< Return to Video

Çfarë ne nuk dimë mbi të rinjtë muslimanë të Evropës dhe pse duhet të interesohemi. Deezah Khan

  • 0:12 - 0:16
    Kur unë isha femijë,
    dija që kisha superfuqi.
  • 0:18 - 0:19
    Është e vertet.
  • 0:19 - 0:20
    (Të qeshura)
  • 0:20 - 0:24
    Mendoja se isha e mrekullueshme
    sepse mund te kuptoja
  • 0:24 - 0:27
    dhe të identifikohesha me ndjenjat
    e njerëzve bojëkaf,
  • 0:27 - 0:30
    si gjyshi im, nje musliman konservator.
  • 0:30 - 0:35
    Gjithashtu, mund te kuptoja nënën time
    afgane, dhe baban tim pakistan,
  • 0:35 - 0:39
    jo shumë fetar por të qetë, mjaft liberal.
  • 0:40 - 0:41
    Dhe sigurisht, mund te kuptoja
  • 0:41 - 0:44
    dhe të lidhem me ndjenjat e te bardhëve.
  • 0:44 - 0:46
    Norvegjezet e bardhë te shtetit tim.
  • 0:47 - 0:49
    E keni parasysh;
    te bardhë, bojekaf, cilido--
  • 0:49 - 0:51
    Unë i doja të gjithë ata.
  • 0:51 - 0:52
    Unë i kuptoja te gjithë.
  • 0:52 - 0:55
    edhe pse ata shpesh nuk kuptoheshin
    me njëri tjetrin;
  • 0:55 - 0:57
    ata ishin te gjithë njerëzit e mi.
  • 0:57 - 1:00
    Nga ana tjetër, babai im ishte
    gjithmonë në merak.
  • 1:00 - 1:03
    Vazhdonte të më thoshte se edhe
    me arsimin më të mirë,
  • 1:03 - 1:06
    nuk do trajtohesha drejtesisht.
  • 1:06 - 1:10
    Sipas tij, do vazhdoja të përballesha
    me diskriminime.
  • 1:10 - 1:13
    Dhe e vetmja mënyrë për t'u pranur
    nga të bardhët
  • 1:13 - 1:15
    do të ishte të bëhesha e famshme.
  • 1:15 - 1:19
    Tani, ai e beri kete bisedë
    me mua kur unë isha vetëm shtatë vjeçe.
  • 1:20 - 1:23
    Pra kur isha shtatë vjeçe, ai më thotë,
  • 1:23 - 1:26
    "Vendos të hysh në sport ose muzikë".
  • 1:26 - 1:31
    Ai nuk dinte shumë nga sportet--
    i bekuar qoftë--kështu ra për muzikën.
  • 1:31 - 1:35
    Kështu, kur isha shtatë vjeçe, mblodhi
    gjithë lodrat e kukullat e mia,
  • 1:35 - 1:37
    dhe i hodhi poshtë.
  • 1:37 - 1:41
    Në këmbim ai më dha nje tastierë
    të vogël Casio dhe--
  • 1:41 - 1:43
    (Të qeshura)
  • 1:43 - 1:45
    Po. Dhe kurse për kanto.
  • 1:45 - 1:49
    Dhe më detyroi, me pak fjalë,
    të praktikoja për orë të tëra çdo ditë.
  • 1:49 - 1:54
    Shumë shpejt, bëri të shfaqesha
    për publik gjithmonë më të madh
  • 1:54 - 1:57
    dhe çuditërisht, u bëra gati
    një lloj si femijë reklamë
  • 1:57 - 2:00
    për multikulturalizmin norvegjez.
  • 2:00 - 2:02
    U ndjeva shumë krenare, sigurisht.
  • 2:02 - 2:05
    Sepse edhe gazetat tani
  • 2:05 - 2:08
    fillonin të shkruanin mirë
    per njerëzit bojekaf,
  • 2:08 - 2:11
    prandaj ndieja që
    superfuqia ime po rritej.
  • 2:12 - 2:15
    Kur isha 12 vjeçe,
    duke u kthyer në shtëpi nga shkolla,
  • 2:15 - 2:16
    bëra një devijim të vogël
  • 2:16 - 2:20
    sepse doja të blija ëmbëlsirat
    e preferuara, quhen "këmbë të kripura".
  • 2:20 - 2:21
    Unë i dua jasht mase.
  • 2:21 - 2:24
    Gjatë rrugës për në dyqan,
  • 2:24 - 2:28
    ishte nje burrë i bardhë,
    tek dera hyrëse që më bllokonte rrugën.
