WEBVTT

00:00:06.898 --> 00:00:09.009
Sigara bizler için faydalı değil.

00:00:09.219 --> 00:00:13.865
Bu yeni bir şey değil, on yıllardır 
sigara içmenin tehlikelerini biliyoruz.

00:00:13.865 --> 00:00:16.610
Peki sigara bize tam olarak 
nasıl zarar verir?

00:00:16.860 --> 00:00:19.192
İçindeki maddeler vücudumuza girdiğinde

00:00:19.192 --> 00:00:21.991
neler olduğuna bakalım 
ve sigara içmeyi bırakırsak

00:00:21.991 --> 00:00:25.128
fiziksel faydaları nelerdir öğrenelim.

NOTE Paragraph

00:00:25.478 --> 00:00:27.358
Sigara, her solukla

00:00:27.358 --> 00:00:31.158
5.000'den fazla kimyasal maddeyi

00:00:31.158 --> 00:00:33.566
vücut dokularına nüfuz ettiriyor.

00:00:33.766 --> 00:00:37.444
Başından itibaren katran
-siyah, reçineli malzeme-

00:00:37.444 --> 00:00:39.825
dişleri ve diş etlerini 
kaplamaya başlıyor,

00:00:39.825 --> 00:00:43.378
diş minesine zarar veriyor 
ve sonunda çürüğe sebep oluyor.

00:00:43.708 --> 00:00:47.721
Sigara zamanla burundaki
sinir uçlarına da zarar vererek

00:00:47.721 --> 00:00:49.696
koku alma kaybına sebep oluyor.

NOTE Paragraph

00:00:50.006 --> 00:00:51.815
Solunum yolları ve ciğerlerdeki

00:00:51.815 --> 00:00:54.604
bronşit ve anfizem gibi
kronik hastalıkların yanı sıra

00:00:54.604 --> 00:00:58.547
enfeksiyonların riskini de artırıyor.

00:00:59.277 --> 00:01:04.287
Bunu sile -görevi solunum yollarını 
temiz tutmak olan küçük tüyümsü yapılar-

00:01:04.287 --> 00:01:07.067
zarar vererek gerçekleştiriyor.

00:01:07.067 --> 00:01:09.644
Sonra alveolleri
-kan ile akciğerler arasında oksijen

00:01:09.644 --> 00:01:13.654
ve karbondioksit değiş tokuşunu sağlayan 


00:01:13.654 --> 00:01:15.258
küçük hava keseleri- dolduruyor.

00:01:15.258 --> 00:01:19.641
Zehirli bir gaz olan karbonmonoksit 
zardan geçip kana karışıyor,

00:01:19.641 --> 00:01:21.658
hemoglobine tutunuyor

00:01:21.658 --> 00:01:24.241
ve normalde vücut boyunca 
taşınan oksijeni

00:01:24.241 --> 00:01:26.121
yerinden ediyor.

00:01:26.771 --> 00:01:30.380
Sigaranın oksijen yoksunluğu 
ve nefes darlığına yol açmasının

00:01:30.380 --> 00:01:32.284
sebeplerinden biri budur.

NOTE Paragraph

00:01:32.954 --> 00:01:35.121
Yaklaşık 10 dakika içinde

00:01:35.121 --> 00:01:38.897
kan akışı beyine, 
endorfin de dahil olmak üzere

00:01:38.897 --> 00:01:42.413
dopamin ve diğer nörotransmiterlerin
salgısını tetikleyerek,

00:01:42.413 --> 00:01:45.779
zevkli hisler oluşturup
sigarayı oldukça bağımlılık yapıcı kılan

00:01:45.779 --> 00:01:47.604
nikotin denilen bir uyarıcı taşıyor.

00:01:47.684 --> 00:01:50.043
Sigaradaki nikotin ve diğer kimyasallar

00:01:50.043 --> 00:01:53.006
eş zamanlı olarak kan damarlarında
daralmaya sebep oluyor,

00:01:53.006 --> 00:01:55.942
hassas endotelyal astarına zarar veriyor

00:01:55.942 --> 00:01:57.595
ve kan akışını kısıtlıyor.

00:01:57.675 --> 00:02:00.307
Bu damarsal etkiler 
kan damarı duvarlarında

00:02:00.307 --> 00:02:03.471
kalınlaşmaya yol açıyor 
ve trombosit yapışkanlığını artırıyor,

00:02:03.471 --> 00:02:06.055
sonra da pıhtı oluşma
ihtimalini yükselterek

00:02:06.055 --> 00:02:08.439
kalp krizini ve felci tetikliyor.

NOTE Paragraph

00:02:08.929 --> 00:02:12.689
Sigarada bulunan kimyasallardan çoğu, 
kanser oluşturabilecek

00:02:12.689 --> 00:02:15.665
tehlikeli DNA
mutasyonlarını tetikleyebilir.

00:02:15.965 --> 00:02:18.955
Ek olarak,
arsenik ve nikel gibi bileşenler

00:02:18.955 --> 00:02:21.524
DNA onarımı sürecini baltalayabilir,

00:02:21.524 --> 00:02:25.443
bu da vücudun birçok kanserle 
savaşma yeteneğini riske atar.

00:02:25.443 --> 00:02:29.175
Amerika'da her üç kanser
ölümünden birinin sebebi

00:02:29.175 --> 00:02:30.778
sigara içmek.

NOTE Paragraph

00:02:31.218 --> 00:02:33.571
Sadece akciğer kanseri de değil.

