Akira Kurosawa - Composing Movement

Xin chào, tôi là Tony và
đây là Every Frame a Painting.

Tôi có một câu hỏi cốt yếu:

Khi bạn đánh giá một góc quay,
bạn nhìn điều gì đầu tiên?

Sự cân bằng?

Đường dẫn?

Tỉ lệ vàng?

Màu sắc? Ánh sáng? Hình khối?

Tôi nghĩ tất cả đều quan trọng,
chúng kết hợp tạo nên hình ảnh đẹp.

Nhưng có một thứ
tôi luôn để ý đầu tiên:

Sự chuyển động.

- Với tôi thì Kurosawa là
Beethoven của nghề đạo diễn.

- Cái âm khúc vẹn tròn
dễ nhận biết của Beethoven

- không nhầm lẫn vào đâu được.

Phim Kurosawa có cách di chuyển không ai giống được

Mỗi phim đều là đỉnh cao
của các cách cử động khác nhau

và cả cách kết hợp chúng.

Suốt nửa thế kỉ trong nghề
ông làm 30 phim

và trong tất cả số đó, sự chuyển động
đều đầy bất ngờ và mang tính điện ảnh.

Wow. Nếu bạn muốn xem tên phim
hãy chọn Cài đặt / Subtitles / Movie Titles.

Vậy ông thích những kiểu cử động nào?

Thứ nhất là chuyển động của thiên nhiên.

Trong từng phim,
phía sau mỗi góc quay

đều có hình ảnh thời tiết.

Gió

Nước

Lửa

Khói

Tuyết.

Cách làm này có lợi thế làm
góc quay trở nên thú vị về mặt hình ảnh.

Kể cả khi người đứng yên, vẫn có mưa
phía sau để thu hút mắt bạn.

- Mưa có khả năng kích thích
cảm xúc bất kể trong phim gì.

- Bất cứ cảm xúc nào đều
thể hiện được vì nó cho bạn

- thêm một tầng lớp hình ảnh
mà khán giả có thể hiểu.

Thứ hai, cách chuyển động của nhóm người.

Phim Kurosawa thường có đông nhóm người
tập trung lại với nhau

hoặc đường ai nấy đi.

Những đám đông này mang đầy tính điện ảnh.
Khi có nhiều người trong một cảnh,

mọi cảm xúc đều trở nên to tát.

Nếu bạn muốn có phản ứng hay,
hãy thử dùng bốn người,

Hoặc 25

Nếu bạn muốn cảm xúc thật lớn...

Điều này đưa ta tới ý thứ ba,
chuyển động cá nhân.

Một trong những điều tôi thích nhất
ở Kurosawa là

cách sắp đặt nhân vật
phi thực tế và thái quá.

Nếu một người lo lắng,
họ đi tới đi lui.

Nếu họ giận dữ,
họ đứng bật dậy.

Và nếu họ hổ thẹn...

Kurosawa thường bảo diễn viên
chọn một động tác cho nhân vật

và lặp đi lặp lại trong phim.

Như thế, khán giả sẽ nhận ra ngay
ai là ai, và cảm xúc họ thế nào.

Thứ tư: chuyển động của máy quay.

Một dấu ấn đặc trưng của Kurosawa
là cử động máy quay uyển chuyển

từ cận cảnh đến góc rộng
đến nhìn qua vai chỉ trong một lần quay.

Tôi có một bài luận khác về kiểu quay này,
tên là Spielberg Oner,

nhưng điều quan trọng ở đây là
mỗi cử động của máy quay đều rõ ràng, từ bắt đầu

đến giữa cảnh

và kết thúc.

Chỉ riêng cách quay thôi
đã kể một câu chuyện.

Và cuối cùng là chuyển động trong cách cắt.

Kurosawa là một trong số ít
đạo diễn kiêm biên tập.

Lí do phim của ông trôi chảy
là vì cách ông cắt khi đang có cử động.

Thường thì bạn mải để ý
người đang di chuyển đến mức

bạn không nhận thấy chuyển cảnh.

Khi ông kết thúc cảnh,
ông thay đổi nhịp điệu,

thường bằng cách cắt từ bất động

chuyển thẳng sang di động.

Thay đổi nhịp điệu như vậy
khiến người xem phải tập trung,

vì họ không đoán được cảnh tiếp theo.

Biết như vậy, giờ ta hãy phân tích
một cảnh và nghiên cứu sự chuyển động.

