< Return to Video

Sigara vücudu nasıl etkiler? - Krishna Sudhir

  • 0:07 - 0:09
    Sigara bizler için faydalı değil.
  • 0:09 - 0:14
    Bu yeni bir şey değil, on yıllardır
    sigara içmenin tehlikelerini biliyoruz.
  • 0:14 - 0:17
    Peki sigara bize tam olarak
    nasıl zarar verir?
  • 0:17 - 0:19
    İçindeki maddeler vücudumuza girdiğinde
  • 0:19 - 0:22
    neler olduğuna bakalım
    ve sigara içmeyi bırakırsak
  • 0:22 - 0:25
    fiziksel faydaları nelerdir öğrenelim.
  • 0:25 - 0:27
    Sigara, her solukla
  • 0:27 - 0:31
    5.000'den fazla kimyasal maddeyi
  • 0:31 - 0:34
    vücut dokularına nüfuz ettiriyor.
  • 0:34 - 0:37
    Başından itibaren katran
    -siyah, reçineli malzeme-
  • 0:37 - 0:40
    dişleri ve diş etlerini
    kaplamaya başlıyor,
  • 0:40 - 0:43
    diş minesine zarar veriyor
    ve sonunda çürüğe sebep oluyor.
  • 0:44 - 0:48
    Sigara zamanla burundaki
    sinir uçlarına da zarar vererek
  • 0:48 - 0:50
    koku alma kaybına sebep oluyor.
  • 0:50 - 0:52
    Solunum yolları ve ciğerlerdeki
  • 0:52 - 0:55
    bronşit ve anfizem gibi
    kronik hastalıkların yanı sıra
  • 0:55 - 0:59
    enfeksiyonların riskini de artırıyor.
  • 0:59 - 1:04
    Bunu sile -görevi solunum yollarını
    temiz tutmak olan küçük tüyümsü yapılar-
  • 1:04 - 1:07
    zarar vererek gerçekleştiriyor.
  • 1:07 - 1:10
    Sonra alveolleri
    -kan ile akciğerler arasında oksijen
  • 1:10 - 1:14
    ve karbondioksit değiş tokuşunu sağlayan
  • 1:14 - 1:15
    küçük hava keseleri- dolduruyor.
  • 1:15 - 1:20
    Zehirli bir gaz olan karbonmonoksit
    zardan geçip kana karışıyor,
  • 1:20 - 1:22
    hemoglobine tutunuyor
  • 1:22 - 1:24
    ve normalde vücut boyunca
    taşınan oksijeni
  • 1:24 - 1:26
    yerinden ediyor.
  • 1:27 - 1:30
    Sigaranın oksijen yoksunluğu
    ve nefes darlığına yol açmasının
  • 1:30 - 1:32
    sebeplerinden biri budur.
  • 1:33 - 1:35
    Yaklaşık 10 dakika içinde
  • 1:35 - 1:39
    kan akışı beyine,
    endorfin de dahil olmak üzere
  • 1:39 - 1:42
    dopamin ve diğer nörotransmiterlerin
    salgısını tetikleyerek,
  • 1:42 - 1:46
    zevkli hisler oluşturup
    sigarayı oldukça bağımlılık yapıcı kılan
  • 1:46 - 1:48
    nikotin denilen bir uyarıcı taşıyor.
  • 1:48 - 1:50
    Sigaradaki nikotin ve diğer kimyasallar
  • 1:50 - 1:53
    eş zamanlı olarak kan damarlarında
    daralmaya sebep oluyor,
  • 1:53 - 1:56
    hassas endotelyal astarına zarar veriyor
  • 1:56 - 1:58
    ve kan akışını kısıtlıyor.
  • 1:58 - 2:00
    Bu damarsal etkiler
    kan damarı duvarlarında
  • 2:00 - 2:03
    kalınlaşmaya yol açıyor
    ve trombosit yapışkanlığını artırıyor,
  • 2:03 - 2:06
    sonra da pıhtı oluşma
    ihtimalini yükselterek
  • 2:06 - 2:08
    kalp krizini ve felci tetikliyor.
  • 2:09 - 2:13
    Sigarada bulunan kimyasallardan çoğu,
    kanser oluşturabilecek
  • 2:13 - 2:16
    tehlikeli DNA
    mutasyonlarını tetikleyebilir.
  • 2:16 - 2:19
    Ek olarak,
    arsenik ve nikel gibi bileşenler
  • 2:19 - 2:22
    DNA onarımı sürecini baltalayabilir,
  • 2:22 - 2:25
    bu da vücudun birçok kanserle
    savaşma yeteneğini riske atar.
  • 2:25 - 2:29
    Amerika'da her üç kanser
    ölümünden birinin sebebi
  • 2:29 - 2:31
    sigara içmek.
  • 2:31 - 2:34
    Sadece akciğer kanseri de değil.
  • 2:34 - 2:37
    Sigara, görme bozukluğu
  • 2:37 - 2:38
    ve zayıf kemiklerin yanı sıra
  • 2:38 - 2:41
    birçok doku ve organda da
    kansere sebep olabilir.
  • 2:41 - 2:43
    Kadınlarda gebe kalmayı zorlaştırır.
  • 2:43 - 2:46
