1
00:00:00,000 --> 00:00:03,735
Hayatımız boyunca bizi sağlıklı

2
00:00:03,760 --> 00:00:05,320
ve mutlu eden şeyler nedir?

3
00:00:06,520 --> 00:00:09,016
Eğer, şimdiden geleceğiniz için

4
00:00:09,040 --> 00:00:11,096
yatırım yapacak olsanız,

5
00:00:11,120 --> 00:00:14,080
zamanınızı ve enerjinizi neye harcardınız?

6
00:00:15,120 --> 00:00:16,120
Yakın zamanda,

7
00:00:16,120 --> 00:00:17,560
Y nesline
(1980-1999 arası doğanlara)

8
00:00:17,560 --> 00:00:22,736
hayattaki en önemli hedeflerini
soran bir araştırma vardı.

9
00:00:22,760 --> 00:00:24,776
%80'den fazlası,

10
00:00:24,800 --> 00:00:28,936
hayattaki en önemli hedeflerinin 
zengin olmak olduğunu söyledi.

11
00:00:28,960 --> 00:00:33,296
Aynı genç yetişkinlerin %50'si,

12
00:00:33,320 --> 00:00:35,856
hayattaki diğer bir önemli hedefin

13
00:00:35,880 --> 00:00:37,720
meşhur olmak olduğunu söyledi.

14
00:00:38,960 --> 00:00:40,176
(Gülüşmeler)

15
00:00:40,200 --> 00:00:46,856
Daima, çalışmamız, çabalamamız

16
00:00:46,880 --> 00:00:48,936
ve daha çok başarı elde etmemiz söylenir.

17
00:00:48,960 --> 00:00:52,616
İyi bir yaşam sürmemiz için,
böyle şeyleri kovalamamız gerektiği

18
00:00:52,640 --> 00:00:54,456
izlenimine kapılırız.

19
00:00:54,480 --> 00:00:56,696
İnsanların tüm hayatlarını,

20
00:00:56,720 --> 00:01:01,936
yaptığı seçimlerini ve bu seçimlerinin
onlara neler getireceğini anlamak

21
00:01:01,960 --> 00:01:04,840
neredeyse imkansızdır.

22
00:01:06,080 --> 00:01:09,136
İnsan yaşamına dair bilgimizin çoğunu

23
00:01:09,160 --> 00:01:12,616
onlardan geçmişi hatırlamalarını
isteyerek öğreniriz

24
00:01:12,640 --> 00:01:17,416
ve bildiğimiz gibi, tecrübeler
ancak yaşayarak edinilir.

25
00:01:17,440 --> 00:01:21,136
Hayatta başımıza gelen şeylerin
büyük çoğunluğunu unuturuz

26
00:01:21,160 --> 00:01:24,040
ve bazen de hafıza tamamıyla yaratıcıdır.

27
00:01:24,800 --> 00:01:29,176
Peki bütün hayatımızı

28
00:01:29,200 --> 00:01:32,056
zaman içerisinde geliştiği gibi
izleyebilsek nasıl olurdu?

29
00:01:32,080 --> 00:01:36,056
Ergenlik dönemlerinden
yaşlılık dönemlerinin sonuna kadar,

30
00:01:36,080 --> 00:01:38,816
insanları gerçekten mutlu 
ve sağlıklı tutan şeyleri

31
00:01:38,840 --> 00:01:42,200
görmek için incelesek nasıl olurdu?

32
00:01:43,560 --> 00:01:44,760
Biz bunu yaptık.

33
00:01:45,640 --> 00:01:47,856
"Harvard Yetişkin Gelişimi Çalışması"

34
00:01:47,880 --> 00:01:52,640
belki de yetişkin hayatı üzerine yapılmış
en uzun süreli araştırmadır.

35
00:01:53,720 --> 00:01:59,840
75 yıl boyunca, 
724 erkeğin hayatını

36
00:02:01,360 --> 00:02:05,856
yıldan yıla, 
işlerini, ev yaşamlarını, sağlıklarını

37
00:02:05,880 --> 00:02:11,026
ve tabii ki bütün bu süreç boyunca
hayat hikayelerinin

38
00:02:11,026 --> 00:02:13,200
ne hale geleceğini bilmeden sorarak
izledik.

