< Return to Video

Co próbuje nam powiedzieć polewa z cukru na komórce

  • 0:01 - 0:03
    Ta prelekcja jest o cukrze i raku.
  • 0:04 - 0:07
    Zainteresowałam się cukrem jako studentka.
  • 0:07 - 0:09
    Nie tym rodzajem cukru.
  • 0:09 - 0:14
    Cukrem, o którym uczyli nas
    profesorowie biologii,
  • 0:14 - 0:18
    mówiąc, czym pokryte są komórki.
  • 0:19 - 0:23
    Może nie wiecie,
    ale komórki pokrywa cukier.
  • 0:23 - 0:24
    Też tego nie wiedziałam
  • 0:24 - 0:27
    przed podjęciem studiów,
  • 0:27 - 0:28
    ale wtedy,
  • 0:28 - 0:31
    powiedzmy gdzieś w latach 80.,
  • 0:33 - 0:37
    ludzie za bardzo nie wiedzieli,
    dlaczego komórki pokrywa cukier.
  • 0:37 - 0:41
    Kiedy wertowałam notatki,
    zauważyłam swój komentarz,
  • 0:41 - 0:45
    że warstwa cukru na komórkach
    jest jak cukrowa polewa
  • 0:45 - 0:46
    na drażach M&M's.
  • 0:47 - 0:51
    Ludzie myśleli, że cukier
    pokrywający komórki
  • 0:51 - 0:53
    jest jak powłoka ochronna,
  • 0:53 - 0:56
    która je jakoś wzmacnia.
  • 0:57 - 0:59
    Teraz, po wielu dekadach, wiemy,
  • 0:59 - 1:01
    że jest to bardziej skomplikowane,
  • 1:02 - 1:06
    a cukry na komórkach są bardzo złożone.
  • 1:07 - 1:13
    Gdyby się skurczyć do rozmiarów
    miniaturowego samolotu
  • 1:13 - 1:17
    i przelecieć nad powierzchnią komórek,
  • 1:17 - 1:19
    wyglądałoby to trochę
  • 1:19 - 1:21
    jak te elementy krajobrazu.
  • 1:21 - 1:25
    Cukry złożone to krzewy i drzewa,
  • 1:25 - 1:28
    wierzby płaczące kołysane wiatrem
  • 1:28 - 1:30
    i falami.
  • 1:30 - 1:34
    Kiedy zaczęłam myśleć o cukrach złożonych,
  • 1:34 - 1:37
    które są jak liście na komórkach,
  • 1:37 - 1:39
    ten temat stał się jednym
    z najbardziej interesujących,
  • 1:39 - 1:43
    jakie napotkałam jako biolog i chemik.
  • 1:44 - 1:47
    Obecnie najczęściej myślimy o cukrach
  • 1:47 - 1:50
    pokrywających powierzchnię komórek,
  • 1:50 - 1:52
    jak o języku.
  • 1:52 - 1:56
    Ich złożone struktury
    przechowują mnóstwo informacji.
  • 1:57 - 2:00
    Ale co próbują nam powiedzieć?
  • 2:01 - 2:04
    Część informacji, którą posiadamy
  • 2:04 - 2:05
    i która pochodzi z cukrów,
  • 2:06 - 2:08
    okazała się niezwykle ważna
  • 2:08 - 2:10
    w świecie medycyny.
  • 2:11 - 2:14
    Na przykład, cukry mówią nam,
  • 2:14 - 2:16
    jaką mamy grupę krwi.
  • 2:17 - 2:21
    Czerwone krwinki są pokryte cukrami,
  • 2:21 - 2:26
    a ich struktura chemiczna
    determinuje grupę krwi.
  • 2:26 - 2:30
    Przykładowo moja grupa krwi to 0.
  • 2:30 - 2:34
    Kto jeszcze ma grupę 0, ręka w górę.
  • 2:34 - 2:35
    Jest bardzo częsta.
  • 2:35 - 2:37
    Tylko kilka uniesionych rąk.
  • 2:37 - 2:39
    Albo nie słuchacie,
    albo nie znacie swojej grupy krwi.
  • 2:39 - 2:41
    Tak czy inaczej jest źle.
  • 2:41 - 2:42
    (Śmiech)
  • 2:42 - 2:45
    Osoby z tą samą grupą krwi co ja
  • 2:45 - 2:48
    mają taką oto strukturę chemiczną
  • 2:48 - 2:50
    na powierzchni czerwonych krwinek.
  • 2:50 - 2:54
    Trzy cukry proste
    połączone w jeden złożony.
