WEBVTT 00:00:23.157 --> 00:00:26.122 Elf jaar geleden speelde ik 00:00:26.123 --> 00:00:28.915 in een nieuw stuk in dit theater in the West End 00:00:28.916 --> 00:00:33.426 al na drie uitvoeringen liep ik weg 00:00:40.009 --> 00:00:45.966 De volgende morgen vroeg ging ik van mijn flat naar deze steeg 00:00:45.967 --> 00:00:48.034 ging de garage in, stopte de kieren dicht 00:00:48.035 --> 00:00:50.047 met een dekbed dat ik had meegenomen 00:00:50.048 --> 00:00:52.968 en stapte in mijn auto 00:00:53.282 --> 00:01:00.993 Ik zat daar zo'n 2 uur, geloof ik met m'n hand op de contactsleutel 00:01:00.994 --> 00:01:07.464 Het was een zelfmoordpoging Geen roep om hulp of zo 00:01:07.651 --> 00:01:12.545 Ik reed naar de zuidkust en nam een veerboot naar Europa 00:01:12.546 --> 00:01:15.116 Ik wist dat ik niet thuis kon zijn 00:01:15.117 --> 00:01:19.087 niet in London, niet in Engeland 00:01:19.135 --> 00:01:23.961 Ik dacht echt, dat ik nooit meer naar Engeland zou terugkeren 00:01:23.962 --> 00:01:30.616 Vluchteling Stephen Fry verbrak de stilte rond de marteling die hij doorstond 00:01:30.617 --> 00:01:37.135 ledereen denkt, dat ik zelfmoord heb gepleegd. Dat is nog het ergste 00:01:37.136 --> 00:01:41.223 Na een week kwam ik stiekem terug naar Engeland. Naar dit ziekenhuis 00:01:41.224 --> 00:01:45.736 waar een dokter zei dat ik bipolair was Ik had er nog nooit van gehoord 00:01:45.737 --> 00:01:49.823 Op mijn 37ste kreeg ik een diagnose, 00:01:49.824 --> 00:01:53.840 die mijn enorme pieken en dalen verklaarde 00:01:53.841 --> 00:01:58.266 die ik al mijn hele leven meemaakte 00:01:58.842 --> 00:02:07.527 Ik heb zeker extremen in stemmingen, groter dan bij iedereen die ik ken 00:02:08.108 --> 00:02:12.050 De psychiater adviseerde een lange rustpauze 00:02:12.051 --> 00:02:13.953 Ik ging naar Amerika 00:02:13.954 --> 00:02:18.958 Ik ging maanden naar een therapeut en liep dit strand op en neer 00:02:18.959 --> 00:02:20.647 Mijn hoofd zat vol vragen 00:02:20.648 --> 00:02:23.886 Ben ik gek? Hoe kom ik eraan? 00:02:23.887 --> 00:02:27.693 Was het te voorkomen? Kan ik genezen? 00:02:27.694 --> 00:02:34.813 Toen begreep ik hoe ernstig het is om bipolair of manisch depressief te zijn 00:02:34.814 --> 00:02:37.591 4 miljoen mensen in Groot Brittannië hebben het 00:02:37.592 --> 00:02:44.002 Veel van de zwaarst zieken doden zichzelf uiteindelijk. 00:02:44.430 --> 00:02:48.060 Ik besloot om open kaart te spelen over mijn psychische aandoening 00:02:48.061 --> 00:02:51.195 Want dat is het een psychische aandoening 00:02:51.196 --> 00:02:52.815 Ik wilde met mensen praten die het hebben 00:02:52.816 --> 00:02:56.374 hoe ze erachter kwamen en hoe het hun leven beheerst 00:02:56.375 --> 00:03:00.284 Ik wilde antwoorden op vragen die mij het meest bezighielden 00:03:00.285 --> 00:03:06.100 Klopte mijn diagnose? Werd ik beter of slechter? 00:03:20.400 --> 00:03:23.649 Laten we beginnen met een opmerking van een Hollywood producer 00:03:23.650 --> 00:03:28.339 Je hoeft geen homo of jood te zijn om het hier te maken. alleen maar bipolair 00:03:28.340 --> 00:03:30.405 Hij bedoelde natuurlijk Groter dan het leven zelf 00:03:30.406 --> 00:03:33.918 razend energiek oneindig creatief 00:03:33.919 --> 00:03:37.770 Manische types doen het goed in Hollywood, overal in showbusiness trouwens 00:03:37.771 --> 00:03:41.825 Euforische hoogten en peilloze diepten horen erbij 00:03:41.826 --> 00:03:45.226 zonder het bijbehorende stigma 00:03:45.265 --> 00:03:47.834 Sinds mijn diagnose heb ik gewoon doorgewerkt 00:03:47.835 --> 00:03:49.902 en wegen gevonden om er mee om te gaan 00:03:49.903 --> 00:03:52.580 Maar ik heb mijn aandoening ook verzwegen 00:03:52.581 --> 00:03:55.120 Nu wil ik openkaart spelen het stigma bestrijden 00:03:55.121 --> 00:03:57.577 en een zuiver beeld geven van een psychische aandoening 00:03:57.578 --> 00:04:00.899 waar de meeste mensen weinig of niets van weten 00:04:00.900 --> 00:04:02.690 We bezoeken mijn vriendin Carrie Fischer 00:04:02.691 --> 00:04:05.409 beter bekend als Prinses Leia in de Star Wars films 00:04:05.410 --> 00:04:10.065 Ze zit op de grens van krankzinnigheid. 00:04:10.066 --> 00:04:13.096 Net niet gek genoeg om opgenomen te worden 00:04:13.097 --> 00:04:20.872 maar niet 'normaal' genoeg om een gewoon leven te kunnen leiden 00:04:28.648 --> 00:04:36.453 Draven met een enorme snelheid is beter dan welke drug dan ook 00:04:38.836 --> 00:04:44.305 God zorgt dat er een parkeerplaats voor je is 00:04:44.306 --> 00:04:48.777 Er worden speciaal voor jou liedjes op de radio gedraaid 00:04:48.778 --> 00:04:53.088 Je bent zo enthousiast over iedereen en 00:04:53.816 --> 00:04:56.721 iedereen is zeker zo enthousiast over jou 00:04:56.722 --> 00:05:02.246 Kom op, ik heb een geweldig idee Ik heb een ongelofelijk idee 00:05:02.247 --> 00:05:05.337 Laten we naar India gaan 00:05:05.591 --> 00:05:12.887 Dan ga je wel heel erg snel Je bent sneller dan iedereen om je heen 00:05:12.888 --> 00:05:16.513 Het is niet leuk Je hangt veel te lang aan de telefoon 00:05:16.514 --> 00:05:18.871 Je krijgt geen slaap 00:05:18.872 --> 00:05:24.864 Niets gaat snel genoeg Kom op, volg mij, kom op nou 00:05:24.865 --> 00:05:31.416 En zelfs als het niet zo is, dat je meer getalenteerd bent als je manisch bent, 00:05:31.417 --> 00:05:33.232 je voelt dat het toch zo is 00:05:33.233 --> 00:05:35.426 Ja, dat is de halve strijd 00:05:35.427 --> 00:05:41.773 Vlammende speeches aan de wereld Ik heb zoveel te zeggen 00:05:41.774 --> 00:05:44.018 Ik heb nieuws uit de ruimte 00:05:44.019 --> 00:05:49.626 Ik bleef 6 dagen wakker Ik verloor echt mijn verstand 00:05:49.627 --> 00:05:56.847 Een vriendin zei: Weet je dokter wel, dat jij je zo gedraagt? 00:05:56.848 --> 00:05:58.773 We kregen ruzie 00:05:59.317 --> 00:06:04.027 Ik huilde 4 uur en kon niet stoppen 00:06:07.913 --> 00:06:10.515 Ik wist, dat daar iets mis mee was 00:06:10.516 --> 00:06:14.686 Ik belde de dokter ging er heen 00:06:14.947 --> 00:06:20.507 We praatten, lachten Ik draaide in de stoelen 00:06:21.158 --> 00:06:23.168 De dokter zei... 00:06:24.839 --> 00:06:29.859 Dat is bipolair Dat is manisch depressief 00:06:30.025 --> 00:06:33.995 Carrie leefde al jaren met dat soort extreme stemmingen en gevoelens 00:06:33.996 --> 00:06:37.036 voordat de diagnose werd gesteld 00:06:37.037 --> 00:06:39.057 Ze is er erg aan toe. 00:06:39.058 --> 00:06:43.496 Het is geen accessoire van muziek- of filmsterren 00:06:43.497 --> 00:06:45.204 Het is een echte psychische aandoening 00:06:45.205 --> 00:06:47.801 waar ze elke dag van haar leven mee om moet gaan 00:06:47.802 --> 00:06:49.916 Ze heeft nu medicatie 00:06:49.917 --> 00:06:57.840 Moet je je voorstellen hoe ze zou zijn als ze die niet zou hebben 00:06:57.841 --> 00:07:00.578 Een medicus vertelde me dat bij de helft van de 00:07:00.579 --> 00:07:04.149 manisch depressieven niet eens een diagnose wordt gesteld 00:07:04.150 --> 00:07:07.218 Het beangstigd me, dat er mensen met dezelfde symptomen als Carrie rondlopen 00:07:07.219 --> 00:07:11.019 die niet weten wat ze mankeren 00:07:14.270 --> 00:07:19.235 ik heb gehoord, dat het een ziekte is die vrij moeilijk is vast te stellen 00:07:19.236 --> 00:07:24.320 Ik heb de diagnose bipolair en dat is een psychische aandoening 00:07:24.321 --> 00:07:28.827 dus op een hersenscan zou je tekenen moeten kunnen zien van wat ik mankeer 00:07:28.828 --> 00:07:32.426 Een onderzoek wordt gedaan in het Maudsly ziekenhuis in zuid Londen 00:07:32.427 --> 00:07:37.106 waarbij gezonde hersenen worden vergeleken met bipolaire zoals die van mij 00:07:37.107 --> 00:07:40.042 Hier het begin van de hersenen - O jeetje. 