1
00:00:12,296 --> 00:00:15,616
Kur unë isha femijë,
dija që kisha superfuqi.

2
00:00:18,016 --> 00:00:19,232
Është e vertet.

3
00:00:19,256 --> 00:00:20,352
(Të qeshura)

4
00:00:20,376 --> 00:00:23,826
Mendoja se isha e mrekullueshme
sepse mund te kuptoja

5
00:00:23,826 --> 00:00:26,762
dhe të identifikohesha me ndjenjat
e njerëzve bojëkaf,

6
00:00:26,762 --> 00:00:29,976
si gjyshi im, nje musliman konservator.

7
00:00:30,456 --> 00:00:35,352
Gjithashtu, mund te kuptoja nënën time
afgane, dhe baban tim pakistan,

8
00:00:35,376 --> 00:00:39,176
jo shumë fetar por të qetë, mjaft liberal.

9
00:00:39,776 --> 00:00:41,392
Dhe sigurisht, mund te kuptoja

10
00:00:41,416 --> 00:00:43,832
dhe të lidhem me ndjenjat e te bardhëve.

11
00:00:43,856 --> 00:00:45,696
Norvegjezet e bardhë te shtetit tim.

12
00:00:46,776 --> 00:00:49,352
E keni parasysh;
te bardhë, bojekaf, cilido--

13
00:00:49,376 --> 00:00:51,192
Unë i doja të gjithë ata.

14
00:00:51,216 --> 00:00:52,442
Unë i kuptoja te gjithë.

15
00:00:52,442 --> 00:00:54,952
edhe pse ata shpesh nuk kuptoheshin
me njëri tjetrin;

16
00:00:54,952 --> 00:00:56,656
ata ishin te gjithë njerëzit e mi.

17
00:00:56,896 --> 00:00:59,832
Nga ana tjetër, babai im ishte
gjithmonë në merak.

18
00:00:59,856 --> 00:01:03,192
Vazhdonte të më thoshte se edhe
me arsimin më të mirë,

19
00:01:03,216 --> 00:01:06,392
nuk do trajtohesha drejtesisht.

20
00:01:06,416 --> 00:01:09,832
Sipas tij, do vazhdoja të përballesha
me diskriminime.

21
00:01:09,856 --> 00:01:12,672
Dhe e vetmja mënyrë për t'u pranur
nga të bardhët

22
00:01:12,696 --> 00:01:14,872
do të ishte të bëhesha e famshme.

23
00:01:14,896 --> 00:01:18,896
Tani, ai e beri kete bisedë
me mua kur unë isha vetëm shtatë vjeçe.

24
00:01:19,736 --> 00:01:22,712
Pra kur isha shtatë vjeçe, ai më thotë,

25
00:01:22,736 --> 00:01:26,112
"Vendos të hysh në sport ose muzikë".

26
00:01:26,136 --> 00:01:30,592
Ai nuk dinte shumë nga sportet--
i bekuar qoftë--kështu ra për muzikën.

27
00:01:30,616 --> 00:01:34,952
Kështu, kur isha shtatë vjeçe, mblodhi
gjithë lodrat e kukullat e mia,

28
00:01:34,976 --> 00:01:36,576
dhe i hodhi poshtë.

29
00:01:37,456 --> 00:01:41,312
Në këmbim ai më dha nje tastierë
të vogël Casio dhe--

30
00:01:41,336 --> 00:01:42,552
(Të qeshura)

31
00:01:42,576 --> 00:01:44,592
Po. Dhe kurse për kanto.

32
00:01:44,616 --> 00:01:49,392
Dhe më detyroi, me pak fjalë,
të praktikoja për orë të tëra çdo ditë.

33
00:01:49,416 --> 00:01:53,672
Shumë shpejt, bëri të shfaqesha
për publik gjithmonë më të madh

34
00:01:53,696 --> 00:01:57,472
dhe çuditërisht, u bëra gati
një lloj si femijë reklamë

35
00:01:57,496 --> 00:01:59,576
për multikulturalizmin norvegjez.

36
00:02:00,056 --> 00:02:01,792
U ndjeva shumë krenare, sigurisht.

37
00:02:01,816 --> 00:02:05,152
Sepse edhe gazetat tani

38
00:02:05,176 --> 00:02:07,752
fillonin të shkruanin mirë
per njerëzit bojekaf,

39
00:02:07,776 --> 00:02:10,936
prandaj ndieja që
superfuqia ime po rritej.

40
00:02:12,256 --> 00:02:15,232
Kur isha 12 vjeçe,
duke u kthyer në shtëpi nga shkolla,

41
00:02:15,256 --> 00:02:16,472
bëra një devijim të vogël

42
00:02:16,496 --> 00:02:19,962
sepse doja të blija ëmbëlsirat
e preferuara, quhen "këmbë të kripura".

43
00:02:19,986 --> 00:02:21,472
Unë i dua jasht mase.

44
00:02:21,496 --> 00:02:23,592
Gjatë rrugës për në dyqan,

45
00:02:23,616 --> 00:02:28,152
ishte nje burrë i bardhë,
tek dera hyrëse që më bllokonte rrugën.

