[subtitled] Part 1: Stephen Fry The Secret Life Of The Manic Depressive

Elf jaar geleden speelde ik

in een nieuw stuk in dit theater
in the West End

al na drie uitvoeringen
liep ik weg

De volgende morgen vroeg ging ik
van mijn flat naar deze steeg

ging de garage in, stopte de kieren dicht

met een dekbed dat ik had meegenomen

en stapte in mijn auto

Ik zat daar zo'n 2 uur, geloof ik
met m'n hand op de contactsleutel

Het was een zelfmoordpoging
Geen roep om hulp of zo

Ik reed naar de zuidkust
en nam een veerboot naar Europa

Ik wist
dat ik niet thuis kon zijn

niet in London, niet in Engeland

Ik dacht echt, dat ik nooit
meer naar Engeland zou terugkeren

Vluchteling Stephen Fry verbrak de stilte
rond de marteling die hij doorstond

ledereen denkt, dat ik zelfmoord heb
gepleegd. Dat is nog het ergste

Na een week kwam ik stiekem
terug naar Engeland. Naar dit ziekenhuis

waar een dokter zei dat ik bipolair was
Ik had er nog nooit van gehoord

Op mijn 37ste kreeg ik een diagnose,

die mijn enorme pieken en dalen
verklaarde

die ik al mijn hele leven meemaakte

Ik heb zeker extremen in stemmingen,
groter dan bij iedereen die ik ken

De psychiater adviseerde een
lange rustpauze

Ik ging naar Amerika

Ik ging maanden naar een therapeut
en liep dit strand op en neer

Mijn hoofd zat vol vragen

Ben ik gek?
Hoe kom ik eraan?

Was het te voorkomen?
Kan ik genezen?

Toen begreep ik hoe ernstig het is om
bipolair of manisch depressief te zijn

4 miljoen mensen in
Groot Brittannië hebben het

Veel van de zwaarst zieken doden
zichzelf uiteindelijk.

Ik besloot om open kaart te spelen over
mijn psychische aandoening

Want dat is het
een psychische aandoening

Ik wilde met mensen praten
die het hebben

hoe ze erachter kwamen en hoe
het hun leven beheerst

Ik wilde antwoorden op vragen die
mij het meest bezighielden

Klopte mijn diagnose?
Werd ik beter of slechter?

Laten we beginnen met een opmerking
van een Hollywood producer

Je hoeft geen homo of jood te zijn om
het hier te maken. alleen maar bipolair

Hij bedoelde natuurlijk
Groter dan het leven zelf

razend energiek
oneindig creatief

Manische types doen het goed in Hollywood,
overal in showbusiness trouwens

Euforische hoogten en peilloze diepten
horen erbij

zonder het bijbehorende stigma

Sinds mijn diagnose
heb ik gewoon doorgewerkt

en wegen gevonden om er mee om te gaan

Maar ik heb mijn aandoening
ook verzwegen

Nu wil ik openkaart spelen
het stigma bestrijden

en een zuiver beeld geven
van een psychische aandoening

waar de meeste mensen
weinig of niets van weten

We bezoeken mijn vriendin
Carrie Fischer

beter bekend als Prinses Leia
in de Star Wars films

Ze zit op de grens van krankzinnigheid.

Net niet gek genoeg om opgenomen te worden

maar niet 'normaal' genoeg om een
gewoon leven te kunnen leiden

Draven met een enorme snelheid
is beter dan welke drug dan ook

God zorgt dat er een
parkeerplaats voor je is

Er worden speciaal voor jou liedjes
op de radio gedraaid

Je bent zo enthousiast over iedereen en

iedereen is zeker zo enthousiast over jou

Kom op, ik heb een geweldig idee
Ik heb een ongelofelijk idee

Laten we naar India gaan

Dan ga je wel heel erg snel
Je bent sneller dan iedereen om je heen

Het is niet leuk
Je hangt veel te lang aan de telefoon

Je krijgt geen slaap

Niets gaat snel genoeg
Kom op, volg mij, kom op nou

En zelfs als het niet zo is, dat je meer
getalenteerd bent als je manisch bent,

je voelt dat het toch zo is

Ja, dat is de halve strijd

Vlammende speeches aan de wereld
Ik heb zoveel te zeggen

Ik heb nieuws uit de ruimte

Ik bleef 6 dagen wakker
Ik verloor echt mijn verstand

Een vriendin zei: Weet je dokter wel,
dat jij je zo gedraagt?

We kregen ruzie

Ik huilde 4 uur
en kon niet stoppen

Ik wist, dat daar iets mis mee was

Ik belde de dokter
ging er heen

We praatten, lachten
Ik draaide in de stoelen

De dokter zei...

Dat is bipolair
Dat is manisch depressief

Carrie leefde al jaren met dat soort
extreme stemmingen en gevoelens

voordat de diagnose werd gesteld

Ze is er erg aan toe.

