Elf jaar geleden speelde ik in een nieuw stuk in dit theater in the West End al na drie uitvoeringen liep ik weg De volgende morgen vroeg ging ik van mijn flat naar deze steeg ging de garage in, stopte de kieren dicht met een dekbed dat ik had meegenomen en stapte in mijn auto Ik zat daar zo'n 2 uur, geloof ik met m'n hand op de contactsleutel Het was een zelfmoordpoging Geen roep om hulp of zo Ik reed naar de zuidkust en nam een veerboot naar Europa Ik wist dat ik niet thuis kon zijn niet in London, niet in Engeland Ik dacht echt, dat ik nooit meer naar Engeland zou terugkeren Vluchteling Stephen Fry verbrak de stilte rond de marteling die hij doorstond ledereen denkt, dat ik zelfmoord heb gepleegd. Dat is nog het ergste Na een week kwam ik stiekem terug naar Engeland. Naar dit ziekenhuis waar een dokter zei dat ik bipolair was Ik had er nog nooit van gehoord Op mijn 37ste kreeg ik een diagnose, die mijn enorme pieken en dalen verklaarde die ik al mijn hele leven meemaakte Ik heb zeker extremen in stemmingen, groter dan bij iedereen die ik ken De psychiater adviseerde een lange rustpauze Ik ging naar Amerika Ik ging maanden naar een therapeut en liep dit strand op en neer Mijn hoofd zat vol vragen Ben ik gek? Hoe kom ik eraan? Was het te voorkomen? Kan ik genezen? Toen begreep ik hoe ernstig het is om bipolair of manisch depressief te zijn 4 miljoen mensen in Groot Brittannië hebben het Veel van de zwaarst zieken doden zichzelf uiteindelijk. Ik besloot om open kaart te spelen over mijn psychische aandoening Want dat is het een psychische aandoening Ik wilde met mensen praten die het hebben hoe ze erachter kwamen en hoe het hun leven beheerst Ik wilde antwoorden op vragen die mij het meest bezighielden Klopte mijn diagnose? Werd ik beter of slechter? Laten we beginnen met een opmerking van een Hollywood producer Je hoeft geen homo of jood te zijn om het hier te maken. alleen maar bipolair Hij bedoelde natuurlijk Groter dan het leven zelf razend energiek oneindig creatief Manische types doen het goed in Hollywood, overal in showbusiness trouwens Euforische hoogten en peilloze diepten horen erbij zonder het bijbehorende stigma Sinds mijn diagnose heb ik gewoon doorgewerkt en wegen gevonden om er mee om te gaan Maar ik heb mijn aandoening ook verzwegen Nu wil ik openkaart spelen het stigma bestrijden en een zuiver beeld geven van een psychische aandoening waar de meeste mensen weinig of niets van weten We bezoeken mijn vriendin Carrie Fischer beter bekend als Prinses Leia in de Star Wars films Ze zit op de grens van krankzinnigheid. Net niet gek genoeg om opgenomen te worden maar niet 'normaal' genoeg om een gewoon leven te kunnen leiden Draven met een enorme snelheid is beter dan welke drug dan ook God zorgt dat er een parkeerplaats voor je is Er worden speciaal voor jou liedjes op de radio gedraaid Je bent zo enthousiast over iedereen en iedereen is zeker zo enthousiast over jou Kom op, ik heb een geweldig idee Ik heb een ongelofelijk idee Laten we naar India gaan Dan ga je wel heel erg snel Je bent sneller dan iedereen om je heen Het is niet leuk Je hangt veel te lang aan de telefoon Je krijgt geen slaap Niets gaat snel genoeg Kom op, volg mij, kom op nou En zelfs als het niet zo is, dat je meer getalenteerd bent als je manisch bent, je voelt dat het toch zo is Ja, dat is de halve strijd Vlammende speeches aan de wereld Ik heb zoveel te zeggen Ik heb nieuws uit de ruimte Ik bleef 6 dagen wakker Ik verloor echt mijn verstand Een vriendin zei: Weet je dokter wel, dat jij je zo gedraagt? We kregen ruzie Ik huilde 4 uur en kon niet stoppen Ik wist, dat daar iets mis mee was Ik belde de dokter ging er heen We praatten, lachten Ik draaide in de stoelen De dokter zei... Dat is bipolair Dat is manisch depressief Carrie leefde al jaren met dat soort extreme stemmingen en gevoelens voordat de diagnose werd gesteld Ze is er erg aan toe. Het is geen accessoire van muziek- of filmsterren Het is een echte psychische aandoening waar ze elke dag van haar leven mee om moet gaan Ze heeft nu medicatie Moet je je voorstellen hoe ze zou zijn als ze die niet zou hebben Een medicus vertelde me dat bij de helft van de manisch depressieven niet eens een diagnose wordt gesteld Het beangstigd me, dat er mensen met dezelfde symptomen als Carrie rondlopen die niet weten wat ze mankeren ik heb