46
00:02:28,176 --> 00:02:34,112
Kështu provova të ecja rreth tij,
po sapo lëviza ai më ndaloi

47
00:02:34,136 --> 00:02:35,936
dhe më nguli sytë,

48
00:02:36,896 --> 00:02:38,832
dhe më pështyti në fytyrë, dhe më tha,

49
00:02:38,856 --> 00:02:40,072
"Zhduku nga rruga ime

50
00:02:40,096 --> 00:02:43,352
ti bushtër e zezë,
ti bushtër e vogël pakistane,

51
00:02:43,376 --> 00:02:45,296
shko nga ku ke ardhur".

52
00:02:46,296 --> 00:02:49,392
Unë isha tmerrësisht e tmerruar.

53
00:02:49,416 --> 00:02:50,712
Ia kisha ngulur sytë.

54
00:02:50,736 --> 00:02:53,656
Isha shume e frikësuar
të fshija pështymën nga fytyra,

55
00:02:54,536 --> 00:02:56,672
edhe pse po trazohej me lotët e mi.

56
00:02:56,696 --> 00:03:00,392
Më kujtohet që shikoja rreth e rrotull,
duke shpresuar në çdo çast tani

57
00:03:00,416 --> 00:03:04,072
një i rritur do të vinte
dhe do të ndalonte këtë burrë.

58
00:03:04,096 --> 00:03:08,416
Përkundrazi, njerëzit vazhdonin të ecnin
pas meje dhe pretendonin që s'më shikonin.

59
00:03:08,856 --> 00:03:12,456
Isha shumë e hutuar, sepse mendoja:

60
00:03:13,336 --> 00:03:16,632
"Njerëzit e mi të bardhë, ejani!
Ku janë ata? Çfarë po ndodh?

61
00:03:16,656 --> 00:03:18,836
Si mundet të mos vijnë të më shpëtojnë?"

62
00:03:18,866 --> 00:03:21,712
E panevojshme për t'u thënë,
ëmbëlsirat nuk i bleva.

63
00:03:21,736 --> 00:03:23,856
Vrapova drejt shtëpisë me sa pata fuqi.

64
00:03:24,736 --> 00:03:27,326
Gjërat ishin akoma në rregull,
megjithatë, mendova.

65
00:03:27,496 --> 00:03:30,592
Me kalimin e kohës, dhe sa më shumë
bëhesha e suksesshme.

66
00:03:30,616 --> 00:03:34,736
filluan të më ngacmonin bile
dhe njerezit bojekaf.

67
00:03:36,186 --> 00:03:39,512
Disa burra nga komuniteti i prindërve
mendonin se ishte e pa pranueshme

68
00:03:39,536 --> 00:03:44,392
dhe jo e ndershme për një grua
të përfshihet në muzikë

69
00:03:44,416 --> 00:03:46,376
dhe të jetë e pranishme nëpër media.

70
00:03:48,076 --> 00:03:53,492
Shumë shpejt, nisa të sulmohesha
nëper koncertet e mia.

71
00:03:53,516 --> 00:03:58,532
Më kujtohet një nga koncertet,
isha në skenë, u përkula drejt publikut

72
00:03:58,556 --> 00:04:01,812
dhe gjëja e fundit që pashë
ishte fytyra esmere e një të riut

73
00:04:01,836 --> 00:04:06,052
dhe më pas mbaj mend që një lloj kimikati
u vërvit në sytë e mi

74
00:04:06,076 --> 00:04:09,292
dhe më kujtohet që nuk mund të shikoja
dhe sytë më lotonin

75
00:04:09,316 --> 00:04:11,606
po megjithatë vazhdova të këndoja.

76
00:04:11,635 --> 00:04:16,356
Isha pështyrë në fytyrë në rrugët e Oslos,
kësaj radhe nga aziatikë.

77
00:04:17,156 --> 00:04:20,372
Tentuan dhe të më rrëmbenin.

78
00:04:20,396 --> 00:04:22,452
Kercënimet për vdekje ishin të pafundme.

79
00:04:22,476 --> 00:04:25,732
Kujtoj që një burrë mjekrosh i moshuar
më ndaloi në rrugë njëherë,

80
00:04:25,756 --> 00:04:27,892
e më tha, "Arsyeja pse të urrej kaq shumë

81
00:04:27,916 --> 00:04:29,972
është se i bën vajzat tona të mendojnë

82
00:04:29,996 --> 00:04:31,556
se mund të bëjnë çfarë të duan."

83
00:04:33,356 --> 00:04:36,172
Një djal më i ri më paralajmëroi
të kisha kujdes.

84
00:04:36,196 --> 00:04:39,212
Ai tha që muzika është anti-islamike
dhe punë për bushtra,

85
00:04:39,236 --> 00:04:41,972
nëse vazhdon, do të të përdhunojnë

86
00:04:41,996 --> 00:04:46,676
stomaku jot do të të pritet
kështu që asnjë kurvë tjetër të lindi më.

87
00:04:48,356 --> 00:04:50,052
Përsëri, isha e hutuar.