Het is geen accessoire van
muziek- of filmsterren

Het is een echte psychische aandoening

waar ze elke dag van haar leven
mee om moet gaan

Ze heeft nu medicatie

Moet je je voorstellen hoe ze zou zijn
als ze die niet zou hebben

Een medicus vertelde me
dat bij de helft van de

manisch depressieven niet
eens een diagnose wordt gesteld

Het beangstigd me, dat er mensen met
dezelfde symptomen als Carrie rondlopen

die niet weten wat ze mankeren

ik heb gehoord, dat het een ziekte is
die vrij moeilijk is vast te stellen

Ik heb de diagnose bipolair en
dat is een psychische aandoening

dus op een hersenscan zou je tekenen
moeten kunnen zien van wat ik mankeer

Een onderzoek wordt gedaan in het
Maudsly ziekenhuis in zuid Londen

waarbij gezonde hersenen worden vergeleken
met bipolaire zoals die van mij

Hier het begin van de hersenen
- O jeetje.

Ik grijp de voorkant van
de neus en scroll terug

Dat is mijn gezicht. Daar zijn je mollige
wangen. - Mijn mollige wangetjes

Door naar zo'n plakje
van hersenen te kijken

kan je toch niet zien of
iemand bipolair is, of wel?

Wat bipolariteit betreft. Het bekijken
van de scan van een enkel persoon

levert op dit moment nog niet voldoende
gegevens voor een diagnose op

Ziet u iets aan mijn hersenen, waardoor
u denkt dat ik bipolair ben of zoiets?

Nee. Daar is een heel kort
antwoord voor

Er is dus geen scan, waarmee bipolaire
stoornis kan worden aangetoond

maar ik heb gehoord
van een bipolair gen

Om meer te weten te komen laat ik
mijn DNA testen als onderdeel

van 's werelds grootste onderzoek naar

de bipolaire stoornis
aan de universiteit van Cardiff

Ze hebben 2000 deelnemers en nu dus 2001
Krijg ik nu een lolly?

Dan is dit uw DNA
Mijn DNA, dank u wel

Wat mooi, ik wist het
prachtig, toch?

Waar nu heen?
- We gaan naar de Sequenom

Dat moet wel goed zijn alleen de naam al
Welkom bij de Sequenom, Mr Bond

Als je bipolaire mensen vergelijkt
met mensen die het niet hebben

zie je eigenlijk geen
globale verschillen

Jammer genoeg roept de pers
'Het bipolaire gen' of zoiets

Dat is helemaal niet waar. Er zijn vele
genen betrokken bij bipolariteit

Er is dus nog geen eenduidige test
die aantoont dat iemand bipolair is

Hoe gaat het dan wel?

Hoe ging dat jaren geleden bij mij?

Een psychiater stelde allerlei vragen
over mijn gedrag en gevoelens

Hier in Cardiff doet Nick hetzelfde,
maar hij gebruikt 200 vragen

die een beeld opbouwen over iemands
levensloop met manische depressiviteit

We ontwikkelden een schaal, waarop ik je
kan scoren op basis van jouw informatie

Denk eens terug aan perioden
waarvan je denkt

dat ze buitengewoon waren,
problemen veroorzaakten

of dat je vond dat je wellicht
behandeling nodig had

De eerste keer dat ik onder behandeling
had gemoeten was toen ik 14 was

Terugkijkend vertoonde ik toen
voor het eerst symptomen

Het probleem was dat het voor iedereen
doorging voor slecht gedrag

Ik werd bijna van de 'prepschool' gestuurd
Hier werd ik wel weggestuurd

Heel vreemd om terug te keren naar
de plek waar je zo intens leefde

constant prikkelbaar of manisch
zoals ik het nu zou noemen

Ik spijbelde. Ik was zo vaak
alleen. Zwierf rond

Over de daken

Ik geloof, dat ik over de daken
rondkroop voor de mix van risico

en macht over de mensen beneden

Mijn gedrag maakte mij
eigenlijk onverdraagzaam

een opschepper, grote bek,
onhandelbaar, storend

Slank, ik ben nooit echt de mooiste
geweest, maar eens was ik slank

Het weerzien van de huismeester en
zijn vrouw roepen herinnering op aan

de voorbije misdaden zoals met toestemming
naar Londen gaan en niet terugkomen

We gingen naar de film
Gewoon naar de bios

Eentje was 'The Clockwork Orange'

Klopt ja

Je vader dacht, van alle films
die hij gezien zou kunnen hebben

Ik werd er door gegrepen en verteerd

Je had gewoon terug moeten komen
Op tijd terug moeten zijn

Ik had de politie gevraagd
naar je uit te kijken

Echt waar?
Dat heb ik me nooit gerealiseerd.

Stephen was een probleemgeval

Dit is een brief van Gerald Holme
- Die psychiater

Hij stelt verschillende dingen voor
Adolescente depressie

eerder een milde depressie
dan gewoon ongelukkig

Vertoond kinderachtig gedrag

Mr Fry, jouw vader, heeft gezegd dat
door Londense artsen is geopperd

dat wellicht een hersenbeschadiging
de oorzaak van zijn gedrag is

Mijn God

Van drugs gebruik en/of zedendelicten
is ons niets gebleken

En dan het walgelijke gedoe, dat stelen

Het hield me zo in de greep

Je had het geld helemaal niet nodig
Je hoefde niet te stelen.

