Ryan Lono: Gizli hikayenin fotoğrafını çekmek.

Ryan Lobo olağandışı insanların hikayelerini anlatan fotoğrafları çekmek için dünyayı dolaştı. Bu unutulmaz konuşmasında ihtilaflı konuları empati kurarak ele alıyor ve bir Liberya savaş suçlusunun acısını, BM bayan barış sağlayıcılarının sessiz güçlerini ve Delhi'nin kıymeti bilinmeyen itfayecilerinin azimlerini görebiliyoruz.

Adım Ryan Lobo

ve tüm dünyada belgesel film çekimi işini

yaklaşık 10 yıldır yapıyorum.

Bu filmleri yapma sürecinde

çoğu zaman kameremı sinirdendirme pahasına

kendimi fotoğraf çekerken buluyorum.

Bu fotoğrafımı neredeyse zorlayıcı buluyorum.

Bazen çekimlerin sonunda

bazı fotoğrafların tüm hikayeyi belgeselden

daha iyi anlattığı hissine kapılıyorum.

Her türlü politika ve amaca rağmen

eğer fotoğrafım varsa

elimde gerçeğin olduğunu hissediyorum.

2007'de üç tane savaş bölgesine gezi yaptım.

Irak, Afganistan ve Liberya'ya.

Orada başka insanların ızdıraplarına şahit oldum

bazı yoğun ve

duygusal hikayelere şahit oldum

ve bazı zamanlarda kendi hayatımdan endişelendim.

Her zamanki gibi Bagalore'ye geri döndüm

ve genelde arkadaşlarımın evindeki

değişik konulardaki tartışmaları dinledim,

mesela bazen barın yeni çalışma saatlerinden dem vururlardı

O barlarda içecek 14 yaşındaki hizmetçilerine

verdikleri paradan daha pahalı olur.

Bu tartışmalar sırasında kendimi çok yalnız hissederim.

Fakat aynı zamanda kendimi

ve hikaye anlatmadaki amacımı da sorguladım.

Ve şunu fark ettim ki

aynı arkadaşlarımın hikayelerinde olduğu gibi

ben de sorumluluk

almak yerine

özürler uyduruyorum.

Bir kararı niye aldığımın detaylarını söylemeyeceğim ama

siz onun alkol, sigara, diğer maddeler

ve bir kadın içerdiğini bilin.

(Gülüşmeler)

Şuna karar verdim,

hikaye anlatmada kamera ve ortam ya da

benim dışımdaki herhangi bir şey değil,

önemli olan ve ayarlanması gereken tek araç

benim kendi şahsım.

Hayatımda başarı ya da tanınmışlık gibi şeyleri elde

etmek istediğimde hep benden kaçtılar.

Ironik bir şekilde bu elemanları hiç düşünmeyip

hırs ve azim ile çalışıp

sonuçlar yerine mükemmeliyet için çalıştığımda

her şey kendi kendine geldi, tatmin olmak dahil.

Fotoğrafcılık kendiminkini de dahil olmak üzere kültürleri yüceltti.

Ve o benim için elle tutulamayanı ifade eden ve

sesi olmayan insan ve hikayelere ses veren bir araç.

Sizi hikaye anlatmadaki arzu olarak

adlandırdığım alana örnek

olabilecek 3 tane

yeni yaşanmış hikayeye davet ediyorum.

2007'de Liberya'ya gittim.

Orada General Butt Naked adlı efsanevi

ve acımasız savaş lordu hakkında

bağımsız, herhangi bir yerden kaynak almadan

ve çekimleri hala sürmekte olan bir film yaptık.

Onun adı Joshua ve bir zamanlar çocuklar dahil

insanlara eziyet edip öldürdüğü hücrenin içinde

poz veriyor.

Joshua kişisel olarak Liberya sivil savaşı sırasında

10,000'den fazla insanı öldürdüğünü iddia ediyor.

Adını tamamen çıplak olarak savaşmasından alıyor.

Muhtemelen şu an dünyadaki en azılı

katillerden biridir.

Bu kadın kardeşinin ölümüne tanık oldu.

Joshua çocuk yaştaki askerlerine inanılmayacak suçlar işletti

ve emrindekilere inanılmaz zalimlikler yaptırdı.