39
00:02:13,280 --> 00:02:16,896
Bunun gibi araştırmalar
son derece nadirdir.

40
00:02:16,920 --> 00:02:20,976
Bu tür projelerin neredeyse hepsi
on yıl içerisinde dağılır,

41
00:02:21,000 --> 00:02:24,176
çünkü bir sürü insan 
araştırmadan çekilir

42
00:02:24,200 --> 00:02:27,096
ya da araştırma fonu kesilir

43
00:02:27,120 --> 00:02:29,376
veyahut araştırmacıların dikkati dağılır

44
00:02:29,400 --> 00:02:33,480
veya ölürler ve kimse de 
topu hedefe koşturayım demez.

45
00:02:34,280 --> 00:02:36,536
Fakat, şansın

46
00:02:36,560 --> 00:02:40,256
ve birkaç araştırmacı neslin
kararlılığının birleşimi sayesinde

47
00:02:40,280 --> 00:02:41,840
bu araştırma devam etti.

48
00:02:42,520 --> 00:02:47,016
Başlangıçtaki 724 adamımızın 60'ı

49
00:02:47,040 --> 00:02:48,336
hâlâ yaşıyor,

50
00:02:48,360 --> 00:02:50,536
hâlâ araştırmaya katılıyor,

51
00:02:50,560 --> 00:02:52,600
çoğu 90'lı yaşlarındalar.

52
00:02:53,560 --> 00:02:55,456
Şimdi de bu adamların 


53
00:02:55,480 --> 00:02:58,840
2000'den fazla çocuğunu
incelemeye başlıyoruz.

54
00:02:59,680 --> 00:03:02,000
Ben de,
araştırmanın dördüncü yöneticisiyim.

55
00:03:03,400 --> 00:03:08,136
1938'den beri, 
iki grup adamın yaşamlarını izledik.

56
00:03:08,160 --> 00:03:10,296
İlk grup, araştırmaya başladığında

57
00:03:10,320 --> 00:03:13,016
Harvard College'da
ikinci sınıf öğrencisiydi.

58
00:03:13,040 --> 00:03:15,856
Hepsi, üniversiteyi
II. Dünya Savaşı sırasında bitirdi

59
00:03:15,880 --> 00:03:18,320
ve sonrasında çoğu görev almak üzere
savaşa katıldı.

60
00:03:19,280 --> 00:03:21,416
İzlediğimiz ikinci grup ise,

61
00:03:21,440 --> 00:03:25,616
Boston'ın en yoksul muhitlerinden,


62
00:03:25,640 --> 00:03:27,656
araştırmaya
1930'ların Boston'ındaki

63
00:03:27,680 --> 00:03:31,016
en sorunlu ve yoksul

64
00:03:31,040 --> 00:03:32,896
bazı ailelerinden oldukları için

65
00:03:32,920 --> 00:03:35,656
özellikle seçilen bir grup erkekti.

66
00:03:35,680 --> 00:03:40,280
Ekseri gecekondularda, birçoğu sıcak ve
soğuk musluk suyundan yoksun yaşıyordu.

67
00:03:42,520 --> 00:03:44,416
Araştırmaya katıldıklarında,

68
00:03:44,440 --> 00:03:47,376
bu gençlerin hepsiyle görüşme yapıldı.

69
00:03:47,400 --> 00:03:49,616
Muayeneden geçirildiler.

70
00:03:49,640 --> 00:03:53,176
Evlerine gidip anne-babalarıyla görüştük.

71
00:03:53,200 --> 00:03:55,576
Sonra bu gençler,


72
00:03:55,600 --> 00:03:58,016
her kesimden yetişkinler oldular.

73
00:03:58,040 --> 00:04:04,136
Fabrika sahibi, avukat, duvarcı
ve doktor oldular,

74
00:04:04,160 --> 00:04:06,520
biri de Birleşik Devletler Başkanı.