00:07:40.043 --> 00:07:43.918 Ik grijp de voorkant van de neus en scroll terug 00:07:43.919 --> 00:07:47.630 Dat is mijn gezicht. Daar zijn je mollige wangen. - Mijn mollige wangetjes 00:07:47.631 --> 00:07:51.032 Door naar zo'n plakje van hersenen te kijken 00:07:51.033 --> 00:07:55.278 kan je toch niet zien of iemand bipolair is, of wel? 00:07:55.279 --> 00:08:00.035 Wat bipolariteit betreft. Het bekijken van de scan van een enkel persoon 00:08:00.036 --> 00:08:03.064 levert op dit moment nog niet voldoende gegevens voor een diagnose op 00:08:03.065 --> 00:08:08.270 Ziet u iets aan mijn hersenen, waardoor u denkt dat ik bipolair ben of zoiets? 00:08:08.271 --> 00:08:11.478 Nee. Daar is een heel kort antwoord voor 00:08:11.479 --> 00:08:15.770 Er is dus geen scan, waarmee bipolaire stoornis kan worden aangetoond 00:08:15.771 --> 00:08:19.609 maar ik heb gehoord van een bipolair gen 00:08:19.610 --> 00:08:22.356 Om meer te weten te komen laat ik mijn DNA testen als onderdeel 00:08:22.357 --> 00:08:24.203 van 's werelds grootste onderzoek naar 00:08:24.204 --> 00:08:26.972 de bipolaire stoornis aan de universiteit van Cardiff 00:08:26.973 --> 00:08:34.318 Ze hebben 2000 deelnemers en nu dus 2001 Krijg ik nu een lolly? 00:08:34.318 --> 00:08:39.145 Dan is dit uw DNA Mijn DNA, dank u wel 00:08:39.147 --> 00:08:43.827 Wat mooi, ik wist het prachtig, toch? 00:08:45.065 --> 00:08:49.945 Waar nu heen? - We gaan naar de Sequenom 00:08:50.172 --> 00:08:55.552 Dat moet wel goed zijn alleen de naam al Welkom bij de Sequenom, Mr Bond 00:08:55.553 --> 00:09:03.413 Als je bipolaire mensen vergelijkt met mensen die het niet hebben 00:09:06.119 --> 00:09:09.716 zie je eigenlijk geen globale verschillen 00:09:09.717 --> 00:09:16.615 Jammer genoeg roept de pers 'Het bipolaire gen' of zoiets 00:09:16.616 --> 00:09:24.629 Dat is helemaal niet waar. Er zijn vele genen betrokken bij bipolariteit 00:09:24.630 --> 00:09:29.589 Er is dus nog geen eenduidige test die aantoont dat iemand bipolair is 00:09:29.590 --> 00:09:31.395 Hoe gaat het dan wel? 00:09:31.396 --> 00:09:34.158 Hoe ging dat jaren geleden bij mij? 00:09:34.159 --> 00:09:39.552 Een psychiater stelde allerlei vragen over mijn gedrag en gevoelens 00:09:39.553 --> 00:09:44.190 Hier in Cardiff doet Nick hetzelfde, maar hij gebruikt 200 vragen 00:09:44.191 --> 00:09:49.476 die een beeld opbouwen over iemands levensloop met manische depressiviteit 00:09:49.477 --> 00:09:55.749 We ontwikkelden een schaal, waarop ik je kan scoren op basis van jouw informatie 00:09:55.750 --> 00:09:57.754 Denk eens terug aan perioden waarvan je denkt 00:09:57.755 --> 00:10:01.038 dat ze buitengewoon waren, problemen veroorzaakten 00:10:01.039 --> 00:10:03.639 of dat je vond dat je wellicht behandeling nodig had 00:10:03.640 --> 00:10:12.610 De eerste keer dat ik onder behandeling had gemoeten was toen ik 14 was 00:10:14.417 --> 00:10:17.628 Terugkijkend vertoonde ik toen voor het eerst symptomen 00:10:17.629 --> 00:10:23.260 Het probleem was dat het voor iedereen doorging voor slecht gedrag 00:10:23.261 --> 00:10:31.661 Ik werd bijna van de 'prepschool' gestuurd Hier werd ik wel weggestuurd 00:10:32.780 --> 00:10:37.394 Heel vreemd om terug te keren naar de plek waar je zo intens leefde 00:10:37.395 --> 00:10:44.438 constant prikkelbaar of manisch zoals ik het nu zou noemen 00:10:44.439 --> 00:10:48.387 Ik spijbelde. Ik was zo vaak alleen. Zwierf rond 00:10:48.388 --> 00:10:50.143 Over de daken 00:10:56.806 --> 00:11:00.750 Ik geloof, dat ik over de daken rondkroop voor de mix van risico 00:11:00.751 --> 00:11:04.636 en macht over de mensen beneden 00:11:06.694 --> 00:11:12.024 Mijn gedrag maakte mij eigenlijk onverdraagzaam 00:11:12.124 --> 00:11:17.539 een opschepper, grote bek, onhandelbaar, storend 00:11:23.484 --> 00:11:31.914 Slank, ik ben nooit echt de mooiste geweest, maar eens was ik slank 00:11:35.495 --> 00:11:41.203 Het weerzien van de huismeester en zijn vrouw roepen herinnering op aan 00:11:41.204 --> 00:11:45.819 de voorbije misdaden zoals met toestemming naar Londen gaan en niet terugkomen 00:11:45.820 --> 00:11:50.234 We gingen naar de film Gewoon naar de bios 00:11:50.235 --> 00:11:53.518 Eentje was 'The Clockwork Orange' 00:11:53.519 --> 00:11:54.649 Klopt ja 00:11:54.714 --> 00:12:00.267 Je vader dacht, van alle films die hij gezien zou kunnen hebben 00:12:00.268 --> 00:12:02.512 Ik werd er door gegrepen en verteerd 00:12:02.513 --> 00:12:05.576 Je had gewoon terug moeten komen Op tijd terug moeten zijn 00:12:05.577 --> 00:12:07.764 Ik had de politie gevraagd naar je uit te kijken 00:12:07.765 --> 00:12:12.892 Echt waar? Dat heb ik me nooit gerealiseerd. 00:12:12.893 --> 00:12:16.208 Stephen was een probleemgeval 00:12:18.071 --> 00:12:21.683 Dit is een brief van Gerald Holme - Die psychiater 00:12:21.684 --> 00:12:27.151 Hij stelt verschillende dingen voor Adolescente depressie 00:12:27.152 --> 00:12:31.128 eerder een milde depressie dan gewoon ongelukkig 00:12:31.129 --> 00:12:33.739 Vertoond kinderachtig gedrag 00:12:33.740 --> 00:12:39.592 Mr Fry, jouw vader, heeft gezegd dat door Londense artsen is geopperd 00:12:39.593 --> 00:12:44.207 dat wellicht een hersenbeschadiging de oorzaak van zijn gedrag is 00:12:44.208 --> 00:12:45.338 Mijn God 00:12:45.865 --> 00:12:53.015 Van drugs gebruik en/of zedendelicten is ons niets gebleken 00:12:56.646 --> 00:12:59.751 En dan het walgelijke gedoe, dat stelen 00:12:59.752 --> 00:13:01.143 Het hield me zo in de greep 00:13:01.144 --> 00:13:04.033 Je had het geld helemaal niet nodig Je hoefde niet te stelen. 