  • 2:28 - 2:34
    Kështu provova të ecja rreth tij,
    po sapo lëviza ai më ndaloi
  • 2:34 - 2:36
    dhe më nguli sytë,
  • 2:37 - 2:39
    dhe më pështyti në fytyrë, dhe më tha,
  • 2:39 - 2:40
    "Zhduku nga rruga ime
  • 2:40 - 2:43
    ti bushtër e zezë,
    ti bushtër e vogël pakistane,
  • 2:43 - 2:45
    shko nga ku ke ardhur".
  • 2:46 - 2:49
    Unë isha tmerrësisht e tmerruar.
  • 2:49 - 2:51
    Ia kisha ngulur sytë.
  • 2:51 - 2:54
    Isha shume e frikësuar
    të fshija pështymën nga fytyra,
  • 2:55 - 2:57
    edhe pse po trazohej me lotët e mi.
  • 2:57 - 3:00
    Më kujtohet që shikoja rreth e rrotull,
    duke shpresuar në çdo çast tani
  • 3:00 - 3:04
    një i rritur do të vinte
    dhe do të ndalonte këtë burrë.
  • 3:04 - 3:08
    Përkundrazi, njerëzit vazhdonin të ecnin
    pas meje dhe pretendonin që s'më shikonin.
  • 3:09 - 3:12
    Isha shumë e hutuar, sepse mendoja:
  • 3:13 - 3:17
    "Njerëzit e mi të bardhë, ejani!
    Ku janë ata? Çfarë po ndodh?
  • 3:17 - 3:19
    Si mundet të mos vijnë të më shpëtojnë?"
  • 3:19 - 3:22
    E panevojshme për t'u thënë,
    ëmbëlsirat nuk i bleva.
  • 3:22 - 3:24
    Vrapova drejt shtëpisë me sa pata fuqi.
  • 3:25 - 3:27
    Gjërat ishin akoma në rregull,
    megjithatë, mendova.
  • 3:27 - 3:31
    Me kalimin e kohës, dhe sa më shumë
    bëhesha e suksesshme.
  • 3:31 - 3:35
    filluan të më ngacmonin bile
    dhe njerezit bojekaf.
  • 3:36 - 3:40
    Disa burra nga komuniteti i prindërve
    mendonin se ishte e pa pranueshme
  • 3:40 - 3:44
    dhe jo e ndershme për një grua
    të përfshihet në muzikë
  • 3:44 - 3:46
    dhe të jetë e pranishme nëpër media.
  • 3:48 - 3:53
    Shumë shpejt, nisa të sulmohesha
    nëper koncertet e mia.
  • 3:54 - 3:59
    Më kujtohet një nga koncertet,
    isha në skenë, u përkula drejt publikut
  • 3:59 - 4:02
    dhe gjëja e fundit që pashë
    ishte fytyra esmere e një të riut
  • 4:02 - 4:06
    dhe më pas mbaj mend që një lloj kimikati
    u vërvit në sytë e mi
  • 4:06 - 4:09
    dhe më kujtohet që nuk mund të shikoja
    dhe sytë më lotonin
  • 4:09 - 4:12
    po megjithatë vazhdova të këndoja.
  • 4:12 - 4:16
    Isha pështyrë në fytyrë në rrugët e Oslos,
    kësaj radhe nga aziatikë.
  • 4:17 - 4:20
    Tentuan dhe të më rrëmbenin.
  • 4:20 - 4:22
    Kercënimet për vdekje ishin të pafundme.
  • 4:22 - 4:26
    Kujtoj që një burrë mjekrosh i moshuar
    më ndaloi në rrugë njëherë,
  • 4:26 - 4:28
    e më tha, "Arsyeja pse të urrej kaq shumë
  • 4:28 - 4:30
    është se i bën vajzat tona të mendojnë
  • 4:30 - 4:32
    se mund të bëjnë çfarë të duan."
  • 4:33 - 4:36
    Një djal më i ri më paralajmëroi
    të kisha kujdes.
  • 4:36 - 4:39
    Ai tha që muzika është anti-islamike
    dhe punë për bushtra,
  • 4:39 - 4:42
    nëse vazhdon, do të të përdhunojnë
  • 4:42 - 4:47
    stomaku jot do të të pritet
    kështu që asnjë kurvë tjetër të lindi më.
  • 4:48 - 4:50
    Përsëri, isha e hutuar.
  • 4:50 - 4:52
    Nuk mund të kuptoja çfarë po ndodhte.
  • 4:52 - 4:56
    Njerëzit e mi kafe fillonin
    të më kërcënonin--si ndodhi?
  • 4:56 - 4:59
    Në vënd të bashkoheshin botë, dy botët,
  • 4:59 - 5:02
    m'u duk sikur po bija
    midis dy botëve të mia.
  • 5:03 - 5:05
    Besoj, se për mua,
    pështyma ishte kriptonit.