gehoord, dat het een ziekte is die vrij moeilijk is vast te stellen Ik heb de diagnose bipolair en dat is een psychische aandoening dus op een hersenscan zou je tekenen moeten kunnen zien van wat ik mankeer Een onderzoek wordt gedaan in het Maudsly ziekenhuis in zuid Londen waarbij gezonde hersenen worden vergeleken met bipolaire zoals die van mij Hier het begin van de hersenen - O jeetje. Ik grijp de voorkant van de neus en scroll terug Dat is mijn gezicht. Daar zijn je mollige wangen. - Mijn mollige wangetjes Door naar zo'n plakje van hersenen te kijken kan je toch niet zien of iemand bipolair is, of wel? Wat bipolariteit betreft. Het bekijken van de scan van een enkel persoon levert op dit moment nog niet voldoende gegevens voor een diagnose op Ziet u iets aan mijn hersenen, waardoor u denkt dat ik bipolair ben of zoiets? Nee. Daar is een heel kort antwoord voor Er is dus geen scan, waarmee bipolaire stoornis kan worden aangetoond maar ik heb gehoord van een bipolair gen Om meer te weten te komen laat ik mijn DNA testen als onderdeel van 's werelds grootste onderzoek naar de bipolaire stoornis aan de universiteit van Cardiff Ze hebben 2000 deelnemers en nu dus 2001 Krijg ik nu een lolly? Dan is dit uw DNA Mijn DNA, dank u wel Wat mooi, ik wist het prachtig, toch? Waar nu heen? - We gaan naar de Sequenom Dat moet wel goed zijn alleen de naam al Welkom bij de Sequenom, Mr Bond Als je bipolaire mensen vergelijkt met mensen die het niet hebben zie je eigenlijk geen globale verschillen Jammer genoeg roept de pers 'Het bipolaire gen' of zoiets Dat is helemaal niet waar. Er zijn vele genen betrokken bij bipolariteit Er is dus nog geen eenduidige test die aantoont dat iemand bipolair is Hoe gaat het dan wel? Hoe ging dat jaren geleden bij mij? Een psychiater stelde allerlei vragen over mijn gedrag en gevoelens Hier in Cardiff doet Nick hetzelfde, maar hij gebruikt 200 vragen die een beeld opbouwen over iemands levensloop met manische depressiviteit We ontwikkelden een schaal, waarop ik je kan scoren op basis van jouw informatie Denk eens terug aan perioden waarvan je denkt dat ze buitengewoon waren, problemen veroorzaakten of dat je vond dat je wellicht behandeling nodig had De eerste keer dat ik onder behandeling had gemoeten was toen ik 14 was Terugkijkend vertoonde ik toen voor het eerst symptomen Het probleem was dat het voor iedereen doorging voor slecht gedrag Ik werd bijna van de 'prepschool' gestuurd Hier werd ik wel weggestuurd Heel vreemd om terug te keren naar de plek waar je zo intens leefde constant prikkelbaar of manisch zoals ik het nu zou noemen Ik spijbelde. Ik was zo vaak alleen. Zwierf rond Over de daken Ik geloof, dat ik over de daken rondkroop voor de mix van risico en macht over de mensen beneden Mijn gedrag maakte mij eigenlijk onverdraagzaam een opschepper, grote bek, onhandelbaar, storend Slank, ik ben nooit echt de mooiste geweest, maar eens was ik slank Het weerzien van de huismeester en zijn vrouw roepen herinnering op aan de voorbije misdaden zoals met toestemming naar Londen gaan en niet terugkomen We gingen naar de film Gewoon naar de bios Eentje was 'The Clockwork Orange' Klopt ja Je vader dacht, van alle films die hij gezien zou kunnen hebben Ik werd er door gegrepen en verteerd Je had gewoon terug moeten komen Op tijd terug moeten zijn Ik had de politie gevraagd naar je uit te kijken Echt waar? Dat heb ik me nooit gerealiseerd. Stephen was een probleemgeval Dit is een brief van Gerald Holme - Die psychiater Hij stelt verschillende dingen voor Adolescente depressie eerder een milde depressie dan gewoon ongelukkig Vertoond kinderachtig gedrag Mr Fry, jouw vader, heeft gezegd dat door Londense artsen is geopperd dat wellicht een hersenbeschadiging de oorzaak van zijn gedrag is Mijn God Van drugs gebruik en/of zedendelicten is ons niets gebleken En dan het walgelijke gedoe, dat stelen Het hield me zo in de greep Je had het geld helemaal niet nodig Je hoefde niet te stelen. Zo vreemd U wist dus niet dat ik het was - Nee, ik verdacht jou helemaal niet Er werd een val gezet in 'Huismoeders' kamer Dat was U. U zat verscholen in haar kamer - Ik zat in haar badkamer Het was naar om jou daar zo te zien Ik zat in een vreemde emotionele strijd Dingen stelen die ik niet eens wilde hebben Geld stelen? Dat geld wilde ik wel, denk ik Schaamde ik me als ik gestolen