00:13:04.034 --> 00:13:05.249 Zo vreemd 00:13:05.687 --> 00:13:12.047 U wist dus niet dat ik het was - Nee, ik verdacht jou helemaal niet 00:13:12.048 --> 00:13:15.573 Er werd een val gezet in 'Huismoeders' kamer 00:13:15.574 --> 00:13:19.864 Dat was U. U zat verscholen in haar kamer - Ik zat in haar badkamer 00:13:19.865 --> 00:13:23.322 Het was naar om jou daar zo te zien 00:13:23.323 --> 00:13:26.363 Ik zat in een vreemde emotionele strijd 00:13:26.364 --> 00:13:30.108 Dingen stelen die ik niet eens wilde hebben 00:13:30.109 --> 00:13:34.335 Geld stelen? Dat geld wilde ik wel, denk ik 00:13:34.336 --> 00:13:38.847 Schaamde ik me als ik gestolen had? Ik denk het wel 00:13:38.848 --> 00:13:39.608 Maar.. 00:13:40.161 --> 00:13:44.425 het heeft iets bijzonders om in een kamer te zijn 00:13:44.426 --> 00:13:49.164 waar je niet hoort te zijn op zoek te gaan naar spullen 00:13:49.165 --> 00:13:55.230 net als in de film als de held inbreekt Heel spannend, je hart zit in je keel 00:13:55.231 --> 00:13:57.068 echt heel spannend 00:13:57.069 --> 00:14:03.762 Ik sport niet en doe niets anders waar je een adrenalinestoot van krijgt 00:14:03.763 --> 00:14:07.989 maar misschien is dat het wel geweest 00:14:07.990 --> 00:14:13.276 of het nu onderdeel was van een afwijking weet ik niet 00:14:13.277 --> 00:14:17.536 maar het was erg genoeg om naar een psychiater te gaan 00:14:17.537 --> 00:14:20.306 niet dat dit tot de diagnose manisch depressief leidde 00:14:20.307 --> 00:14:23.726 waarschijnlijk omdat de schoolleiding, mijn ouders 00:14:23.727 --> 00:14:29.905 en om eerlijk te zijn ook ik het zagen als slecht gedrag 00:14:29.906 --> 00:14:35.335 Ik werd dus van school gestuurd en ging door met stelen 00:14:35.336 --> 00:14:40.452 Ik stal een creditcard uit de jas van een vriend van mijn ouders. 00:14:40.453 --> 00:14:43.211 Dit leidde de volgende manische episode in 00:14:43.212 --> 00:14:48.019 Ik gaf het geld op een grandioze manier uit 00:14:48.020 --> 00:14:55.214 Ik was ongeveer 17 en ik schuimde Londen af met die gestolen creditcard 00:14:55.215 --> 00:14:58.731 Ik was een geweldig nieuwe versie van mezelf 00:14:58.732 --> 00:15:01.741 Ik kocht belachelijke pakken met opgesteven boorden 00:15:01.742 --> 00:15:04.094 en zijden stropdassen zoals in de 20-er jaren 00:15:04.095 --> 00:15:10.682 We gingen naar het Savoy en The Ritz en dronken cocktails 00:15:10.683 --> 00:15:14.817 Dat het fout was kwam niet in me op 00:15:14.818 --> 00:15:19.332 Wanneer je in de ban bent van een manische fantasie 00:15:19.333 --> 00:15:22.744 snap je niet dat anderen bestaan. 00:15:22.745 --> 00:15:26.362 Je bent het middelpunt van je eigen heelal 00:15:26.363 --> 00:15:30.265 Ik wilde gewoon daar zijn Daar zit Stephen Fry 00:15:30.266 --> 00:15:33.804 En die witte jassen zo toepasselijk 00:15:33.805 --> 00:15:39.760 Net broeders in een geweldig psychiatrisch ziekenhuis 00:15:41.202 --> 00:15:43.527 Natuurlijk hield het geen stand 00:15:43.528 --> 00:15:47.403 Na maanden het land doorkruist te hebben met mijn gestolen credit card 00:15:47.404 --> 00:15:54.755 werd ik gearresteerd en naar de Pucklechurch gevangenis gestuurd 00:15:54.756 --> 00:15:59.882 In mijn tijd was dit een lange smalle steriele gang met celdeuren. 00:15:59.883 --> 00:16:02.548 Het is nu zo anders 00:16:02.587 --> 00:16:06.784 De laatste 10 jaar van mijn leven had ik doorgebracht op kostscholen en zo 00:16:06.785 --> 00:16:09.222 Dit stelde voor mij niets voor 00:16:09.223 --> 00:16:15.803 Alleen de namen waren anders Schoolmeester werd Bewaarder 00:16:18.728 --> 00:16:24.508 Het enige, dat mijn maag omkeerde was het eerste bezoek van mijn moeder 00:16:24.509 --> 00:16:28.605 Ik was gek op het oplossen van cryptogrammen. 00:16:28.606 --> 00:16:33.471 De hele tijd dat ik vastzat knipte ze de cryptogrammen uit de Times 00:16:33.472 --> 00:16:41.477 Een uiting van liefde en steun naar mij die naar mijn keel vloog 00:16:44.649 --> 00:16:50.395 Hoe vaak heb je een dergelijke episode in je leven gehad? 00:16:50.396 --> 00:16:55.421 Ik denk zo'n 4 of 5 van die extreme 00:16:55.895 --> 00:16:58.537 Als ik naar mijn verleden kijk, denk ik 00:16:58.538 --> 00:17:02.406 dat er ongeveer elke vijf jaar zo'n zware storm opsteekt 00:17:02.407 --> 00:17:05.231 Ik weet het niet zeker maar zo gaat het vaak 00:17:05.232 --> 00:17:10.828 Wanneer heb je voor de eerste keer een depressie gehad? 00:17:10.829 --> 00:17:11.874 Ik denk 00:17:18.244 --> 00:17:22.568 zo'n 6 maanden voor die manische ervaring 00:17:22.569 --> 00:17:26.128 Als je zo depressief bent wat voor gevoel van eigenwaarde had je dan? 00:17:26.130 --> 00:17:27.599 Absoluut NUL 00:17:28.851 --> 00:17:33.724 Opstaan van de bank om naar de koelkast te gaan, is een ongelofelijke opgave 00:17:33.725 --> 00:17:38.235 Alles gebeurt, omdat je een kut bent 00:17:38.773 --> 00:17:40.116 omdat ik een ongelofelijke klootzak ben omdat ik een lul ben 00:17:40.117 --> 00:17:43.067 Soms heb je een Tourettes beeld vanzelf 00:17:43.068 --> 00:17:44.539 Je denkt steeds aan de dood. Zonder dat je suïcidaal bent 00:17:44.540 --> 00:17:49.725 ben je je constant bewust van de dood en hoe welkom die zou zijn 00:17:49.726 --> 00:17:52.268 Dat is het moment dat ik probeerde mezelf te doden 00:17:52.269 --> 00:17:54.309 Je was toen 17 00:17:54.629 --> 00:17:56.736 Je gebruikte pillen 00:17:56.737 --> 00:17:59.862 Ja, ik nam zoveel mogelijk verschillende 00:17:59.863 --> 00:18:02.650 om het zo giftig mogelijk te maken. 00:18:02.651 --> 00:18:05.054 Jammer genoeg ging ik er ook door overgeven. 00:18:05.055 --> 00:18:11.960 Ik weet zeker dat het een zelfmoordpoging was en geen roep om hulp 00:18:11.961 --> 00:18:17.776 Hoeveel van die depressies heb je grofweg gehad? 00:18:23.980 --> 00:18:27.355 Ik zou zeggen vijf of zes 00:18:28.528 --> 00:18:31.975 Ik denk dat Nick Craddock een beeld begint te krijgen, maar ik ook 00:18:31.976 --> 00:18:34.213 Als ik al dat extreme gedrag optel 00:18:34.214 --> 00:18:40.837 begin ik me zorgen te maken over mijn uiteindelijke score 00:18:40.838 --> 00:18:45.519 Wat me dwars zit, is de vraag of een hoop van de pijnlijke momenten 00:18:45.520 --> 00:18:48.270 voorkomen hadden kunnen worden als het eerder was vastgesteld? 00:18:48.271 --> 00:18:51.652 Bij ons omstreden, maar in Amerika 00:18:51.653 --> 00:18:55.066 zijn psychiaters bereid kinderen te diagnosticeren 00:18:55.067 --> 00:19:00.042 Hierdoor weet Suzy Jensen, die buiten San Fransisco woont, al 5 jaar 00:19:00.043 --> 00:19:06.283 dat haar beide tiener jongens manisch depressief zijn 00:19:09.515 --> 00:19:14.660 Bestaat er iets van: Je weet dat je kind bipolair is als... 00:19:14.661 --> 00:19:20.765 Je weet dat je kind bipolair is als hij in razernij door een glazen ruit trapt 00:19:20.766 --> 00:19:27.110 nadat hij al drie uur aan het razen is en je niet eens meer weet waarom 00:19:27.111 --> 00:19:30.920 en gevaarlijk en risicovol gedrag 00:19:30.921 --> 00:19:39.496 We hadden een puntdak en hij liep over de nok met z'n ogen dicht 00:19:43.678 --> 00:19:48.395 Je weet dat je kind bipolair is wanneer het gedrag zo extreem is 00:19:48.396 --> 00:19:52.274 dat je een neuropsychologisch onderzoek laat doen. 00:19:52.275 --> 00:19:58.369 Toen ik terugging voor de resultaten werd ik al opgewacht door de psychiater 00:19:58.370 --> 00:20:06.052 Hij zei, dat hij nog nooit zo ongerust was geweest over onderzoeksresultaten 00:20:06.053 --> 00:20:09.862 Vervolgens vertelde hij een verhaal, dat Ian hem had verteld. 