  • 5:07 - 5:09
    Kur isha 17 vjeçe,
  • 5:09 - 5:13
    kërcënimet për vdekje ishin të pafunda,
    dhe ngacmimet ishin të vazhdueshme.
  • 5:13 - 5:15
    Shkoi shumë keq, deri sa mamaja ime
    më uli dhe më tha,
  • 5:15 - 5:19
    "S'mundemi më të të mbrojmë,
    nuk je e sigurt këtu,
  • 5:19 - 5:20
    duhet të largohesh prej këtej."
  • 5:21 - 5:26
    Bleva një biletë vetëm vajtje për Londër,
    bëra valixhet dhe u largova.
  • 5:27 - 5:31
    Zemërimi im më i madh në atë kohë
    ishte që asnjeri nuk tha gjë.
  • 5:31 - 5:33
    Pata një largim publik nga Norvegjia.
  • 5:34 - 5:37
    Njerëzit e mi kaf, njerëzit e bardhë--
    asnjëri tha gjë.
  • 5:37 - 5:40
    Asnjë tha, "Pritni, ky është gabim.
  • 5:41 - 5:44
    Përkraheni këtë vajzë, mbrojeni
    këtë vajzë, sepse është një prej nesh"
  • 5:44 - 5:46
    Asnjë nuk e tha këtë.
  • 5:46 - 5:49
    Përkundrazi, u ndjeva--
    e keni parasysh në aeroport,
  • 5:50 - 5:53
    tek rripi i transportit të valixheve
    janë ato valixhet
  • 5:53 - 5:54
    që shkojnë rreth e rrotull,
  • 5:54 - 5:57
    dhe aty është gjithmonë
    një valixhe e mbetur në fund,
  • 5:57 - 6:00
    atë që asnjë nuk do,
    atë që asnjeri nuk e kërkon.
  • 6:00 - 6:01
    U ndieva kështu.
  • 6:02 - 6:05
    Kurrë nuk isha ndjerë aq e vetmuar.
    Kur nuk isha ndjerë aq e humbur.
  • 6:07 - 6:11
    Kështu pasi erdha në Londër,
    vazhdova karrierën e muzikës.
  • 6:12 - 6:15
    Vend i ndryshëm, po fatkeqësisht,
    e njëjta histori.
  • 6:16 - 6:19
    Më kujtohet një mesazh
    që më kishin dërguar
  • 6:19 - 6:23
    që thoshte se do të më vrisnin
    dhe lumenj me gjak do të rridhnin
  • 6:23 - 6:26
    dhe unë do të përdhunohesha
    shumë herë para se të vdisja.
  • 6:26 - 6:27
    Në këtë pikë, dua të them,
  • 6:28 - 6:30
    po mësohesha me mesazhe të tilla,
  • 6:30 - 6:34
    por çfarë ndryshoi ishte që nisën të
    kërcënonin familjen time.
  • 6:36 - 6:41
    Pra edhe njëherë, bëra valixhen,
    lashë muzikën dhe shkova në SHBA.
  • 6:41 - 6:43
    Mjaft.
  • 6:43 - 6:45
    Nuk doja të kisha të bëja më me këtë gjë.
  • 6:45 - 6:48
    Dhe sigurisht nuk do vdisja për diçka
  • 6:48 - 6:51
    që nuk ishte as ëndrra ime --
    ishte zgjidhja e babait tim.
  • 6:53 - 6:56
    U ndieva pak e humbur.
  • 6:56 - 6:58
    U ndieva e shqyer.
  • 6:58 - 7:00
    Po vendosa që çfarë unë doja të bëja
  • 7:00 - 7:03
    ishte të kaloja vitet e ardhshme
    të jetës time
  • 7:03 - 7:05
    duke mbështetur njerëzit e rinj
  • 7:05 - 7:08
    dhe të provoja të isha
    afër tyre në disa mënyra,
  • 7:08 - 7:10
    në çfarëdo lloj mënyre mundesha.
  • 7:10 - 7:13
    Nisa vullnetarizmin për disa organizata
  • 7:13 - 7:18
    që punonin me muslimanët e rinj në Evropë.
  • 7:19 - 7:22
    Dhe, për habi, çfarë zbulova ishte
  • 7:22 - 7:26
    që shumë nga këta të rinj po vuanin
    dhe po luftonin.
  • 7:27 - 7:31
    Po përballeshin me shumë probleme me
    familjet e komunitetet e tyre
  • 7:31 - 7:34
    që dukeshin të interesuar më
    shumë për nderin dhe reputacionin
  • 7:34 - 7:37
    se sa për lumturinë
    dhe jetën e fëmijëve të tyre.
  • 7:39 - 7:43
    Nisa të ndihesha që nuk isha aq e vetmuar,
    ndoshta nuk isha aq e çuditshme.