Zo vreemd

U wist dus niet dat ik het was
- Nee, ik verdacht jou helemaal niet

Er werd een val gezet in
'Huismoeders' kamer

Dat was U. U zat verscholen in haar kamer
- Ik zat in haar badkamer

Het was naar om jou daar zo te zien

Ik zat in een vreemde emotionele strijd

Dingen stelen
die ik niet eens wilde hebben

Geld stelen?
Dat geld wilde ik wel, denk ik

Schaamde ik me als ik gestolen had?
Ik denk het wel

Maar..

het heeft iets bijzonders
om in een kamer te zijn

waar je niet hoort te zijn
op zoek te gaan naar spullen

net als in de film als de held inbreekt
Heel spannend, je hart zit in je keel

echt heel spannend

Ik sport niet en doe niets anders
waar je een adrenalinestoot van krijgt

maar misschien is dat het wel geweest

of het nu onderdeel was van
een afwijking weet ik niet

maar het was erg genoeg om
naar een psychiater te gaan

niet dat dit tot de diagnose
manisch depressief leidde

waarschijnlijk omdat
de schoolleiding, mijn ouders

en om eerlijk te zijn ook ik
het zagen als slecht gedrag

Ik werd dus van school gestuurd
en ging door met stelen

Ik stal een creditcard uit de jas
van een vriend van mijn ouders.

Dit leidde de volgende manische
episode in

Ik gaf het geld op een
grandioze manier uit

Ik was ongeveer 17 en ik schuimde
Londen af met die gestolen creditcard

Ik was een geweldig nieuwe
versie van mezelf

Ik kocht belachelijke pakken
met opgesteven boorden

en zijden stropdassen
zoals in de 20-er jaren

We gingen naar het Savoy en The Ritz
en dronken cocktails

Dat het fout was kwam niet in me op

Wanneer je in de ban bent
van een manische fantasie

snap je niet dat anderen bestaan.

Je bent het middelpunt
van je eigen heelal

Ik wilde gewoon daar zijn
Daar zit Stephen Fry

En die witte jassen
zo toepasselijk

Net broeders in een geweldig
psychiatrisch ziekenhuis

Natuurlijk hield het geen stand

Na maanden het land doorkruist te hebben
met mijn gestolen credit card

werd ik gearresteerd en naar
de Pucklechurch gevangenis gestuurd

In mijn tijd was dit een lange smalle
steriele gang met celdeuren.

Het is nu zo anders

De laatste 10 jaar van mijn leven had ik
doorgebracht op kostscholen en zo

Dit stelde voor mij niets voor

Alleen de namen waren anders
Schoolmeester werd Bewaarder

Het enige, dat mijn maag omkeerde
was het eerste bezoek van mijn moeder

Ik was gek op het oplossen van
cryptogrammen.

De hele tijd dat ik vastzat knipte ze de
cryptogrammen uit de Times

Een uiting van liefde en steun naar mij
die naar mijn keel vloog

Hoe vaak heb je een dergelijke
episode in je leven gehad?

Ik denk zo'n 4 of 5 van die extreme

Als ik naar mijn verleden kijk, denk ik

dat er ongeveer elke vijf jaar
zo'n zware storm opsteekt

Ik weet het niet zeker
maar zo gaat het vaak

Wanneer heb je voor de eerste
keer een depressie gehad?

Ik denk

zo'n 6 maanden voor die manische ervaring

Als je zo depressief bent wat voor
gevoel van eigenwaarde had je dan?

Absoluut NUL

Opstaan van de bank om naar de koelkast
te gaan, is een ongelofelijke opgave

Alles gebeurt, omdat je een kut bent

omdat ik een ongelofelijke klootzak ben
omdat ik een lul ben

Soms heb je een Tourettes beeld vanzelf

Je denkt steeds aan de dood.
Zonder dat je suïcidaal bent

ben je je constant bewust van de dood
en hoe welkom die zou zijn

Dat is het moment dat ik
probeerde mezelf te doden

Je was toen 17

Je gebruikte pillen

Ja, ik nam zoveel mogelijk verschillende

om het zo giftig mogelijk te maken.

Jammer genoeg ging ik er ook
door overgeven.

Ik weet zeker dat het een zelfmoordpoging
was en geen roep om hulp

Hoeveel van die depressies heb je
grofweg gehad?

Ik zou zeggen vijf of zes

Ik denk dat Nick Craddock een beeld begint
te krijgen, maar ik ook

Als ik al dat extreme gedrag optel

begin ik me zorgen te maken
over mijn uiteindelijke score

Wat me dwars zit, is de vraag of een
hoop van de pijnlijke momenten

voorkomen hadden kunnen worden
als het eerder was vastgesteld?

Bij ons omstreden, maar in Amerika

zijn psychiaters bereid
kinderen te diagnosticeren

Hierdoor weet Suzy Jensen, die
buiten San Fransisco woont, al 5 jaar

dat haar beide tiener jongens
manisch depressief zijn

Bestaat er iets van:
Je weet dat je kind bipolair is als...

Je weet dat je kind bipolair is als hij
in razernij door een glazen ruit trapt

nadat hij al drie uur aan het razen is
en je niet eens meer weet waarom

en gevaarlijk en risicovol gedrag

We hadden een puntdak en hij liep
over de nok met z'n ogen dicht

Je weet dat je kind bipolair is
wanneer het gedrag zo extreem is

dat je een neuropsychologisch
onderzoek laat doen.

Toen ik terugging voor de resultaten
werd ik al opgewacht door de psychiater

Hij zei, dat hij nog nooit zo ongerust
was geweest over onderzoeksresultaten

Vervolgens vertelde hij een verhaal,
dat Ian hem had verteld.