75
00:04:08,160 --> 00:04:12,400
Bazıları alkol bağımlısı oldu.
Birkaçında şizofreni ortaya çıktı.

76
00:04:13,320 --> 00:04:15,616
Kimi sınıf atladı;

77
00:04:15,640 --> 00:04:18,856
en alttan mümkün olduğu kadar en üste

78
00:04:18,880 --> 00:04:22,160
ve kimisi bu yolculuğu aksi yönde yaptı.

79
00:04:23,520 --> 00:04:26,456
Bu araştırmanın kurucuları

80
00:04:26,480 --> 00:04:28,496
hiçbir suretle
benim bugün burada durup

81
00:04:28,520 --> 00:04:33,056
75 yıl sonra, size bu araştırmanın
hâlâ sürdüğünü söyleyeceğimin

82
00:04:33,080 --> 00:04:36,160
hayalini bile kurmamışlardır.

83
00:04:37,280 --> 00:04:40,896
Her iki yılda bir, sabırlı ve kendilerini
bu işe adamış araştırma grubumuz

84
00:04:40,920 --> 00:04:43,976
deneklerimizi arar ve onlara tekrar

85
00:04:44,000 --> 00:04:47,120
yaşamlarına dair bir takım sorular 
yöneltebilir miyiz diye sorar.

86
00:04:48,040 --> 00:04:51,616
Boston'ın yoksul kesiminden birçok erkek

87
00:04:51,640 --> 00:04:55,780
"Neden hala beni incelemek istiyorsunuz? 
Hayatım hiç de ilginç değil." diye sorar.

88
00:04:56,600 --> 00:04:58,976
Harvard erkekleri bu soruyu asla sormaz.

89
00:04:59,000 --> 00:05:04,200
(Gülüşmeler)

90
00:05:08,920 --> 00:05:11,776
Bu hayatları iyice anlayabilmek için,

91
00:05:11,800 --> 00:05:14,736
onlara sadece anketler yapmıyoruz.

92
00:05:14,760 --> 00:05:17,216
Onlarla yaşadıkları yerde görüşürüz.

93
00:05:17,240 --> 00:05:20,176
Doktorlarından 
hastalık geçmişlerini alırız.

94
00:05:20,200 --> 00:05:22,696
Kan testi, beyin taraması yaparız,

95
00:05:22,720 --> 00:05:24,416
çocuklarıyla konuşuruz.

96
00:05:24,440 --> 00:05:29,696
Eşleriyle en derin meselelerini konuşurken
videolarını çekeriz.

97
00:05:29,720 --> 00:05:32,970
Yaklaşık on yıl önce, en sonunda eşlere,


98
00:05:32,970 --> 00:05:36,046
araştırmanın üyeleri olarak
bize katılırlar mı diye sorduğumuzda,

99
00:05:36,046 --> 00:05:38,376
kadınların çoğu "Anlaşılan zamanı geldi." 
dedi.

100
00:05:38,400 --> 00:05:39,456
(Gülüşmeler)

101
00:05:39,480 --> 00:05:41,176
Peki neler öğrendik?

102
00:05:41,200 --> 00:05:46,416
Bu hayatlardan ortaya çıkardığımız

103
00:05:46,440 --> 00:05:49,496
on binlerce sayfalık bilgiden 
alınan dersler

104
00:05:49,520 --> 00:05:50,720
neler?

105
00:05:51,720 --> 00:05:57,320
Zenginlik, şöhret ya da 
çok çalışmakla ilgili değiller.

106
00:05:58,520 --> 00:06:04,816
Bu 75 yıllık araştırmadan aldığımız
en net mesaj şudur:

107
00:06:04,840 --> 00:06:10,040
İyi ilişkiler bizi daha mutlu
ve daha sağlıklı tutar. Bu kadar.

108
00:06:11,000 --> 00:06:14,816
İlişkilerle ilgili üç büyük ders aldık.

109
00:06:14,840 --> 00:06:18,936
Birincisi, sosyal ilişkilerin
gerçekten yararlı olduğudur

110
00:06:18,960 --> 00:06:21,456
ve yalnızlıksa öldürür.