  • 7:43 - 7:45
    Ndoshta ka shumë njerëz si unë në botë.
  • 7:45 - 7:48
    Problemi është, që pjesa më e madhe
    e njerëzve nuk kuptojnë
  • 7:48 - 7:53
    që ka shumë nga ne që jetojnë në Evropë.
  • 7:53 - 7:55
    që nuk janë të lirë të jenë vetvetja.
  • 7:55 - 7:57
    Nuk na lejohet të jemi kush jemi.
  • 7:58 - 8:02
    Nuk jemi të lirë të martohemi
  • 8:02 - 8:05
    ose të jemi në një marredhenie
    me një njeri që zgjedhim vetë.
  • 8:05 - 8:07
    Nuk mund të zgjedhim as karrierën tonë.
  • 8:07 - 8:11
    Kjo është normale në epiqëndrën
    muslimane të Evropës.
  • 8:11 - 8:14
    Edhe në shoqëritë më të lira në botë,
    ne nuk jemi të lirë
  • 8:14 - 8:18
    Jetët tona, ëndrrat tona,
    e ardhmja jonë nuk na përket neve,
  • 8:18 - 8:22
    I përket prindërve tanë
    dhe komunitetit tonë.
  • 8:22 - 8:25
    Zbulova historira të pafunda të të rinjsh
  • 8:26 - 8:29
    që janë të humbura te gjithë ne,
  • 8:29 - 8:31
    që janë të padukshme për të gjithë ne,
  • 8:31 - 8:33
    po që po vuajnë dhe po vuajnë vetëm.
  • 8:34 - 8:39
    Fëmijët që humbim në martesa të detyruara,
    në dhunime dhe abuzime në emër të nderit.
  • 8:40 - 8:44
    Përfundimisht, kuptova pas vitesh
    që punoja me këta të rinj,
  • 8:44 - 8:46
    që nuk do jem më në gjëndje
    të vazhdoj të vrapoj.
  • 8:46 - 8:50
    Nuk mund të kaloj gjithë jetën time
    e frikësuar dhe duke u fshehur
  • 8:51 - 8:53
    e që unë duhet të bej me të vërtet diçka.
  • 8:54 - 8:58
    Kuptova edhe që heshtja ime, heshtja jonë,
  • 8:58 - 9:00
    lejon dhunë si kjo të vazhdojë.
  • 9:01 - 9:05
    Kështu vendosa që doja të përdorja
    superfuqinë e fëmijërisë time
  • 9:05 - 9:10
    për të bërë njerëzit e anëve të ndryshme
    të kësaj çështje të kuptojnë
  • 9:10 - 9:15
    çfarë është të jesh një i ri i bllokuar
    midis familjes dhe shtetit.
  • 9:16 - 9:19
    Kështu fillova të bëja filma,
    dhe fillova të tregoja këto histori.
  • 9:20 - 9:24
    Unë doja edhe që njerëzit të kuptojnë
    pasojat vdekjeprurëse
  • 9:24 - 9:26
    e mos marrjes seriozisht të problemeve.
  • 9:27 - 9:29
    Filmi i parë që bëra ishte mbi Banaz-in.
  • 9:30 - 9:33
    Ajo ishte një 17-vjeçare kurde në Londër.
  • 9:34 - 9:37
    Ajo ishte vajzë e bindur,
    bënte çfarë prindërit i thonin.
  • 9:37 - 9:40
    Provonte të bënte gjithçka drejt.
  • 9:40 - 9:42
    U martua me një djalë
    që i zgjodhën prindërit,
  • 9:42 - 9:45
    edhe pse ai e rrihte
    dhe e përdhunonte vazhdimisht.
  • 9:45 - 9:49
    Dhe kur ajo provoi të shkonte tek familja
    e saj për ndihmë, ata thanë,
  • 9:49 - 9:51
    "Duhet të kthehesh mbrapsht
    dhe te bëhesh nuse më e mirë."
  • 9:51 - 9:54
    Sepse ata nuk donin
    një vajzë të ndarë tek dera e tyre
  • 9:54 - 9:57
    sepse, sigurisht, kjo do të sillte
    turp në familje.
  • 9:58 - 10:01
    Ajo ishte qëlluar aq shumë
    saqë nga veshët i dilte gjak,
  • 10:02 - 10:07
    dhe kur në fund u largua
    dhe gjeti një djalë që ajo zgjodhi
  • 10:07 - 10:09
    dhe ra në dashuri,
  • 10:09 - 10:11
    komuniteti dhe familja e zbuloi
  • 10:11 - 10:12
    dhe ajo u zhduk.
  • 10:14 - 10:16
    U gjet tre muaj më vonë.