00:20:09.863 --> 00:20:13.351 Hij liep op blote voeten door een kamer 00:20:13.352 --> 00:20:17.437 en kreeg een vreemd gevoel onder zijn voeten. 00:20:17.438 --> 00:20:19.444 Toen hij naar beneden keek zag hij, dat hij over 00:20:19.445 --> 00:20:27.900 mijn in stukken gescheurde over de vloer verspreide lichaam, draafde. 00:20:28.783 --> 00:20:31.814 Dat wil je eigenlijk niet horen Hoe oud is hij nu? - Zes 00:20:31.815 --> 00:20:33.655 Zes jaar oud?. 00:20:34.488 --> 00:20:39.496 Vind je je manie soms leuk of is het een belasting? 00:20:39.497 --> 00:20:41.539 Nee, ik vind het niet leuk 00:20:41.540 --> 00:20:45.523 Als je eens een keer wat doet Iets slechts. Je gooit wat of... 00:20:45.524 --> 00:20:47.316 In een slechte bui of een gevecht? 00:20:47.317 --> 00:20:49.629 Ja, ben jij het dan die dat doet? 00:20:49.630 --> 00:20:51.570 Denk je dat het recht hebt om het te doen 00:20:51.571 --> 00:20:55.750 en rest dat van de wereld niet deugd? - Ja, dat is zo 00:20:55.751 --> 00:20:59.024 De diagnose is gesteld op z'n 11de en nu is hij 16 00:20:59.025 --> 00:21:01.600 Op die leeftijd was ik al van school gestuurd 00:21:01.601 --> 00:21:05.265 Luisteren naar hem herinnert mij aan mijn eigen houding 00:21:05.266 --> 00:21:07.535 Het is een drang het bevredigt een behoefte 00:21:07.536 --> 00:21:12.586 die hij kennelijk heeft Je kan het zien 00:21:12.593 --> 00:21:17.118 Ja, het is een drang, een behoefte iets dat gebeurt 00:21:17.119 --> 00:21:21.698 Ian's broer Todd is dertien en kreeg de diagnose toe hij 8 was 00:21:21.699 --> 00:21:28.165 Zijn gedrag geeft problemen, zelfs op de speciale school waar ze op zitten 00:21:28.166 --> 00:21:31.442 Terwijl ik bij haar ben, wordt ze naar school geroepen 00:21:31.443 --> 00:21:35.502 Normaal ben ik hier om half drie maar ik werd gebeld 00:21:35.503 --> 00:21:38.494 dat Todd een moeilijke ochtend heeft gehad 00:21:38.495 --> 00:21:44.234 en hij een stoel naar iemand van het personeel heeft gegooid en hem geslagen 00:21:44.235 --> 00:21:48.918 Was er een reden of was je gewoon boos? 00:21:48.919 --> 00:21:52.656 Ik wilde eigenlijk een ommetje maken omdat 00:21:52.657 --> 00:21:59.093 ik opgefokt en boos was maar dat mocht niet van hen 00:21:59.094 --> 00:22:07.617 Toen werd ik boos - gefrustreerd - ja en smeet ik die stoel naar die man 00:22:07.618 --> 00:22:11.062 Ik was acht of negen. We hadden een verpleegster op mijn school 00:22:11.063 --> 00:22:15.928 Ik zat mijn veters te strikken en zij zei dat ik dubbele veters moest gebruiken. 00:22:15.929 --> 00:22:17.765 Ik wist niet wat dat waren. 00:22:17.766 --> 00:22:21.529 Ik sloeg haar echt recht in haar gezicht. 00:22:21.530 --> 00:22:29.030 Ik had dat nog nooit meegemaakt die enorme woede en het was zo stom, 00:22:29.031 --> 00:22:35.756 want zij vertelde me alleen maar hoe ik mijn veters moest strikken 00:22:38.215 --> 00:22:44.098 Na zo'n klap, zeker na een zware stort hij in elkaar, zoals nu 00:22:44.099 --> 00:22:48.293 Ik weet dat hij drie dagen is geschorst 00:22:48.294 --> 00:22:54.033 De school van Todd ziet dit als slecht gedrag, maar ik voel met hem mee 00:22:54.034 --> 00:23:00.234 Ik herken de woede, de greep van krachtige gevoelens en schaamte achteraf. 00:23:00.235 --> 00:23:04.036 Todd en Ian verschillen van mij op een belangrijk punt 00:23:04.037 --> 00:23:07.071 op dezelfde leeftijd zij weten dat ze ziek zijn 00:23:07.072 --> 00:23:14.223 Ik weet van Britse psychiaters, dat zij tegen het labellen van kinderen zijn. 00:23:14.224 --> 00:23:16.653 In Groot Brittannië is de grens 19 jaar. 00:23:16.654 --> 00:23:23.419 Daarom wilde ik degene spreken, die de diagnose van Ian en Todd heeft gesteld. 00:23:23.420 --> 00:23:26.167 Kiki Chang is de juiste man om mee te praten. 00:23:26.168 --> 00:23:32.539 Buiten dat hij een onderzoeksproject leidt aan de Stanford Universiteit 00:23:32.540 --> 00:23:35.364 heeft hij ook een 2 jarig zoontje 00:23:35.365 --> 00:23:39.378 Sommige collega's zouden al op die leeftijd diagnoses stellen 00:23:39.379 --> 00:23:44.930 Voor 2 of 3 jaar oud is het normaal geen controle over je stemmingen te hebben 00:23:44.931 --> 00:23:48.504 woedeaanvallen, dan weer huilen, dan weer lachen 00:23:48.505 --> 00:23:53.604 Ik heb collega's die beweren, dat ze het al in 3 jarigen kunnen zien 00:23:53.605 --> 00:23:58.964 Ik heb kinderen van vierenhalf gezien die voldoen aan de bipolaire stoornis criteria 00:23:58.965 --> 00:24:01.102 Ernstige stemmingswisselingen risicovol gedrag 00:24:01.103 --> 00:24:03.337 ze functioneren en ontwikkelen zich niet goed 00:24:03.338 --> 00:24:06.682 en verliezen veel tijd in hun normale ontwikkeling 00:24:06.683 --> 00:24:11.198 ledereen herinnert zich de opkomst van ADHD in de 80-er en 90-er jaren 00:24:11.199 --> 00:24:14.283 De cynici zullen zeggen dat dit weer een etiket is 00:24:14.284 --> 00:24:17.271 om op een slecht kind te plakken 00:24:17.272 --> 00:24:18.958 Ik zou daar voorzichtig mee zijn 00:24:18.959 --> 00:24:20.719 Ik denk niet, dat we aan het overdiagnosticeren zijn 00:24:20.720 --> 00:24:23.700 Door de diagnose te verruimen bereik je meer mensen 00:24:23.701 --> 00:24:26.529 en dat is goed want dat kan leiden tot een 00:24:26.530 --> 00:24:29.294 bipolaire diagnose, waarna ze weten dat er iets aan de hand is 00:24:29.295 --> 00:24:30.814 dat behandelbaar is en niet hun schuld is 00:24:30.815 --> 00:24:32.399 Ian, je medicijnen 00:24:32.400 --> 00:24:38.482 Voor Kiki zijn diagnosen goed nieuws Voor Ian en Todd medicatie 00:24:38.483 --> 00:24:41.724 Ian liet me zien hoeveel hij elke dag moet innemen 00:24:41.725 --> 00:24:47.802 Welkom bij onze apotheek We zijn er echt trots op 00:24:47.803 --> 00:24:53.551 Je hebt Prozac, Pederol, Klonapin, dat is een soort kalmeringsmiddel 00:24:53.552 --> 00:24:58.388 Dat zorgt ervoor dat ik me gedraag als ik het moeilijk heb 00:24:58.389 --> 00:25:01.667 Dit is Ambien - Dat is een slaappil, toch? 00:25:01.668 --> 00:25:08.297 Concerta neem ik 's morgens. Dat is een soort Ritalin 00:25:08.298 --> 00:25:14.537 Het kost me bijna een uur per dag om hun medicatie potjes te vullen 00:25:14.538 --> 00:25:18.967 Dit alles om de scherpe kant van het gedrag van een 16 jarige af te halen 00:25:18.968 --> 00:25:21.612 Ik weet niet wat ik ervan moet vinden 00:25:21.613 --> 00:25:24.157 Ik weet dat Britse psychiaters zich zorgen maken 00:25:24.158 --> 00:25:26.481 om de schade, die zware medicijnen aan jonge hersenen kunnen toebrengen 00:25:26.482 --> 00:25:30.387 Helemaal als men niet 100% zeker is van de diagnose 00:25:30.388 --> 00:25:33.913 Als de medicijnen voorkomen, dat Ian en Todd hun leven verwoesten 00:25:33.914 --> 00:25:39.870 en dat van hun moeder, is dat een goede oplossing 00:25:39.871 --> 00:25:44.808 Zou ik de diagnose op mijn 16de gehad willen hebben? 