< Return to Video

စီးကရက်က ခန္ဓာကိုယ်ကိုဘာဖြစ်စေသလဲ- Krishna Sudhir

  • 0:07 - 0:09
    စီးကရက် က ကျွန်ုပ်တို့အတွက် မကောင်းပါဘူး
  • 0:09 - 0:14
    ဒါကအသစ်အဆန်းတော့မဟုတ်ဘူး- စီးကရက်ရဲ့
    အန္တရာယ်ကိုသိတာပဲ ဆယ်စုနှစ်တွေကြာပြီလေ
  • 0:14 - 0:17
    ဒါပေမယ့် စီးကရက်က ကျွန်ုပ်တို့ကို
    ဘယ်လိုအန္တရာယ်ပေးတာလဲ
  • 0:17 - 0:19
    အဲဒီထဲပါတဲ့ပစ္စည်းတွေ
    ခန္ဓာကိုယ်ထဲကိုရောက်ရင်
  • 0:19 - 0:21
    ဘာတွေဖြစ်လဲဆိုတာရယ်
  • 0:21 - 0:25
    ဆေးလိပ်ဖြတ်လိုက်ရင် ဘယ်လို
    ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာအကျိုးတွေရမလဲ ကြည့်ရအောင်
  • 0:25 - 0:27
    တစ်ချက်ရှုသွင်းလိုက်တိုင်း
  • 0:27 - 0:31
    ဆေးလိပ်ငွေ့က ဓာတုပစ္စည်းပေါင်း၅၀၀၀ကျော်ကို
  • 0:31 - 0:34
    ခန္ဓာကိုယ် တစ်ရှူးနဲ့ ထိတွေ့စေပါတယ်
  • 0:34 - 0:37
    အစကပြောရရင်၊ ကတ္တရာစေးလို့သိတဲ့
    အမဲရောင် စေးကပ်တဲ့ပစ္စည်းဟာ
  • 0:37 - 0:40
    သွားနဲ့ သွားဖုံးတွေပေါ် စဖုံးအုပ်ပြီးတော့
  • 0:40 - 0:44
    သွားရဲ့ကြွေလွှာတွေကို ပျက်စီးစေပြီး
    နောက်ဆုံးမှာတော့ သွားပိုးစားစေတယ်
  • 0:44 - 0:48
    ကြာလာတာနဲ့အမျှ၊ ဆေးလိပ်ငွေ့ဟာ နှာခေါင်းက
    အာရုံနာဗ့်ကြောလေးတွေကိုလည်း ထိခိုက်စေပြီး
  • 0:48 - 0:50
    အနံ့ခံ မရတာမျိုးဖြစ်စေတယ်
  • 0:50 - 0:52
    အဆုတ်နဲ့ လေပြွန်ထဲမှာတော့
  • 0:52 - 0:55
    ဆေးလိပ်ငွေ့ဟာ ရောဂါပိုးဝင်ရောက်နိုင်ခြေကို
    မြင့်တက်စေပြီး
  • 0:55 - 0:59
    လေပြွန်ရောင်တာနဲ့ လေအိတ်လေးတွေရာင်တဲ့
    နာတာရှည်ရောဂါမျိုးကိုဖြစ်စေပါတယ်
  • 0:59 - 1:02
    ဒါတွေက ဆီလီယာလို့ခေါ်တဲ့
  • 1:02 - 1:07
    လေပြွန်ကို သန့်ရှင်းအောင်လုပ်ပေးတဲ့
    သေးငယ်တဲ့အမွေးလေးတွေကို ထိခိုက်စေပါတယ်
  • 1:07 - 1:10
    နောက်တော့အငွေ့ဟာ Alveoli လို့ခေါ်တဲ့
  • 1:10 - 1:14
    သွေးနဲ့ အဆုတ်ကြားမှာ ကာဗွန်ဒိုင်
    အောက်ဆိုဒ်နဲ့ အောက်ဆီဂျင်ကိုဖလှယ်တဲ့
  • 1:14 - 1:15
    သေးငယ်တဲ့ လေအိတ်လေးတွေကိုရောက်တယ်
  • 1:15 - 1:20
    အဆိပ်ဓာတ်ငွေ့ ကာဗွန်မိုနောက်ဆိုဒ်က
    အမြှေးပါးကိုဖြတ်ပြီး သွေးထဲကိုရောက်တယ်
  • 1:20 - 1:22
    ဟေမိုဂလိုဘင်ကို သွားပေါင်းပြီး
  • 1:22 - 1:24