had? Ik denk het wel Maar.. het heeft iets bijzonders om in een kamer te zijn waar je niet hoort te zijn op zoek te gaan naar spullen net als in de film als de held inbreekt Heel spannend, je hart zit in je keel echt heel spannend Ik sport niet en doe niets anders waar je een adrenalinestoot van krijgt maar misschien is dat het wel geweest of het nu onderdeel was van een afwijking weet ik niet maar het was erg genoeg om naar een psychiater te gaan niet dat dit tot de diagnose manisch depressief leidde waarschijnlijk omdat de schoolleiding, mijn ouders en om eerlijk te zijn ook ik het zagen als slecht gedrag Ik werd dus van school gestuurd en ging door met stelen Ik stal een creditcard uit de jas van een vriend van mijn ouders. Dit leidde de volgende manische episode in Ik gaf het geld op een grandioze manier uit Ik was ongeveer 17 en ik schuimde Londen af met die gestolen creditcard Ik was een geweldig nieuwe versie van mezelf Ik kocht belachelijke pakken met opgesteven boorden en zijden stropdassen zoals in de 20-er jaren We gingen naar het Savoy en The Ritz en dronken cocktails Dat het fout was kwam niet in me op Wanneer je in de ban bent van een manische fantasie snap je niet dat anderen bestaan. Je bent het middelpunt van je eigen heelal Ik wilde gewoon daar zijn Daar zit Stephen Fry En die witte jassen zo toepasselijk Net broeders in een geweldig psychiatrisch ziekenhuis Natuurlijk hield het geen stand Na maanden het land doorkruist te hebben met mijn gestolen credit card werd ik gearresteerd en naar de Pucklechurch gevangenis gestuurd In mijn tijd was dit een lange smalle steriele gang met celdeuren. Het is nu zo anders De laatste 10 jaar van mijn leven had ik doorgebracht op kostscholen en zo Dit stelde voor mij niets voor Alleen de namen waren anders Schoolmeester werd Bewaarder Het enige, dat mijn maag omkeerde was het eerste bezoek van mijn moeder Ik was gek op het oplossen van cryptogrammen. De hele tijd dat ik vastzat knipte ze de cryptogrammen uit de Times Een uiting van liefde en steun naar mij die naar mijn keel vloog Hoe vaak heb je een dergelijke episode in je leven gehad? Ik denk zo'n 4 of 5 van die extreme Als ik naar mijn verleden kijk, denk ik dat er ongeveer elke vijf jaar zo'n zware storm opsteekt Ik weet het niet zeker maar zo gaat het vaak Wanneer heb je voor de eerste keer een depressie gehad? Ik denk zo'n 6 maanden voor die manische ervaring Als je zo depressief bent wat voor gevoel van eigenwaarde had je dan? Absoluut NUL Opstaan van de bank om naar de koelkast te gaan, is een ongelofelijke opgave Alles gebeurt, omdat je een kut bent omdat ik een ongelofelijke klootzak ben omdat ik een lul ben Soms heb je een Tourettes beeld vanzelf Je denkt steeds aan de dood. Zonder dat je suïcidaal bent ben je je constant bewust van de dood en hoe welkom die zou zijn Dat is het moment dat ik probeerde mezelf te doden Je was toen 17 Je gebruikte pillen Ja, ik nam zoveel mogelijk verschillende om het zo giftig mogelijk te maken. Jammer genoeg ging ik er ook door overgeven. Ik weet zeker dat het een zelfmoordpoging was en geen roep om hulp Hoeveel van die depressies heb je grofweg gehad? Ik zou zeggen vijf of zes Ik denk dat Nick Craddock een beeld begint te krijgen, maar ik ook Als ik al dat extreme gedrag optel begin ik me zorgen te maken over mijn uiteindelijke score Wat me dwars zit, is de vraag of een hoop van de pijnlijke momenten voorkomen hadden kunnen worden als het eerder was vastgesteld? Bij ons omstreden, maar in Amerika zijn psychiaters bereid kinderen te diagnosticeren Hierdoor weet Suzy Jensen, die buiten San Fransisco woont, al 5 jaar dat haar beide tiener jongens manisch depressief zijn Bestaat er iets van: Je weet dat je kind bipolair is als... Je weet dat je kind bipolair is als hij in razernij door een glazen ruit trapt nadat hij al drie uur aan het razen is en je niet eens meer weet waarom en gevaarlijk en risicovol gedrag We hadden een puntdak en hij liep over de nok met z'n ogen dicht Je weet dat je kind bipolair is wanneer het gedrag zo extreem is dat je een neuropsychologisch onderzoek laat doen. Toen ik terugging voor de resultaten werd ik al opgewacht door de psychiater Hij zei, dat hij nog nooit zo ongerust was geweest over onderzoeksresultaten Vervolgens vertelde hij een verhaal, dat Ian hem had verteld. Hij liep op blote voeten