Bugün o çocuklardan çoğu eroin tarzı maddelere bağımlı

ve bu fotoğraftaki erkekler gibi muhtaç durumda.

Bu şekilde korkunç suçları işlediğinizi

biliyorsanız nasıl kendinizle barışık olabilirsiniz?

Bugün o general vaftiz olmuş bir Hristiyan evangelisti.

ve bir görevde...

Joshua'ya bir zamanlar öldürdüğü ve insanlara tecavüz ettiği

köyleri gezerken eşlik ettik.

Af diliyor ve

çocuk askerlin yaşamlarını

geliştireceğini vaad ediyor.

Bu gezi sırasında onun

ve onunla beraber bizim de öldürüleceğimizi düşünüyordum.

Fakat gözümü açtığımda

olası olabileceğini düşünmediğim

bir affetme hissi ile karşılaştım.

Fakirliğin ve yokluğun arasında

hiç bir şeyleri olmayan insanlar kendilerinden

her şeyi alan insanı affettiler.

Af diliyor ve kardeşini

öldürdüğü kadın

onu affediyor.

Tekerlekli sandalyede oturan Senegalli bu genç adam

bir zamanlar generalin emri altında çocuk askerdi,

sonra emre itaat etmedi

ve general onun iki ayağını da kestirdi.

Generali şimdi affediyor.

Ailelerini öldürdüğü insanlar arasında şimdi

dolaşırken hayatının riske atıyor.

Bu fotoğrafta gecekondu bölgesinde sinirli bir topluluk onu çevreliyor.

Joshua onlar öfkelerini kusarken

sessiz kalıyor.

Bu görüntü bana Shakespear'in oyunlarını hatılatıyor,

bir sürü etki tarafından çevrelenmiş bir insan

kendi yarattığı eziyetlere karşı

kendinden bir şeylere tutunmaya çalışıyor.

Bütün bunlar olurken oradan oraya gidip durdum.

Fakat burada soru şu,

af ve takdis adaletin yerini tutar mı?

Joshua suçları karşılığı

davaya çıkabileceğini söylüyor

ve onlara Monrovia'da dinleyenlerin kurbanları olduğu

bir seyirci kitlesi önünde Monrovia'daki bir kürsüden hitap ediyor.

Kilise ve devlet işlerinin ayrılması için konuşacak

en son insan belki de.

Size anlatacağım ikinci hikaye

özel barış koruyucu güçleri olan

bir grup savaşcı bayan.

Liberya Afrikan'ın en ağır

iç savaşlarından birini yaşamıştı,

200,000'den fazla kişi öldü

binlerce kadın çok geniş kapsamlı

suç ve tecavüze maruz kaldı

Liberya şimdi Hindistanlı barış sürdürenlere bağlı

olan bir kadın organizasyonuna

ev sahipliği yapıyor.

Çoğu Hindistan'daki ufak kasabalardan gelen bu kadınlar

evlerinden ve ailelerinden çok uzakta barışı sürdürmeye yardım ediyorlar.

Askeri bir müdaheleden çok pazarlık

ve hoşgörüyü kullanıyorlar.

Bir komutan bana bir keresinde

bir bayanın olası bir tehlikeyi bir erkekten

çok daha iyi tahmin edebileceğini söylemişti.

Ve onların kesinlikle bu belayı agresif olmayacak şekilde def edebileceklerini.

Bu adam çok sarhoştu

ve benim kameramla çok ilgileniyordu

ta ki onu gülümsemeyle, ve tabii ki bir de hazır AK-47 ile,

izleyen kadını görene kadar.

(Gülüşmeler)

Bu kadın bayağı şanslı gibi gözüküyor

herhangi bir zarara yol açmadı

bir sürü barış sürdürücü Liberya'da öldüğü halde.

Ve evet, ölen o insanların hepsi erkekti.

Bir çok kadının sadece çocukları var

ve dediklerine göre onların hareketlenmesinin en zor kısmı

çocuklarından ayrı kalmaları.

Bu kadınlara devriyeleri sırasında eşlik ettim

ve onların erkeklerin yanından geçerken

muhatap oldukları terbiyesiz kelimelere şahit oldum.

Bu kadınlara şok ve korkunç karşılığı ile ilgili sorduğumda

bana " Merak etme, evde de aynı şey.

Bu insanlara nasıl davranacağımızı biliyoruz" dedi

ve o erkekleri hiç takmadı.