  • 2:54 - 2:56
    To definiuje grupę krwi 0.
  • 2:57 - 2:59
    Kto ma grupę krwi A?
  • 3:01 - 3:02
    Tutaj.
  • 3:02 - 3:05
    To oznacza, że macie w komórkach enzym,
  • 3:05 - 3:07
    który dodaje kolejny fragment,
  • 3:07 - 3:09
    czerwony cukier,
  • 3:09 - 3:10
    tworząc bardziej złożoną strukturę.
  • 3:11 - 3:14
    Kto ma grupę krwi B?
  • 3:14 - 3:15
    Całkiem sporo.
  • 3:15 - 3:18
    Macie trochę inny enzym
    od ludzi z grupą A,
  • 3:18 - 3:20
    więc budujecie trochę inną strukturę.
  • 3:20 - 3:22
    Ci, którzy mają grupę AB,
  • 3:22 - 3:26
    dostają jeden enzym
    od matki, a drugi od ojca
  • 3:26 - 3:30
    i mają, mniej więcej,
    obie struktury proporcjonalne.
  • 3:30 - 3:32
    To odkrycie
  • 3:32 - 3:35
    dokonane w poprzednim stuleciu
  • 3:35 - 3:38
    umożliwiło jeden z najważniejszych
    zabiegów w medycynie,
  • 3:38 - 3:41
    czyli transfuzję krwi.
  • 3:41 - 3:43
    Jeżeli ktoś zna swoją grupę krwi
  • 3:43 - 3:45
    i potrzebuje transfuzji, może się upewnić,
  • 3:45 - 3:48
    że dawca ma tę samą grupę krwi,
  • 3:48 - 3:51
    żeby organizm nie wykrył obcych cukrów,
  • 3:52 - 3:54
    które na pewno odrzuci.
  • 3:56 - 4:00
    Co jeszcze mogą nam przekazać
    cukry na powierzchni komórek?
  • 4:01 - 4:06
    Mogą powiedzieć, że masz raka.
  • 4:07 - 4:09
    Kilka dekad wcześniej
  • 4:09 - 4:14
    zauważono pewne korelacje
    podczas analizy tkanki nowotworowej.
  • 4:14 - 4:19
    Zazwyczaj gdy u pacjenta
    wykrywa się nowotwór,
  • 4:19 - 4:23
    pobiera się tkankę do biopsji
  • 4:23 - 4:26
    i wysyła na badanie histopatologiczne,
  • 4:26 - 4:30
    czyli analizę zmian chemicznych w tkance,
  • 4:30 - 4:34
    co może pomóc onkologowi dobrać leczenie.
  • 4:35 - 4:38
    W trakcie tych badań odkryto,
  • 4:38 - 4:41
    że cukry ulegają zmianie,
  • 4:41 - 4:46
    kiedy komórka ze zdrowej
    zmienia się w chorą.
  • 4:47 - 4:52
    Te korelacje pojawiały się raz za razem.
  • 4:52 - 4:57
    Pytanie dlaczego.
  • 4:57 - 5:00
    Dlaczego komórki raka mają inne cukry
    i jaka jest waga tego odkrycia?
  • 5:01 - 5:05
    Dlaczego tak się dzieje
    i co można zrobić, jeśli okaże się,
  • 5:05 - 5:08
    że ma to związek z przebiegiem choroby?
  • 5:10 - 5:13
    Jedną ze zmian, które badamy,
  • 5:13 - 5:19
    jest zwiększenie gęstości pewnego cukru,
  • 5:19 - 5:21
    który nazywa się kwasem sjalowym.
  • 5:22 - 5:26
    Myślę, że okaże się najważniejszym cukrem
  • 5:26 - 5:27
    naszych czasów.
  • 5:27 - 5:31
    Zachęcam was do zapoznania się z tą nazwą.
  • 5:32 - 5:34
    Kwas sjalowy to nie cukier spożywczy.
  • 5:34 - 5:36
    To zupełnie inne cukry.
  • 5:37 - 5:40
    Ten cukier znajdujemy
  • 5:40 - 5:43
    w określonym stężeniu
    we wszystkich komórkach ciała.
  • 5:43 - 5:46
    Powszechnie występuje na komórkach.
  • 5:46 - 5:48
    Z jakiegoś powodu
  • 5:48 - 5:54
    komórki rakowe, w przypadku
    postępującej choroby,
  • 5:54 - 5:57
    mają zwykle więcej kwasu sjalowego
  • 5:57 - 5:59
    niż zwykła, zdrowa komórka.