88
00:04:50,076 --> 00:04:51,981
Nuk mund të kuptoja çfarë po ndodhte.

89
00:04:52,005 --> 00:04:55,685
Njerëzit e mi kafe fillonin
të më kërcënonin--si ndodhi?

90
00:04:56,356 --> 00:04:59,452
Në vënd të bashkoheshin botë, dy botët,

91
00:04:59,476 --> 00:05:02,476
m'u duk sikur po bija
midis dy botëve të mia.

92
00:05:02,796 --> 00:05:05,396
Besoj, se për mua,
pështyma ishte kriptonit.

93
00:05:07,356 --> 00:05:09,106
Kur isha 17 vjeçe,

94
00:05:09,106 --> 00:05:12,632
kërcënimet për vdekje ishin të pafunda,
dhe ngacmimet ishin të vazhdueshme.

95
00:05:12,632 --> 00:05:15,198
Shkoi shumë keq, deri sa mamaja ime
më uli dhe më tha,

96
00:05:15,222 --> 00:05:18,692
"S'mundemi më të të mbrojmë,
nuk je e sigurt këtu,

97
00:05:18,716 --> 00:05:20,492
duhet të largohesh prej këtej."

98
00:05:20,516 --> 00:05:25,916
Bleva një biletë vetëm vajtje për Londër,
bëra valixhet dhe u largova.

99
00:05:26,956 --> 00:05:30,652
Zemërimi im më i madh në atë kohë
ishte që asnjeri nuk tha gjë.

100
00:05:30,676 --> 00:05:33,036
Pata një largim publik nga Norvegjia.

101
00:05:33,916 --> 00:05:37,452
Njerëzit e mi kaf, njerëzit e bardhë--
asnjëri tha gjë.

102
00:05:37,476 --> 00:05:39,596
Asnjë tha, "Pritni, ky është gabim.

103
00:05:40,756 --> 00:05:44,452
Përkraheni këtë vajzë, mbrojeni
këtë vajzë, sepse është një prej nesh"

104
00:05:44,476 --> 00:05:46,092
Asnjë nuk e tha këtë.

105
00:05:46,116 --> 00:05:49,156
Përkundrazi, u ndjeva--
e keni parasysh në aeroport,

106
00:05:49,916 --> 00:05:52,706
tek rripi i transportit të valixheve
janë ato valixhet

107
00:05:52,706 --> 00:05:54,052
që shkojnë rreth e rrotull,

108
00:05:54,076 --> 00:05:56,572
dhe aty është gjithmonë
një valixhe e mbetur në fund,

109
00:05:56,596 --> 00:05:59,612
atë që asnjë nuk do,
atë që asnjeri nuk e kërkon.

110
00:05:59,636 --> 00:06:00,916
U ndieva kështu.

111
00:06:01,836 --> 00:06:05,236
Kurrë nuk isha ndjerë aq e vetmuar.
Kur nuk isha ndjerë aq e humbur.

112
00:06:07,156 --> 00:06:11,156
Kështu pasi erdha në Londër,
vazhdova karrierën e muzikës.

113
00:06:11,796 --> 00:06:14,996
Vend i ndryshëm, po fatkeqësisht,
e njëjta histori.

114
00:06:15,636 --> 00:06:19,172
Më kujtohet një mesazh
që më kishin dërguar

115
00:06:19,196 --> 00:06:22,572
që thoshte se do të më vrisnin
dhe lumenj me gjak do të rridhnin

116
00:06:22,596 --> 00:06:26,052
dhe unë do të përdhunohesha
shumë herë para se të vdisja.

117
00:06:26,076 --> 00:06:27,492
Në këtë pikë, dua të them,

118
00:06:27,516 --> 00:06:29,972
po mësohesha me mesazhe të tilla,

119
00:06:29,996 --> 00:06:34,276
por çfarë ndryshoi ishte që nisën të 
kërcënonin familjen time.

120
00:06:35,556 --> 00:06:40,796
Pra edhe njëherë, bëra valixhen,
lashë muzikën dhe shkova në SHBA.

121
00:06:41,316 --> 00:06:42,572
Mjaft.

122
00:06:42,596 --> 00:06:45,212
Nuk doja të kisha të bëja më me këtë gjë.

123
00:06:45,236 --> 00:06:47,892
Dhe sigurisht nuk do vdisja për diçka

124
00:06:47,916 --> 00:06:50,766
që nuk ishte as ëndrra ime --
ishte zgjidhja e babait tim.

125
00:06:52,996 --> 00:06:56,172
U ndieva pak e humbur.

126
00:06:56,196 --> 00:06:57,732
U ndieva e shqyer.

127
00:06:57,756 --> 00:07:00,092
Po vendosa që çfarë unë doja të bëja

128
00:07:00,116 --> 00:07:03,452
ishte të kaloja vitet e ardhshme
të jetës time

129
00:07:03,476 --> 00:07:05,132
duke mbështetur njerëzit e rinj

130
00:07:05,156 --> 00:07:08,052
dhe të provoja të isha
afër tyre në disa mënyra,

131
00:07:08,076 --> 00:07:09,772
në çfarëdo lloj mënyre mundesha.