00:25:44.809 --> 00:25:46.141 Ook wanneer dat betekende dat ik vanaf dat moment medicatie moest nemen? 00:25:46.142 --> 00:25:49.772 Ik vind dat ik in sommige opzichten door mijn manische depressiviteit ben geholpen 00:25:49.773 --> 00:25:58.343 Dat maakt het wat ingewikkeld Zou ik succesvol zijn geweest zonder dat? 00:25:59.781 --> 00:26:08.308 Zou u mij gekend hebben als ik niet door die energie gedreven werd, creatief te zijn? 00:26:08.309 --> 00:26:11.792 Ach stop, dank u wel Wat aardig 00:26:11.793 --> 00:26:18.275 Ik ben opgetogen, geëerd en laten we er niet lullig over doen, rijkelijk beloond 00:26:18.276 --> 00:26:21.480 Dit is een spannende tijd, omdat 00:26:21.481 --> 00:26:28.567 je jezelf met opzet voor gek zet voor de mensen die je bewondert 00:26:28.568 --> 00:26:33.887 Stress is vaak de belangrijkste factor die mensen een episode injaagt 00:26:33.888 --> 00:26:37.695 Toen ik mijn diagnose kreeg zei de dokter, dat ik niet zo hard moest werken 00:26:37.696 --> 00:26:45.691 Ontspan en ontloop stressvolle situaties Zoals te zien nam ik die raad serieus 00:26:45.692 --> 00:26:49.972 Aangenaam zullen sommige mensen zeggen 00:27:03.844 --> 00:27:07.608 De week ervoor had ik zeer schokkende opwindende dromen, waarbij ik 00:27:07.609 --> 00:27:09.791 uit de kleren ging 00:27:09.792 --> 00:27:14.132 in mijn broek plaste op het toneel 00:27:19.340 --> 00:27:25.367 Ik weet niet of stress mij naar een manische of depressieve episode stuwt 00:27:25.368 --> 00:27:28.987 Ik kan me geen periode herinneren, dat ik geen last had van stress 00:27:28.988 --> 00:27:29.663 Blij? 00:27:31.040 --> 00:27:39.185 Blij, ha. 7 jaar, ijsjes, vakantie. Dat was blij. Daarna niet meer 00:27:40.099 --> 00:27:47.364 Stress ik kan niet zonder, maar het is een gevaarlijk ding 00:27:47.481 --> 00:27:49.983 Nog geen rampen. Het is heet werk 00:27:49.984 --> 00:27:53.798 Ik kan verdomme niet wachten tot het voorbij is 00:27:53.799 --> 00:27:57.089 O God, daar gaan we weer 00:28:02.396 --> 00:28:12.066 Ik ben opgetogen, geëerd en laten we er niet lullig over doen, rijkelijk beloond 00:28:12.067 --> 00:28:16.293 We kunnen er wel weer een jaar tegen 00:28:16.294 --> 00:28:18.470 Ik functioneer, ondanks mijn manische depressiviteit 00:28:18.471 --> 00:28:22.744 en ik weet zeker dat het me helpt 00:28:22.745 --> 00:28:24.747 Dat is het probleem met het verbinden van stress 00:28:24.748 --> 00:28:26.721 aan het starten van manische depressiviteit 00:28:26.722 --> 00:28:29.182 Mijn stress staat gelijk aan uw huis tuin en keuken stress 00:28:29.183 --> 00:28:33.961 De een gaat er mee om, de ander wordt gek 00:28:33.962 --> 00:28:35.686 Ik ben hier in Cornwall om te zien 00:28:35.687 --> 00:28:38.650 hoe manische depressiviteit de carrière, het huwelijk 00:28:38.651 --> 00:28:40.867 verwoestte en bijna het leven kostte van een man 00:28:40.868 --> 00:28:45.359 die eens Luitenant Commandeur was op het Koninklijke jacht Brittannia 00:28:45.360 --> 00:28:49.662 Aan de ene kant Prinses Margaret dan Luitenant Commandeur Harvey daar 00:28:49.663 --> 00:28:51.630 en Majesteit de Koningin daar 00:28:51.631 --> 00:28:53.075 22 jaar geleden 00:28:53.076 --> 00:28:57.032 Jij zat wel goed toen O ja, ik zat goed 00:28:57.033 --> 00:29:02.275 Vier jaar aan boord van het jacht leidde tot een hoge functie bij de NAVO 00:29:02.276 --> 00:29:05.483 Door de druk bij het werken in een atoombunker 00:29:05.484 --> 00:29:08.718 raakte Rod zo depressief, dat hij instortte 00:29:08.719 --> 00:29:15.214 Mijn zelfvertrouwen sijpelde weg en mijn eigenwaarde ook 00:29:16.436 --> 00:29:22.075 kon niet slapen, een verschrikkelijk gevoel, wanhoop 00:29:22.076 --> 00:29:24.736 Uiteindelijk ontheven van actieve dienst 00:29:24.737 --> 00:29:27.495 werd hij secretaris van de Koninklijke Jachtclub 00:29:27.496 --> 00:29:32.948 dat hield stand totdat Rod, toen manisch, bij een prijsuitreiking, 00:29:32.949 --> 00:29:34.902 de prijs aan de verkeerde persoon toekende 00:29:34.903 --> 00:29:37.570 De echte winnaar accepteerde de excuses van Rod niet 00:29:37.571 --> 00:29:46.393 Aan het eind raakte ik de weg kwijt en voor het gehele publiek schreeuwde 00:29:46.989 --> 00:29:52.487 Pleur Op. en liep de nacht in 00:29:53.019 --> 00:29:56.645 Ik hallucineerde en zag de duivel 00:29:57.348 --> 00:30:01.645 zwarte brandende kolen de ogen van de duivel 00:30:02.138 --> 00:30:04.463 dat zag ik, heel beangstigend 00:30:05.802 --> 00:30:07.495 Ik dacht toen dat ik Jezus was 00:30:07.671 --> 00:30:11.331 Ik zei dat tegen niemand want dan kon ik Jezus niet zijn 00:30:14.185 --> 00:30:18.731 Rod werd teruggehaald en opgenomen in dit Psychiatrisch ziekenhuis in Plymouth 00:30:19.115 --> 00:30:21.312 Hij was nu overmand door somberheid 00:30:22.436 --> 00:30:28.813 Ik had pijn in mijn hoofd. Ik was in de hel geweest 00:30:29.486 --> 00:30:33.993 Het was de bedoeling dat ik de hel zou ervaren 00:30:35.647 --> 00:30:38.153 Ik moest ontsnappen uit het ziekenhuis 00:30:38.962 --> 00:30:45.447 Ze lieten mij naar boven en dan rechtsaf naar ergotherapie gaan 00:30:45.762 --> 00:30:46.889 Zonder begeleiding 00:30:47.561 --> 00:30:48.966 dus ging ik niet naar rechts 00:30:51.818 --> 00:30:54.712 Ik bleef doorlopen door de hoofdingang 00:30:55.698 --> 00:30:58.691 naar de tweebaansweg 00:31:01.124 --> 00:31:07.673 liep een stukje weg van de rotonde zodat auto's snelheid konden maken 00:31:09.929 --> 00:31:14.863 Ik wachtte tot er een vrachtauto aankwam en stapte er voor 00:31:20.685 --> 00:31:25.545 Ik had meervoudige breuken in beide benen 00:31:27.090 --> 00:31:33.226 Ik moet mijn broek laten zakken om het geheel te kunnen zien 00:31:34.135 --> 00:31:36.250 Ik heb heel wat marineofficieren zo gezien, maak je niet druk 00:31:37.094 --> 00:31:38.295 Zo ben ik niet altijd, hoor 00:31:38.548 --> 00:31:42.871 Oh jee, o mijn God Dit is echt heel erg 00:31:43.161 --> 00:31:49.603 Draai je eens om. Dit is typisch bij een heel ernstig ongeluk 00:31:50.937 --> 00:31:55.981 Dat was 10 jaar geleden. Rod zegt, dat hij ankzij medicatie stabiel is 00:31:57.035 --> 00:32:01.897 Maar elk voorjaar en herfst voelt hij de manie zich ontwikkelen. 00:32:02.324 --> 00:32:05.841 Ondanks alle ervaringen is hij terughoudend bij het nemen van medicatie 00:32:07.463 --> 00:32:09.376 Ik geloof, dat er nog een wereld bestaat 00:32:09.596 --> 00:32:16.352 parallel aan de "normale" volgens mij saaie wereld bestaat 00:32:19.177 --> 00:32:23.508 Wanneer ik manisch psychotisch ben gaat het doek gaat open 00:32:24.072 --> 00:32:30.232 en dan betreed ik de parallelle wereld en zie ik alles totaal anders 00:32:47.537 --> 00:32:55.858 Ik ga naar cafés en zie daar engelen ik weet dat zij mij kennen en ik ken hen 00:32:56.395 --> 00:33:02.442 We hebben een speciale band op basis van de kennis die we delen 00:33:07.802 --> 00:33:11.716 Vind je het naar, dat je bent geboren met deze 00:33:12.102 --> 00:33:16.086 bipolaire persoonlijkheidsstoornis of manische depressiviteit? 