door een kamer en kreeg een vreemd gevoel onder zijn voeten. Toen hij naar beneden keek zag hij, dat hij over mijn in stukken gescheurde over de vloer verspreide lichaam, draafde. Dat wil je eigenlijk niet horen Hoe oud is hij nu? - Zes Zes jaar oud?. Vind je je manie soms leuk of is het een belasting? Nee, ik vind het niet leuk Als je eens een keer wat doet Iets slechts. Je gooit wat of... In een slechte bui of een gevecht? Ja, ben jij het dan die dat doet? Denk je dat het recht hebt om het te doen en rest dat van de wereld niet deugd? - Ja, dat is zo De diagnose is gesteld op z'n 11de en nu is hij 16 Op die leeftijd was ik al van school gestuurd Luisteren naar hem herinnert mij aan mijn eigen houding Het is een drang het bevredigt een behoefte die hij kennelijk heeft Je kan het zien Ja, het is een drang, een behoefte iets dat gebeurt Ian's broer Todd is dertien en kreeg de diagnose toe hij 8 was Zijn gedrag geeft problemen, zelfs op de speciale school waar ze op zitten Terwijl ik bij haar ben, wordt ze naar school geroepen Normaal ben ik hier om half drie maar ik werd gebeld dat Todd een moeilijke ochtend heeft gehad en hij een stoel naar iemand van het personeel heeft gegooid en hem geslagen Was er een reden of was je gewoon boos? Ik wilde eigenlijk een ommetje maken omdat ik opgefokt en boos was maar dat mocht niet van hen Toen werd ik boos - gefrustreerd - ja en smeet ik die stoel naar die man Ik was acht of negen. We hadden een verpleegster op mijn school Ik zat mijn veters te strikken en zij zei dat ik dubbele veters moest gebruiken. Ik wist niet wat dat waren. Ik sloeg haar echt recht in haar gezicht. Ik had dat nog nooit meegemaakt die enorme woede en het was zo stom, want zij vertelde me alleen maar hoe ik mijn veters moest strikken Na zo'n klap, zeker na een zware stort hij in elkaar, zoals nu Ik weet dat hij drie dagen is geschorst De school van Todd ziet dit als slecht gedrag, maar ik voel met hem mee Ik herken de woede, de greep van krachtige gevoelens en schaamte achteraf. Todd en Ian verschillen van mij op een belangrijk punt op dezelfde leeftijd zij weten dat ze ziek zijn Ik weet van Britse psychiaters, dat zij tegen het labellen van kinderen zijn. In Groot Brittannië is de grens 19 jaar. Daarom wilde ik degene spreken, die de diagnose van Ian en Todd heeft gesteld. Kiki Chang is de juiste man om mee te praten. Buiten dat hij een onderzoeksproject leidt aan de Stanford Universiteit heeft hij ook een 2 jarig zoontje Sommige collega's zouden al op die leeftijd diagnoses stellen Voor 2 of 3 jaar oud is het normaal geen controle over je stemmingen te hebben woedeaanvallen, dan weer huilen, dan weer lachen Ik heb collega's die beweren, dat ze het al in 3 jarigen kunnen zien Ik heb kinderen van vierenhalf gezien die voldoen aan de bipolaire stoornis criteria Ernstige stemmingswisselingen risicovol gedrag ze functioneren en ontwikkelen zich niet goed en verliezen veel tijd in hun normale ontwikkeling ledereen herinnert zich de opkomst van ADHD in de 80-er en 90-er jaren De cynici zullen zeggen dat dit weer een etiket is om op een slecht kind te plakken Ik zou daar voorzichtig mee zijn Ik denk niet, dat we aan het overdiagnosticeren zijn Door de diagnose te verruimen bereik je meer mensen en dat is goed want dat kan leiden tot een bipolaire diagnose, waarna ze weten dat er iets aan de hand is dat behandelbaar is en niet hun schuld is Ian, je medicijnen Voor Kiki zijn diagnosen goed nieuws Voor Ian en Todd medicatie Ian liet me zien hoeveel hij elke dag moet innemen Welkom bij onze apotheek We zijn er echt trots op Je hebt Prozac, Pederol, Klonapin, dat is een soort kalmeringsmiddel Dat zorgt ervoor dat ik me gedraag als ik het moeilijk heb Dit is Ambien - Dat is een slaappil, toch? Concerta neem ik 's morgens. Dat is een soort Ritalin Het kost me bijna een uur per dag om hun medicatie potjes te vullen Dit alles om de scherpe kant van het gedrag van een 16 jarige af te halen Ik weet niet wat ik ervan moet vinden Ik weet dat Britse psychiaters zich zorgen maken om de schade, die zware medicijnen aan jonge hersenen kunnen toebrengen Helemaal als men niet 100% zeker is van de diagnose Als de medicijnen voorkomen, dat Ian en Todd hun leven verwoesten en dat van hun moeder, is dat een goede oplossing Zou ik de diagnose op mijn 16de gehad willen hebben? Ook wanneer