Co jest złego w umieraniu? | Lesley Hazleton | TEDxSeattle

Odpowiedź może wydawać się prosta, ale Lesley Hazleton zabiera nas w podróż, zaskakująco dowcipną i zmuszającą do myślenia, ku temu, co właściwie oznaczałoby żyć wieczne, i czy tego byśmy naprawdę chcieli. Lesley Hazleton, częsty gość na TED.com oraz "Przypadkowa teolożka", ucieka się do błyskotliwego dowcipu i wiedzy, aby zakwestionować nasze przekonania dotyczące nie tylko śmierci, ale także i tego, co oznacza żyć dobrze.

Lesley Hazleton w swoich książkach - w tym także w biografiach Muhammada i Marii, wciągających opowieściach z krwi i kości - bada źródła konfliktu, a na swoim blogu AccidentalTheologist.com przygląda się okiem agnostyczki polityce, religii oraz egzystencji. Jej najnowsza książka "Agnostic: A Spirited Manifesto" definiuje agnostyczną postawę jako "wzniesienie się ponad dwuwymiarową granicę między wiarą i niewiarą, która daje nowe możliwości do myślenia o istnieniu w świecie". Bada, dlaczego szukamy znaczenia, przywołując pokorną postawę wobec nieskończoności, i zastanawia się ponownie, o czym rozprawiamy, gdy mówimy o duszy.

Prelekcja wygłoszona na konferencji TEDx. Konferencje TEDx korzystają z formatu TED, ale organizowane są niezależnie, przez lokalnych ochotników. Więcej informacji pod adresem http://ted.com/tedx

Wiem, że większość ludzi boi się śmierci,

ale ja boję się przyjęć koktajlowych.

(Śmiech)

Niezbyt dobrze idzie mi gadka szmatka,

więc gdy wleję w siebie kilka drinków,

nigdy nie wiadomo,
co może mi się wymsknąć.

(Śmiech)

Jak pewnego razu na imprezie,

gdy byłam w pół drogi do drugiego martini.

Wdałam się w rozmowę

z gorliwym wyznawcą ruchu
"koniec ze starzeniem się",

czyli wizji radykalnego wydłużenia życia,

modnego wśród bogaczy z Doliny Krzemowej,
którzy myślą, że powinni żyć wiecznie.

Jeden z nich się chwalił,

że dziennie zażywa 150 suplementów diety,

żeby odstraszyć śmierć.

Ta czynność musiała pożerać mu z godzinę,

nie wspominając o błonie żołądka.

(Śmiech)

Facet, z którym rozmawiałam,
nie widział w tym nic dziwnego.

Był połowę młodszy ode mnie,

właściwie więcej niż połowę.

Ponieważ mnie do śmierci
jest zdecydowanie bliżej niż jemu,

popełnił błąd, zakładając,
że żyję w śmiertelnym strachu.

Zdziwił się, gdy okazało się to nieprawdą.

Mój stoicki spokój w obliczu śmierci

musiał wydać mu się
porażką z mojej strony.

Zapytał: "Czemu zgadzasz się
na zbędne ograniczenia?".

"Biotechnologia może oznaczać
koniec starzenia się.

Może nawet koniec śmierci".

No i wymsknęło mi się.

(Śmiech)

Spytałam: "Co jest złego w umieraniu?".

Zaniemówił.

Prawdę mówiąc, ja też.

Nigdy nie zdarzyło mi się zadać
tego konkretnego pytania.

Nigdy tak bezpośrednio,

ale pojęłam, że gdzieś tam było,

unosiło się między nami
w alkoholowych oparach.

(Śmiech)

Chyba trafiłam w samo sedno,

bo strach przed śmiercią
bierze się za pewnik.

Zapytajcie ludzi, czy się boją.

Ja pytałam,

choć zazwyczaj nie na imprezach.