  • 10:16 - 10:21
    E futur në një valixhe
    dhe e varrosur nën tokën e shtëpisë.
  • 10:25 - 10:29
    E kishin mbytur,
    e kishin qëlluar deri në vdekje
  • 10:30 - 10:35
    nga tre burra, tre kusherinj,
    me urdhërin e babait dhe xhaxhait.
  • 10:35 - 10:38
    Tragjedisë të Banaz i shtohet fakti
  • 10:38 - 10:44
    që ajo kish shkuar në polici
    në Angli pese herë për ndihmë,
  • 10:44 - 10:47
    duke i treguar se ajo do të vritej
    nga familja e saj.
  • 10:47 - 10:50
    Policia nuk e besoi atë
    kështu nuk bëri asgjë.
  • 10:51 - 10:52
    Dhe problemi me këtë
  • 10:52 - 10:56
    është që jo vetëm janë shumë nga fëmijët
    tanë që përballen me këto probleme
  • 10:56 - 10:59
    brenda familjeve dhe brenda komuniteteve,
  • 10:59 - 11:03
    po ato përballohen me keqkuptime
  • 11:04 - 11:08
    dhe apati ne vendet ku rriten.
  • 11:09 - 11:14
    Kur familjet e tyre i tradhëtojnë,
    ata shikojnë nga ne,
  • 11:14 - 11:16
    dhe kur ne nuk kuptojmë,
  • 11:16 - 11:17
    ne i humbim ata.
  • 11:19 - 11:22
    Ndërsa po bëja filmin,
    disa njerëz më thanë,
  • 11:22 - 11:24
    "Mirë, Deeya, ti e di,
    kjo është kultura e tyre,
  • 11:24 - 11:27
    kjo është çfarë këta njerëz
    bëjnë me fëmijët e tyre
  • 11:27 - 11:29
    dhe ne nuk mund të ndërhyjmë."
  • 11:29 - 11:33
    Unë ju siguroj që të vritesh
    nuk është në kulturën time.
  • 11:34 - 11:35
    E dini?
  • 11:35 - 11:37
    Dhe sigurisht njerëzit që janë si unë,
  • 11:37 - 11:39
    gra të reja që vijnë
    nga të kaluara si imja,
  • 11:39 - 11:43
    duhet të kenë të njëjta të drejta,
    të njëjta mbrojtje
  • 11:43 - 11:46
    si çdo njeri tjetër në këtë shtet, pse jo?
  • 11:48 - 11:53
    Kështu, për filmin e ardhshëm,
    doja të provoja të kuptoja
  • 11:53 - 11:56
    si disa muslimanë të rinj në Evropë
  • 11:56 - 11:58
    janë tërhequr nga ekstremizmi dhe dhuna.
  • 11:58 - 12:00
    Po me këtë çështje,
  • 12:00 - 12:03
    mësova që unë isha duke u përballur
    me frikën time më të madhe:
  • 12:05 - 12:06
    burrat muslimanë me mjekër.
  • 12:08 - 12:12
    Të njëjta burra, o të ngjashëm, me ata që
    më lënduan për pjesën më të madhe të jetës
  • 12:13 - 12:16
    Burra që i kisha pasur frikë
    tërë jetën time.
  • 12:16 - 12:19
    Burra që unë i urreja thellë,
  • 12:19 - 12:20
    për shumë, shumë vite.
  • 12:21 - 12:25
    Kështu kalova dy vitet e ardhshme duke
    intervistuar terroristë të dënuar,
  • 12:25 - 12:27
    xhihadistë dhe ish ekstremistë.
  • 12:27 - 12:31
    Çfarë unë dija,
    ishte shumë e qartë tashmë,
  • 12:31 - 12:36
    ishte që feja, politika,
    e kaluara kolonialiste e Evropës,
  • 12:36 - 12:40
    dhe dështimet e politikës të jashtme
    të të viteve të kaluara,
  • 12:40 - 12:42
    ishin të gjitha pjesë e kuadrit.
  • 12:42 - 12:46
    Por çfarë më interesonte më shumë
    për të zbuluar ishte kush janë njerëzit,
  • 12:46 - 12:47
    cilat janë arsyet personale
  • 12:47 - 12:51
    pse disa nga të rinjtë janë të
    prekshëm nga grupe si këto.
  • 12:53 - 12:57
    Dhe çfarë më surprizoi ishte që gjeta
    njerëz të lënduar.
  • 12:59 - 13:02
    Në vend të përbindëshave që po kërkoja,
  • 13:02 - 13:03
    që doja të gjeja--
  • 13:03 - 13:07
    sinqerisht sepse do të kishte qënë
    shumë e kënaqshme--
  • 13:07 - 13:08
    gjeta njerëz të vuajtur.