Kadına karşı şiddetin dorukta olduğu bir ülkede

Hindistanlı bu barış koruyucuları yerel halktan

bir sürü kadını da polis gücüne katılmaya özendirdi.

Bazen savaş bittiğinde ve bütün film ekipleri gittiğinde

en ilham verici hikayeler

radarın hemen altında gerçekleşen hikayelerdir.

Hindistan'a geri döndüm ve kimse bu hikayeyi almak istemedi.

Bir editör bana "manüel işcilik hikayeleri" yapmaya

ilgi duymadığını söyledi.

2007 ve 2009 yılında Delhi Yangın Departmanı hakkında hikayeler yaptım,

onlar yazın muhtemelen en aktif yangın departmanı oluyorlardır.

2 aydan 5,000'den fazla çağrıya cevap veriyorlar.

Ve bütün bunlara sıcaklık, trafik sıkışıklığı gibi

inanılmaz lojistik sıkıntılara rağmen.

Bu çekim sırasında inanılmaz bir şey oldu.

Trafik sıkışıklığından dolayı bir gecekondu

mahallesine gitmekte gecikmiştik.

Yaklaştığımız zaman bölgedeki yüzlerce sinirli kişi

bizim aracımıza saldırdılar ve taş attılar.

Insanlar saldırdıklarında itfayeciler

dehşete düştü.

Yine de, onların düşmanca tutumlarına karşı,

itfayeciler araçtan inip başarılı bir şekilde ateşe karşı mücadele verdiler.

Sinirli kalabalığın içinden eldiven yardımı ile geçiryorlardı

ve bazıları zarar görmemek için kask giyiyordu.

Bazı insanlar hortumları itfayecilerin elinden alıp

kendi evlerine doğru tutuyorlar.

Yüzlerce ev yıkıldı.

Fakat benim kafamdaki soru şu,

insanları kendi evlerine yardıma gelen

itfaye aracına saldırmaya iten ne?

Bu kinin kaynağı ne?

Ve bizim burdan sorumluluğumuz ne?

Delhi'deki 14 milyon insanın yüzde 45'i

genelde aşırı nüfusa sahip kaçak

gecekondularda yaşıyor.

En sıradan rahatlıktan bile yoksunlar.

Bu çoğu büyük şehrimizde de olan bir şey.

DYD'ye geri dönelim. Büyük bir kimya deposu alev almıştı

ve pertokimyasallarla dolu binlerce bidon

sağa sola taşınıp etrafımızda patlıyordu.

Sıcaklık o kadar fazlaydı ki

bazı hortumlarla herhangi bir koruyucu elbisesi olmayan

itfayecileri soğutmaya çalışıyorlardı.

Hindistan'da bizim hükümet yapımız hakkında şikayet etmekten hoşlanırız.

Fakat burada DYD'nin başları olan

Mr. R.C. Sharman ve Mr. A.K.Sharman

adamlarıyla beraber yangına müdahele ediyorlar.

Manüel işgücünün genelde hakir görüldüğü

bir ülkede muhteşem bir şey.

(Alkışlar)

Yıllar süresince hikaye anlatılıcılığının gücüne olan inancım test edildi.

Onun etkisine dair ve insanlara

olan inancıma dair ciddi şüphelerim oldu.

Fakat çektiğimiz bir film hala National Geographic'de gösteriliyor.

Ve o yayınlandığında beraber olduğum o insanlardan telefon alıyorum

ve bana kendilerini tebrik eden yüzlerce arama aldıklarını söylüyorlar.

Bazı itfayeciler taş-sopa yerine teşekkür

aldıklarından dolayı motive olduklarını

bana söylediler.

Görünen o ki bu hikaye DYD hakkındaki izlenimleri değiştirdi,

en azından televizyon izleyen, gazete okuyan ve

evi yanmamış olan insanların gözünde.

Bazen contekste bakmadan kahramanlığa,

güzelliğe ve onursal olana odaklanmak

elle tutulamayan şeyler 3 şekilde yüceltir:

hikayenin kahramanını, dinleyeni ve

hikayeyi anlatanı.

Hikaye anlatıcılığının gücü bu.

Onursal, cesur ve güzel olana odaklanın

ve o büyüsün. Teşekkürler.

(Alkışlar)