132
00:07:09,796 --> 00:07:13,052
Nisa vullnetarizmin për disa organizata

133
00:07:13,076 --> 00:07:17,716
që punonin me muslimanët e rinj në Evropë.

134
00:07:18,876 --> 00:07:21,892
Dhe, për habi, çfarë zbulova ishte

135
00:07:21,916 --> 00:07:26,396
që shumë nga këta të rinj po vuanin
dhe po luftonin.

136
00:07:27,236 --> 00:07:30,772
Po përballeshin me shumë probleme me
familjet e komunitetet e tyre

137
00:07:30,796 --> 00:07:34,412
që dukeshin të interesuar më 
shumë për nderin dhe reputacionin

138
00:07:34,436 --> 00:07:37,196
se sa për lumturinë
dhe jetën e fëmijëve të tyre.

139
00:07:38,556 --> 00:07:42,556
Nisa të ndihesha që nuk isha aq e vetmuar,
ndoshta nuk isha aq e çuditshme.

140
00:07:43,076 --> 00:07:45,386
Ndoshta ka shumë njerëz si unë në botë.

141
00:07:45,386 --> 00:07:48,292
Problemi është, që pjesa më e madhe
e njerëzve nuk kuptojnë

142
00:07:48,316 --> 00:07:52,612
që ka shumë nga ne që jetojnë në Evropë.

143
00:07:52,636 --> 00:07:55,052
që nuk janë të lirë të jenë vetvetja.

144
00:07:55,076 --> 00:07:57,156
Nuk na lejohet të jemi kush jemi.

145
00:07:58,156 --> 00:08:02,212
Nuk jemi të lirë të martohemi

146
00:08:02,236 --> 00:08:05,096
ose të jemi në një marredhenie
me një njeri që zgjedhim vetë.

147
00:08:05,096 --> 00:08:07,062
Nuk mund të zgjedhim as karrierën tonë.

148
00:08:07,062 --> 00:08:10,652
Kjo është normale në epiqëndrën
muslimane të Evropës.

149
00:08:10,676 --> 00:08:13,756
Edhe në shoqëritë më të lira në botë,
ne nuk jemi të lirë

150
00:08:14,436 --> 00:08:18,332
Jetët tona, ëndrrat tona,
e ardhmja jonë nuk na përket neve,

151
00:08:18,356 --> 00:08:21,612
I përket prindërve tanë 
dhe komunitetit tonë.

152
00:08:21,636 --> 00:08:24,716
Zbulova historira të pafunda të të rinjsh

153
00:08:25,676 --> 00:08:28,571
që janë të humbura te gjithë ne,

154
00:08:28,595 --> 00:08:30,581
që janë të padukshme për të gjithë ne,

155
00:08:30,581 --> 00:08:33,156
po që po vuajnë dhe po vuajnë vetëm.

156
00:08:34,316 --> 00:08:38,636
Fëmijët që humbim në martesa të detyruara,
në dhunime dhe abuzime në emër të nderit.

157
00:08:40,076 --> 00:08:43,772
Përfundimisht, kuptova pas vitesh
që punoja me këta të rinj,

158
00:08:43,796 --> 00:08:45,812
që nuk do jem më në gjëndje
të vazhdoj të vrapoj.

159
00:08:45,836 --> 00:08:50,492
Nuk mund të kaloj gjithë jetën time
e frikësuar dhe duke u fshehur

160
00:08:50,516 --> 00:08:52,956
e që unë duhet të bej me të vërtet diçka.

161
00:08:54,436 --> 00:08:57,532
Kuptova edhe që heshtja ime, heshtja jonë,

162
00:08:57,556 --> 00:08:59,876
lejon dhunë si kjo të vazhdojë.

163
00:09:00,796 --> 00:09:05,292
Kështu vendosa që doja të përdorja
superfuqinë e fëmijërisë time

164
00:09:05,316 --> 00:09:10,012
për të bërë njerëzit e anëve të ndryshme
të kësaj çështje të kuptojnë

165
00:09:10,036 --> 00:09:15,156
çfarë është të jesh një i ri i bllokuar
midis familjes dhe shtetit.

166
00:09:15,756 --> 00:09:19,276
Kështu fillova të bëja filma,
dhe fillova të tregoja këto histori.

167
00:09:19,676 --> 00:09:24,092
Unë doja edhe që njerëzit të kuptojnë
pasojat vdekjeprurëse

168
00:09:24,116 --> 00:09:26,196
e mos marrjes seriozisht të problemeve.

169
00:09:26,796 --> 00:09:29,156
Filmi i parë që bëra ishte mbi Banaz-in.

170
00:09:29,836 --> 00:09:33,076
Ajo ishte një 17-vjeçare kurde në Londër.

171
00:09:33,916 --> 00:09:36,716
Ajo ishte vajzë e bindur,
bënte çfarë prindërit i thonin.

172
00:09:37,236 --> 00:09:39,652
Provonte të bënte gjithçka drejt.

173
00:09:39,676 --> 00:09:42,292
U martua me një djalë
që i zgjodhën prindërit,

174
00:09:42,316 --> 00:09:45,276
edhe pse ai e rrihte
dhe e përdhunonte vazhdimisht.