  • 13:09 - 13:11
    Si Banaz-i,
  • 13:11 - 13:14
    zbulova që këta djem të rinj ishin shqyer
  • 13:14 - 13:17
    duke provuar të bashkonin boshllëqet
  • 13:17 - 13:20
    midis familjeve të tyre
    dhe vendit ku ata kishin lindur.
  • 13:21 - 13:25
    Dhe çfarë mësova tjetër është
    që grupet ekstremiste, terroristët
  • 13:25 - 13:28
    përfitonin nga ndjenjat e
    këtyre të rinjëve
  • 13:28 - 13:32
    dhe i kanalizonin këtë drejt dhunës.
  • 13:32 - 13:34
    "Eja tek ne", thonë ata.
  • 13:34 - 13:37
    "Refuzo të dy anët,
    familjen tënde dhe shtetin tënd
  • 13:37 - 13:38
    sepse ata ty të refuzojnë.
  • 13:38 - 13:42
    Për familjen tënde, nderi saj
    është më i rëndësishëm se ty
  • 13:42 - 13:43
    dhe për shtetin tënd,
  • 13:43 - 13:49
    norvegjezi i vërtetë, anglezi ose francezi
    do të jetë gjithmonë i bardhë por jo ti."
  • 13:50 - 13:53
    Ata po i premtojnë të rinjve
    gjërat që dëshirojnë:
  • 13:53 - 13:58
    rëndësi, heroizëm,
    një arsye për prani dhe qëllim,
  • 13:58 - 14:00
    një komunitet që i do dhe i pranon.
  • 14:01 - 14:04
    Bëjnë të pafuqishmit
    të ndihen të fuqishëm.
  • 14:04 - 14:09
    Të padukshmit dhe të heshturit
    më në fund shihen e dëgjohen.
  • 14:12 - 14:14
    Kjo është çfarë po i bëjnë të rinjëve.
  • 14:14 - 14:18
    Pse këto grupe po e bëjnë këtë
    për të rinjtë tanë dhe jo ne?
  • 14:21 - 14:22
    E vërteta është,
  • 14:22 - 14:26
    nuk dua të justifikoj
  • 14:26 - 14:29
    ose të fal asnjë lloj dhune.
  • 14:29 - 14:33
    Çfarë dua të them është
    që ne duhet të kuptojmë
  • 14:33 - 14:36
    sepse disa nga të rinjtë joshen nga kjo.
  • 14:38 - 14:40
    Do doja t'ju tregoja, faktikisht--
  • 14:40 - 14:43
    këto janë foto fëmijërie
    të disa prej burrave të filmit.
  • 14:45 - 14:48
    Çfarë më pengon më shumë
    është që shumë prej këtyre --
  • 14:49 - 14:51
    nuk do ta kisha menduar kurrë--
  • 14:51 - 14:54
    po shumë prej këtyre kanë patur mungesë
    babai ose një baba të dhunshëm.
  • 14:55 - 14:57
    Dhe disa nga këta të rinj
  • 14:57 - 15:01
    përfunduan duke kërkuar dashuri
    dhe mëshirën e figurës së babait
  • 15:01 - 15:03
    brënda grupeve ekstremiste.
  • 15:05 - 15:09
    Gjeta edhe burra të brutalizuar
    nga dhuna raciale,
  • 15:09 - 15:11
    po gjetën një mënyrë për të ndaluar
    së ndjeri viktima
  • 15:12 - 15:13
    duke u bërë të dhunshëm vet.
  • 15:13 - 15:18
    Në fakt, zbulova diçka,
    në tmerrin tim, që njojta.
  • 15:18 - 15:25
    Zbulova të njëjtat ndjenja që ndieja si
    17 vjeçare kur u largova nga Norvegjia.
  • 15:26 - 15:29
    Të njejtën hutim, të njëjtën dhimbje,
  • 15:29 - 15:32
    dhe të njëjta ndjenja
    të të qënit i tradhtuar
  • 15:34 - 15:36
    dhe mos përkasjes te asnjë.
  • 15:39 - 15:42
    E njëjta ndjenjë e të qënit e humbur
    dhe e shqyer midis dy kulturave.
  • 15:43 - 15:45
    E thënë kjo, unë nuk zgjodha shkatërrimin,
  • 15:45 - 15:48
    unë zgjodha të mbaja lart një kamera
    në vend të një arme.
  • 15:48 - 15:52
    Arsyeja pse e bëra këtë
    është falë superfuqive të mia.
  • 15:52 - 15:56
    Unë mund të shikoja që të kuptuarit
    është përgjigjja, në vend të dhunës.