dat betekende dat ik vanaf dat moment medicatie moest nemen? Ik vind dat ik in sommige opzichten door mijn manische depressiviteit ben geholpen Dat maakt het wat ingewikkeld Zou ik succesvol zijn geweest zonder dat? Zou u mij gekend hebben als ik niet door die energie gedreven werd, creatief te zijn? Ach stop, dank u wel Wat aardig Ik ben opgetogen, geëerd en laten we er niet lullig over doen, rijkelijk beloond Dit is een spannende tijd, omdat je jezelf met opzet voor gek zet voor de mensen die je bewondert Stress is vaak de belangrijkste factor die mensen een episode injaagt Toen ik mijn diagnose kreeg zei de dokter, dat ik niet zo hard moest werken Ontspan en ontloop stressvolle situaties Zoals te zien nam ik die raad serieus Aangenaam zullen sommige mensen zeggen De week ervoor had ik zeer schokkende opwindende dromen, waarbij ik uit de kleren ging in mijn broek plaste op het toneel Ik weet niet of stress mij naar een manische of depressieve episode stuwt Ik kan me geen periode herinneren, dat ik geen last had van stress Blij? Blij, ha. 7 jaar, ijsjes, vakantie. Dat was blij. Daarna niet meer Stress ik kan niet zonder, maar het is een gevaarlijk ding Nog geen rampen. Het is heet werk Ik kan verdomme niet wachten tot het voorbij is O God, daar gaan we weer Ik ben opgetogen, geëerd en laten we er niet lullig over doen, rijkelijk beloond We kunnen er wel weer een jaar tegen Ik functioneer, ondanks mijn manische depressiviteit en ik weet zeker dat het me helpt Dat is het probleem met het verbinden van stress aan het starten van manische depressiviteit Mijn stress staat gelijk aan uw huis tuin en keuken stress De een gaat er mee om, de ander wordt gek Ik ben hier in Cornwall om te zien hoe manische depressiviteit de carrière, het huwelijk verwoestte en bijna het leven kostte van een man die eens Luitenant Commandeur was op het Koninklijke jacht Brittannia Aan de ene kant Prinses Margaret dan Luitenant Commandeur Harvey daar en Majesteit de Koningin daar 22 jaar geleden Jij zat wel goed toen O ja, ik zat goed Vier jaar aan boord van het jacht leidde tot een hoge functie bij de NAVO Door de druk bij het werken in een atoombunker raakte Rod zo depressief, dat hij instortte Mijn zelfvertrouwen sijpelde weg en mijn eigenwaarde ook kon niet slapen, een verschrikkelijk gevoel, wanhoop Uiteindelijk ontheven van actieve dienst werd hij secretaris van de Koninklijke Jachtclub dat hield stand totdat Rod, toen manisch, bij een prijsuitreiking, de prijs aan de verkeerde persoon toekende De echte winnaar accepteerde de excuses van Rod niet Aan het eind raakte ik de weg kwijt en voor het gehele publiek schreeuwde Pleur Op. en liep de nacht in Ik hallucineerde en zag de duivel zwarte brandende kolen de ogen van de duivel dat zag ik, heel beangstigend Ik dacht toen dat ik Jezus was Ik zei dat tegen niemand want dan kon ik Jezus niet zijn Rod werd teruggehaald en opgenomen in dit Psychiatrisch ziekenhuis in Plymouth Hij was nu overmand door somberheid Ik had pijn in mijn hoofd. Ik was in de hel geweest Het was de bedoeling dat ik de hel zou ervaren Ik moest ontsnappen uit het ziekenhuis Ze lieten mij naar boven en dan rechtsaf naar ergotherapie gaan Zonder begeleiding dus ging ik niet naar rechts Ik bleef doorlopen door de hoofdingang naar de tweebaansweg liep een stukje weg van de rotonde zodat auto's snelheid konden maken Ik wachtte tot er een vrachtauto aankwam en stapte er voor Ik had meervoudige breuken in beide benen Ik moet mijn broek laten zakken om het geheel te kunnen zien Ik heb heel wat marineofficieren zo gezien, maak je niet druk Zo ben ik niet altijd, hoor Oh jee, o mijn God Dit is echt heel erg Draai je eens om. Dit is typisch bij een heel ernstig ongeluk Dat was 10 jaar geleden. Rod zegt, dat hij ankzij medicatie stabiel is Maar elk voorjaar en herfst voelt hij de manie zich ontwikkelen. Ondanks alle ervaringen is hij terughoudend bij het nemen van medicatie Ik geloof, dat er nog een wereld bestaat parallel aan de "normale" volgens mij saaie wereld bestaat Wanneer ik manisch psychotisch ben gaat het doek gaat open en dan betreed ik de parallelle wereld en zie ik alles totaal anders Ik ga naar cafés en zie daar engelen ik weet dat zij mij kennen en ik ken hen We hebben een speciale band op basis van de kennis die we delen Vind je het naar, dat je bent geboren met deze