Hayatı güzelleştiren şey nedir? En uzun süreli mutluluk araştırmasından dersler

Bizi mutlu ve sağlıklı tutan şeyler nedir? Eğer şöhret ve para olduğunu düşünüyorsanız, yalnız değilsiniz, ancak psikiyatri uzmanı Robert Waldinger'a göre yanılıyorsunuz. Yetişkin gelişimi üzerine yapılan 75 yaşındaki bir araştırmanın yöneticisi olarak Waldinger, gerçek mutluluk ve memnuniyet üzerine benzeri görülmemiş verilere sahip. Bu konuşmasında, araştırmadan çıkarılan, bazıları uygulanabilir olduğu kadar eski bilgelikler olan tatmin edici, uzun ömürlü ilişkilerin nasıl kurulacağına dair üç önemli dersi paylaşıyor.

Hayatımız boyunca bizi sağlıklı

ve mutlu eden şeyler nedir?

Eğer, şimdiden geleceğiniz için

yatırım yapacak olsanız,

zamanınızı ve enerjinizi neye harcardınız?

Yakın zamanda,

Y nesline
(1980-1999 arası doğanlara)

hayattaki en önemli hedeflerini
soran bir araştırma vardı.

%80'den fazlası,

hayattaki en önemli hedeflerinin
zengin olmak olduğunu söyledi.

Aynı genç yetişkinlerin %50'si,

hayattaki diğer bir önemli hedefin

meşhur olmak olduğunu söyledi.

(Gülüşmeler)

Daima, çalışmamız, çabalamamız

ve daha çok başarı elde etmemiz söylenir.

İyi bir yaşam sürmemiz için,
böyle şeyleri kovalamamız gerektiği

izlenimine kapılırız.

İnsanların tüm hayatlarını,

yaptığı seçimlerini ve bu seçimlerinin
onlara neler getireceğini anlamak

neredeyse imkansızdır.

İnsan yaşamına dair bilgimizin çoğunu

onlardan geçmişi hatırlamalarını
isteyerek öğreniriz

ve bildiğimiz gibi, tecrübeler
ancak yaşayarak edinilir.

Hayatta başımıza gelen şeylerin
büyük çoğunluğunu unuturuz

ve bazen de hafıza tamamıyla yaratıcıdır.

Peki bütün hayatımızı

zaman içerisinde geliştiği gibi
izleyebilsek nasıl olurdu?

Ergenlik dönemlerinden
yaşlılık dönemlerinin sonuna kadar,

insanları gerçekten mutlu
ve sağlıklı tutan şeyleri

görmek için incelesek nasıl olurdu?

Biz bunu yaptık.

"Harvard Yetişkin Gelişimi Çalışması"

belki de yetişkin hayatı üzerine yapılmış
en uzun süreli araştırmadır.

75 yıl boyunca,
724 erkeğin hayatını

yıldan yıla,
işlerini, ev yaşamlarını, sağlıklarını

ve tabii ki bütün bu süreç boyunca
hayat hikayelerinin

ne hale geleceğini bilmeden sorarak
izledik.

Bunun gibi araştırmalar
son derece nadirdir.

Bu tür projelerin neredeyse hepsi
on yıl içerisinde dağılır,

çünkü bir sürü insan
araştırmadan çekilir

ya da araştırma fonu kesilir

veyahut araştırmacıların dikkati dağılır

veya ölürler ve kimse de
topu hedefe koşturayım demez.

Fakat, şansın

ve birkaç araştırmacı neslin
kararlılığının birleşimi sayesinde

bu araştırma devam etti.

Başlangıçtaki 724 adamımızın 60'ı

hâlâ yaşıyor,

hâlâ araştırmaya katılıyor,

çoğu 90'lı yaşlarındalar.

Şimdi de bu adamların

2000'den fazla çocuğunu
incelemeye başlıyoruz.

Ben de,
araştırmanın dördüncü yöneticisiyim.

1938'den beri,
iki grup adamın yaşamlarını izledik.

İlk grup, araştırmaya başladığında

Harvard College'da
ikinci sınıf öğrencisiydi.

Hepsi, üniversiteyi
II. Dünya Savaşı sırasında bitirdi

ve sonrasında çoğu görev almak üzere
savaşa katıldı.

İzlediğimiz ikinci grup ise,

Boston'ın en yoksul muhitlerinden,

araştırmaya
1930'ların Boston'ındaki

en sorunlu ve yoksul

bazı ailelerinden oldukları için

özellikle seçilen bir grup erkekti.

Ekseri gecekondularda, birçoğu sıcak ve
soğuk musluk suyundan yoksun yaşıyordu.