175
00:09:45,316 --> 00:09:48,646
Dhe kur ajo provoi të shkonte tek familja
e saj për ndihmë, ata thanë,

176
00:09:48,646 --> 00:09:51,372
"Duhet të kthehesh mbrapsht
dhe te bëhesh nuse më e mirë."

177
00:09:51,396 --> 00:09:54,212
Sepse ata nuk donin
një vajzë të ndarë tek dera e tyre

178
00:09:54,236 --> 00:09:57,196
sepse, sigurisht, kjo do të sillte
turp në familje.

179
00:09:58,076 --> 00:10:00,846
Ajo ishte qëlluar aq shumë
saqë nga veshët i dilte gjak,

180
00:10:01,596 --> 00:10:06,692
dhe kur në fund u largua
dhe gjeti një djalë që ajo zgjodhi

181
00:10:06,716 --> 00:10:08,532
dhe ra në dashuri,

182
00:10:08,556 --> 00:10:10,812
komuniteti dhe familja e zbuloi

183
00:10:10,836 --> 00:10:11,986
dhe ajo u zhduk.

184
00:10:13,736 --> 00:10:15,576
U gjet tre muaj më vonë.

185
00:10:16,496 --> 00:10:20,616
E futur në një valixhe
dhe e varrosur nën tokën e shtëpisë.

186
00:10:25,116 --> 00:10:28,636
E kishin mbytur,
e kishin qëlluar deri në vdekje

187
00:10:30,236 --> 00:10:34,756
nga tre burra, tre kusherinj,
me urdhërin e babait dhe xhaxhait.

188
00:10:35,436 --> 00:10:37,612
Tragjedisë të Banaz i shtohet fakti

189
00:10:37,636 --> 00:10:43,532
që ajo kish shkuar në polici
në Angli pese herë për ndihmë,

190
00:10:43,556 --> 00:10:46,612
duke i treguar se ajo do të vritej
nga familja e saj.

191
00:10:46,636 --> 00:10:49,516
Policia nuk e besoi atë
kështu nuk bëri asgjë.

192
00:10:50,556 --> 00:10:51,812
Dhe problemi me këtë

193
00:10:51,836 --> 00:10:56,212
është që jo vetëm janë shumë nga fëmijët
tanë që përballen me këto probleme

194
00:10:56,236 --> 00:10:59,332
brenda familjeve dhe brenda komuniteteve,

195
00:10:59,356 --> 00:11:02,996
po ato përballohen me keqkuptime

196
00:11:04,116 --> 00:11:07,636
dhe apati ne vendet ku rriten.

197
00:11:09,166 --> 00:11:13,862
Kur familjet e tyre i tradhëtojnë,
ata shikojnë nga ne,

198
00:11:13,886 --> 00:11:15,942
dhe kur ne nuk kuptojmë,

199
00:11:15,966 --> 00:11:17,166
ne i humbim ata.

200
00:11:18,646 --> 00:11:21,822
Ndërsa po bëja filmin,
disa njerëz më thanë,

201
00:11:21,846 --> 00:11:24,382
"Mirë, Deeya, ti e di,
kjo është kultura e tyre,

202
00:11:24,406 --> 00:11:26,827
kjo është çfarë këta njerëz
bëjnë me fëmijët e tyre

203
00:11:26,827 --> 00:11:28,971
dhe ne nuk mund të ndërhyjmë."

204
00:11:29,406 --> 00:11:32,606
Unë ju siguroj që të vritesh
nuk është në kulturën time.

205
00:11:33,806 --> 00:11:34,866
E dini?

206
00:11:34,866 --> 00:11:36,742
Dhe sigurisht njerëzit që janë si unë,

207
00:11:36,766 --> 00:11:39,262
gra të reja që vijnë
nga të kaluara si imja,

208
00:11:39,286 --> 00:11:43,382
duhet të kenë të njëjta të drejta,
të njëjta mbrojtje

209
00:11:43,406 --> 00:11:46,406
si çdo njeri tjetër në këtë shtet, pse jo?

210
00:11:47,886 --> 00:11:52,622
Kështu, për filmin e ardhshëm, 
doja të provoja të kuptoja

211
00:11:52,646 --> 00:11:55,502
si disa muslimanë të rinj në Evropë

212
00:11:55,526 --> 00:11:57,606
janë tërhequr nga ekstremizmi dhe dhuna.

213
00:11:58,406 --> 00:11:59,662
Po me këtë çështje,

214
00:11:59,686 --> 00:12:02,846
mësova që unë isha duke u përballur
me frikën time më të madhe:

215
00:12:04,566 --> 00:12:06,166
burrat muslimanë me mjekër.

216
00:12:08,056 --> 00:12:12,396
Të njëjta burra, o të ngjashëm, me ata që 
më lënduan për pjesën më të madhe të jetës

217
00:12:13,286 --> 00:12:15,982
Burra që i kisha pasur frikë
tërë jetën time.

218
00:12:16,006 --> 00:12:18,862
Burra që unë i urreja thellë,

219
00:12:18,886 --> 00:12:20,326
për shumë, shumë vite.