bipolaire persoonlijkheidsstoornis of manische depressiviteit? Makkelijke vraag, makkelijk antwoord Nee, geen moment Wanneer je met engelen hebt gewandeld dan is alle pijn en het lijden het meer dan waard geweest U zult blij zijn te horen dat ik geen engelen of de duivel zie of dat ik denk dat ik Jezus ben Maar ben ik het met Rod eens, dat we onze manische episodes koesteren Dat helpt echter de diagnose niet wanneer we UP zijn zijn we niet ziek. Ben je gek? We zijn prima in orde. wij hebben geen dokter nodig Maar dat verhuld niet, dat Rod zichzelf bijna doodde en dat ook echt wilde, toen hij in de ban was van die andere kant van zijn ziekte De erfenis van een zelfmoord is voor de nabestaanden altijd erg pijnlijk maar als de oorzaak in manische depressie ligt, komt angst daar nog bij De angst dat het ook met een ander familielid gaat gebeuren want manische depressiviteit wordt erfelijk overgedragen Hierom ging ik in Cornwall een andere vriend opzoeken die sinds zijn 18de met die gedachte leeft Hij ontdekte, toen dat zijn vader bipolair was Hier ging je elke zomervakantie heen? Ja, hier liggen heel wat herinneringen als kind Hier zaten we dan op van die dekstoelen en sloten limonade dit is echt 'Famous Five' Moet je nagaan elke zomervakantie hier Je komt hier nu met gemengde gevoelens Ja, mijn vader heeft hier zelfmoord gepleegd Daar verderop, dus niet echt de beste plaats voor mij Het ergste is misschien, dat hij daarheen ging met zijn zuster, jouw tante. Hij sprong van de klif waar ze bij stond Hij dook ervan af Hij was niet aan het klooien of zo Het ligt een beetje door elkaar Kijken of er een behoorlijke foto van hem is Daar is ie - Dat is je vader Een gestoorde vader te hebben roept schaamte op Ik was 18 en wilde eigenlijk het hele gedoe wegstoppen Je wilt gewoon normaal zijn op die leeftijd Ik werd me er ziekelijk van bewust en werd steeds depressiever Ik kreeg paniekaanvallen Mijn manier om er mee om te gaan was te doen alsof het niet gebeurd was Vlak na zijn dood ben ik twee jaar naar Australië, Amerika en Mexico gegaan. Ik liep er gewoon voor weg Rick keerde terug en realiseerde een geweldig succesverhaal een paar kilometer van de plek waar zijn vader zich doodde maar hij bleef zich afvragen of hij de ziekte van zijn vader had geërfd Ik was altijd bang dat ik net als hij zou zijn Hij vond altijd dat ik erg veel op hem leek en was daar heel ongerust over Mijn vader had geen symptomen totdat hij midden veertig was Die leeftijd ben ik nu te boven, maar ik denk nu ook aan mijn twee zoons. Die zijn nu midden twintig, dus tijd genoeg Heb je nu een Psychotherapeut? Ja, die heb ik En, helpt dat je? Ja, dat geloof ik wel het enige probleem met psychotherapie is dat alles dat je als kind hebt meegemaakt in je geheugen staat gegrift Je vader en moeder verkloten je echt, hoor Wat onderzoek uitwijst is, dat als je manisch depressief bent, is er altijd in je familie iemand, die het eerder had Grootouder, tante of oom of een van je ouders vaak hebben ze niet eens de diagnose gekregen Blijkbaar is er geen waarschuwing, maar er zal iemand zijn geweest Uit het verhaal van Rick blijkt dat als je vader het heeft jij het niet perse hoeft te krijgen De bezorgdheid bij bipolaire ouders blijft 'Geef ik het door?' en voor bipolaire moeders hebben de wetenschappers nog een schokkende ontdekking gedaan De zwangerschap en de bevalling zijn zeer gevaarlijk voor de psychische gezondheid van vrouwen die bipolair zijn Toen ik je laatst sprak, gaf ik aan dat volgens mij de kans om weer ziek te worden tijdens zwangerschap of de in de tijd na de bevalling erg hoog is Je moet dan denken aan zo'n 60 procent of hoger Gaynor Thomas woont in Wales en zit in hetzelfde onderzoek als ik Zij wil weten of ze het risico durft te nemen opnieuw zwanger te worden wetende dat haar eerdere manische episode tot ongewoon gedrag leidde Ik had grootheidswaanzin Dacht je dat je rijker was of uit een beter nest kwam, een prinses of zo? De mijne waren meer religieus In een van die episodes dacht ik dat ik een van Gods uitverkorenen was Ik dacht dat ik mensen kon genezen dat ik bijzondere gaven had en een groep mensen moest samenbrengen om de wereld te veranderen Ik had een therapeute, die het opviel dat mijn ideeën nogal vreemd waren en liet een Ambulant GGZ team komen dat mij thuis behandelde Met medicatie? - Ja, met