  • 15:56 - 15:58
    Të shikosh qëniet njerëzore
  • 15:58 - 16:02
    me gjithë virtytet e tyre
    dhe gjithë të metat e tyre
  • 16:02 - 16:04
    në vënd të vazhduarit karikaturen:
  • 16:04 - 16:06
    ne dhe ata, horrët dhe viktimat.
  • 16:06 - 16:09
    Më në fund kuptova në fakt
  • 16:09 - 16:12
    që dy kulturat nuk duhet të përplasen
  • 16:12 - 16:15
    po të bëhet një hapesirë
    ku unë gjeta zërin tim.
  • 16:16 - 16:19
    Ndalova të ndihesha sikur
    duhet të zgjidhja një anë,
  • 16:19 - 16:21
    po për këtë mu deshën shumë, shumë vite.
  • 16:22 - 16:24
    Ka shumë nga të rinjtë tanë sot
  • 16:24 - 16:26
    që po luftojnë me të njëjtat çështje,
  • 16:26 - 16:28
    dhe po luftojnë me to vetëm.
  • 16:30 - 16:32
    Dhe kjo lë hapur një plagë.
  • 16:33 - 16:36
    Dhe për disa, vizioni botëror
    i radikalizmit islamik
  • 16:36 - 16:39
    bëhet një infeksion
    që përhapet në atë plagë.
  • 16:41 - 16:44
    Është një fjalë e urtë afrikane që thotë,
  • 16:46 - 16:49
    "Nëse të rinjtë nuk janë
    angazhuar në fshat,
  • 16:49 - 16:52
    ata do të djegin atë vetëm për ngrohtësi."
  • 16:53 - 16:55
    Dua të pyes--
  • 16:56 - 16:58
    prindërve musliman
    dhe komunitetit musliman,
  • 16:58 - 17:01
    i doni ju fëmijët tuaj
  • 17:01 - 17:04
    pa i detyruar ata
    të përmbushin shpresat tuaja?
  • 17:04 - 17:06
    Mund të zgjidhni ata në vënd të nderit?
  • 17:06 - 17:10
    Mund të kuptoni pse ata janë kaq
    të inatosur dhe të tjetërsuar
  • 17:10 - 17:12
    kur ju vini nderin tuaj
    para lumturisë së tyre?
  • 17:13 - 17:15
    Mundeni ju të bëheni miq me fëmijët tuaj
  • 17:15 - 17:17
    që ata të besojnë tek ju
  • 17:17 - 17:19
    dhe të ndajnë me ju përvojat e tyre,
  • 17:19 - 17:22
    më tepër se t'i kërkojnë
    në vënde të tjera?
  • 17:22 - 17:26
    Dhe për të rinjtë tanë të joshur
    nga ekstremismi,
  • 17:27 - 17:30
    A mundeni të kuptoni që inati juaj është
    i ushqyer nga vuajtja?
  • 17:32 - 17:35
    A do gjeni forcën të kundërshtoni
    ata burra pleq cinik
  • 17:35 - 17:38
    që duan të përdorin gjakun
    tuaj për interesat e tyre?
  • 17:39 - 17:41
    Mund të gjeni një mënyrë për të jetuar?
  • 17:42 - 17:44
    Mund të shikoni që hakmarrja më e ëmbël
  • 17:44 - 17:48
    është për ju lumturia, dhe jeta e lirë?
  • 17:48 - 17:50
    Një jetë e përcaktuar
    nga ju dhe asnjë tjetër.
  • 17:51 - 17:54
    Pse do të bëhesh një tjetër fëmijë
    musliman i vdekur?
  • 17:55 - 17:59
    Dhe për të tërë ne, kur do nisim
    të dëgjojmë fëmijët tanë?
  • 18:01 - 18:02
    Si mund t'i përkrahim
  • 18:02 - 18:06
    të drejtojmë dhimbjen
    e tyre drejt diçka më konstrutive?
  • 18:07 - 18:08
    Ata mendojnë që
    ne si pëlqejmë.
  • 18:08 - 18:11
    Ata mendojnë që ne nuk
    na intereson çfarë i ndodh.
  • 18:11 - 18:13
    Ata mendojnë se ne nuk i pranojmë.
  • 18:13 - 18:16
    Mund të gjëjmë një mënyrë
    për t'i bërë të ndihen ndryshe?
  • 18:17 - 18:20
    Çfarë do na kushtonte
    t'i shikonim dhe të kujdeseshim për ata
  • 18:20 - 18:25
    para se ata të shndërohen në viktima
    ose në kryesine e dhunës?
  • 18:25 - 18:29
    Mund të bëhemi më të kujdeshëm për ta
    dhe t'i konsiderojmë si prej nesh?
  • 18:29 - 18:34
    Dhe mos të ndihemi të shqetsuar kur
    viktimat e dhunës të na ngjajnë?