220
00:12:20,886 --> 00:12:24,862
Kështu kalova dy vitet e ardhshme duke 
intervistuar terroristë të dënuar,

221
00:12:24,886 --> 00:12:27,382
xhihadistë dhe ish ekstremistë.

222
00:12:27,406 --> 00:12:30,742
Çfarë unë dija,
ishte shumë e qartë tashmë,

223
00:12:30,766 --> 00:12:35,942
ishte që feja, politika,
e kaluara kolonialiste e Evropës,

224
00:12:35,966 --> 00:12:40,186
dhe dështimet e politikës të jashtme
të të viteve të kaluara,

225
00:12:40,186 --> 00:12:42,096
ishin të gjitha pjesë e kuadrit.

226
00:12:42,096 --> 00:12:45,572
Por çfarë më interesonte më shumë
për të zbuluar ishte kush janë njerëzit,

227
00:12:45,572 --> 00:12:47,102
cilat janë arsyet personale

228
00:12:47,126 --> 00:12:51,446
pse disa nga të rinjtë janë të
prekshëm nga grupe si këto.

229
00:12:52,726 --> 00:12:57,086
Dhe çfarë më surprizoi ishte që gjeta
njerëz të lënduar.

230
00:12:59,486 --> 00:13:01,942
Në vend të përbindëshave që po kërkoja,

231
00:13:01,966 --> 00:13:03,342
që doja të gjeja--

232
00:13:03,366 --> 00:13:06,502
sinqerisht sepse do të kishte qënë
shumë e kënaqshme--

233
00:13:06,526 --> 00:13:08,126
gjeta njerëz të vuajtur.

234
00:13:09,246 --> 00:13:10,742
Si Banaz-i,

235
00:13:10,766 --> 00:13:14,022
zbulova që këta djem të rinj ishin shqyer

236
00:13:14,046 --> 00:13:16,582
duke provuar të bashkonin boshllëqet

237
00:13:16,606 --> 00:13:20,086
midis familjeve të tyre
dhe vendit ku ata kishin lindur.

238
00:13:21,446 --> 00:13:24,822
Dhe çfarë mësova tjetër është
që grupet ekstremiste, terroristët

239
00:13:24,846 --> 00:13:28,302
përfitonin nga ndjenjat e 
këtyre të rinjëve

240
00:13:28,326 --> 00:13:32,182
dhe i kanalizonin këtë drejt dhunës.

241
00:13:32,206 --> 00:13:33,782
"Eja tek ne", thonë ata.

242
00:13:33,806 --> 00:13:36,782
"Refuzo të dy anët,
familjen tënde dhe shtetin tënd

243
00:13:36,806 --> 00:13:38,462
sepse ata ty të refuzojnë.

244
00:13:38,486 --> 00:13:41,582
Për familjen tënde, nderi saj
është më i rëndësishëm se ty

245
00:13:41,606 --> 00:13:42,862
dhe për shtetin tënd,

246
00:13:42,886 --> 00:13:48,766
norvegjezi i vërtetë, anglezi ose francezi
do të jetë gjithmonë i bardhë por jo ti."

247
00:13:49,766 --> 00:13:53,222
Ata po i premtojnë të rinjve
gjërat që dëshirojnë:

248
00:13:53,246 --> 00:13:57,582
rëndësi, heroizëm,
një arsye për prani dhe qëllim,

249
00:13:57,606 --> 00:14:00,006
një komunitet që i do dhe i pranon.

250
00:14:00,926 --> 00:14:03,862
Bëjnë të pafuqishmit
të ndihen të fuqishëm.

251
00:14:03,886 --> 00:14:08,766
Të padukshmit dhe të heshturit
më në fund shihen e dëgjohen.

252
00:14:11,746 --> 00:14:14,282
Kjo është çfarë po i bëjnë të rinjëve.

253
00:14:14,306 --> 00:14:18,146
Pse këto grupe po e bëjnë këtë
për të rinjtë tanë dhe jo ne?

254
00:14:20,686 --> 00:14:22,262
E vërteta është,

255
00:14:22,286 --> 00:14:25,622
nuk dua të justifikoj

256
00:14:25,646 --> 00:14:29,382
ose të fal asnjë lloj dhune.

257
00:14:29,406 --> 00:14:32,982
Çfarë dua të them është
që ne duhet të kuptojmë

258
00:14:33,006 --> 00:14:36,166
sepse disa nga të rinjtë joshen nga kjo.

259
00:14:37,606 --> 00:14:39,942
Do doja t'ju tregoja, faktikisht--

260
00:14:39,966 --> 00:14:43,246
këto janë foto fëmijërie
të disa prej burrave të filmit.

261
00:14:45,466 --> 00:14:48,426
Çfarë më pengon më shumë
është që shumë prej këtyre --

262
00:14:49,186 --> 00:14:50,842
nuk do ta kisha menduar kurrë--

263
00:14:50,866 --> 00:14:54,326
po shumë prej këtyre kanë patur mungesë
babai ose një baba të dhunshëm.