00:33:16.612 --> 00:33:23.738 Makkelijke vraag, makkelijk antwoord Nee, geen moment 00:33:24.155 --> 00:33:25.706 Wanneer je met engelen hebt gewandeld 00:33:26.019 --> 00:33:29.727 dan is alle pijn en het lijden het meer dan waard geweest 00:33:42.788 --> 00:33:45.114 U zult blij zijn te horen dat ik geen engelen 00:33:45.402 --> 00:33:47.160 of de duivel zie of dat ik denk dat ik Jezus ben 00:33:47.477 --> 00:33:52.564 Maar ben ik het met Rod eens, dat we onze manische episodes koesteren 00:33:52.848 --> 00:33:54.744 Dat helpt echter de diagnose niet 00:33:55.060 --> 00:33:57.378 wanneer we UP zijn zijn we niet ziek. Ben je gek? 00:33:57.588 --> 00:33:59.700 We zijn prima in orde. wij hebben geen dokter nodig 00:34:00.087 --> 00:34:03.683 Maar dat verhuld niet, dat Rod zichzelf bijna doodde en 00:34:03.929 --> 00:34:08.541 dat ook echt wilde, toen hij in de ban was van die andere kant van zijn ziekte 00:34:13.330 --> 00:34:17.523 De erfenis van een zelfmoord is voor de nabestaanden altijd erg pijnlijk 00:34:18.199 --> 00:34:22.196 maar als de oorzaak in manische depressie ligt, komt angst daar nog bij 00:34:22.542 --> 00:34:26.456 De angst dat het ook met een ander familielid gaat gebeuren 00:34:26.772 --> 00:34:31.501 want manische depressiviteit wordt erfelijk overgedragen 00:34:32.353 --> 00:34:36.393 Hierom ging ik in Cornwall een andere vriend opzoeken 00:34:36.674 --> 00:34:39.139 die sinds zijn 18de met die gedachte leeft 00:34:39.494 --> 00:34:42.349 Hij ontdekte, toen dat zijn vader bipolair was 00:34:45.605 --> 00:34:49.100 Hier ging je elke zomervakantie heen? 00:34:49.101 --> 00:34:52.802 Ja, hier liggen heel wat herinneringen als kind 00:34:52.803 --> 00:34:57.853 Hier zaten we dan op van die dekstoelen 00:34:58.080 --> 00:35:03.555 en sloten limonade dit is echt 'Famous Five' 00:35:06.892 --> 00:35:11.457 Moet je nagaan elke zomervakantie hier 00:35:13.478 --> 00:35:16.631 Je komt hier nu met gemengde gevoelens 00:35:16.632 --> 00:35:21.227 Ja, mijn vader heeft hier zelfmoord gepleegd 00:35:21.228 --> 00:35:25.115 Daar verderop, dus niet echt de beste plaats voor mij 00:35:25.116 --> 00:35:30.993 Het ergste is misschien, dat hij daarheen ging met zijn zuster, jouw tante. 00:35:30.994 --> 00:35:34.381 Hij sprong van de klif waar ze bij stond 00:35:34.382 --> 00:35:41.337 Hij dook ervan af Hij was niet aan het klooien of zo 00:35:50.097 --> 00:35:53.120 Het ligt een beetje door elkaar 00:35:53.121 --> 00:35:56.184 Kijken of er een behoorlijke foto van hem is 00:35:56.185 --> 00:36:00.100 Daar is ie - Dat is je vader 00:36:00.801 --> 00:36:06.531 Een gestoorde vader te hebben roept schaamte op 00:36:07.427 --> 00:36:14.152 Ik was 18 en wilde eigenlijk het hele gedoe wegstoppen 00:36:14.377 --> 00:36:17.444 Je wilt gewoon normaal zijn op die leeftijd 00:36:17.445 --> 00:36:22.765 Ik werd me er ziekelijk van bewust en werd steeds depressiever 00:36:22.766 --> 00:36:25.456 Ik kreeg paniekaanvallen 00:36:26.566 --> 00:36:31.891 Mijn manier om er mee om te gaan was te doen alsof het niet gebeurd was 00:36:31.892 --> 00:36:37.386 Vlak na zijn dood ben ik twee jaar naar Australië, Amerika en Mexico gegaan. 00:36:37.387 --> 00:36:40.847 Ik liep er gewoon voor weg 00:36:42.000 --> 00:36:45.003 Rick keerde terug en realiseerde een geweldig succesverhaal 00:36:45.004 --> 00:36:47.468 een paar kilometer van de plek waar zijn vader zich doodde 00:36:47.469 --> 00:36:53.615 maar hij bleef zich afvragen of hij de ziekte van zijn vader had geërfd 00:36:53.616 --> 00:36:59.205 Ik was altijd bang dat ik net als hij zou zijn 00:36:59.206 --> 00:37:06.988 Hij vond altijd dat ik erg veel op hem leek en was daar heel ongerust over 00:37:06.989 --> 00:37:14.139 Mijn vader had geen symptomen totdat hij midden veertig was 00:37:14.215 --> 00:37:18.585 Die leeftijd ben ik nu te boven, maar ik denk nu ook aan mijn twee zoons. 00:37:18.586 --> 00:37:23.891 Die zijn nu midden twintig, dus tijd genoeg 00:37:24.076 --> 00:37:25.355 Heb je nu een Psychotherapeut? 00:37:25.356 --> 00:37:26.641 Ja, die heb ik 00:37:26.642 --> 00:37:27.907 En, helpt dat je? 00:37:27.908 --> 00:37:31.891 Ja, dat geloof ik wel het enige probleem met psychotherapie is 00:37:31.892 --> 00:37:37.143 dat alles dat je als kind hebt meegemaakt in je geheugen staat gegrift 00:37:37.144 --> 00:37:42.449 Je vader en moeder verkloten je echt, hoor 00:37:47.798 --> 00:37:51.597 Wat onderzoek uitwijst is, dat als je manisch depressief bent, 00:37:51.598 --> 00:37:54.381 is er altijd in je familie iemand, die het eerder had 00:37:54.382 --> 00:37:57.626 Grootouder, tante of oom of een van je ouders 00:37:57.627 --> 00:38:00.659 vaak hebben ze niet eens de diagnose gekregen 00:38:00.660 --> 00:38:05.059 Blijkbaar is er geen waarschuwing, maar er zal iemand zijn geweest 00:38:05.060 --> 00:38:08.409 Uit het verhaal van Rick blijkt 00:38:08.410 --> 00:38:11.789 dat als je vader het heeft jij het niet perse hoeft te krijgen 00:38:11.790 --> 00:38:16.437 De bezorgdheid bij bipolaire ouders blijft 'Geef ik het door?' 00:38:16.438 --> 00:38:18.487 en voor bipolaire moeders hebben de wetenschappers 00:38:18.488 --> 00:38:21.162 nog een schokkende ontdekking gedaan 00:38:21.163 --> 00:38:28.170 De zwangerschap en de bevalling zijn zeer gevaarlijk voor de psychische gezondheid 00:38:28.171 --> 00:38:30.056 van vrouwen die bipolair zijn 00:38:30.057 --> 00:38:34.206 Toen ik je laatst sprak, gaf ik aan dat volgens mij 00:38:34.207 --> 00:38:36.923 de kans om weer ziek te worden tijdens zwangerschap 00:38:36.924 --> 00:38:40.007 of de in de tijd na de bevalling erg hoog is 00:38:40.008 --> 00:38:46.338 Je moet dan denken aan zo'n 60 procent of hoger 00:38:46.669 --> 00:38:51.669 Gaynor Thomas woont in Wales en zit in hetzelfde onderzoek als ik 00:38:51.670 --> 00:38:55.723 Zij wil weten of ze het risico durft te nemen opnieuw zwanger te worden 00:38:55.724 --> 00:39:03.639 wetende dat haar eerdere manische episode tot ongewoon gedrag leidde 00:39:11.439 --> 00:39:14.129 Ik had grootheidswaanzin 00:39:14.221 --> 00:39:19.154 Dacht je dat je rijker was of uit een beter nest kwam, een prinses of zo? 00:39:19.155 --> 00:39:22.670 De mijne waren meer religieus 00:39:22.851 --> 00:39:28.945 In een van die episodes dacht ik dat ik een van Gods uitverkorenen was 00:39:28.946 --> 00:39:36.520 Ik dacht dat ik mensen kon genezen dat ik bijzondere gaven had 00:39:36.521 --> 00:39:42.366 en een groep mensen moest samenbrengen om de wereld te veranderen 00:39:42.367 --> 00:39:49.560 Ik had een therapeute, die het opviel dat mijn ideeën nogal vreemd waren en liet een 00:39:49.561 --> 00:39:55.376 Ambulant GGZ team komen dat mij thuis behandelde 00:39:57.562 --> 00:39:59.948 Met medicatie? - Ja, met medicatie 00:39:59.949 --> 00:40:04.507 En toen de zwangerschap. Voor de meeste mensen een geweldig iets 00:40:04.508 --> 00:40:08.066 Je had een manische episode tijdens je zwangerschap. Hoe ging dat? 00:40:08.067 --> 00:40:12.049 De religieuze kant kwam naar boven toen ik Thomas kreeg 00:40:12.050 --> 00:40:16.875 Hij was niet een bijzondere baby maar een HEEL bijzondere baby 00:40:16.876 --> 00:40:20.931 Zoals de Messias - Ja, bijna wel 00:40:21.460 --> 00:40:30.685 ik was uitverkoren om hem te baren en samen gingen we de wereld veranderen 00:40:36.736 --> 00:40:43.359 Zo'n kleine stap en bij jou zo'n enorme Pijnlijk, als je het op een feestje zegt 00:40:43.360 --> 00:40:44.908 Ook de manier van zeggen 00:40:44.909 --> 00:40:50.129 Mijn kind is het centrum van het universum 00:40:52.768 --> 00:40:58.271 In het begin was het postnatale euforie, maar al gauw werd het een postnatale manie 00:40:58.272 --> 00:41:01.079 Ik kon niet slapen, was zo opgewonden. 