00:02:33.571 --> 00:02:36.598
Sigara, görme bozukluğu

00:02:36.598 --> 00:02:38.335
ve zayıf kemiklerin yanı sıra

00:02:38.335 --> 00:02:40.901
birçok doku ve organda da
kansere sebep olabilir.

00:02:40.901 --> 00:02:43.110
Kadınlarda gebe kalmayı zorlaştırır.

00:02:43.110 --> 00:02:46.088
Erkeklerde ereksiyon
bozukluğuna sebep olur.

NOTE Paragraph

00:02:46.088 --> 00:02:47.785
Ama sigarayı bırakanlar için

00:02:47.785 --> 00:02:50.823
neredeyse anında ve uzun süreli
fiziksel fayda sağlayan

00:02:50.823 --> 00:02:53.028
çok büyük artıları var.

NOTE Paragraph

00:02:53.328 --> 00:02:57.010
Tiryakinin son sigarasından
hemen 20 dk. sonra

00:02:57.010 --> 00:03:00.681
kalp atışları ve kan basıncı 
normale dönmeye başlar.

00:03:00.841 --> 00:03:04.259
On iki saat sonra karbonmonoksit
seviyesi dengelenerek

00:03:04.259 --> 00:03:06.813
kanın oksijen taşıma
kapasitesini artırır.

00:03:07.023 --> 00:03:08.540
Bıraktıktan bir gün sonra

00:03:08.540 --> 00:03:13.894
kan basıncı ve kalp atışı normalleştikçe
kalp krizi riski azalmaya başlar.

00:03:13.894 --> 00:03:15.170
İki gün sonra

00:03:15.170 --> 00:03:19.794
koku ve tat almakla görevli
sinir uçları iyileşmeye başlar.

NOTE Paragraph

00:03:20.094 --> 00:03:23.520
Daha az öksürük
ve nefes yetmezliği ile akciğerler,

00:03:23.520 --> 00:03:25.705
bir ay içinde daha sağlıklı hale gelir.

00:03:25.875 --> 00:03:28.999
Solunum yollarındaki ve akciğerlerdeki 
hassas tüyümsü siller

00:03:28.999 --> 00:03:31.077
haftalar içinde iyileşmeye başlar

00:03:31.077 --> 00:03:35.250
ve 9 ay içinde onarılıp
enfeksiyonlara dayanıklılık geliştirir.

NOTE Paragraph

00:03:35.340 --> 00:03:37.717
Bırakmanın birinci yıl dönümünde

00:03:37.717 --> 00:03:42.761
kan damarlarının işlevini geliştirmesiyle 
kalp hastalıkları riski yarıya düşer.

00:03:42.761 --> 00:03:44.025
Beş yıl içinde

00:03:44.025 --> 00:03:46.845
pıhtı oluşma ihtimali 
önemli derecede azalır

00:03:46.845 --> 00:03:49.591
ve felç riski azalmaya devam eder.

00:03:49.751 --> 00:03:53.352
On seneden sonra
ölümcül akciğer kanseri oluşma riski

00:03:53.352 --> 00:03:57.068
muhtemelen vücut DNA onarma
yeteneğine tekrar kavuştuğu için

00:03:57.068 --> 00:04:00.069
%50 azalır.

00:04:00.169 --> 00:04:04.008
15 sene içerisinde, 
kroner kalp hastalığına yakalanma riski

00:04:04.008 --> 00:04:07.382
sigara içmeyen bir kişininki ile
aynı seviyede olur.

NOTE Paragraph

00:04:07.522 --> 00:04:10.818
Başarması çok kolaymış gibi
davranmanın lüzumu yok.

00:04:10.818 --> 00:04:13.640
Sigarayı bırakmak, 
nikotin yoksunluğundan dolayı

00:04:13.640 --> 00:04:15.582
endişeye ve depresyona yol açabilir.

00:04:15.582 --> 00:04:19.292
Neyse ki bu etkiler genellikle geçicidir.

00:04:19.292 --> 00:04:23.830
Giderek artan araçlar sayesinde de 
sigarayı bırakmak kolaylaşmaktadır.

00:04:23.980 --> 00:04:25.176
Sakız, nikotin bandı,

00:04:25.176 --> 00:04:26.265
pastil

00:04:26.265 --> 00:04:27.289
ve spreyler

00:04:27.289 --> 00:04:29.762
ile nikotin yerine 
alternatif oluşturan terapiler

00:04:29.782 --> 00:04:32.195
tiryakileri sigaradan soğutmaya 
yardımcı olabilir.

00:04:32.345 --> 00:04:35.458
Beyindeki nikotin reseptörlerini uyararak

00:04:35.458 --> 00:04:37.850
başka zararlı kimyasal maddeler 
işe karışmadan

00:04:37.850 --> 00:04:40.398
yoksunluk belirtilerinin önüne geçiyorlar.

00:04:40.758 --> 00:04:42.470
Danışmanlık ve destek grupları,

00:04:42.470 --> 00:04:44.413
bilişsel davranışçı terapi

00:04:44.413 --> 00:04:46.606
ve makul yoğunlukta egzersiz yapmak da

00:04:46.606 --> 00:04:49.751
tiryakilerin sigarasız kalmasına 
yardımcı olur.

NOTE Paragraph

00:04:50.061 --> 00:04:52.418
Sigarayı bırakmak sizi ve vücudunuzu

00:04:52.418 --> 00:04:56.256
sağlıklı yaşam yoluna 
tekrar ilettiği için, bu iyi haber.