264
00:14:55,026 --> 00:14:56,962
Dhe disa nga këta të rinj

265
00:14:56,986 --> 00:15:01,122
përfunduan duke kërkuar dashuri
dhe mëshirën e figurës së babait

266
00:15:01,146 --> 00:15:02,746
brënda grupeve ekstremiste.

267
00:15:05,346 --> 00:15:08,506
Gjeta edhe burra të brutalizuar
nga dhuna raciale,

268
00:15:08,576 --> 00:15:11,482
po gjetën një mënyrë për të ndaluar
së ndjeri viktima

269
00:15:11,506 --> 00:15:13,002
duke u bërë të dhunshëm vet.

270
00:15:13,026 --> 00:15:18,322
Në fakt, zbulova diçka,
në tmerrin tim, që njojta.

271
00:15:18,346 --> 00:15:24,666
Zbulova të njëjtat ndjenja që ndieja si
17 vjeçare kur u largova nga Norvegjia.

272
00:15:25,586 --> 00:15:28,962
Të njejtën hutim, të njëjtën dhimbje,

273
00:15:28,986 --> 00:15:32,466
dhe të njëjta ndjenja
të të qënit i tradhtuar

274
00:15:34,137 --> 00:15:35,737
dhe mos përkasjes te asnjë.

275
00:15:38,516 --> 00:15:41,776
E njëjta ndjenjë e të qënit e humbur
dhe e shqyer midis dy kulturave.

276
00:15:42,856 --> 00:15:45,392
E thënë kjo, unë nuk zgjodha shkatërrimin,

277
00:15:45,416 --> 00:15:48,152
unë zgjodha të mbaja lart një kamera
në vend të një arme.

278
00:15:48,176 --> 00:15:51,512
Arsyeja pse e bëra këtë
është falë superfuqive të mia.

279
00:15:51,536 --> 00:15:56,432
Unë mund të shikoja që të kuptuarit
është përgjigjja, në vend të dhunës.

280
00:15:56,456 --> 00:15:58,152
Të shikosh qëniet njerëzore

281
00:15:58,176 --> 00:16:01,912
me gjithë virtytet e tyre
dhe gjithë të metat e tyre

282
00:16:01,936 --> 00:16:03,792
në vënd të vazhduarit karikaturen:

283
00:16:03,816 --> 00:16:06,472
ne dhe ata, horrët dhe viktimat.

284
00:16:06,496 --> 00:16:08,592
Më në fund kuptova në fakt

285
00:16:08,616 --> 00:16:12,272
që dy kulturat nuk duhet të përplasen

286
00:16:12,296 --> 00:16:15,416
po të bëhet një hapesirë
ku unë gjeta zërin tim.

287
00:16:15,936 --> 00:16:18,672
Ndalova të ndihesha sikur
duhet të zgjidhja një anë,

288
00:16:18,696 --> 00:16:20,776
po për këtë mu deshën shumë, shumë vite.

289
00:16:21,736 --> 00:16:23,752
Ka shumë nga të rinjtë tanë sot

290
00:16:23,776 --> 00:16:25,792
që po luftojnë me të njëjtat çështje,

291
00:16:25,816 --> 00:16:27,816
dhe po luftojnë me to vetëm.

292
00:16:29,536 --> 00:16:32,176
Dhe kjo lë hapur një plagë.

293
00:16:32,656 --> 00:16:35,712
Dhe për disa, vizioni botëror
i radikalizmit islamik

294
00:16:35,736 --> 00:16:39,096
bëhet një infeksion
që përhapet në atë plagë.

295
00:16:41,208 --> 00:16:44,433
Është një fjalë e urtë afrikane që thotë,

296
00:16:46,056 --> 00:16:49,072
"Nëse të rinjtë nuk janë
angazhuar në fshat,

297
00:16:49,096 --> 00:16:51,856
ata do të djegin atë vetëm për ngrohtësi."

298
00:16:53,336 --> 00:16:54,816
Dua të pyes--

299
00:16:55,736 --> 00:16:58,272
prindërve musliman
dhe komunitetit musliman,

300
00:16:58,296 --> 00:17:00,712
i doni ju fëmijët tuaj

301
00:17:00,736 --> 00:17:03,512
pa i detyruar ata
të përmbushin shpresat tuaja?

302
00:17:03,536 --> 00:17:05,976
Mund të zgjidhni ata në vënd të nderit?

303
00:17:06,496 --> 00:17:09,512
Mund të kuptoni pse ata janë kaq
të inatosur dhe të tjetërsuar

304
00:17:09,536 --> 00:17:11,856
kur ju vini nderin tuaj
para lumturisë së tyre?

305
00:17:12,616 --> 00:17:15,191
Mundeni ju të bëheni miq me fëmijët tuaj

306
00:17:15,215 --> 00:17:16,992
që ata të besojnë tek ju

307
00:17:17,016 --> 00:17:19,312
dhe të ndajnë me ju përvojat e tyre,

308
00:17:19,336 --> 00:17:21,576
më tepër se t'i kërkojnë
në vënde të tjera?