    ခန္ဓာကိုယ်တလျှောက်သယ်ပို့ပေးမယ့်
  • 1:24 - 1:27
    အောက်ဆီဂျင်နေရာကို အစားဝင်ရောက်တယ်
  • 1:27 - 1:30
    ဒါက ဆေးလိပ်သောက်ရင် အောက်ဆီဂျင်မဝခြင်းနဲ့
    အသက်ရှုမဝခြင်းကို ဖြစ်စေတဲ့
  • 1:30 - 1:33
    အချက်တွေထဲကတစ်ခုပါ
  • 1:33 - 1:35
    ၁၀ စက္ကန့်အတွင်းမှာပဲ
  • 1:35 - 1:39
    သွေးတွေက နီကိုတင်းလို့ခေါ်တဲ့
    လှုံ့ဆော်ပစ္စည်းကို ဦးနှောက်ဆီပို့ပေးပြီး
  • 1:39 - 1:42
    ဒိုပါမင်းနဲ့ အခြားneurotransmitters တွေကို
    ထုတ်အောင် လုပ်ပေးတယ်
  • 1:42 - 1:44
    အန်ဒိုဖင် အပါအဝင်ပေါ့
  • 1:44 - 1:48
    အန်ဒိုဖင်က သာယာစိတ်ကို ဖြစ်ပေါ်စေလို့
    ဆေးလိပ်သောက်ခြင်းကအရမ်းစွဲလမ်းစေတာပါ
  • 1:48 - 1:50
    စီးကရက်ထဲက နီကိုတင်းနဲ့
    အခြားဓာတုပစ္စည်းတွေဟာ
  • 1:50 - 1:53
    သွေးကြောတွေ ကျဉ်းမှုကို
    အဆက်မပြတ်ဖြစ်ပေါ်စေပြီး
  • 1:53 - 1:56
    အဲဒီထဲက နူးညံ့တဲ့ အလွှာလေးတွေကို
    ပျက်စီးစေကာ
  • 1:56 - 1:58
    သွေးစီးဆင်းမှုကို တားမြစ်စေတယ်
  • 1:58 - 2:01
    ဒီသွေးကြာမှာဖြစ်တာက သွေးကြောနံရံတွေ
    ထူလာတာကိုဖြစ်စေပြီး
  • 2:01 - 2:03
    သွေးဥမွှားလေးတွေ တွယ်ကပ်မှုကိုတိုးလာစေတယ်
  • 2:03 - 2:06
    သွေးခဲဖတ်လေးတွေ ဖြစ်ပေါ်လာမှုတိုးလာစေပြီး
  • 2:06 - 2:09
    နှလုံးရောဂါနဲ့ လေဖြတ်ဖို့ အစပျိုးပေးနေတယ်
  • 2:09 - 2:13
    စီးကရက်ထဲက ဓာတုပစ္စည်းတော်တော်များများဟာ
    ကင်ဆာကို ဖြစ်ပေါ်စေတဲ့
  • 2:13 - 2:16
    ခန္ဓာကိုယ်ထဲကအန္တရာယ်ရှိတဲ့DNAပြောင်းလဲမှု
    တွေကို အစပျိုးနိုင်တယ်
  • 2:16 - 2:19
    ပြီးတော့၊ အာဆင်းနစ်နဲ့ နီကယ်လို
    ပါဝင်ပစ္စည်းတွေက
  • 2:19 - 2:22
    ခန္ဓာကိုယ်က ကင်ဆာတွေကိုတိုက်ထုတ်တဲ့
  • 2:22 - 2:25
    စွမ်းဆောင်မှုဖြစ်တဲ့DAN ပြုပြင်ခြင်း
    အလုပ်ကိုလည်းနှောင့်ယှက်နိုင်တယ်
  • 2:25 - 2:29
    တကယ်တော့၊ အမေရိကမှာ ကင်ဆာကြောင့်သေတဲ့
    ၃ယောက်တိုင်းမှာ ၁ယောက်က
  • 2:29 - 2:31
    ဆေးလိပ်သောက်လို့ပါ
  • 2:31 - 2:34
    သူက အဆုတ်ကင်ဆာချည်းပဲဖြစ်တာမဟုတ်ဘူး
  • 2:34 - 2:37
    ဆေးလိပ်သောက်တာဟာ ကိုယ်အင်္ဂါတွေ၊
    တစ်ရှူးတွေမှာပါ ကင်ဆာဖြစ်ပေါ်စေပါတယ်
  • 2:37 - 2:39
    အမြင်အာရုံကိုလည်း ထိခိုက်စေတယ်