Araştırmaya katıldıklarında,

bu gençlerin hepsiyle görüşme yapıldı.

Muayeneden geçirildiler.

Evlerine gidip anne-babalarıyla görüştük.

Sonra bu gençler,

her kesimden yetişkinler oldular.

Fabrika sahibi, avukat, duvarcı
ve doktor oldular,

biri de Birleşik Devletler Başkanı.

Bazıları alkol bağımlısı oldu.
Birkaçında şizofreni ortaya çıktı.

Kimi sınıf atladı;

en alttan mümkün olduğu kadar en üste

ve kimisi bu yolculuğu aksi yönde yaptı.

Bu araştırmanın kurucuları

hiçbir suretle
benim bugün burada durup

75 yıl sonra, size bu araştırmanın
hâlâ sürdüğünü söyleyeceğimin

hayalini bile kurmamışlardır.

Her iki yılda bir, sabırlı ve kendilerini
bu işe adamış araştırma grubumuz

deneklerimizi arar ve onlara tekrar

yaşamlarına dair bir takım sorular
yöneltebilir miyiz diye sorar.

Boston'ın yoksul kesiminden birçok erkek

"Neden hala beni incelemek istiyorsunuz?
Hayatım hiç de ilginç değil." diye sorar.

Harvard erkekleri bu soruyu asla sormaz.

(Gülüşmeler)

Bu hayatları iyice anlayabilmek için,

onlara sadece anketler yapmıyoruz.

Onlarla yaşadıkları yerde görüşürüz.

Doktorlarından
hastalık geçmişlerini alırız.

Kan testi, beyin taraması yaparız,

çocuklarıyla konuşuruz.

Eşleriyle en derin meselelerini konuşurken
videolarını çekeriz.

Yaklaşık on yıl önce, en sonunda eşlere,

araştırmanın üyeleri olarak
bize katılırlar mı diye sorduğumuzda,

kadınların çoğu "Anlaşılan zamanı geldi."
dedi.

(Gülüşmeler)

Peki neler öğrendik?

Bu hayatlardan ortaya çıkardığımız

on binlerce sayfalık bilgiden
alınan dersler

neler?

Zenginlik, şöhret ya da
çok çalışmakla ilgili değiller.

Bu 75 yıllık araştırmadan aldığımız
en net mesaj şudur:

İyi ilişkiler bizi daha mutlu
ve daha sağlıklı tutar. Bu kadar.

İlişkilerle ilgili üç büyük ders aldık.

Birincisi, sosyal ilişkilerin
gerçekten yararlı olduğudur

ve yalnızlıksa öldürür.

Sonunda,
aileye, arkadaşlara, topluma

daha sosyal bir şekilde
bağlı olan insanların,

daha mutlu, bedensel olarak daha sağlıklı
olduğu ve çevresi daha sınırlı kişilerden

daha uzun yaşadığı anlaşıldı.

Ayrıca yalnız yaşamanın
zararlı olduğu ortaya çıktı.

Diğerlerinden daha yalnız olan insanlar,

daha mutsuz olduklarını,

sağlıklarının
orta yaşların başlarında bozulduğunu,

beyin fonksiyonlarının
daha erken gerilediğini

ve yalnız olmayanlardan
daha kısa yaşadıklarını anlar.

Üzücü gerçek şudur ki;
ileride

her beş Amerikalıdan en az biri
yalnız olduğundan şikayet edecek.

Kalabalıkta da yalnız olabildiğinizi

ve evliyken yalnız olabileceğinizi
biliyoruz,

dolayısıyla aldığımız ikinci büyük ders;

sadece sahip olduğunuz
arkadaşlarınızın sayısı

ve karşılıklı saygıya dayalı ilişki içinde
olup olmadığınız değil,

önemli olan,
yakın ilişkilerinizin mahiyetidir.

Anlaşmazlıkların ortasında yaşamanın

sağlığımıza zararlı olduğu
ortaya çıktı.

Örneğin, şiddetli geçimsizliğin olduğu,
muhabbetin olmadığı evliliklerin

sağlığımıza zararlı olduğu, belki de
boşanmaktan daha kötü olduğu anlaşıldı.

Ayrıca güzel, sıcak ilişkiler yaşamak
koruyucudur.

Deneklerimizi
80'li yaşları boyunca izlediğimizden,

geçmişe dönüp onların orta yaşlı
hallerine bakmak,

ve kimlerin

mutlu, sağlıklı seksenlikler olup
kimlerin olmayacağını

tahmin edebileceğimizi görmek istedik.