309
00:17:22,455 --> 00:17:25,536
Dhe për të rinjtë tanë të joshur
nga ekstremismi,

310
00:17:26,720 --> 00:17:30,360
A mundeni të kuptoni që inati juaj është
i ushqyer nga vuajtja?

311
00:17:31,736 --> 00:17:35,152
A do gjeni forcën të kundërshtoni
ata burra pleq cinik

312
00:17:35,176 --> 00:17:38,376
që duan të përdorin gjakun
tuaj për interesat e tyre?

313
00:17:39,136 --> 00:17:41,056
Mund të gjeni një mënyrë për të jetuar?

314
00:17:41,976 --> 00:17:44,232
Mund të shikoni që hakmarrja më e ëmbël

315
00:17:44,256 --> 00:17:47,712
është për ju lumturia, dhe jeta e lirë?

316
00:17:47,736 --> 00:17:50,096
Një jetë e përcaktuar
nga ju dhe asnjë tjetër.

317
00:17:50,656 --> 00:17:54,336
Pse do të bëhesh një tjetër fëmijë
musliman i vdekur?

318
00:17:55,176 --> 00:17:59,336
Dhe për të tërë ne, kur do nisim
të dëgjojmë fëmijët tanë?

319
00:18:00,616 --> 00:18:01,872
Si mund t'i përkrahim

320
00:18:01,896 --> 00:18:05,856
të drejtojmë dhimbjen
e tyre drejt diçka më konstrutive?

321
00:18:06,856 --> 00:18:08,312
Ata mendojnë që
ne si pëlqejmë.

322
00:18:08,336 --> 00:18:11,112
Ata mendojnë që ne nuk
na intereson çfarë i ndodh.

323
00:18:11,136 --> 00:18:12,912
Ata mendojnë se ne nuk i pranojmë.

324
00:18:12,936 --> 00:18:15,656
Mund të gjëjmë një mënyrë
për t'i bërë të ndihen ndryshe?

325
00:18:17,376 --> 00:18:20,312
Çfarë do na kushtonte
t'i shikonim dhe të kujdeseshim për ata

326
00:18:20,336 --> 00:18:25,272
para se ata të shndërohen në viktima
ose në kryesine e dhunës?

327
00:18:25,296 --> 00:18:28,872
Mund të bëhemi më të kujdeshëm për ta
dhe t'i konsiderojmë si prej nesh?

328
00:18:28,896 --> 00:18:33,752
Dhe mos të ndihemi të shqetsuar kur
viktimat e dhunës të na ngjajnë?

329
00:18:33,776 --> 00:18:38,792
E gjejmë dot një mënyrë për të refuzuar
urrejtjen e të afrojmë ndarjen midis nesh?

330
00:18:38,816 --> 00:18:42,792
Fakti është që s'mund të përballojmë
të mohojmë veten dhe fëmijët tanë,

331
00:18:42,816 --> 00:18:44,952
edhe nëse ata na kanë mohuar ne.

332
00:18:44,976 --> 00:18:47,152
Ne jemi të gjithë bashkë këtu.

333
00:18:47,176 --> 00:18:52,656
Me kalimin e kohës, hakmarrja dhe dhuna
nuk do funksionojnë kundër ekstremistëve.

334
00:18:53,576 --> 00:18:57,352
Terroristët duan që ne të kemi frikë
në shtëpitë tona,

335
00:18:57,376 --> 00:18:59,552
të mbyllim dyert dhe zemrën tonë.

336
00:18:59,576 --> 00:19:03,386
Ata duan që ne të hapim më shumë plagë
në shoqërinë tonë

337
00:19:03,386 --> 00:19:07,002
kështu ata mund ti përdorin për të
shpërndarë infeksionin e tyre sa më shumë.

338
00:19:07,002 --> 00:19:09,672
Ata duan që ne të bëhemi si ta:

339
00:19:09,696 --> 00:19:11,936
intolerant, urrejtës dhe mizorë.

340
00:19:14,296 --> 00:19:16,752
Një ditë pas sulmit të Parisit,

341
00:19:16,776 --> 00:19:20,176
një mikja ime më dërgoi
fotografinë e vajzës së saj.

342
00:19:20,896 --> 00:19:23,352
Kjo është një vajzë e bardhë
dhe një vajzë arabe.

343
00:19:23,376 --> 00:19:24,576
Ato janë shoqe të ngushta.

344
00:19:25,216 --> 00:19:28,696
Kjo fotografi është kriptoniti
për ekstremistët.

345
00:19:31,336 --> 00:19:34,366
Këto dy vajza të vogla
me superfuqitë e tyre

346
00:19:34,366 --> 00:19:36,032
tregojnë rrugën që duhet të ndjekim

347
00:19:36,032 --> 00:19:39,336
drejt një shoqërie
që ne duhet të ndërtojmë së bashku,

348
00:19:40,216 --> 00:19:43,536
një shoqëri që mban dhe mbështet,

349
00:19:44,576 --> 00:19:46,776
më shumë se të refuzojë fëmijët tanë.

350
00:19:47,976 --> 00:19:49,392
Ju falemnderit që më dëgjuat.

351
00:19:49,416 --> 00:19:51,556
(Duartrokitje)