    Erkeklerde ereksiyon
    bozukluğuna sebep olur.
  • 2:46 - 2:48
    Ama sigarayı bırakanlar için
  • 2:48 - 2:51
    neredeyse anında ve uzun süreli
    fiziksel fayda sağlayan
  • 2:51 - 2:53
    çok büyük artıları var.
  • 2:53 - 2:57
    Tiryakinin son sigarasından
    hemen 20 dk. sonra
  • 2:57 - 3:01
    kalp atışları ve kan basıncı
    normale dönmeye başlar.
  • 3:01 - 3:04
    On iki saat sonra karbonmonoksit
    seviyesi dengelenerek
  • 3:04 - 3:07
    kanın oksijen taşıma
    kapasitesini artırır.
  • 3:07 - 3:09
    Bıraktıktan bir gün sonra
  • 3:09 - 3:14
    kan basıncı ve kalp atışı normalleştikçe
    kalp krizi riski azalmaya başlar.
  • 3:14 - 3:15
    İki gün sonra
  • 3:15 - 3:20
    koku ve tat almakla görevli
    sinir uçları iyileşmeye başlar.
  • 3:20 - 3:24
    Daha az öksürük
    ve nefes yetmezliği ile akciğerler,
  • 3:24 - 3:26
    bir ay içinde daha sağlıklı hale gelir.
  • 3:26 - 3:29
    Solunum yollarındaki ve akciğerlerdeki
    hassas tüyümsü siller
  • 3:29 - 3:31
    haftalar içinde iyileşmeye başlar
  • 3:31 - 3:35
    ve 9 ay içinde onarılıp
    enfeksiyonlara dayanıklılık geliştirir.
  • 3:35 - 3:38
    Bırakmanın birinci yıl dönümünde
  • 3:38 - 3:43
    kan damarlarının işlevini geliştirmesiyle
    kalp hastalıkları riski yarıya düşer.
  • 3:43 - 3:44
    Beş yıl içinde
  • 3:44 - 3:47
    pıhtı oluşma ihtimali
    önemli derecede azalır
  • 3:47 - 3:50
    ve felç riski azalmaya devam eder.
  • 3:50 - 3:53
    On seneden sonra
    ölümcül akciğer kanseri oluşma riski
  • 3:53 - 3:57
    muhtemelen vücut DNA onarma
    yeteneğine tekrar kavuştuğu için
  • 3:57 - 4:00
    %50 azalır.
  • 4:00 - 4:04
    15 sene içerisinde,
    kroner kalp hastalığına yakalanma riski
  • 4:04 - 4:07
    sigara içmeyen bir kişininki ile
    aynı seviyede olur.
  • 4:08 - 4:11
    Başarması çok kolaymış gibi
    davranmanın lüzumu yok.
  • 4:11 - 4:14
    Sigarayı bırakmak,
    nikotin yoksunluğundan dolayı
  • 4:14 - 4:16
    endişeye ve depresyona yol açabilir.
  • 4:16 - 4:19
    Neyse ki bu etkiler genellikle geçicidir.
  • 4:19 - 4:24
    Giderek artan araçlar sayesinde de
    sigarayı bırakmak kolaylaşmaktadır.
  • 4:24 - 4:25
    Sakız, nikotin bandı,
  • 4:25 - 4:26
    pastil
  • 4:26 - 4:27
    ve spreyler
  • 4:27 - 4:30
    ile nikotin yerine
    alternatif oluşturan terapiler
  • 4:30 - 4:32
    tiryakileri sigaradan soğutmaya
    yardımcı olabilir.
  • 4:32 - 4:35
    Beyindeki nikotin reseptörlerini uyararak
  • 4:35 - 4:38
    başka zararlı kimyasal maddeler
    işe karışmadan
  • 4:38 - 4:40
    yoksunluk belirtilerinin önüne geçiyorlar.
  • 4:41 - 4:42
    Danışmanlık ve destek grupları,
  • 4:42 - 4:44
    bilişsel davranışçı terapi
  • 4:44 - 4:47
    ve makul yoğunlukta egzersiz yapmak da
  • 4:47 - 4:50
    tiryakilerin sigarasız kalmasına
    yardımcı olur.
  • 4:50 - 4:52
    Sigarayı bırakmak sizi ve vücudunuzu
  • 4:52 - 4:56
    sağlıklı yaşam yoluna
    tekrar ilettiği için, bu iyi haber.
Title:
Sigara vücudu nasıl etkiler? - Krishna Sudhir
Speaker:
Krishna Sudhir
Description:

Sigara bizler için faydalı değil.Bu yeni bir şey değil, on yıllardır sigara içmenin tehlikelerini biliyoruz. Peki sigara bize tam olarak nasıl zarar verir ve bırakırsak vücudumuz iyileşebilir mi? Krishna Sudhir, sigara içersek ve bırakırsak neler olacağını detaylandırıyor.

Ders :Krishna Sudhir
Yönetmen: TED-Ed.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
05:13

Turkish subtitles

Revisions Compare revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.