  • 18:34 - 18:39
    E gjejmë dot një mënyrë për të refuzuar
    urrejtjen e të afrojmë ndarjen midis nesh?
  • 18:39 - 18:43
    Fakti është që s'mund të përballojmë
    të mohojmë veten dhe fëmijët tanë,
  • 18:43 - 18:45
    edhe nëse ata na kanë mohuar ne.
  • 18:45 - 18:47
    Ne jemi të gjithë bashkë këtu.
  • 18:47 - 18:53
    Me kalimin e kohës, hakmarrja dhe dhuna
    nuk do funksionojnë kundër ekstremistëve.
  • 18:54 - 18:57
    Terroristët duan që ne të kemi frikë
    në shtëpitë tona,
  • 18:57 - 19:00
    të mbyllim dyert dhe zemrën tonë.
  • 19:00 - 19:03
    Ata duan që ne të hapim më shumë plagë
    në shoqërinë tonë
  • 19:03 - 19:07
    kështu ata mund ti përdorin për të
    shpërndarë infeksionin e tyre sa më shumë.
  • 19:07 - 19:10
    Ata duan që ne të bëhemi si ta:
  • 19:10 - 19:12
    intolerant, urrejtës dhe mizorë.
  • 19:14 - 19:17
    Një ditë pas sulmit të Parisit,
  • 19:17 - 19:20
    një mikja ime më dërgoi
    fotografinë e vajzës së saj.
  • 19:21 - 19:23
    Kjo është një vajzë e bardhë
    dhe një vajzë arabe.
  • 19:23 - 19:25
    Ato janë shoqe të ngushta.
  • 19:25 - 19:29
    Kjo fotografi është kriptoniti
    për ekstremistët.
  • 19:31 - 19:34
    Këto dy vajza të vogla
    me superfuqitë e tyre
  • 19:34 - 19:36
    tregojnë rrugën që duhet të ndjekim
  • 19:36 - 19:39
    drejt një shoqërie
    që ne duhet të ndërtojmë së bashku,
  • 19:40 - 19:44
    një shoqëri që mban dhe mbështet,
  • 19:45 - 19:47
    më shumë se të refuzojë fëmijët tanë.
  • 19:48 - 19:49
    Ju falemnderit që më dëgjuat.
  • 19:49 - 19:52
    (Duartrokitje)
Title:
Çfarë ne nuk dimë mbi të rinjtë muslimanë të Evropës dhe pse duhet të interesohemi. Deezah Khan
Description:

Në moshën shtatëmbedhjetë vjeçare, Deeyah u largua nga Norvegjia e humbur midis kulturave. Ndryshe nga shumë të rinj musliman, ajo zgjodhi të mbaj në dorë një kamera në vend të një arme. Tani ajo përdor kamerën e saj (dhe superfuqitë e saj) për të sjell dritë në përplasjen e kulturave midis prindërve musliman, që i japin përparësi nderit, dhe dëshirës të fëmijve për liri. Ajo thotë që ne kemi nevojë të kuptojmë se çfarë ndodh të luftosh thirrjen e ekstremistëve.

Deeya Khan është një producente muzikore e vlersuar nga kritika, fituese e një Emmy dhe një çmim Peadbody si regjisore e një filmi-dokumentar. Puna e saj përqëndrohet tek të drejtat njerëzore, tek zëri i grave dhe tek liria e të shprehurit. Aftësit e saja si artiste në shumë disiplina e kanë çuar të përdori videon dhe muzikën si gjuhë për aktivizmin social. E lindur në Norvegji nga prindër imigrant me origjinë nga Pashtuni e Punjabi dhe eksperienca e të jetuarit midis dy kulturash të ndryshme, bashkë me vështërsit dhe bukuritë mbizotërojnë vizionin e saj artistik.

Dokumentari i saj i shumë herë vlerësuar në 2012 "Banaz: një histori dashurie"
tregon jetën dhe vdekjen e Banaz Mahmod. Filmi saj i dytë, kandiduar për çmimin BAFTA, "Jihad", kërkoi dy vjet intervista dhe xhirime me ekstremistë islamik, terroristë dhe ish xhihadistë.

Deeyah Khan është themeluese e artit me qëllim social dhe kompanisë producente për media, FUUSE, që punon në krijimin e një dialogu ndërkultural dhe, që krahason argumentat më të kontadiktore dhe të vështira, duke sjell në pah një pikëpamje ndryshe dhe zërat e përjashtuar.

Ky fjalim është mbajtur në një eveniment TEDx duke përdorur formatin e konferencave TED, po i organizuar pavarsisht nga një komunitet lokal.
Për të ditur më shumë: http:\\ted.com\tedx

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDxTalks
Duration:
19:58

Albanian subtitles

Revisions