medicatie En toen de zwangerschap. Voor de meeste mensen een geweldig iets Je had een manische episode tijdens je zwangerschap. Hoe ging dat? De religieuze kant kwam naar boven toen ik Thomas kreeg Hij was niet een bijzondere baby maar een HEEL bijzondere baby Zoals de Messias - Ja, bijna wel ik was uitverkoren om hem te baren en samen gingen we de wereld veranderen Zo'n kleine stap en bij jou zo'n enorme Pijnlijk, als je het op een feestje zegt Ook de manier van zeggen Mijn kind is het centrum van het universum In het begin was het postnatale euforie, maar al gauw werd het een postnatale manie Ik kon niet slapen, was zo opgewonden. Ik belde de psychiater en zei dat ik iemand moest spreken, want het liep uit de hand Gaynor werd een maand opgenomen in een psychiatrisch ziekenhuis De medicatie die ze in het ziekenhuis kreeg kalmeerde haar maar ze is bang dat alles weer gebeurt als ze zwanger raakt Ian Jones zegt dat Gaynor terecht bang is Vrouwen men een bipolaire stoornis lopen grote kans op een meer ernstige ziekte episode rond de bevalling en vaak in combinatie met hallucinaties en wanen Deze episoden kunnen de meest ernstige zijn die we in de psychiatrie tegen komen In de gehele psychiatrie? De laatste twee onderzoeken naar overlijden van moeders tonen aan dat zelfmoord op dit moment de belangrijkste oorzaak is van overlijden rond de bevalling Gaynor wil graag een broertje of zusje voor Thomas, maar de informatie van Ian Jones valt moeilijk te negeren Het zet me tot nadenken over het nemen van een baby Ik vind het jammer, dat ik niet nog een kind kan nemen Misschien moet ik in Thomas belang accepteren, dat het risico te groot is Je weet gewoon niet wat er gebeuren zou. - Nee, precies Ik vind de hakken van z'n schoenen leuk Dat manische depressiviteit het leven van mensen totaal kan vernietigen maakt het extra belangrijk om het vroeg vast te kunnen stellen maar meestal blijft het onopgemerkt door de manier waarop lijders met de stemmingswisselingen omgaan en hun symptomen verbergen Ik deed dat zo'n twintig jaar lang Men noemt dit zelf medicatie of zoals u het terecht zou noemen het gebruiken van overmatige hoeveelheden drank en drugs Wodka en cocaïne in mijn geval Cocaïne is een stimulerend middel en alcohol een kalmerend Vaak was ik zo manisch en had ik zoveel energie dat ik cocaïne nam om me te kalmeren Ik ga niet graag naar een feestje zonder dat ik er zeker van ben dat er een paar gram in mijn portefeuille zit Ik vind het gênant een term als zelfmedicatie te gebruiken alsof ik me verontschuldig of de indruk wek dat het een nobel doel dient Op een of andere manier zorgt het ervoor dat je niets meer voelt Je bent niet meer depressief of manisch je gaat gewoon. Je staat 'aan' En dat deed ik gedurende mijn succesvolle 80's en 90's Vrienden zouden zeggen zware gebruiker, niet manisch depressief Zij zien de symptomen als oorzaak Dat gebeurt heel vaak Ik deed dat met iemand met wie ik studeerde bij het toneel en TV werkte en een film mee maakte De eerste keer dat het de kop op stak was tijdens het maken van de film Peter's Friends Ik had een geweldig gelukkige tijd. Ik had werk en geld. Mijn privé leven was goed Er was werkelijk geen reden om zo diep in de put te raken. In zo'n sombere stemming Ik dronk niet overmatig, ik nam geen psychotrope middelen, legaal of verboden Het dook zo maar op Als je een reden hebt om zo down te zijn dan is het duidelijk Maar als er geen reden is, vraagt je af Waarom voel ik me zo? Als je op jezelf bent aangewezen kan je proberen de cyclus van stemmingswisselingen te stoppen door zelfmedicatie Gebruiken van alcohol en drugs met name cocaïne Bij mij was de depressie er voor het middelenmisbruik ledereen denkt dat depressie een wanhopige stemming is Maar er is ook Geagiteerde Depressie Psychomotore Agitatie waarbij je eindeloos ijsbeert, je kan niet slapen, je bent prikkelbaar Ik huurde een enorm pakhuis aan de Theems. Zat er in mijn eentje. Ik maakte de post niet open Ik nam de telefoon niet op. Dat deed ik maanden en maanden In deze poel van snelle stemmingswisselingen en wanhoop, manie drie volle horeca flessen wodka om je in slaap te krijgen omdat je al 3 dagen wakker bent alleen bezig met huilen naar de maan en je meubels in de Theems smijten En dat is precies wat ik deed - Echt waar? Ja. ik smeet mijn elektrische apparatuur in de Theems Dat