Đây là cảnh từ Seven Samurai.
Tôi sẽ không cho bạn biết nội dung.

Để xem bạn mất bao lâu để hiểu.
Sẵn sàng chưa?

Góc đầu tiên quay cả ngôi làng,
rồi chỉ quay nhân vật quan trọng,

rồi chỉ có samurai.

Đến khoảng này...

hầu hết khán giả hiểu nội dung.

Khi Kikuchiyo ngồi xuống, tâm trạng
tràn ra và ảnh hưởng cả làng.

Để ý cách gió thổi giúp cảnh quay.
Người đứng yên,

vẫn có gió khiến cảnh
trở nên sinh động.

Cảnh vừa rồi khá rõ ràng.

Giờ hãy đến với 60 năm sau.
Đây là The Avengers.

Ở đây, máy quay di chuyển vào cảnh
giới thiệu. Nhưng lần này...

- Cái này ở trong túi áo Phil Coulson.

Ta có lời thoại ngay.

Cả cảnh này, chỉ có máy quay
và Nick Fury chuyển động.

Ngoài trời có thời tiết
và nền cảnh có diễn viên

đều không được sử dụng.

Để ý cách máy quay di chuyển
không đầu không đuôi.

Và cũng không có thay đổi.
Góc nào cũng di chuyển như nhau.

- Chắc là tại tôi.

Nhưng trong Seven Samurai...

Máy quay di chuyển có bắt đầu
và kết thúc rõ ràng.

Và từng cảnh đều di chuyển
khác hướng cảnh trước.

Khi anh ta leo lên, Kurosawa sử dụng
chuyển động của lá cờ

để cắt nhịp nhàng sang góc quay này:

cả bảy samurai và cờ của họ,
cùng nhau.

Cảnh này có đủ loại chuyển động

gắn với nhau và dàn đều
một cách cẩn thận.

Thời tiết.

Nhiều người.

Một người.

Máy quay.

Cắt cảnh.

Nhưng cảnh quay này chỉ
kể chuyện qua lời thoại.

- gọi là Avengers Initiative.

Máy quay có chuyển động.
Nhưng theo một cách vô nghĩa.

Với số tiền bỏ ra để làm phim,
cảnh này rất nhạt nhẽo.

- Nó là khái niệm lỗi thời.

Nhưng làm sao để cải thiện cảnh này?

Nếu bạn biết nội dung của cảnh,
hãy thể hiện nó qua chuyển động.

Bắt đầu từ nhân vật.
Họ cảm thấy gì?

Có cách nào để diễn viên
thể hiện bằng cách di chuyển không?

Ok, có vẻ hơi thái quá.
Thử tinh tế hơn.

Lấy cảm xúc của nhân vật

và thể hiện nó qua
nền cảnh.

Nếu nhân vật giận dữ và hung ác,
có thể làm thế này.

Hoặc nếu cô ấy đang nung nấu
lửa hận thù..

Một cách khác là đối nghịch
một người với nhiều người.

Nếu một người bị bẽ mặt
công khai, làm thế này.

Hoặc nếu họ đang
mò kim đáy bể..

Chuyển động của máy quay
có thể thể hiện sự phấn khích

Bạn có thể cắt giữa chuyển động
để thể hiện sự ngạc nhiên

Và bạn có thể kết hợp mọi loại
chuyển động thành một hình ảnh tuyệt mỹ

Nhân tiện, bạn không cần cảnh nào
cũng đủ loại chuyển động đâu.

Như thế thì mệt lắm.

Nhưng có một liểu lượng vừa phải
với nhiều biến đổi và sự tinh tế

mà bạn sẽ không biết
đến khi bạn thử.

Nếu bạn kết hợp đúng đắn
chuyển động với cảm xúc

bạn tạo nên tính điện ảnh.

- Riêng tôi nhé, tôi xem lại
phim của ông ấy hai ba năm sau

- chỉ để cảm thấy, wow, đây là
lí do tôi muốn làm phim

- và nhìn xem tôi đang làm gì.

- Kỹ xảo, và một phim khác
về kỹ xảo

- rồi một phim thứ ba
cũng chỉ kỹ xảo.

Giờ chọn bất cứ phim Kurosawa nào.
Xem bất cứ cảnh nào.

Và hãy nhìn cách mọi thứ
chuyển động cùng nhau.

- Chỉ có kích thích thị giác
mới thu hút khán giả.

Đó là lí do chúng ta có phim.

Nếu không, chẳng bằng ta tắt đèn
và gọi nó là radio.