  • 5:59 - 6:01
    Dlaczego?
  • 6:01 - 6:02
    Co to oznacza?
  • 6:03 - 6:05
    Dowiedzieliśmy się,
  • 6:05 - 6:08
    że ma to związek
    z systemem odpornościowym.
  • 6:09 - 6:13
    Pozwólcie, że powiem trochę
    o znaczeniu systemu odpornościowego
  • 6:13 - 6:14
    w przypadku raka.
  • 6:14 - 6:17
    To odkrycie często ostatnio
    przewija się w mediach.
  • 6:17 - 6:20
    Ludzie oswajają się z terminem
  • 6:20 - 6:23
    "immunoterapia raka".
  • 6:23 - 6:25
    Niektórzy z was mogą nawet znać kogoś,
  • 6:25 - 6:29
    kto korzysta z nowych metod leczenia raka.
  • 6:30 - 6:33
    Wiemy już, że komórki odpornościowe,
  • 6:33 - 6:37
    czyli białe krwinki,
    które wędrują w krwiobiegu,
  • 6:37 - 6:42
    codziennie chronią nas przed usterkami,
  • 6:42 - 6:43
    wliczając wystąpienie raka.
  • 6:44 - 6:46
    Na tym obrazku
  • 6:46 - 6:49
    małe zielone kulki
    to komórki odpornościowe,
  • 6:49 - 6:52
    a duża różowa kulka
    to komórka nowotworowa.
  • 6:52 - 6:57
    Komórki odpornościowe
    krążą po ciele i smakują inne komórki.
  • 6:57 - 6:58
    To ich praca.
  • 6:59 - 7:02
    Zazwyczaj komórki są smaczne.
  • 7:02 - 7:04
    Ale raz na jakiś czas
    trafia się niesmaczna.
  • 7:05 - 7:07
    Jak dobrze pójdzie,
    będzie to komórka rakowa
  • 7:07 - 7:09
    i kiedy nie zasmakuje
    komórkom odpornościowym,
  • 7:09 - 7:12
    przypuszczą atak i ją zabiją.
  • 7:13 - 7:14
    To wiemy.
  • 7:14 - 7:18
    Wiemy też, że gdyby udało się
    nasilić ten zły smak
  • 7:18 - 7:22
    i zachęcić komórki odpornościowe
    do porządnego ugryzienia
  • 7:22 - 7:23
    komórki rakowej,
  • 7:23 - 7:27
    udoskonaliłoby to ochronę przed rakiem,
  • 7:27 - 7:29
    a może nawet wyleczyło z raka.
  • 7:30 - 7:32
    Obecnie na rynku dostępne są leki
  • 7:32 - 7:34
    dla pacjentów onkologicznych,
  • 7:34 - 7:37
    które działają na tej zasadzie.
  • 7:38 - 7:39
    Aktywizują system odpornościowy,
  • 7:39 - 7:44
    sprawiając, że energiczniej
    chroni nas przed rakiem.
  • 7:44 - 7:46
    Jedno z tych lekarstw
  • 7:46 - 7:49
    prawdopodobnie uratowało życie
    prezydenta Jimmy'ego Cartera.
  • 7:50 - 7:54
    Jak pamiętacie, Carter miał czerniaka
  • 7:54 - 7:57
    z przerzutami do mózgu.
  • 7:57 - 8:00
    Takiej diagnozie zwykle
    towarzyszy prognoza
  • 8:00 - 8:02
    kilku miesięcy życia.
  • 8:03 - 8:07
    Zastosowano u niego jeden z nowych
    leków stymulujących odporność
  • 8:08 - 8:11
    i choroba wydaje się być w remisji.
  • 8:11 - 8:13
    To niesamowite,
  • 8:13 - 8:16
    biorąc pod uwagę sytuację
    sprzed zaledwie kilku lat.
  • 8:16 - 8:18
    Jest to wręcz tak niesamowite,
  • 8:18 - 8:20
    że prowokuje stwierdzenia w rodzaju:
  • 8:21 - 8:26
    "Immunoterapia to
    przełom na miarę penicyliny".
  • 8:26 - 8:29
    Uważam, że to niesamowicie
    zuchwałe słowa o chorobie,
  • 8:29 - 8:32
    z którą od dawna walczymy,
  • 8:32 - 8:34
    zwykle przegrywając.
  • 8:35 - 8:36
    To bardzo ekscytujące.
  • 8:37 - 8:39
    Ale co to ma wspólnego z cukrami?