is een tijd geleden en de rivierpolitie heen en weer varend roepend door hun megafoon 'Tony, hou eens op met je spullen in de Theems te kwakken' Daar heb je die Tony Slatterly, van de TV Dat is gelukkig allemaal heel lang geleden dat was een zwarte tijd Ik heb hier een knop en wanneer ik op die knop druk verdwijnt alles dat met je bipolariteit/cyclothymia te maken heeft, dat je niet altijd alle geluk heeft gebracht en misschien wel een deel van jezelf is Wil je dat ik op die knop druk? Nee, Ik houd het Op het moment ben ik stabiel dus druk ik niet op de knop maar ik wil wel de mogelijkheid openhouden ledereen die ik hierover gesproken heb gaf hetzelfde antwoord Dit zegt wel iets over manische depressiviteit Ondanks dat het moordenaar nummer 1 is onder psychiatrische ziekten willen degenen die eraan lijden het toch niet kwijt als ze de kans kregen Als ik eerlijk ben, ik ook niet Ik ontmoette een vrouw die zeker op de knop zou drukken Connie Perris woont in Birmingham en is voorin de veertig Haar symptomen zijn zo ernstig dat zij haar leven verdeelt in voor bipolariteit en erna Een van de dingen is hier binnenkomen en je wat paranoïde voelen ledereen kijkt naar me. Waarom kijk je naar mij? Waarom legt hij mij af? Zij volgt mij. En dan Hij kijkt vreemd naar me Dan realiseer ik me, dat ik weer paranoïde aan het worden ben Hij kijkt vreemd naar mij, omdat ik vreemd naar hem kijk Vroeger was ze advocate, Kapitein in het Britse Vrijwilligers Leger, zwarte band Aikido en actief in de gemeenschap en nu lukt het Connie amper om boodschappen te doen wanneer ik heel depressief ben, vertraag ik en vertraag ik totdat ik het punt bereik, dat ik helemaal tot stilstand kom In mijn hoofd kan ik zien en horen maar ik heb dan de kracht of lust niet om door te lopen Het is een beetje gênant als ik zo in de winkel stil blijf staan Voor we doorgaan wil ik even lopen want ik begin behoorlijk te trillen Natuurlijk, ga je gang Het trillen wordt wat erger - Loop maar wat om tot rust te komen Dat is een aardige berg medicatie Twee om te voorkomen, dat ik te ver omhoog- of omlaag schiet Eentje vertraagt de schommeling, een voorkomt het doorschieten Iets voor mijn schildklier, omdat dat ook schommelingen vertraagd Een slaappil en iets tegen psychoses en paranoia en dan nog mineralen tegen haaruitval door de stemmingsstabilatoren Jeetje, elke dag? - Elke dag en heb jij tijdens een depressie de meest ernstige stap, zelfmoord, overwogen? In een periode van 4 dagen een overdosis genomen voor een aanstormende trein gesprongen ik heb een gat in mijn schedel geboord met een elektrische boor en mijn polsen doorgesneden een gat in je hoofd boren met een elektrische boor dat is heel extreem ik was zo volslagen wanhopig ik kon gewoon niet meer Hoe zie jij de toekomst? Die zie ik niet. Ik leef van minuut tot minuut Ik kan het nu niet zien. Ik zou het graag willen, maar nu kan ik het niet Ik verafschuw mijn manische depressiviteit Ik zou het anders willen maar zo voel ik het Het harde feit is, dat van diegenen met ernstige manische depressiviteit en niet onder behandeling zijn, de helft zich probeert te doden en 20 procent daarin slaagt Nadat ik Connie had leren kennen wist ik, dat ik het geluk had aan de milde kant van de bipolaire schaal te zitten Maar dat was 11 jaar geleden. Ik ben benieuwd hoe de manier waarop ik ermee omging van invloed zal zijn op mijn score op Prof Craddock's schaal voor Manie Nul heeft iemand die geen enkel verschijnsel van bipolaire stoornis heeft Tussen 1 en 39 zit iemand, die alleen subklinische manische episoden heeft Tussen 40 en 59 zitten de mensen die alleen Hypomane episoden hebben Dat zijn mildere episoden Boven 60 zijn de mensen die volledige manies doormaken Aan de hand van wat jij me hebt verteld, kom je uit op ongeveer 70 Om eerlijk te zijn, vraag ik me af of je grootheidswanen hebt gehad tijdens die eerste episode Als dat zo geweest is, zou je op onze schaal boven de 80 uitkomen Gelukkig verspil ik uw tijd niet en ik hoop dat, mijn geentjes u wellicht in uw onderzoek een beetje kunnen helpen Dat verwachtte ik niet. Het lijkt dus erger te worden Vanzelfsprekend moet ik behandeling gaan overwegen Ik heb sinds mijn eerst diagnose nooit medicatie gehad Had dat gemoeten? Ik denk dat ik mijn leven drastisch moet omgooien Nederlandse ondertiteling: BABL Revisie: Hans van der Leer