Hij liep op blote voeten door een kamer

en kreeg een vreemd gevoel
onder zijn voeten.

Toen hij naar beneden keek
zag hij, dat hij over

mijn in stukken gescheurde over
de vloer verspreide lichaam, draafde.

Dat wil je eigenlijk niet horen
Hoe oud is hij nu? - Zes

Zes jaar oud?.

Vind je je manie soms leuk
of is het een belasting?

Nee, ik vind het niet leuk

Als je eens een keer wat doet
Iets slechts. Je gooit wat of...

In een slechte bui of een gevecht?

Ja, ben jij het dan die dat doet?

Denk je dat het recht hebt om het te doen

en rest dat van de wereld niet deugd?
- Ja, dat is zo

De diagnose is gesteld op z'n 11de
en nu is hij 16

Op die leeftijd was ik
al van school gestuurd

Luisteren naar hem herinnert mij
aan mijn eigen houding

Het is een drang
het bevredigt een behoefte

die hij kennelijk heeft
Je kan het zien

Ja, het is een drang, een behoefte
iets dat gebeurt

Ian's broer Todd is dertien en kreeg
de diagnose toe hij 8 was

Zijn gedrag geeft problemen, zelfs op de
speciale school waar ze op zitten

Terwijl ik bij haar ben, wordt ze
naar school geroepen

Normaal ben ik hier om half drie
maar ik werd gebeld

dat Todd een moeilijke
ochtend heeft gehad

en hij een stoel naar iemand van het
personeel heeft gegooid en hem geslagen

Was er een reden of was je gewoon boos?

Ik wilde eigenlijk een ommetje maken omdat

ik opgefokt en boos was
maar dat mocht niet van hen

Toen werd ik boos - gefrustreerd - ja
en smeet ik die stoel naar die man

Ik was acht of negen. We hadden een
verpleegster op mijn school

Ik zat mijn veters te strikken en zij zei
dat ik dubbele veters moest gebruiken.

Ik wist niet wat dat waren.

Ik sloeg haar echt
recht in haar gezicht.

Ik had dat nog nooit meegemaakt
die enorme woede en het was zo stom,

want zij vertelde me alleen maar
hoe ik mijn veters moest strikken

Na zo'n klap, zeker na een zware
stort hij in elkaar, zoals nu

Ik weet dat hij drie dagen is geschorst

De school van Todd ziet dit als slecht
gedrag, maar ik voel met hem mee

Ik herken de woede, de greep van krachtige
gevoelens en schaamte achteraf.

Todd en Ian verschillen
van mij op een belangrijk punt

op dezelfde leeftijd
zij weten dat ze ziek zijn

Ik weet van Britse psychiaters, dat zij
tegen het labellen van kinderen zijn.

In Groot Brittannië is de grens 19 jaar.

Daarom wilde ik degene spreken, die de
diagnose van Ian en Todd heeft gesteld.

Kiki Chang is de juiste man
om mee te praten.

Buiten dat hij een onderzoeksproject
leidt aan de Stanford Universiteit

heeft hij ook een 2 jarig zoontje

Sommige collega's zouden al op
die leeftijd diagnoses stellen

Voor 2 of 3 jaar oud is het normaal geen
controle over je stemmingen te hebben

woedeaanvallen, dan weer huilen,
dan weer lachen

Ik heb collega's die beweren, dat
ze het al in 3 jarigen kunnen zien

Ik heb kinderen van vierenhalf gezien die
voldoen aan de bipolaire stoornis criteria

Ernstige stemmingswisselingen
risicovol gedrag

ze functioneren en ontwikkelen
zich niet goed

en verliezen veel tijd in
hun normale ontwikkeling

ledereen herinnert zich de opkomst van
ADHD in de 80-er en 90-er jaren

De cynici zullen zeggen
dat dit weer een etiket is

om op een slecht kind te plakken

Ik zou daar voorzichtig mee zijn

Ik denk niet, dat we
aan het overdiagnosticeren zijn

Door de diagnose te verruimen
bereik je meer mensen

en dat is goed want
dat kan leiden tot een

bipolaire diagnose, waarna ze weten
dat er iets aan de hand is

dat behandelbaar is
en niet hun schuld is

Ian, je medicijnen

Voor Kiki zijn diagnosen goed nieuws
Voor Ian en Todd medicatie

Ian liet me zien hoeveel hij
elke dag moet innemen

Welkom bij onze apotheek
We zijn er echt trots op

Je hebt Prozac, Pederol, Klonapin,
dat is een soort kalmeringsmiddel

Dat zorgt ervoor dat ik me gedraag
als ik het moeilijk heb

Dit is Ambien
- Dat is een slaappil, toch?

Concerta neem ik 's morgens.
Dat is een soort Ritalin

Het kost me bijna een uur per dag
om hun medicatie potjes te vullen

Dit alles om de scherpe kant van het
gedrag van een 16 jarige af te halen

Ik weet niet wat ik ervan moet vinden

Ik weet dat Britse psychiaters
zich zorgen maken

om de schade, die zware medicijnen aan
jonge hersenen kunnen toebrengen

Helemaal als men niet
100% zeker is van de diagnose

Als de medicijnen voorkomen, dat
Ian en Todd hun leven verwoesten

en dat van hun moeder, is dat
een goede oplossing

Zou ik de diagnose op mijn 16de
gehad willen hebben?

