler.
  • 2:33 - 2:38
    50 nin karekökü.
  • 2:38 - 2:40
    50nin karekökü -
  • 2:40 - 2:47
    50, 25 kere 2 ile aynı şey.
  • 2:47 - 2:52
    Ve biraz evvel yaptıklarımızdan biliyoruz ki bu sadece üslü sayılar kanunlarının bir uzantısı ve o yüzden
  • 2:52 - 2:58
    25 kere 2 nin karekökü, 25 in karekökü kere
  • 2:58 - 3:01
    2 nin kareköküne eşit.
  • 3:01 - 3:03
    25 in karekökünü zaten biliyoruz -
  • 3:03 - 3:03
    5.
  • 3:03 - 3:10
    Demek ki bu 5 kere 2nin kareköküne eşit.
  • 3:10 - 3:14
    Şimdi, kendi kendinize, "Hey, Sal, bunu kolay bir şeymiş gibi gösteriyorsun,
  • 3:14 - 3:18
    ama 50 yi 25 ve 2 ye ayırman gerektiğini nerden biliyordun?"
  • 3:18 - 3:23
    Neden, "50, 5 ve 10 un kareköklerine eşit"
  • 3:23 - 3:29
    Ya da 50 köke eşit -- aslında 1 ve 50 yi düşünüyorum
  • 3:29 - 3:31
    50 nin başka hangi kökleri olduğunu bilmiyorum.
  • 3:31 - 3:33
    Her neyse, şimdi bunula ilgilenmeyeceğim.
  • 3:33 - 3:37
    25 ve 2 yi seçmemin sebebi --
  • 3:37 - 3:41
    50 nin en büyük tam kare olan çarpanını istiyordum.
  • 3:41 - 3:43
    ve o 25.
  • 3:43 - 3:46
    5 ve 10 kullansaydım pek bir yere varamazdım çünkü
  • 3:46 - 3:48
    5 de 10da tam kare değiller
  • 3:48 - 3:51
    ve 1 ve 50 ile de aynı durum.
  • 3:51 - 3:52
    Yani,
  • 3:52 - 3:55
    sayının çarpanlarını düşünüp
  • 3:55 - 3:58
    en büyük tam kare olanlarını bulmaya çalışın.
  • 3:58 - 3:59
    Ve tam bir sistemi yok.
  • 3:59 - 4:02
    Sadece tam kareleri tanımayı öğrenmeniz lazım.
  • 4:02 - 4:04
    Ve onlara alışacaksınız.
  • 4:04 - 4:18
    Örneğin 1, 4, 9, 25, 16, 25, 36, 49, 64 vesaire
  • 4:18 - 4:21
    Ve belki bu modülü yaparak onları daha kolayca tanımaya başlayabilirsiniz.
  • 4:21 - 4:27
    Ama eğer bu sayılardan herhangi biri kök içindeki sayılardan birinin çarpanıysa,
  • 4:27 - 4:28
    önce o sayılar basitleştirmek isteyebilirsiniz.
  • 4:28 - 4:30
    Ve ondan sonra kök içinden çıkarabilrsiniz
  • 4:30 - 4:33
    Tıpkı, bu sorudaki gibi.
  • 4:33 - 4:38
    Bir kaç tane daha yapalım.
  • 4:38 - 4:43
    7 kere 27 nin kökü kaçtır.
  • 4:43 - 4:45
    Ve yanına 7 yazdığım zaman
  • 4:45 - 4:48
    kök 27 kere 7 demek oluyor.
  • 4:48 - 4:50
    27 nin diğer çarpanlarını düşünelim,
  • 4:50 - 4:52
    ve eğer hiçbirinin tam kare olup olmadığına bakalım.
  • 4:52 - 4:57
    3, 27 in bir çarpanı, ama tam kare değil.
  • 4:57 - 4:58
    9 öyle.
  • 4:58 - 5:01
    Yani
  • 5:01 - 5:09
    bu 7 kere 9 kere 3 ün kökü
  • 5:09 - 5:11
    Ve şimdi, öğrendiğimiz kurallara dayanarak
  • 5:11 - 5:18
    bu 7 kere 9 un kökü
  • 5:18 - 5:21
    kere 3ün köküyle aynı şeyi.
  • 5:21 - 5:26
    Bu da 7 kere 3 kere karekök 3 e eşit
  • 5:26 - 5:29
    çünkü 9 un karekökü 3.
  • 5:29 - 5:35
    Yani, 21 kere karekök 3.
  • 5:35 - 5:36
    Bitti.
  • 5:36 - 5:38
    Haydi bir tane daha yapalım.
  • 5:38 - 5:46
    9 kere karekök 18 kaç eder.
  • 5:46 - 5:48
    18 in çarpanları neler?
  • 5:48 - 5:51
    6 ve 3 var.
  • 5:51 - 5:52
    1 ve 18.
  • 5:52 - 5:55
    Bunların hiçbiri tam kare değil.
  • 5:55 - 5:57
    Ama 2 ve 9 da var
  • 5:57 - 5:59
    ve 9 tam kare.
  • 5:59 - 6:00
    O zaman onu kullanalaım
  • 6:00 - 6:07
    Bu 9 kere 9kere2 nin kareköküne eşit
  • 6:07 - 6:12
    Ki bu da 9 kere karekök 2 -
  • 6:12 - 6:16
    evet o 2 - kere karekök 9.
  • 6:16 - 6:20
    Ki bu da 9 kere karekök 2 kere 3 e eşittir
  • 6:20 - 6:23
    Bu 9un karekökü.
  • 6:23 - 6:27
    Sonuç 27 kere karekök 2 ye eşit.