  • 2:39 - 2:41
    အရိုးတွေ ပျော့စေတယ်
  • 2:41 - 2:43
    အမျိုးသမီးတွေမှာ ကလေးရဖို့တောင်ခက်စေတယ်
  • 2:43 - 2:46
    အမျိုးသားတွေမှာတော့
    ပန်းသေ၊ပန်းညှိုးဖြစ်စေတယ်
  • 2:46 - 2:48
    ဆေးလိပ်ဖြတ်တဲ့သူတွေမှာ
  • 2:48 - 2:50
    ချက်ချင်းဖြစ်တာနဲ့ရေရှည်မှာ
  • 2:50 - 2:53
    လက်တွေ့ကောင်းကျိုးဖြစ်တာမျိုး
    ကြီးမားတဲ့ ကောင်းကွက်တွေရှိပါတယ်
  • 2:53 - 2:57
    ဆေးလိပ်ဖြတ်ပြီး မိနစ်၂၀ အကြာမှာ
  • 2:57 - 3:01
    နှလုံးခုန်နှုန်းနဲ့ သွေးပေါင်က
    ပုံမှန်ပြန်ဖြစ်သွားတယ်
  • 3:01 - 3:04
    ၁၂နာရီအကြာမှာတော့ ကာဗွန်မိုနောက်ဆိုဒ်ပမာဏက
    တည်ငြိမ်သွားပြီး
  • 3:04 - 3:07
    သွေးက အောက်ဆီဂျင်သယ်နိုင်တဲ့စွမ်းရည်
    ပြန်ရလာပြီ
  • 3:07 - 3:09
    ဖြတ်ပြီး တစ်ရက်အကြာမှာ
  • 3:09 - 3:14
    နှလုံးဖောက်နိုင်ခြေက နှလုံးခုန်နှုန်းနဲ့
    သွေးပေါင် ပုံမှန်ဖြစ်တာနဲ့အတူလေျာ့ကျလာပြီ
  • 3:14 - 3:15
    နှစ်ရက်အကြာ
  • 3:15 - 3:20
    အနံ့ခံမှုနဲ့ အရသာခံမှုမှာ အရေးပါတဲ့
    အာရုံကြောတွေပြန်ပြီး ကောင်းစပြုလာပြီ
  • 3:20 - 3:24
    တစ်လအကြာမှာတော့ ခေျာင်းဆိုးတာနဲ့
    အသက်ရှုကြပ်တာ လျော့လာပြီး
  • 3:24 - 3:26
    အဆုတ်က ပိုကျန်းမာလာတယ်
  • 3:26 - 3:29
    လေပြွန်နဲ့ အဆုတ်က နူးညံ့တဲ့
    အမွေးလို cilia လေးတွေက
  • 3:29 - 3:31
    ရက်သတ္တပတ် အတွင်းမှာပဲ
    နလန်ထစ ပြုလာပြီး
  • 3:31 - 3:35
    ၉လာကြာတော့ ပြန်ကောင်းလာကာ
    ရောဂါပိုးတွေကို ကာကွယ်နိုင်စွမ်းတက်လာပြီ
  • 3:35 - 3:38
    ဆေးလိပ်ဖြတ်တာ နှစ်ပတ်လည်သွားတဲ့အခါမှာတော့
  • 3:38 - 3:43
    သွေးကြောတွေရဲ့ လုပ်ဆောင်ချက်ကောင်းလာလို့
    နှလုံးရောဂါဖြစ်နိုင်ခြေက ထက်ဝက်ထိကျသွားပြီ
  • 3:43 - 3:44
    ၅နှစ်ကြာတဲ့အခါ
  • 3:44 - 3:47
    သွေးခဲဖြစ်နိုင်ခြေက သိသိသာသာကို ကျသွားပြီ
  • 3:47 - 3:50
    လေဖြတ်နိုင်ခြေကလည်း ဆက်ကျဆင်းနေတယ်
  • 3:50 - 3:53
    ၁၀နှစ်ကြာတဲ့အခါတော့ ၊ သေနိုင်လောက်တဲ့
    အဆုတ်ကင်ဆာဖြစ်ဖို့က
  • 3:53 - 3:55
    ၅၀% လျော့သွားပြီ
  • 3:55 - 4:00
    DNAကို ပြင်ဆင်တဲ့ ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့အစွမ်းကို
    ပြန်ရလာလို့ ဖြစ်နိင်တယ်
  • 4:00 - 4:04
