-
.
-
Jak już zobaczyliśmy w poprzednich filmach, jeśli mamy
-
liniowe, jednorodne równanie różniczkowe o stałych współczynnikach
-
postaci A razy druga pochodna y,
-
dodać B razy pierwsza pochodna y, dodać C
-
razy funkcja y (lub inaczej zerowa pochodna y),
-
równe 0.
-
Wówczas równanie charakterystyczne
-
tego równania różniczkowego jest postaci A razy r do kwadratu,
-
dodać B razy r dodać C, równa się 0.
-
Jeśli wszystkie rozwiązania tego równania
-
są rzeczywiste, powiedzmy, że mamy dwa rzeczywiste rozwiązania...
-
Zapiszmy to.
-
Jedna z możliwości jest taka, że mamy dwa rozwiązania
-
rzeczywiste- r1 oraz r2.
-
Wówczas znamy rozwiązanie ogólne tego równania różniczkowego.
-
Jeśli tego nie pamiętacie lub nie czujecie się z tym oswojeni,
-
obejrzyjcie jeszcze raz poprzednie filmy.
-
W każdym razie rozwiązaniem ogólnym będzie y równe:
-
stała c1 razy e do potęgi r1 razy x, dodać inna stała c2 razy
-
e do potęgi r2 razy x.
-
Robiliśmy to już w kilku poprzednich filmach,
-
rozwiązaliśmy też kilka przykładów.
-
Zastanówmy się teraz, co się stanie, jeśli równanie
-
charakterystyczne nie będzie miało pierwiastków rzeczywistych,
-
a jedynie zespolone?
-
Przypomnijmy sobie szybko,
-
co to znaczy.
-
Jeśli chcemy znaleźć pierwiastki tego równania,
-
ale jesteśmy na tyle leniwi, że chcemy zrobić to nie wymyślając,
-
jak rozbić to równanie na iloczyn nawiasów,
-
korzystamy z tego, że jest to równanie kwadratowe.
-
Wiemy, że pierwiastkami tego równania charakterystycznego są liczby
-
-B plus/minus pierwiastek
-
z B do kwadratu odjąć 4AC.
-
.
-
Wszystko to dzielimy przez 2A.
-
Co więc mamy na myśli mówiąc o pierwiastkach zespolonych?
-
Jeśli wyrażenie B do kwadratu odjąć 4AC
-
jest liczbą ujemną,
-
to będziemy mieli pierwiastek kwadratowy z liczby ujemnej.
-
Będzie to więc liczba urojona,
-
a całe wyrażenie będzie liczbą zespoloną.
-
Będziemy mieć część rzeczywistą i część urojoną.
-
Te dwa pierwiastki będą oczywiście
-
sprzężone ze sobą.
-
Możemy to zapisać używając części rzeczywistej i urojonej.
-
Pierwiastki równania będą równe
-
-B przez 2A, plus/minus pierwiastek
-
z B do kwadratu odjąć 4AC, podzielić przez 2A.
-
Jeśli wyrażenie B do kwadratu odjąć 4AC jest ujemne,
-
to będzie liczba urojona.
-
Zastanówmy się, jak w naszym przypadku
-
będą wyglądały pierwiastki.
-
Wróćmy do samego początku.
-
Pierwiastkami naszego równania
-
nie będą liczby rzeczywiste.
-
Pierwiastki możemy natomiast zapisać jako dwie
-
sprzężone ze sobą liczby zespolone.
-
.
-
Tym razem mamy więc
-
dwa zespolone pierwiastki,
-
które będą postaci:
-
pewna liczba rzeczywista lambda,
-
Często zamiast lambdy
-
używa się litery mi,
-
ale to naprawdę nie ma znaczenia.
-
A więc lambda, plus/minus
-
pewna liczba urojona.
-
Nazwijmy ją mi.
-
Nie staram się być oryginalny,
-
takich oznaczeń używa się w książkach
-
o równaniach różniczkowych.
-
A więc mi razy i.
-
To są pierwiastki zespolone
-
naszego równania.
-
Są sprzężone, bo raz dodajemy mi razy i, a raz odejmujemy.
-
Takie będą te dwa pierwiastki, jeśli wyrażenie B do kwadratu odjąć 4AC
-
jest ujemne.
-
Co się stanie, jeśli te dwa pierwiastki
-
wstawimy do rozwiązania ogólnego naszego równania różniczkowego?