111
00:06:21,480 --> 00:06:25,136
Sonunda,
aileye, arkadaşlara, topluma

112
00:06:25,160 --> 00:06:28,256
daha sosyal bir şekilde 
bağlı olan insanların,

113
00:06:28,280 --> 00:06:32,976
daha mutlu, bedensel olarak daha sağlıklı
olduğu ve çevresi daha sınırlı kişilerden

114
00:06:33,000 --> 00:06:36,376
daha uzun yaşadığı anlaşıldı.

115
00:06:36,400 --> 00:06:39,816
Ayrıca yalnız yaşamanın
zararlı olduğu ortaya çıktı.

116
00:06:39,840 --> 00:06:44,976
Diğerlerinden daha yalnız olan insanlar,

117
00:06:45,000 --> 00:06:48,216
daha mutsuz olduklarını,

118
00:06:48,240 --> 00:06:51,176
sağlıklarının 
orta yaşların başlarında bozulduğunu,

119
00:06:51,200 --> 00:06:53,416
beyin fonksiyonlarının
daha erken gerilediğini

120
00:06:53,440 --> 00:06:57,000
ve yalnız olmayanlardan
daha kısa yaşadıklarını anlar.

121
00:06:58,040 --> 00:07:01,256
Üzücü gerçek şudur ki;
ileride

122
00:07:01,280 --> 00:07:05,880
her beş Amerikalıdan en az biri
yalnız olduğundan şikayet edecek.

123
00:07:07,040 --> 00:07:09,696
Kalabalıkta da yalnız olabildiğinizi


124
00:07:09,720 --> 00:07:12,376
ve evliyken yalnız olabileceğinizi
biliyoruz,

125
00:07:12,400 --> 00:07:14,536
dolayısıyla aldığımız ikinci büyük ders;

126
00:07:14,560 --> 00:07:17,656
sadece sahip olduğunuz
arkadaşlarınızın sayısı

127
00:07:17,680 --> 00:07:21,176
ve karşılıklı saygıya dayalı ilişki içinde
olup olmadığınız değil,

128
00:07:21,200 --> 00:07:25,840
önemli olan,
yakın ilişkilerinizin mahiyetidir.

129
00:07:26,560 --> 00:07:28,360
Anlaşmazlıkların ortasında yaşamanın 


130
00:07:28,360 --> 00:07:31,360
sağlığımıza zararlı olduğu
ortaya çıktı.

131
00:07:31,360 --> 00:07:35,336
Örneğin, şiddetli geçimsizliğin olduğu,
muhabbetin olmadığı evliliklerin

132
00:07:35,360 --> 00:07:41,136
sağlığımıza zararlı olduğu, belki de 
boşanmaktan daha kötü olduğu anlaşıldı.

133
00:07:41,160 --> 00:07:45,936
Ayrıca güzel, sıcak ilişkiler yaşamak 
koruyucudur.

134
00:07:45,960 --> 00:07:48,460
Deneklerimizi
80'li yaşları boyunca izlediğimizden,

135
00:07:49,080 --> 00:07:52,096
geçmişe dönüp onların orta yaşlı
hallerine bakmak,

136
00:07:52,120 --> 00:07:53,696
ve kimlerin

137
00:07:53,720 --> 00:07:57,696
mutlu, sağlıklı seksenlikler olup
kimlerin olmayacağını

138
00:07:57,720 --> 00:07:59,640
tahmin edebileceğimizi görmek istedik.

139
00:07:59,690 --> 00:08:03,896
50 yaşlarında olduğu zamanlar
hakkında bildiğimiz her şeyi

140
00:08:03,920 --> 00:08:05,280
bir araya getirdiğimizde,

141
00:08:06,080 --> 00:08:08,616
nasıl yaşlanacaklarını gösteren

142
00:08:08,640 --> 00:08:11,536
orta yaş kolesterol düzeyleri değildi.

143
00:08:11,560 --> 00:08:15,016
İlişkilerinden
ne kadar memnuniyet duyduklarıydı.