    ၁၅နှစ်ကြာတဲ့အခါ၊
    နှလုံးသွေးကြောရောဂါ ဖြစ်ဖို့အလားအလာက
  • 4:04 - 4:08
    ဆေးလိပ်မသောက်သူနဲ့ အတူတူပဲဖြစ်သွားပြီ
  • 4:08 - 4:11
    ဒါအားလုံးကို လွယ်လွယ်လုပ်လို့
    ရနိုင်မယ်လို့ ပြောစရာအကြောင်းမရှိပါဘူး
  • 4:11 - 4:14
    ဆေးလိပ်ဖြတ်တာက နီကိုတင်းမရရှိတာကြောင့်
    စိုးရိမ်စိတ်များတာနဲ့
  • 4:14 - 4:16
    စိတ်ကျတာကိုဖြစ်စေပါတယ်
  • 4:16 - 4:19
    ကံအားလျော်စွာပဲ၊ ဒီလိုဖြစ်တာကတော့ ခဏပါ
  • 4:19 - 4:24
    ဖြတ်ဖို့က ပိုလွယ်လာပါပြီ။
    ဖြတ်တဲ့ကိရိယာတွေ ပေါလာတဲ့ ကျေးဇူးပေါ့
  • 4:24 - 4:26
    နီကိုတင်းအစားထိုးတဲ့ကုထုံးဖြစ်တဲ့ ပီကေတွေ
  • 4:26 - 4:28
    အသားမှာကပ်တဲ့ကပ်ခွာ
  • 4:28 - 4:28
    ပူရှိမ်းပြား နဲ့
  • 4:28 - 4:29
    ဖြန်းဆေးတွေက
  • 4:29 - 4:32
    ဆေးလိပ်ဖြတ်နေတဲ့သူတွေကို
    စီးကရက်မသောက်ပဲနေနိုင်အောင် လုပ်ပေးတယ်
  • 4:32 - 4:35
    ဒါတွေက ဦးနှောက်မှာရှိတဲ့
    နီကိုတင်းလက်ခံတဲ့နေရာကို လှုံ့ဆော်ပြီး
  • 4:35 - 4:38
    အခြားအန္တရာယ်ရှိတဲ့
    ဓာတုပစ္စည်းတွေ မစွဲလမ်းစေပဲ
  • 4:38 - 4:41
    ဆေးလိပ်ဖြတ်တဲ့အခါပေါ်ပေါက်တဲ့
    လက္ခဏာတွေကို တားဆီးပေးပါတယ်
  • 4:41 - 4:42
    နှစ်သိမ့်ဆေွးနွေးတာ၊
    အားပေးမယ့်အဖွဲ့
  • 4:42 - 4:44
    အမူအကျင့်ဆိုင်ရာကုထုံးတွေနဲ့
  • 4:44 - 4:47
    မပြင်းထန်တဲ့ လေ့ကျင့်ခန်းတွေလုပ်တာက
  • 4:47 - 4:50
    ဆေးလိပ်သောက်သူကို စီးကရက်နဲ့
    ဝေးဝေးနေစေပါတယ်
  • 4:50 - 4:52
    သတင်းကောင်းကတော့
  • 4:52 - 4:56
    ဖြတ်လိုက်တာက သင်နဲ့သင့်ခန္ဓာကိုယ်ကို
    ကျန်းမာတဲ့လမ်းကြောင်းပေါ် ပြန်ရောက်စေတာပါ
Title:
စီးကရက်က ခန္ဓာကိုယ်ကိုဘာဖြစ်စေသလဲ- Krishna Sudhir
Speaker:
Krishna Sudhir
Description:

စီးကရက် က ကျွန်ုပ်တို့အတွက် မကောင်းပါဘူး
ဒါကအသစ်အဆန်းတော့မဟုတ်ဘူး- စီးကရက်ရဲ့
အန္တရာယ်ကိုသိတာပဲ ဆယ်စုနှစ်တွေကြာပြီလေ။ ဒါပေမယ့် စီးကရက်က ငါတို့ကို
ဘယ်လိုအန္တရာယ်ပေးတာလဲ။ဖြတ်လိုက်ရင်ကော ငါတို့ခန္ဓာကိုယ်က ပြန်ကောင်းလာမှာလား။
Krishna Sudhir က ဆေးလိပ်ဖြတ်ရင် ဘာတွေဖြစ်မလဲဆိုတာကို အသေးစိတ်ဖော်ပြထားပါတယ်

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
05:13

Burmese subtitles

Revisions