00:41:01.080 --> 00:41:07.034 Ik belde de psychiater en zei dat ik iemand moest spreken, want het liep uit de hand 00:41:07.035 --> 00:41:11.056 Gaynor werd een maand opgenomen in een psychiatrisch ziekenhuis 00:41:11.057 --> 00:41:13.954 De medicatie die ze in het ziekenhuis kreeg kalmeerde haar 00:41:13.955 --> 00:41:18.565 maar ze is bang dat alles weer gebeurt als ze zwanger raakt 00:41:18.566 --> 00:41:22.495 Ian Jones zegt dat Gaynor terecht bang is 00:41:22.496 --> 00:41:24.871 Vrouwen men een bipolaire stoornis lopen 00:41:24.872 --> 00:41:28.426 grote kans op een meer ernstige ziekte episode 00:41:28.427 --> 00:41:33.307 rond de bevalling en vaak in combinatie met hallucinaties en wanen 00:41:33.308 --> 00:41:40.341 Deze episoden kunnen de meest ernstige zijn die we in de psychiatrie tegen komen 00:41:40.342 --> 00:41:42.650 In de gehele psychiatrie? 00:41:42.651 --> 00:41:46.191 De laatste twee onderzoeken naar overlijden van moeders tonen aan 00:41:46.192 --> 00:41:49.716 dat zelfmoord op dit moment de belangrijkste oorzaak is 00:41:49.717 --> 00:41:53.487 van overlijden rond de bevalling 00:41:55.055 --> 00:41:58.024 Gaynor wil graag een broertje of zusje voor Thomas, 00:41:58.025 --> 00:42:01.399 maar de informatie van Ian Jones valt moeilijk te negeren 00:42:01.400 --> 00:42:05.631 Het zet me tot nadenken over het nemen van een baby 00:42:05.632 --> 00:42:11.408 Ik vind het jammer, dat ik niet nog een kind kan nemen 00:42:11.409 --> 00:42:20.264 Misschien moet ik in Thomas belang accepteren, dat het risico te groot is 00:42:24.019 --> 00:42:30.432 Je weet gewoon niet wat er gebeuren zou. - Nee, precies 00:42:30.433 --> 00:42:35.683 Ik vind de hakken van z'n schoenen leuk 00:42:35.791 --> 00:42:38.928 Dat manische depressiviteit het leven van mensen totaal kan vernietigen 00:42:38.929 --> 00:42:41.850 maakt het extra belangrijk om het vroeg vast te kunnen stellen 00:42:41.851 --> 00:42:43.965 maar meestal blijft het onopgemerkt 00:42:43.966 --> 00:42:47.911 door de manier waarop lijders met de stemmingswisselingen omgaan 00:42:47.912 --> 00:42:50.709 en hun symptomen verbergen 00:42:50.710 --> 00:42:53.103 Ik deed dat zo'n twintig jaar lang 00:42:53.104 --> 00:42:57.256 Men noemt dit zelf medicatie of zoals u het terecht zou noemen 00:42:57.257 --> 00:43:00.360 het gebruiken van overmatige hoeveelheden drank en drugs 00:43:00.361 --> 00:43:02.682 Wodka en cocaïne in mijn geval 00:43:02.683 --> 00:43:07.924 Cocaïne is een stimulerend middel en alcohol een kalmerend 00:43:08.941 --> 00:43:13.628 Vaak was ik zo manisch en had ik zoveel energie 00:43:13.944 --> 00:43:16.691 dat ik cocaïne nam om me te kalmeren 00:43:18.733 --> 00:43:21.592 Ik ga niet graag naar een feestje zonder dat ik er zeker van ben dat 00:43:21.836 --> 00:43:23.209 er een paar gram in mijn portefeuille zit 00:43:28.327 --> 00:43:31.991 Ik vind het gênant een term als zelfmedicatie te gebruiken 00:43:32.243 --> 00:43:36.912 alsof ik me verontschuldig of de indruk wek dat het een nobel doel dient 00:43:37.682 --> 00:43:44.132 Op een of andere manier zorgt het ervoor dat je niets meer voelt 00:43:47.549 --> 00:43:51.569 Je bent niet meer depressief of manisch 00:43:51.805 --> 00:43:54.764 je gaat gewoon. Je staat 'aan' 00:43:55.721 --> 00:43:59.522 En dat deed ik gedurende mijn succesvolle 80's en 90's 00:44:00.120 --> 00:44:05.515 Vrienden zouden zeggen zware gebruiker, niet manisch depressief 00:44:05.932 --> 00:44:08.537 Zij zien de symptomen als oorzaak 00:44:08.757 --> 00:44:09.782 Dat gebeurt heel vaak 00:44:10.373 --> 00:44:12.027 Ik deed dat met iemand met wie ik studeerde 00:44:12.312 --> 00:44:15.565 bij het toneel en TV werkte en een film mee maakte 00:44:16.909 --> 00:44:18.774 De eerste keer dat het de kop op stak was 00:44:19.089 --> 00:44:21.096 tijdens het maken van de film Peter's Friends 00:44:21.696 --> 00:44:23.460 Ik had een geweldig gelukkige tijd. 00:44:23.705 --> 00:44:26.525 Ik had werk en geld. Mijn privé leven was goed 00:44:26.813 --> 00:44:37.552 Er was werkelijk geen reden om zo diep in de put te raken. 00:44:39.276 --> 00:44:40.261 In zo'n sombere stemming 00:44:44.573 --> 00:44:53.594 Ik dronk niet overmatig, ik nam geen psychotrope middelen, legaal of verboden 00:44:54.085 --> 00:44:56.322 Het dook zo maar op 00:44:56.812 --> 00:45:04.488 Als je een reden hebt om zo down te zijn dan is het duidelijk 00:45:05.652 --> 00:45:09.919 Maar als er geen reden is, vraagt je af Waarom voel ik me zo? 00:45:11.886 --> 00:45:16.751 Als je op jezelf bent aangewezen kan je proberen de cyclus van 00:45:16.999 --> 00:45:19.671 stemmingswisselingen te stoppen door zelfmedicatie 00:45:20.304 --> 00:45:24.727 Gebruiken van alcohol en drugs met name cocaïne 00:45:25.181 --> 00:45:31.730 Bij mij was de depressie er voor het middelenmisbruik 00:45:32.757 --> 00:45:35.680 ledereen denkt dat depressie een wanhopige stemming is 00:45:35.966 --> 00:45:38.846 Maar er is ook Geagiteerde Depressie Psychomotore Agitatie 00:45:39.126 --> 00:45:44.065 waarbij je eindeloos ijsbeert, je kan niet slapen, je bent prikkelbaar 00:45:44.379 --> 00:45:47.723 Ik huurde een enorm pakhuis aan de Theems. 