144
00:08:15,040 --> 00:08:19,936
50 yaşında, 
en tatminkar ilişkileri olan insanlar,

145
00:08:19,960 --> 00:08:22,360
80 yaşında en sağlıklı olanlardı.

146
00:08:23,680 --> 00:08:26,856
İyi, samimi ilişkilerin bizi

147
00:08:26,880 --> 00:08:29,640
yaşlılığın bazı sonuçlarından koruduğu
görünüyor.

148
00:08:30,480 --> 00:08:34,456
Eşlik ettiğimiz 
en mutlu erkekler ve kadınlar

149
00:08:34,480 --> 00:08:36,535
80'li yaşlarında,

150
00:08:36,559 --> 00:08:39,496
bedenen daha çok acıları olduğu günler

151
00:08:39,520 --> 00:08:41,480
ruhen mutlu olduklarını belirtti.

152
00:08:42,400 --> 00:08:45,656
Fakat, mutsuz ilişkileri olan insanlar

153
00:08:45,680 --> 00:08:48,616
bedenen daha çok acıları olduğunu
söyledikleri günler

154
00:08:48,640 --> 00:08:51,680
bunun daha fazla duygusal acıyla
arttığını bildirdi.

155
00:08:52,360 --> 00:08:56,736
İlişkiler ve sağlığa dair çıkardığımız 
üçüncü büyük ders,

156
00:08:56,760 --> 00:09:00,016
iyi ilişkilerin sadece vücudumuzu değil

157
00:09:00,040 --> 00:09:01,520
beynimizi de koruduğudur.

158
00:09:02,440 --> 00:09:07,096
80'li yaşlarınızda,
diğer kişiye

159
00:09:07,120 --> 00:09:11,016
güvenle bağlanmış ilişki içinde olmanın
koruyucu olduğu anlaşıldı,

160
00:09:11,040 --> 00:09:13,016
öyle ki, ihtiyaç duyduklarında


161
00:09:13,040 --> 00:09:17,176
diğerine gerçekten güvenebileceklerini
hissettikleri ilişkileri olan insanlar,

162
00:09:17,200 --> 00:09:20,896
hafızaları daha uzun süre
kuvvetli kalan insanlardır.

163
00:09:20,920 --> 00:09:22,416
Partnerine tam olarak

164
00:09:22,440 --> 00:09:25,576
güvenebileceğini hissedemediği
ilişkileri olanlar,

165
00:09:25,600 --> 00:09:29,480
erken hafıza zayıflığı çeken insanlardır.

166
00:09:30,520 --> 00:09:33,976
İyi ilişkiler de
her zaman sorunsuz olacak değil.

167
00:09:34,000 --> 00:09:37,576
Seksenlerindeki çiftlerimizden bazıları
birbirleriyle münakaşa ediyor,

168
00:09:37,600 --> 00:09:39,336
her gün,

169
00:09:39,360 --> 00:09:42,536
fakat diğerine gerçekten
güvenebileceklerini hissettikleri sürece

170
00:09:42,560 --> 00:09:44,376
zor zamanlarında,

171
00:09:44,400 --> 00:09:48,000
bu kavgalar hafızalarını
olumsuz etkilemiyor.

172
00:09:49,600 --> 00:09:52,336
Demem o ki,

173
00:09:52,360 --> 00:09:58,056
iyi, samimi ilişkiler sağlığımıza ve
mutluluğumuza yararlıdır mesajı,

174
00:09:58,080 --> 00:10:01,016
çok eski bir bilgeliktir.

175
00:10:01,040 --> 00:10:04,880
Neden bunu anlaması bu kadar zor ve
kulak ardı etmesi bu kadar kolay?

176
00:10:05,560 --> 00:10:07,016
İnsan olduğumuz için.

177
00:10:07,040 --> 00:10:09,856
İstediğimiz şey anlık bir çözüm,

178
00:10:09,880 --> 00:10:11,576
hayatlarımızı güzelleştirecek

179
00:10:11,600 --> 00:10:14,360
ve bu şekilde tutacak
elde edebileceğimiz bir şey.