Ook wanneer dat betekende dat ik vanaf
dat moment medicatie moest nemen?

Ik vind dat ik in sommige opzichten door
mijn manische depressiviteit ben geholpen

Dat maakt het wat ingewikkeld
Zou ik succesvol zijn geweest zonder dat?

Zou u mij gekend hebben als ik niet door
die energie gedreven werd, creatief te zijn?

Ach stop, dank u wel
Wat aardig

Ik ben opgetogen, geëerd en laten we er
niet lullig over doen, rijkelijk beloond

Dit is een spannende tijd, omdat

je jezelf met opzet voor gek zet
voor de mensen die je bewondert

Stress is vaak de belangrijkste factor
die mensen een episode injaagt

Toen ik mijn diagnose kreeg zei de dokter,
dat ik niet zo hard moest werken

Ontspan en ontloop stressvolle situaties
Zoals te zien nam ik die raad serieus

Aangenaam zullen sommige mensen zeggen

De week ervoor had ik zeer schokkende
opwindende dromen, waarbij ik

uit de kleren ging

in mijn broek plaste op het toneel

Ik weet niet of stress mij naar een
manische of depressieve episode stuwt

Ik kan me geen periode herinneren,
dat ik geen last had van stress

Blij?

Blij, ha. 7 jaar, ijsjes, vakantie.
Dat was blij. Daarna niet meer

Stress ik kan niet zonder, maar
het is een gevaarlijk ding

Nog geen rampen. Het is heet werk

Ik kan verdomme niet wachten
tot het voorbij is

O God, daar gaan we weer

Ik ben opgetogen, geëerd en laten we er
niet lullig over doen, rijkelijk beloond

We kunnen er wel weer een jaar tegen

Ik functioneer, ondanks mijn
manische depressiviteit

en ik weet zeker dat het me helpt

Dat is het probleem met
het verbinden van stress

aan het starten van
manische depressiviteit

Mijn stress staat gelijk aan uw
huis tuin en keuken stress

De een gaat er mee om, de ander wordt gek

Ik ben hier in Cornwall om te zien

hoe manische depressiviteit
de carrière, het huwelijk

verwoestte en bijna het
leven kostte van een man

die eens Luitenant Commandeur was
op het Koninklijke jacht Brittannia

Aan de ene kant Prinses Margaret
dan Luitenant Commandeur Harvey daar

en Majesteit de Koningin daar

22 jaar geleden

Jij zat wel goed toen
O ja, ik zat goed

Vier jaar aan boord van het jacht leidde
tot een hoge functie bij de NAVO

Door de druk bij het werken
in een atoombunker

raakte Rod zo depressief, dat hij instortte

Mijn zelfvertrouwen sijpelde weg
en mijn eigenwaarde ook

kon niet slapen, een verschrikkelijk
gevoel, wanhoop

Uiteindelijk ontheven van actieve dienst

werd hij secretaris van
de Koninklijke Jachtclub

dat hield stand totdat Rod, toen manisch,
bij een prijsuitreiking,

de prijs aan de verkeerde persoon toekende

De echte winnaar accepteerde
de excuses van Rod niet

Aan het eind raakte ik de weg kwijt en
voor het gehele publiek schreeuwde

Pleur Op.
en liep de nacht in

Ik hallucineerde en zag de duivel

zwarte brandende kolen
de ogen van de duivel

dat zag ik, heel beangstigend

Ik dacht toen dat ik Jezus was

Ik zei dat tegen niemand
want dan kon ik Jezus niet zijn

Rod werd teruggehaald en opgenomen
in dit Psychiatrisch ziekenhuis in Plymouth

Hij was nu overmand door somberheid

Ik had pijn in mijn hoofd.
Ik was in de hel geweest

Het was de bedoeling
dat ik de hel zou ervaren

Ik moest ontsnappen uit het ziekenhuis

Ze lieten mij naar boven en dan
rechtsaf naar ergotherapie gaan

Zonder begeleiding

dus ging ik niet naar rechts

Ik bleef doorlopen
door de hoofdingang

naar de tweebaansweg

liep een stukje weg van de rotonde
zodat auto's snelheid konden maken

Ik wachtte tot er een vrachtauto
aankwam en stapte er voor

Ik had meervoudige breuken in beide benen

Ik moet mijn broek laten zakken
om het geheel te kunnen zien

Ik heb heel wat marineofficieren
zo gezien, maak je niet druk

Zo ben ik niet altijd, hoor

Oh jee, o mijn God
Dit is echt heel erg

Draai je eens om. Dit is typisch
bij een heel ernstig ongeluk

Dat was 10 jaar geleden. Rod zegt,
dat hij ankzij medicatie stabiel is

Maar elk voorjaar en herfst voelt
hij de manie zich ontwikkelen.

Ondanks alle ervaringen is hij terughoudend
bij het nemen van medicatie

Ik geloof, dat er nog een wereld bestaat

parallel aan de "normale"
volgens mij saaie wereld bestaat

Wanneer ik manisch psychotisch
ben gaat het doek gaat open

en dan betreed ik de parallelle wereld
en zie ik alles totaal anders

Ik ga naar cafés en zie daar engelen
ik weet dat zij mij kennen en ik ken hen

We hebben een speciale band op
basis van de kennis die we delen

Vind je het naar,
dat je bent geboren met deze

bipolaire persoonlijkheidsstoornis of
manische depressiviteit?