  • 8:39 - 8:42
    Już mówię, co odkryliśmy.
  • 8:43 - 8:49
    Kiedy komórka odpornościowa mości się
    obok komórki rakowej, żeby jej posmakować,
  • 8:49 - 8:52
    szuka śladów choroby,
  • 8:52 - 8:54
    a jeżeli je znajdzie,
  • 8:54 - 8:58
    aktywuje się, zabijając chorą komórkę.
  • 8:59 - 9:05
    Kiedy komórkę rakową pokrywa
    gęsty las cukru, czyli kwas sjalowy,
  • 9:06 - 9:09
    smakuje ona całkiem dobrze.
  • 9:10 - 9:14
    Komórki odpornościowe mają białko,
    które chwyta kwas sjalowy,
  • 9:14 - 9:18
    a jeśli to białko utknie
  • 9:18 - 9:20
    między komórką odpornościową a rakową,
  • 9:21 - 9:23
    usypia komórkę odpornościową.
  • 9:24 - 9:26
    Kwas sjalowy mówi komórce odpornościowej:
  • 9:26 - 9:30
    "Hej, ta komórka jest w porządku
    i nie ma tu nic ciekawego,
  • 9:30 - 9:32
    więc leć szukać dalej".
  • 9:33 - 9:34
    Innymi słowy,
  • 9:34 - 9:39
    dopóki komórki noszą
    gruby płaszcz kwasu sjalowego,
  • 9:39 - 9:41
    wyglądają świetnie.
  • 9:42 - 9:43
    To niesamowite.
  • 9:45 - 9:48
    A gdyby tak zdjąć ten płaszcz
  • 9:48 - 9:50
    i zabrać cukier?
  • 9:50 - 9:53
    System odpornościowy
  • 9:53 - 9:57
    mógłby rozpoznać komórkę rakową
  • 9:57 - 9:59
    i zrozumieć, że trzeba ją zniszczyć.
  • 10:01 - 10:03
    To właśnie robi mój zespół badawczy.
  • 10:04 - 10:06
    Pracujemy nad lekarstwem,
  • 10:06 - 10:09
    które działa jak kosiarka
    na powierzchni komórek.
  • 10:10 - 10:14
    Molekuły docierają
    do powierzchni komórek rakowych
  • 10:14 - 10:16
    i ścinają kwas sjalowy,
  • 10:16 - 10:21
    umożliwiając systemowi odpornościowemu
    osiągnięcie pełnego potencjału
  • 10:21 - 10:23
    w eliminacji komórek rakowych.
  • 10:25 - 10:27
    Na koniec
  • 10:28 - 10:30
    pozwólcie, że przypomnę.
  • 10:30 - 10:32
    Komórki są pokryte cukrami,
  • 10:33 - 10:38
    które mówią sąsiednim komórkom,
  • 10:38 - 10:40
    czy dana komórka jest dobra czy zła.
  • 10:41 - 10:43
    To ważne, bo system odpornościowy
  • 10:43 - 10:45
    musi zostawić dobre komórki w spokoju.
  • 10:45 - 10:47
    Inaczej rozwiną się
    choroby autoimmunologiczne.
  • 10:48 - 10:53
    Czasem rak potrafi wydzielać takie cukry.
  • 10:53 - 10:54
    Skoro już rozumiemy,
  • 10:54 - 10:58
    jak cukry mogą zahipnotyzować
    system odpornościowy,
  • 10:58 - 11:02
    możemy stworzyć lekarstwa,
    które obudzą komórki,
  • 11:02 - 11:05
    mówiąc: "Zignoruj cukry i zjedz komórkę,
  • 11:05 - 11:08
    to przepyszna przekąska z raka".
  • 11:09 - 11:10
    Dziękuję.
  • 11:10 - 11:12
    (Brawa)
Title:
Co próbuje nam powiedzieć polewa z cukru na komórce
Speaker:
Carolyn Bertozzi
Description:

Komórki pokryte są cukrami, które przechowują informacje i mówią sekretnym językiem. Co próbują nam powiedzieć? Na przykład jaką masz grupę krwi, ale też to, że możesz mieć raka. Chemik i biolog Carolyn Bertozzi bada oddziaływanie (i czasem oszustwa) cukrów komórkowych wobec systemu odpornościowego. Dowiedz się więcej o tym, jak ciało wykrywa raka i jak najnowsze lekarstwa anty-rakowe mogą wspomóc system odpornościowy w pokonaniu choroby.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
11:25

Polish subtitles

Revisions