W większości odpowiadali: "Oczywiście!",

a miny mieli, jakby chcieli uciec,
gdzie pieprz rośnie.

Psycholog William James

nazwał śmierć "złowrogim kontekstem",

"czerwiem u źródła
ludzkich dążeń do szczęścia".

Poeta Philip Larkin,

też dobry w czerwiach u źródeł,

pisał o niemożności zaśnięcia ze strachu,

który nazwał "wieczną, absolutną pustką".

Okazuje się jednak,
że w braniu rzeczy za pewnik

jestem równie beznadziejna
jak w gadkach szmatkach.

Gdy coś wydaje się oczywiste
i nie do zakwestionowania,

wtedy zazwyczaj nachodzą mnie wątpliwości.

To, co bierzemy za pewnik,

może naprawdę być tym,
czego nie zdążyliśmy przemyśleć.

Pewnie myślicie,

że nie miałam innego wyboru,
jak rozmyślać nad własną śmiercią,

skoro kilka razy spojrzałam jej w oczy.

Na Bliskim Wschodzie postrzelono mnie,
kiedy pracowałam jako dziennikarka,

zbombardowano jako osobę cywilną,

groziły mi prawicowe opryszki.

Najbliżej śmierci znalazłam się
na własne życzenie.

Straciłam panowanie nad samochodem

na zakręcie numer trzy na torze wyścigowym
na amerykańskim Środkowym Zachodzie.

W zwolnionym tempie, jak mi się zdawało,

koziołkowałam

kilka razy.

W tamtej chwili jedno zdanie
rozbrzmiewało mi w głowie

jak mantra.

Myślałam: "Głupio tak umrzeć".

(Śmiech)

Moją pierwszą reakcją,

kiedy samochód się zatrzymał
i okazało się, że żyję,

było zdziwienie,

po którym przyszła wdzięczność

dla wynalazcy kasku.

(Śmiech)

Dopiero potem przyszło mi na myśl:

"Co głupiego byłoby w takiej śmierci?

Jak wygląda inteligentna śmierć?".

(Śmiech)

Skąd takie pytanie?

Jedyną odpowiedzią jest:
intelektualna próżność.

Na pewno byłam zbyt inteligentna
na tak głupią śmierć.

(Śmiech)

Zdaje się, że nie tylko życie
ma dla mnie ogromną wagę,

ale też i śmierć.

Nawet pomimo tego, że będąc martwą,

nie mogłabym docenić znaczenia tego faktu.

W sumie nie mogłabym niczego docenić,

więc dobrze, że nie jestem wierząca,

bo wtedy na pewno byłabym w pobliżu,

w tak zwanym "życiu po śmierci".

Delikatnie mówiąc,
to bardzo otrzeźwiające,

ponieważ z założenia nie tylko
nigdy naprawdę nie umrzesz,

ale i to, co robisz w tym życiu,

przypuszczalnie stanowi
o twoim losie w kolejnym.

Innymi słowy, życie,
które obecnie wiedziesz,

nie ma wartości samo w sobie,

ale właściwie, czyli nie innymi słowy,

lecz według słów Ricka Warrena,
pastora motywacyjnego,

tego od książki "The Purpose Driven Life",

który mówi: "Ziemia...",

niczego nie zmyślam,

"Ziemia to przystanek, przedszkole,

próba życia w wieczności".

Życie jako sesja próbna?

To sposób na trywializowanie problemu.

Jak również inny.

To, co oferuje Dolina Krzemowa,
dążenie do nieśmiertelności,

jest świecką wersją trywializacji.

Nawet jeśli zostaniesz w swoim ciele,

zamiast ulotnić się w bezcielesny stan.

Współzałożyciel firmy PayPal
Peter Thiel powiedział,

cytuję:

"Jeśli ludzie myślą, że umrą,
to demotywują się".

(Śmiech)

To nie wszystko!

(Śmiech)

"Idea nieśmiertelności motywuje".