00:45:49.143 --> 00:45:53.289 Zat er in mijn eentje. Ik maakte de post niet open 00:45:53.574 --> 00:45:55.936 Ik nam de telefoon niet op. Dat deed ik maanden en maanden 00:45:57.849 --> 00:46:02.926 In deze poel van snelle stemmingswisselingen en wanhoop, manie 00:46:03.280 --> 00:46:05.208 drie volle horeca flessen wodka 00:46:06.623 --> 00:46:12.255 om je in slaap te krijgen omdat je al 3 dagen wakker bent 00:46:12.681 --> 00:46:16.102 alleen bezig met huilen naar de maan en je meubels in de Theems smijten 00:46:17.759 --> 00:46:19.836 En dat is precies wat ik deed - Echt waar? 00:46:20.162 --> 00:46:22.094 Ja. ik smeet mijn elektrische apparatuur in de Theems 00:46:22.345 --> 00:46:23.359 Dat is een tijd geleden 00:46:23.613 --> 00:46:25.794 en de rivierpolitie heen en weer varend roepend door hun megafoon 00:46:26.074 --> 00:46:28.753 'Tony, hou eens op met je spullen in de Theems te kwakken' 00:46:29.074 --> 00:46:33.927 Daar heb je die Tony Slatterly, van de TV 00:46:34.456 --> 00:46:40.373 Dat is gelukkig allemaal heel lang geleden dat was een zwarte tijd 00:46:40.936 --> 00:46:44.005 Ik heb hier een knop 00:46:44.461 --> 00:46:47.950 en wanneer ik op die knop druk verdwijnt alles dat met je 00:46:48.267 --> 00:46:50.415 bipolariteit/cyclothymia te maken heeft, 00:46:50.734 --> 00:46:52.249 dat je niet altijd alle geluk heeft gebracht 00:46:53.619 --> 00:46:56.474 en misschien wel een deel van jezelf is Wil je dat ik op die knop druk? 00:46:56.829 --> 00:46:58.025 Nee, Ik houd het 00:46:58.693 --> 00:47:03.663 Op het moment ben ik stabiel dus druk ik niet op de knop 00:47:03.980 --> 00:47:05.702 maar ik wil wel de mogelijkheid openhouden 00:47:06.132 --> 00:47:08.580 ledereen die ik hierover gesproken heb gaf hetzelfde antwoord 00:47:09.107 --> 00:47:11.393 Dit zegt wel iets over manische depressiviteit 00:47:11.645 --> 00:47:14.705 Ondanks dat het moordenaar nummer 1 is onder psychiatrische ziekten 00:47:14.965 --> 00:47:19.395 willen degenen die eraan lijden het toch niet kwijt als ze de kans kregen 00:47:19.707 --> 00:47:22.035 Als ik eerlijk ben, ik ook niet 00:47:24.080 --> 00:47:27.638 Ik ontmoette een vrouw die zeker op de knop zou drukken 00:47:28.444 --> 00:47:31.686 Connie Perris woont in Birmingham en is voorin de veertig 00:47:32.009 --> 00:47:33.551 Haar symptomen zijn zo ernstig 00:47:34.091 --> 00:47:37.847 dat zij haar leven verdeelt in voor bipolariteit en erna 00:47:38.762 --> 00:47:41.835 Een van de dingen is hier binnenkomen en je wat paranoïde voelen 00:47:42.191 --> 00:47:44.085 ledereen kijkt naar me. 00:47:44.332 --> 00:47:47.293 Waarom kijk je naar mij? Waarom legt hij mij af? 00:47:47.757 --> 00:47:48.969 Zij volgt mij. 00:47:49.732 --> 00:47:52.026 En dan Hij kijkt vreemd naar me 00:47:52.663 --> 00:47:57.358 Dan realiseer ik me, dat ik weer paranoïde aan het worden ben 00:47:58.763 --> 00:48:01.100 Hij kijkt vreemd naar mij, omdat ik vreemd naar hem kijk 00:48:02.922 --> 00:48:04.401 Vroeger was ze advocate, 00:48:04.791 --> 00:48:06.270 Kapitein in het Britse Vrijwilligers Leger, 00:48:06.521 --> 00:48:07.828 zwarte band Aikido 00:48:08.182 --> 00:48:09.696 en actief in de gemeenschap 00:48:10.081 --> 00:48:12.443 en nu lukt het Connie amper om boodschappen te doen 00:48:17.831 --> 00:48:21.179 wanneer ik heel depressief ben, vertraag ik en vertraag ik 00:48:21.463 --> 00:48:24.395 totdat ik het punt bereik, dat ik helemaal tot stilstand kom 00:48:24.688 --> 00:48:27.953 In mijn hoofd kan ik zien en horen 00:48:28.315 --> 00:48:33.132 maar ik heb dan de kracht of lust niet om door te lopen 00:48:33.557 --> 00:48:40.457 Het is een beetje gênant als ik zo in de winkel stil blijf staan 00:48:48.567 --> 00:48:53.109 Voor we doorgaan wil ik even lopen want ik begin behoorlijk te trillen 00:48:53.393 --> 00:48:55.579 Natuurlijk, ga je gang 00:48:55.970 --> 00:49:01.861 Het trillen wordt wat erger - Loop maar wat om tot rust te komen 00:49:06.194 --> 00:49:09.545 Dat is een aardige berg medicatie 00:49:09.908 --> 00:49:13.471 Twee om te voorkomen, dat ik te ver omhoog- of omlaag schiet 00:49:13.651 --> 00:49:16.859 Eentje vertraagt de schommeling, een voorkomt het doorschieten 00:49:17.813 --> 00:49:21.209 Iets voor mijn schildklier, omdat dat ook schommelingen vertraagd 00:49:21.492 --> 00:49:26.148 Een slaappil en iets tegen psychoses en paranoia 00:49:27.278 --> 00:49:31.821 en dan nog mineralen tegen haaruitval door de stemmingsstabilatoren 00:49:32.540 --> 00:49:35.777 Jeetje, elke dag? - Elke dag 00:49:40.815 --> 00:49:48.125 en heb jij tijdens een depressie de meest ernstige stap, zelfmoord, overwogen? 00:49:48.424 --> 00:49:49.681 In een periode van 4 dagen 00:49:49.964 --> 00:49:52.570 een overdosis genomen voor een aanstormende trein gesprongen 00:49:52.888 --> 00:49:55.284 ik heb een gat in mijn schedel geboord met een elektrische boor 00:49:55.536 --> 00:49:56.804 en mijn polsen doorgesneden 00:49:59.017 --> 00:50:03.988 een gat in je hoofd boren met een elektrische boor dat is heel extreem 00:50:04.303 --> 00:50:07.162 ik was zo volslagen wanhopig ik kon gewoon niet meer 00:50:11.803 --> 00:50:13.390 Hoe zie jij de toekomst? 00:50:15.753 --> 00:50:19.265 Die zie ik niet. Ik leef van minuut tot minuut 00:50:19.516 --> 00:50:24.514 Ik kan het nu niet zien. Ik zou het graag willen, maar nu kan ik het niet 00:50:29.870 --> 00:50:33.425 Ik verafschuw mijn manische depressiviteit 00:50:33.706 --> 00:50:36.418 Ik zou het anders willen maar zo voel ik het 00:50:43.042 --> 00:50:49.667 Het harde feit is, dat van diegenen met ernstige manische depressiviteit 00:50:49.949 --> 00:50:53.013 en niet onder behandeling zijn, de helft zich probeert te doden 00:50:53.822 --> 00:50:55.937 en 20 procent daarin slaagt 00:50:57.876 --> 00:51:01.009 Nadat ik Connie had leren kennen wist ik, dat ik het geluk had 00:51:01.325 --> 00:51:04.534 aan de milde kant van de bipolaire schaal te zitten 00:51:05.623 --> 00:51:07.105 Maar dat was 11 jaar geleden. 00:51:07.601 --> 00:51:10.485 Ik ben benieuwd hoe de manier waarop ik ermee omging 00:51:10.767 --> 00:51:13.906 van invloed zal zijn op mijn score op Prof Craddock's schaal voor Manie 00:51:14.960 --> 00:51:19.820 Nul heeft iemand die geen enkel verschijnsel van bipolaire stoornis heeft 00:51:20.984 --> 00:51:27.924 Tussen 1 en 39 zit iemand, die alleen subklinische manische episoden heeft 00:51:29.406 --> 00:51:32.998 Tussen 40 en 59 zitten de mensen 00:51:33.244 --> 00:51:38.069 die alleen Hypomane episoden hebben Dat zijn mildere episoden 00:51:39.201 --> 00:51:44.236 Boven 60 zijn de mensen die volledige manies doormaken 00:51:44.977 --> 00:51:50.297 Aan de hand van wat jij me hebt verteld, kom je uit op ongeveer 70 00:51:50.788 --> 00:51:57.024 Om eerlijk te zijn, vraag ik me af of je grootheidswanen 00:51:57.272 --> 00:51:58.854 hebt gehad tijdens die eerste episode 00:51:59.169 --> 00:52:03.152 Als dat zo geweest is, zou je op onze schaal boven de 80 uitkomen 00:52:06.290 --> 00:52:09.810 Gelukkig verspil ik uw tijd niet 00:52:10.092 --> 00:52:15.202 en ik hoop dat, mijn geentjes u wellicht in uw onderzoek een beetje kunnen helpen 00:52:20.203 --> 00:52:24.924 Dat verwachtte ik niet. Het lijkt dus erger te worden 00:52:25.524 --> 00:52:27.915 Vanzelfsprekend moet ik behandeling gaan overwegen 00:52:28.410 --> 00:52:31.686 Ik heb sinds mijn eerst diagnose nooit medicatie gehad 00:52:31.967 --> 00:52:33.238 Had dat gemoeten? 00:52:33.658 --> 00:52:37.004 Ik denk dat ik mijn leven drastisch moet omgooien 00:52:38.133 --> 00:52:41.616 Nederlandse ondertiteling: BABL Revisie: Hans van der Leer