50 yaşlarında olduğu zamanlar
hakkında bildiğimiz her şeyi

bir araya getirdiğimizde,

nasıl yaşlanacaklarını gösteren

orta yaş kolesterol düzeyleri değildi.

İlişkilerinden
ne kadar memnuniyet duyduklarıydı.

50 yaşında,
en tatminkar ilişkileri olan insanlar,

80 yaşında en sağlıklı olanlardı.

İyi, samimi ilişkilerin bizi

yaşlılığın bazı sonuçlarından koruduğu
görünüyor.

Eşlik ettiğimiz
en mutlu erkekler ve kadınlar

80'li yaşlarında,

bedenen daha çok acıları olduğu günler

ruhen mutlu olduklarını belirtti.

Fakat, mutsuz ilişkileri olan insanlar

bedenen daha çok acıları olduğunu
söyledikleri günler

bunun daha fazla duygusal acıyla
arttığını bildirdi.

İlişkiler ve sağlığa dair çıkardığımız
üçüncü büyük ders,

iyi ilişkilerin sadece vücudumuzu değil

beynimizi de koruduğudur.

80'li yaşlarınızda,
diğer kişiye

güvenle bağlanmış ilişki içinde olmanın
koruyucu olduğu anlaşıldı,

öyle ki, ihtiyaç duyduklarında

diğerine gerçekten güvenebileceklerini
hissettikleri ilişkileri olan insanlar,

hafızaları daha uzun süre
kuvvetli kalan insanlardır.

Partnerine tam olarak

güvenebileceğini hissedemediği
ilişkileri olanlar,

erken hafıza zayıflığı çeken insanlardır.

İyi ilişkiler de
her zaman sorunsuz olacak değil.

Seksenlerindeki çiftlerimizden bazıları
birbirleriyle münakaşa ediyor,

her gün,

fakat diğerine gerçekten
güvenebileceklerini hissettikleri sürece

zor zamanlarında,

bu kavgalar hafızalarını
olumsuz etkilemiyor.

Demem o ki,

iyi, samimi ilişkiler sağlığımıza ve
mutluluğumuza yararlıdır mesajı,

çok eski bir bilgeliktir.

Neden bunu anlaması bu kadar zor ve
kulak ardı etmesi bu kadar kolay?

İnsan olduğumuz için.

İstediğimiz şey anlık bir çözüm,

hayatlarımızı güzelleştirecek

ve bu şekilde tutacak
elde edebileceğimiz bir şey.

İlişkiler, darmadağın ve karmaşıklar

ve aileye ve arkadaşlara
yönelmenin zorluğu

çekici ve büyüleyici olmamasıdır.

Ayrıca ömür boyu olmasıdır. Asla bitmez.

75 yıllık araştırmamızda,
emekliliğinde en mutlu olan insanlar,

iş arkadaşları yerine bilfiil yeni
oyun arkadaşları koymaya çalışanlardı.

Tıpkı bu yeni araştırmadaki
Y nesli gibi,

deneklerimizin birçoğu
genç yetişkinler olarak yola çıktıklarında

şöhret ve zenginliğin ve yüksek başarının,
iyi bir hayata sahip olmak için

kovalamaları gereken şeyler olduğuna
gerçekten inanıyordu.

Fakat tekraren, bu 75 yılın üzerine,
araştırmamız

en başarılı olan insanların
aile, arkadaşlar ve toplumla

ilişkilere eğilenler olduğunu gösterdi.

Peki ya siz?

25 yaşındasınız diyelim,
ya da 40 veya 60 yaşında.

İlişkilere önem vermek
acaba nasıl görünüyor?

Neredeyse sonsuz ihtimal var.

Filmin süresini insanlara zaman ayırmakla
değiştirmek kadar basit bir şey olabilir

ya da bitkin bir ilişkiyi, birlikte
yeni bir şeyler yaparak canlandırmak,

uzun yürüyüşler veya gece buluşmaları...

ya da senelerdir konuşmadığınız
aile ferdine ulaşmak olabilir,

çünkü şu pek bilindik aile kavgaları

kin tutan insanları

olumsuz anlamda etkiler.

Konuşmamı Mark Twain'in bir sözüyle
kapatmak istiyorum.

Yüzyıldan fazla bir süre önce,

geri dönüp hayatına bakmış

ve şunu yazmıştı:

"Hayat öyle kısa ki;

tartışmalara, özür dilemelere
kıskançlıklara, hesap sormalara zaman yok.

Sadece sevmek için zaman var

ve bunun için, tabiri caizse sadece
'bir an' var."

Sağlıklı bir hayat,
iyi ilişkilerle inşa edilir.

Teşekkür ederim.

(Alkışlar)