  • 6:27 - 6:28
    Bitti.
  • 6:28 - 6:30
    Umarım bu soruların nasıl çözüldüğünü anlamaya başlamışsınızdır.
  • 6:30 - 6:33
    Bir tane daha yapalım.
  • 6:33 - 6:40
    4 kere 25 in karekökü kaç?
  • 6:40 - 6:42
    25 tam kare.
  • 6:42 - 6:45
    Bu soru o kadar kolay ki hileli soru diyebiliriz.
  • 6:45 - 6:47
    25 tam kare,
  • 6:47 - 6:51
    karekökü de 5, yani bu 4 kere 5 e eşit
  • 6:51 - 6:53
    yani 20.
  • 6:53 - 6:57
    25 in karekökü 5.
  • 6:57 - 6:58
    Bir tane daha yapalım.
  • 6:58 - 7:05
    3 kere 29 un karekökü kaçtır?
  • 7:05 - 7:06
    29 un sadece iki çarpanı var -
  • 7:06 - 7:07
    o bir asal sayı
  • 7:07 - 7:09
    Çarpanları sadece 1 ve 29.
  • 7:09 - 7:12
    Ve o sayılardan hiç biri tam kare değiller.
  • 7:12 - 7:14
    Yani bunu daha fazla basitleştiremeyiz.
  • 7:14 - 7:19
    Demek ki bu en basit halinde.
  • 7:19 - 7:21
    Bir-iki tane daha yapalım.
  • 7:21 - 7:32
    7 kere 320 nin kökü?
  • 7:32 - 7:36
    320 hakkında düşünelim.
  • 7:36 - 7:40
    Aslında bu kadar büyük sayılarlayken adım adım gidebiliriz.
  • 7:40 - 7:43
    Buna bakıp çarpanı 4 -
  • 7:43 - 7:47
    aslında 16 daha iyi olur çünkü 16, 32 nin bir çarpanı.
  • 7:47 - 7:48
    Yani onu deneyelim.
  • 7:48 - 7:58
    Bu 7 kere 16 kere 20nin kareköküne eşit.
  • 7:58 - 8:04
    Bu da 7 kere 16 nın karekökü kere
  • 8:04 - 8:07
    20nin kareköküne eşit.
  • 8:07 - 8:09
    7 kree 16 nın karekökü.
  • 8:09 - 8:10
    16 nın karekökü 4.
  • 8:10 - 8:12
    7 kere 4 28e eşit.
  • 8:12 - 8:17
    Yani 28 kere 20 nin kökü.
  • 8:17 - 8:19
    Bitti mi?
  • 8:19 - 8:22
    Aslında 20yi biraz daha basitleştirebilirim
  • 8:22 - 8:25
    çünkü 20 4kere 5 e eşit.
  • 8:25 - 8:34
    Yani buna 28 kere karekök 4 kere karekök 5 diyebilirim
  • 8:34 - 8:38
    4 ün karekökü 2 olduğu için 2 dışarı çıkar
  • 8:38 - 8:44
    ve 56 kere karekök 5 i elde etmiş oluruz.
  • 8:44 - 8:44
    Umarım bu size mantıklı gelmiştir.
  • 8:44 - 8:46
    ve burada kullandığım teknik
  • 8:46 - 8:47
    çok önemli.
  • 8:47 - 8:49
    320 ye ilk baktığımda
  • 8:49 - 8:52
    320nin en büyük tam kare çarpanının ne olduğunu bilmiyordum
  • 8:52 - 8:54
    ve aslında 64 müş.
  • 8:54 - 8:58
    Ama o sayıya bakarak "4 320yi bölüyor" diyip
  • 8:58 - 9:00
    4 ü de kullanabilirdim
  • 9:00 - 9:02
    - 4 kere 80 320ye eşit.
  • 9:02 - 9:03
    Ve o zaman 80 i basitleştirmem gerekirdi.
  • 9:03 - 9:06
    Bu durumda 32 yi gördüm ve (16 32nin bir çarpanı olduğu için)
  • 9:06 - 9:09
    16 yı kullandım.
  • 9:09 - 9:12
    28 i ise 16nın karekökünü dışarı çıkardıktan sonra
  • 9:12 - 9:13
    7 ile çarparak elde ettim.
  • 9:13 - 9:15
    Ama bu sefer içerdeki sayıya bakıp
  • 9:15 - 9:17
    "bu tamkare bir sayıya bölünebiliyormuş" dedim.
  • 9:17 - 9:20
    "Hala 4 e bölünüyor."
  • 9:20 - 9:28
    ve daha fazla basitleştirilemeyen bir sayıya ulaşana kadar 20 yi basitleştirdim.
  • 9:28 - 9:30
    Bu sayının asal sayı olmasına gerek yok.
  • 9:30 - 9:34
    Umarım, bu karekök basitleşitrme hakkında size iyi bir fikir veriyordur.
  • 9:34 - 9:38
    Aslında üslü sayıların kanunlarının bir uzantısı
  • 9:38 - 9:42
    ve bu modülde ilerledikçe size daha kolay gelecektir.
  • 9:42 - 9:43
    İyi eğlenceler!
Title:
Köklü sayıları basitleştirmek
Description:

Üslü sayıların kanunlarını kullanarak köklü sayıları basitleştirmek

more » « less
Video Language:
English
Duration:
09:43
yoni.b.pinto added a translation

Turkish subtitles

Revisions