-
Jak już wiemy,
-
rozwiązanie ogólne
-
będzie postaci: y równa się stała c1 razy
-
e do potęgi
-
lambda dodać mi razy i,
-
wszystko to mnożymy przez x, dodać stała c2 razy
-
e do potęgi lambda odjąć mi razy i, wszystko przemnożone przez x.
-
Sprawdźmy, czy uda nam się
-
jakoś to uprościć.
-
Zobaczmy,
-
co możemy zrobić z tym wyrażeniem.
-
Pomnóżmy nawiasy w wykładnikach przez x.
-
Nic trudnego.
-
.
-
A więc y jest równe c1 razy
-
e do potęgi lambda razy x, dodać mi razy x razy i. Dodajemy teraz
-
c2 razy e do potęgi lambda razy x, odjąć mi razy x razy i.
-
Po prostu pomnożyliśmy przez x.
-
Co dalej?
-
Ponieważ mamy dodawanie w wykładniku, to nasze wyrażenie
-
jest równe: c1 razy e do potęgi lambda razy x, razy
-
e do potęgi mi razy x razy i, zgadzacie się?
-
Jeśli mnożymy dwa wyrażenia o tej samej podstawie potęgi,
-
możemy po prostu dodać wykładniki.
-
Dodać c2 razy e do potęgi lambda razy x, razy e do potęgi minus mi razy x razy i.
-
W obu tych wyrażeniach występuje e do potęgi lambda razy x,
-
więc możemy je wyłączyć przed nawias.
-
Więc nasze wyrażenie
-
będzie równe:
-
e do potęgi lambda razy x, mnożymy to przez c1 razy e do potęgi mi razy x razy i,
-
dodać c2 razy e do potęgi minus mi razy x razy i.
-
Co teraz możemy zrobić?
-
Tu dopiero zaczyna się zabawa.
-
Jeśli oglądaliście filmy o rachunku różniczkowym i całkowym,
-
w szczególności te, gdzie omawialiśmy rozwijanie funkcji w szereg, pamiętacie zapewne, że
-
doszliśmy do czegoś, co moim zdaniem jest
-
najbardziej niesamowitą rzeczą w rachunku różniczkowym i całkowym, a może
-
nawet w całej matematyce.
-
Mam nadzieję, że docenicie,
-
jak przydatne to się zaraz okaże.
-
Mamy tu dwa wyrażenia, w których występuje
-
coś razy e do potęgi coś razy i.
-
Wcześniej poznalilśmy już wzór Eulera.
-
Co to takiego?
-
Zapiszę to na fioletowo.
-
e do potęgi i razy x jest równe
-
cosinus x dodać i razy sinus x.
-
Niesamowite jest to, że
-
jeśli podstawimy pi zamiast x,
-
to otrzymamy, że e do potęgi i razy pi jest równe -1.
-
To dlatego, że sinus pi jest równy 0.
-
To mi się wydaje naprawdę niesamowite.
-
Możemy też zapisać, że e do potęgi i razy 2pi równa się 1.
-
To też jest fantastyczne.
-
W jednym równaniu mamy wszystkie
-
najważniejsze liczby w matematyce.
-
To naprawdę wspaniałe, ale wróćmy na ziemię
-
i zastosujmy ten wzór w praktyce.
-
Zobaczmy, czy możemy użyć tego wzoru, aby uprościć nasze wyrażenie.
-
Ta definicja jest bardzo ważna
-
i sensowna, jeśli na przykład rozwijamy w szereg potęgowy,
-
czy szereg Maclaurina
-
funkcję e do potęgi i razy x, to rzeczywiście wygląda
-
jak rozwinięcie cosinus x dodać i razy rozwinięcie sinus x.
-
Jednak nie będziemy się w to teraz zagłębiać.
-
Jest to w sześciu czy siedmiu innych filmach.
-
Użyjmy tego wzoru, by uprościć nasze wyrażenie.
-
Zapiszmy je jako: y równa się e do potęgi lambda razy x,
-
mnożone przez c1 razy...
-
Mamy tu mi razy x razy i, więc do wzoru zamiast x
-
wstawiamy mi razy x.
-
piszemy, że jest to równe
-
cosinus mi razy x, dodać i razy sinus mi razy x.
-
Dodajemy c2 razy
-
cosinus minus mi razy x, dodać i razy sinus minus mi razy x.
-
Sprawdźmy, czy możemy to bardziej uprościć.
-
Wymnóżmy nawiasy przez stałe c1 i c2.
-
Chociaż niestety
-
kończy nam się czas. Dokończymy
-
to w następnym filmie.
-
Do zobaczenia wkrótce!
-
.