180
00:10:15,320 --> 00:10:18,656
İlişkiler, darmadağın ve karmaşıklar

181
00:10:18,680 --> 00:10:22,496
ve aileye ve arkadaşlara 
yönelmenin zorluğu

182
00:10:22,520 --> 00:10:25,176
çekici ve büyüleyici olmamasıdır.

183
00:10:25,200 --> 00:10:28,536
Ayrıca ömür boyu olmasıdır. Asla bitmez.

184
00:10:28,560 --> 00:10:33,616
75 yıllık araştırmamızda, 
emekliliğinde en mutlu olan insanlar,

185
00:10:33,640 --> 00:10:39,456
iş arkadaşları yerine bilfiil yeni
oyun arkadaşları koymaya çalışanlardı.

186
00:10:39,480 --> 00:10:42,456
Tıpkı bu yeni araştırmadaki
Y nesli gibi,

187
00:10:42,480 --> 00:10:46,096
deneklerimizin birçoğu 
genç yetişkinler olarak yola çıktıklarında

188
00:10:46,120 --> 00:10:50,136
şöhret ve zenginliğin ve yüksek başarının,
iyi bir hayata sahip olmak için

189
00:10:50,160 --> 00:10:54,096
kovalamaları gereken şeyler olduğuna
gerçekten inanıyordu.

190
00:10:54,120 --> 00:10:58,296
Fakat tekraren, bu 75 yılın üzerine,
araştırmamız

191
00:10:58,320 --> 00:11:03,976
en başarılı olan insanların
aile, arkadaşlar ve toplumla

192
00:11:04,000 --> 00:11:07,240
ilişkilere eğilenler olduğunu gösterdi.

193
00:11:09,080 --> 00:11:11,056
Peki ya siz?

194
00:11:11,080 --> 00:11:14,840
25 yaşındasınız diyelim,
ya da 40 veya 60 yaşında.

195
00:11:15,800 --> 00:11:18,760
İlişkilere önem vermek
acaba nasıl görünüyor?

196
00:11:19,760 --> 00:11:22,880
Neredeyse sonsuz ihtimal var.

197
00:11:23,600 --> 00:11:29,696
Filmin süresini insanlara zaman ayırmakla
değiştirmek kadar basit bir şey olabilir

198
00:11:29,720 --> 00:11:34,176
ya da bitkin bir ilişkiyi, birlikte
yeni bir şeyler yaparak canlandırmak,

199
00:11:34,200 --> 00:11:36,400
uzun yürüyüşler veya gece buluşmaları...

200
00:11:37,360 --> 00:11:42,216
ya da senelerdir konuşmadığınız
aile ferdine ulaşmak olabilir,

201
00:11:42,240 --> 00:11:45,736
çünkü şu pek bilindik aile kavgaları

202
00:11:45,760 --> 00:11:47,976
kin tutan insanları

203
00:11:48,000 --> 00:11:50,080
olumsuz anlamda etkiler.

204
00:11:52,000 --> 00:11:55,920
Konuşmamı Mark Twain'in bir sözüyle
kapatmak istiyorum.

205
00:11:57,280 --> 00:11:59,656
Yüzyıldan fazla bir süre önce,

206
00:11:59,680 --> 00:12:02,296
geri dönüp hayatına bakmış

207
00:12:02,320 --> 00:12:03,600
ve şunu yazmıştı:

208
00:12:04,840 --> 00:12:08,536
"Hayat öyle kısa ki;

209
00:12:08,560 --> 00:12:13,720
tartışmalara, özür dilemelere
kıskançlıklara, hesap sormalara zaman yok.

210
00:12:14,720 --> 00:12:17,536
Sadece sevmek için zaman var

211
00:12:17,560 --> 00:12:21,280
ve bunun için, tabiri caizse sadece
'bir an' var."

212
00:12:22,760 --> 00:12:27,136
Sağlıklı bir hayat,
iyi ilişkilerle inşa edilir.

213
00:12:27,160 --> 00:12:28,376
Teşekkür ederim.

214
00:12:28,400 --> 00:12:33,840
(Alkışlar)