Makkelijke vraag, makkelijk antwoord
Nee, geen moment

Wanneer je met engelen hebt gewandeld

dan is alle pijn en het lijden
het meer dan waard geweest

U zult blij zijn te horen
dat ik geen engelen

of de duivel zie
of dat ik denk dat ik Jezus ben

Maar ben ik het met Rod eens, dat we
onze manische episodes koesteren

Dat helpt echter de diagnose niet

wanneer we UP zijn
zijn we niet ziek. Ben je gek?

We zijn prima in orde.
wij hebben geen dokter nodig

Maar dat verhuld niet,
dat Rod zichzelf bijna doodde en

dat ook echt wilde, toen hij in de ban was
van die andere kant van zijn ziekte

De erfenis van een zelfmoord is voor de
nabestaanden altijd erg pijnlijk

maar als de oorzaak in manische depressie
ligt, komt angst daar nog bij

De angst dat het ook met een ander
familielid gaat gebeuren

want manische depressiviteit wordt
erfelijk overgedragen

Hierom ging ik in Cornwall
een andere vriend opzoeken

die sinds zijn 18de
met die gedachte leeft

Hij ontdekte, toen dat
zijn vader bipolair was

Hier ging je elke zomervakantie heen?

Ja, hier liggen heel wat
herinneringen als kind

Hier zaten we dan
op van die dekstoelen

en sloten limonade
dit is echt 'Famous Five'

Moet je nagaan elke
zomervakantie hier

Je komt hier nu met gemengde gevoelens

Ja, mijn vader heeft
hier zelfmoord gepleegd

Daar verderop, dus niet echt
de beste plaats voor mij

Het ergste is misschien, dat hij daarheen
ging met zijn zuster, jouw tante.

Hij sprong van de klif waar ze bij stond

Hij dook ervan af
Hij was niet aan het klooien of zo

Het ligt een beetje door elkaar

Kijken of er een behoorlijke foto
van hem is

Daar is ie
- Dat is je vader

Een gestoorde vader te hebben
roept schaamte op

Ik was 18 en wilde eigenlijk
het hele gedoe wegstoppen

Je wilt gewoon normaal zijn
op die leeftijd

Ik werd me er ziekelijk van bewust
en werd steeds depressiever

Ik kreeg paniekaanvallen

Mijn manier om er mee om te gaan was
te doen alsof het niet gebeurd was

Vlak na zijn dood ben ik twee jaar naar
Australië, Amerika en Mexico gegaan.

Ik liep er gewoon voor weg

Rick keerde terug en realiseerde
een geweldig succesverhaal

een paar kilometer van de plek
waar zijn vader zich doodde

maar hij bleef zich afvragen of hij
de ziekte van zijn vader had geërfd

Ik was altijd bang
dat ik net als hij zou zijn

Hij vond altijd dat ik erg veel op hem leek
en was daar heel ongerust over

Mijn vader had geen symptomen
totdat hij midden veertig was

Die leeftijd ben ik nu te boven, maar ik
denk nu ook aan mijn twee zoons.

Die zijn nu midden twintig, dus tijd genoeg

Heb je nu een Psychotherapeut?

Ja, die heb ik

En, helpt dat je?

Ja, dat geloof ik wel
het enige probleem met psychotherapie is

dat alles dat je als kind hebt meegemaakt
in je geheugen staat gegrift

Je vader en moeder
verkloten je echt, hoor

Wat onderzoek uitwijst is, dat
als je manisch depressief bent,

is er altijd in je familie iemand,
die het eerder had

Grootouder, tante of oom
of een van je ouders

vaak hebben ze niet eens
de diagnose gekregen

Blijkbaar is er geen waarschuwing,
maar er zal iemand zijn geweest

Uit het verhaal van Rick blijkt

dat als je vader het heeft
jij het niet perse hoeft te krijgen

De bezorgdheid bij bipolaire ouders blijft
'Geef ik het door?'

en voor bipolaire moeders hebben
de wetenschappers

nog een schokkende ontdekking gedaan

De zwangerschap en de bevalling zijn zeer
gevaarlijk voor de psychische gezondheid

van vrouwen die bipolair zijn

Toen ik je laatst sprak, gaf ik aan
dat volgens mij

de kans om weer ziek te worden
tijdens zwangerschap

of de in de tijd na de bevalling
erg hoog is

Je moet dan denken aan
zo'n 60 procent of hoger

Gaynor Thomas woont in Wales en zit in
hetzelfde onderzoek als ik

Zij wil weten of ze het risico durft
te nemen opnieuw zwanger te worden

wetende dat haar eerdere manische episode
tot ongewoon gedrag leidde

Ik had grootheidswaanzin

Dacht je dat je rijker was of uit een
beter nest kwam, een prinses of zo?

De mijne waren meer religieus

In een van die episodes dacht ik dat
ik een van Gods uitverkorenen was

Ik dacht dat ik mensen kon genezen
dat ik bijzondere gaven had

en een groep mensen moest samenbrengen
om de wereld te veranderen

Ik had een therapeute, die het opviel dat
mijn ideeën nogal vreemd waren en liet een

Ambulant GGZ team komen
dat mij thuis behandelde

Met medicatie?
- Ja, met medicatie

En toen de zwangerschap.
Voor de meeste mensen een geweldig iets

Je had een manische episode tijdens
je zwangerschap. Hoe ging dat?