Jako jedna z tych głupiutkich osób
wierzących, że umrą,

czuję się zdziwiona elokwencją Thiela.

Thiel ogranicza ludzkie istnienie
do języka zarządzania korporacją,

do ścieżki motywacyjnej.

Myśli, że śmierć unieważnia nasze życie.

Zakłada, że życie jest
jedynie kwestią metryki,

a jego wartość da się
łatwo policzyć w latach.

W świecie Thiela to,
co pozwala rano wstać z łóżka,

to nie zadowolenie z życia,
które wiedziemy,

ale nadzieja, że będziemy
wiecznie wstawać w przyszłości.

Osobiście nie wyobrażam sobie
czegoś bardziej przybijającego.

(Śmiech)

(Brawa)

Marzenie Thiela to dla mnie koszmar.

(Śmiech)

Jeśli o tym chwilę pomyślicie,

może okazać się, że dla was także.

Odłóżmy rozważania praktyczne

o tym, kto mógłby pozwolić sobie
na życie wieczne.

Pewnie jest to mniej istotne,

gdy jest się miliarderem,
ale tylko nieco mniej,

ponieważ dowolna ilość miliardów dolarów

to wciąż kropla w morzu
finansowych potrzeb wieczności.

Lepiej zastanówmy się,
co oznaczałoby życie wieczne,

jak by to było istnieć wiecznie,

jak ten różowy zajączek
ze starej reklamy baterii

uderzający w blaszany bębenek.

(Śmiech)

Właściwie mamy wyobrażenie,
jak to mogłoby być.

Widać to w sposobie, w jaki się wyrażamy.

Gdy na przykład mówimy,

że wykład dłużył się bez końca,

gdy narzekamy na ciągły trajkot,

albo gdy mówimy, że zły film się ciągnie.

Świadomie albo nieświadomie
zauważamy, że nie mając końca,

nasze życie stałoby się nudną,
bezkształtną nieskończonością:

dzień dłużyłby się za dniem,
i tak przez wieczność.

Nieskończoność wyssałaby
witalność z naszej egzystencji,

pozbawiłaby ją znaczenia.

Doprowadziłaby do znużenia i bezcelowości,

a to przecież znamiona
chronicznej depresji.

Ostatnią rzeczą, jakiej bym chciała,
to nigdy nie umrzeć.

Nie chciałabym żyć wiecznie,

bo nieśmiertelność nie jest tym,
czego byśmy sobie szczerze życzyli.

Wręcz przeciwnie, to klątwa.

Tak jak w micie greckim,

w którym Syzyf toczy głaz pod górę

i nigdy nie dociera na szczyt.

Jak w historiach o duchach i wampirach

skazanych na niekończącą się
egzystencję upiorów.

A nawet w komiksie o Supermanie,

który nigdy nie będzie prowadził
zwykłego życia Clarka Kenta,

nie będzie żył, kochał i nie umrze
jak normalna istota ludzka.

Zakończenia są potrzebne,

a najważniejsze jest wpisane w nas samych.

To umiejętność umierania,

nasza śmiertelność

jest tym, co czyni nas ludźmi.

Jesteśmy śmiertelnymi istotami
pośród nieskończoności

i jeśli mamy tego świadomość,

to pomaga ona docenić fakt, że istniejemy,

dodaje nowej głębi
idei życia jako podróży.

Moja śmiertelność
nie jest zaprzeczeniem sensu,

ona go tworzy.

Jest tym, co budzi mnie do życia.

Tym, co mówi:

"Doceń je!

Nie bierz za pewnik!

Napisz następną książkę!

Śmiej się z przyjaciółmi!

Odkrywaj!

Zjedz kolejny tuzin ostryg!".

(Śmiech)

Ważne jest nie to, jak długo żyję,

ale jak żyję.

Staram się to robić dobrze

aż do samego końca.

Dziękuję!

(Brawa)