Jaki kolor ma środa? Badanie świata synestezji - Richard E. Cytowic

Zobacz pełną lekcję: http://ed.ted.com/lessons/what-color-is-tuesday-exploring-synesthesia-richard-e-cytowic

Jak widzą świat osoby z synestezją - neurologiczną cechą, która łączy ze sobą dwa zmysły lub więcej? Synestetycy mogą czuć smak cyfry 9 lub łączyć kolory z dniami tygodnia. Richard E. Cytowic objaśnia fascynujący świat splątanych zmysłów i tłumaczy, w jaki sposób każdy z nas w jakimś stopniu go doświadcza.

Lekcja: Richard E. Cytowic, animacja: TED-Ed.

Wyobraź sobie świat,

w którym liczby i litery są kolorowe,

mimo że drukowane są na czarno,

w którym muzyka lub głos

wywołuje ruchomy wir kolorowych kształtów,

w którym słowa i nazwy

napełniają usta niezwykłymi smakami.

"Więzienie" smakuje jak zimny boczek,

a imię "Derek" jak wosk z uszu.

Witaj w świecie synestezji,

neurologicznego zjawiska,

które sprzęga 2 zmysły lub więcej u 4% populacji

Synesteta nie tylko słyszy mój głos,

ale także go widzi,

smakuje lub odczuwa jako dotyk.

smakuje lub odczuwa jako dotyk.

Słowo "anestezja" ma ten sam rdzeń,

i znaczy "bez zmysłów",

"synestezja" to "połączone zmysły".

Posiadanie jednego typu,
np. barwnego słyszenia,

daje 50% szans
na posiadanie typu drugiego,

trzeciego lub czwartego,

trzeciego lub czwartego,

1 osoba na 90 widzi grafemy,

czyli pisane elementy języka,

takie jak litery, cyfry

takie jak litery, cyfry

i znaki przestankowe,

jako nasycone kolorem.

Mogą one nawet
mieć płeć lub osobowość.

Dla Gail liczba 3
to umięśniony sportowiec

a 9 to próżna, bogata dziewczyna.

A najmniejsze jednostki mowy,

czyli fonemy,

wywołują wrażenia smakowe.

Jamesowi słowo "college"
smakuje jak kiełbasa,

tak samo jak inne słowa,

które mają tą samą końcówkę.

Synestezja to cecha,
jak niebieskie oczy,

a nie zaburzenie.

Z synestetami wszystko jest w porządku.

Te dodatkowe wrażenia sprawiają,

że sytestetycy mają świetną pamięć.

Ktoś spotyka dawno nie widzianą osobę.

"Pomyślmy, miała zielone imię.

D są zielone:

Debra,

Darby,

Dorota,

Denise.

Tak! Nazywa się Denise!"

Pary zmysłów połączone w dzieciństwie

zostają bez zmian przez całe życie.

Synesteci dziedziczą biologiczną skłonność

do większej ilości połączeń
między neuronami w mózgu,

ale potem muszą stawić czoła
takim kulturowym artefaktom

jak kalendarze,

nazwy produktów żywnościowych

i alfabety.

Niesamowite, że zmiana jednego nukleotydu

w sekwencji DNA
zmienia postrzeganie świata.

Synestezja ułatwia zrozumienie

subiektywnych różnic w postrzeganiu

tej samej rzeczy przez dwie osoby.

Sean woli jedzenie o "smaku" niebieskim

np. mleko, pomarańcze i szpinak.

Ten gen potęguje występujące połączenia

między ośrodkiem smaku w płacie czołowym

i ośrodkiem koloru bardziej z tyłu.

Przypuśćmy, że u kogoś innego

ten gen działa w ośrodkach
nie związanych ze zmysłami.

Miałby wtedy zdolność łączenia

pozornie nie związanych rzeczy,

co jest definicją metafory,

dostrzegania podobieństw w niepodobnym.

Nic dziwnego, że często spotykamy synestezję

u artystów, którzy przodują w tworzeniu metafor,

jak powieściopisarz Vladimir Nabokov,

malarz David Hockney

i kompozytorzy jak Billy Joel

i Lady Gaga.

Ale czemu reszta z nas, nie-synestetów,

rozumie metofory jak "ostry ser"

czy "słodka osoba"?

Tak się składa, że obraz,

dźwięk i ruch

dźwięk i ruch

są ze sobą tak blisko związane,

że nawet zły brzuchomówca umie przekonać,

że lalka mówi.

Filmy też potrafią nas przekonać,

że dźwięk dochodzi z ust aktorów,

a nie z głośników.

Wewnątrz wszyscy jesteśmy synestetami,

nie zdającymi sobie sprawy
z postrzegania połączeń,

co dzieje się cały czas.

Przenikanie się informacji w mózgu

to zasada, a nie wyjątek.

Jak dla mnie, to super!