De religieuze kant kwam naar
boven toen ik Thomas kreeg

Hij was niet een bijzondere baby
maar een HEEL bijzondere baby

Zoals de Messias
- Ja, bijna wel

ik was uitverkoren om hem te baren en
samen gingen we de wereld veranderen

Zo'n kleine stap en bij jou zo'n enorme
Pijnlijk, als je het op een feestje zegt

Ook de manier van zeggen

Mijn kind is het centrum van het universum

In het begin was het postnatale euforie,
maar al gauw werd het een postnatale manie

Ik kon niet slapen, was zo opgewonden.

Ik belde de psychiater en zei dat ik iemand
moest spreken, want het liep uit de hand

Gaynor werd een maand opgenomen
in een psychiatrisch ziekenhuis

De medicatie die ze in het ziekenhuis
kreeg kalmeerde haar

maar ze is bang dat alles weer gebeurt
als ze zwanger raakt

Ian Jones zegt dat Gaynor terecht bang is

Vrouwen men een bipolaire stoornis lopen

grote kans op een meer ernstige
ziekte episode

rond de bevalling en vaak in combinatie
met hallucinaties en wanen

Deze episoden kunnen de meest ernstige zijn
die we in de psychiatrie tegen komen

In de gehele psychiatrie?

De laatste twee onderzoeken naar
overlijden van moeders tonen aan

dat zelfmoord op dit moment
de belangrijkste oorzaak is

van overlijden rond de bevalling

Gaynor wil graag een broertje
of zusje voor Thomas,

maar de informatie van Ian Jones
valt moeilijk te negeren

Het zet me tot nadenken over
het nemen van een baby

Ik vind het jammer, dat ik
niet nog een kind kan nemen

Misschien moet ik in Thomas belang
accepteren, dat het risico te groot is

Je weet gewoon niet wat
er gebeuren zou. - Nee, precies

Ik vind de hakken van
z'n schoenen leuk

Dat manische depressiviteit het leven
van mensen totaal kan vernietigen

maakt het extra belangrijk
om het vroeg vast te kunnen stellen

maar meestal blijft het onopgemerkt

door de manier waarop lijders met de
stemmingswisselingen omgaan

en hun symptomen verbergen

Ik deed dat zo'n twintig jaar lang

Men noemt dit zelf medicatie of
zoals u het terecht zou noemen

het gebruiken van overmatige
hoeveelheden drank en drugs

Wodka en cocaïne in mijn geval

Cocaïne is een stimulerend middel
en alcohol een kalmerend

Vaak was ik zo manisch en
had ik zoveel energie

dat ik cocaïne nam
om me te kalmeren

Ik ga niet graag naar een feestje
zonder dat ik er zeker van ben dat

er een paar gram in mijn portefeuille zit

Ik vind het gênant een term als
zelfmedicatie te gebruiken

alsof ik me verontschuldig of de indruk
wek dat het een nobel doel dient

Op een of andere manier zorgt het
ervoor dat je niets meer voelt

Je bent niet meer depressief of manisch

je gaat gewoon. Je staat 'aan'

En dat deed ik gedurende mijn
succesvolle 80's en 90's

Vrienden zouden zeggen zware gebruiker,
niet manisch depressief

Zij zien de symptomen als oorzaak

Dat gebeurt heel vaak

Ik deed dat met iemand
met wie ik studeerde

bij het toneel en TV werkte
en een film mee maakte

De eerste keer dat het
de kop op stak was

tijdens het maken van de film
Peter's Friends

Ik had een geweldig gelukkige tijd.

Ik had werk en geld.
Mijn privé leven was goed

Er was werkelijk geen reden om zo
diep in de put te raken.

In zo'n sombere stemming

Ik dronk niet overmatig, ik nam geen
psychotrope middelen, legaal of verboden

Het dook zo maar op

Als je een reden hebt om zo down
te zijn dan is het duidelijk

Maar als er geen reden is, vraagt je af
Waarom voel ik me zo?

Als je op jezelf bent aangewezen kan
je proberen de cyclus van

stemmingswisselingen te stoppen
door zelfmedicatie

Gebruiken van alcohol en
drugs met name cocaïne

Bij mij was de depressie er voor
het middelenmisbruik

ledereen denkt dat depressie
een wanhopige stemming is

Maar er is ook Geagiteerde Depressie
Psychomotore Agitatie

waarbij je eindeloos ijsbeert,
je kan niet slapen, je bent prikkelbaar

Ik huurde een enorm pakhuis
aan de Theems.

Zat er in mijn eentje.
Ik maakte de post niet open

Ik nam de telefoon niet op.
Dat deed ik maanden en maanden

In deze poel van snelle
stemmingswisselingen en wanhoop, manie

drie volle horeca flessen wodka

om je in slaap te krijgen
omdat je al 3 dagen wakker bent

alleen bezig met huilen naar de maan
en je meubels in de Theems smijten

En dat is precies wat ik deed
- Echt waar?

Ja. ik smeet mijn elektrische
apparatuur in de Theems

Dat is een tijd geleden

en de rivierpolitie heen en weer varend
roepend door hun megafoon

'Tony, hou eens op met je
spullen in de Theems te kwakken'

Daar heb je die Tony Slatterly, van de TV

Dat is gelukkig allemaal heel lang geleden
dat was een zwarte tijd

Ik heb hier een knop

en wanneer ik op die knop druk
verdwijnt alles dat met je

bipolariteit/cyclothymia te maken heeft,

dat je niet altijd alle geluk
heeft gebracht

en misschien wel een deel van jezelf is
Wil je dat ik op die knop druk?

Nee, Ik houd het

Op het moment ben ik stabiel
dus druk ik niet op de knop

maar ik wil wel de
mogelijkheid openhouden

ledereen die ik hierover gesproken heb
gaf hetzelfde antwoord

Dit zegt wel iets over
manische depressiviteit

Ondanks dat het moordenaar nummer 1 is
onder psychiatrische ziekten

willen degenen die eraan lijden het
toch niet kwijt als ze de kans kregen

Als ik eerlijk ben,
ik ook niet

Ik ontmoette een vrouw die
zeker op de knop zou drukken

Connie Perris woont in Birmingham
en is voorin de veertig

Haar symptomen zijn zo ernstig

dat zij haar leven verdeelt
in voor bipolariteit en erna

Een van de dingen is hier binnenkomen
en je wat paranoïde voelen

ledereen kijkt naar me.

Waarom kijk je naar mij?
Waarom legt hij mij af?

Zij volgt mij.

En dan
Hij kijkt vreemd naar me

Dan realiseer ik me, dat ik weer
paranoïde aan het worden ben

Hij kijkt vreemd naar mij,
omdat ik vreemd naar hem kijk

Vroeger was ze advocate,

Kapitein in het Britse Vrijwilligers Leger,

zwarte band Aikido

en actief in de gemeenschap

en nu lukt het Connie amper om
boodschappen te doen

wanneer ik heel depressief ben,
vertraag ik en vertraag ik

totdat ik het punt bereik, dat ik
helemaal tot stilstand kom

In mijn hoofd kan ik zien en horen

maar ik heb dan de kracht of
lust niet om door te lopen

Het is een beetje gênant als ik
zo in de winkel stil blijf staan

Voor we doorgaan wil ik even lopen
want ik begin behoorlijk te trillen

Natuurlijk, ga je gang

Het trillen wordt wat erger
- Loop maar wat om tot rust te komen

Dat is een aardige berg medicatie

Twee om te voorkomen, dat ik te ver
omhoog- of omlaag schiet

Eentje vertraagt de schommeling,
een voorkomt het doorschieten

Iets voor mijn schildklier, omdat
dat ook schommelingen vertraagd

Een slaappil en iets tegen
psychoses en paranoia

en dan nog mineralen tegen haaruitval
door de stemmingsstabilatoren

Jeetje, elke dag?
- Elke dag

en heb jij tijdens een depressie de meest
ernstige stap, zelfmoord, overwogen?

In een periode van 4 dagen

een overdosis genomen
voor een aanstormende trein gesprongen

ik heb een gat in mijn schedel geboord
met een elektrische boor

en mijn polsen doorgesneden

een gat in je hoofd boren met een
elektrische boor dat is heel extreem

ik was zo volslagen wanhopig
ik kon gewoon niet meer

Hoe zie jij de toekomst?

Die zie ik niet.
Ik leef van minuut tot minuut

Ik kan het nu niet zien. Ik zou het graag
willen, maar nu kan ik het niet

Ik verafschuw mijn manische depressiviteit

Ik zou het anders willen
maar zo voel ik het

Het harde feit is, dat van diegenen
met ernstige manische depressiviteit

en niet onder behandeling zijn,
de helft zich probeert te doden

en 20 procent daarin slaagt

Nadat ik Connie had leren kennen
wist ik, dat ik het geluk had

aan de milde kant van
de bipolaire schaal te zitten

Maar dat was 11 jaar geleden.

Ik ben benieuwd hoe de manier
waarop ik ermee omging

van invloed zal zijn op mijn score op
Prof Craddock's schaal voor Manie

Nul heeft iemand die geen enkel
verschijnsel van bipolaire stoornis heeft

Tussen 1 en 39 zit iemand, die alleen
subklinische manische episoden heeft

Tussen 40 en 59 zitten de mensen

die alleen Hypomane episoden hebben
Dat zijn mildere episoden

Boven 60 zijn de mensen die
volledige manies doormaken

Aan de hand van wat jij me hebt verteld,
kom je uit op ongeveer 70

Om eerlijk te zijn, vraag ik me af
of je grootheidswanen

hebt gehad tijdens die eerste episode

Als dat zo geweest is, zou je op
onze schaal boven de 80 uitkomen

Gelukkig verspil ik uw tijd niet

en ik hoop dat, mijn geentjes u wellicht
in uw onderzoek een beetje kunnen helpen

Dat verwachtte ik niet.
Het lijkt dus erger te worden

Vanzelfsprekend moet ik
behandeling gaan overwegen

Ik heb sinds mijn eerst diagnose
nooit medicatie gehad

Had dat gemoeten?

Ik denk dat ik mijn leven
drastisch moet omgooien

Nederlandse ondertiteling: BABL
Revisie: Hans van der Leer