1
00:00:00,669 --> 00:00:03,444
Ta prelekcja jest o cukrze i raku.

2
00:00:03,889 --> 00:00:07,166
Zainteresowałam się cukrem jako studentka.

3
00:00:07,190 --> 00:00:09,042
Nie tym rodzajem cukru.

4
00:00:09,066 --> 00:00:14,017
Cukrem, o którym uczyli nas
profesorowie biologii,

5
00:00:14,041 --> 00:00:18,183
mówiąc, czym pokryte są komórki.

6
00:00:18,733 --> 00:00:22,843
Może nie wiecie,
ale komórki pokrywa cukier.

7
00:00:22,867 --> 00:00:24,442
Też tego nie wiedziałam

8
00:00:24,466 --> 00:00:26,621
przed podjęciem studiów,

9
00:00:26,645 --> 00:00:28,057
ale wtedy,

10
00:00:28,081 --> 00:00:31,340
powiedzmy gdzieś w latach 80.,

11
00:00:32,560 --> 00:00:36,814
ludzie za bardzo nie wiedzieli,
dlaczego komórki pokrywa cukier.

12
00:00:36,838 --> 00:00:40,805
Kiedy wertowałam notatki,
zauważyłam swój komentarz,

13
00:00:40,829 --> 00:00:45,034
że warstwa cukru na komórkach 
jest jak cukrowa polewa

14
00:00:45,064 --> 00:00:46,344
na drażach M&M's.

15
00:00:47,198 --> 00:00:50,864
Ludzie myśleli, że cukier
pokrywający komórki

16
00:00:50,888 --> 00:00:52,718
jest jak powłoka ochronna,

17
00:00:52,742 --> 00:00:55,993
która je jakoś wzmacnia.

18
00:00:56,934 --> 00:00:59,060
Teraz, po wielu dekadach, wiemy,

19
00:00:59,084 --> 00:01:01,360
że jest to bardziej skomplikowane,

20
00:01:01,906 --> 00:01:06,367
a cukry na komórkach są bardzo złożone.

21
00:01:07,183 --> 00:01:12,695
Gdyby się skurczyć do rozmiarów
miniaturowego samolotu

22
00:01:12,719 --> 00:01:16,501
i przelecieć nad powierzchnią komórek,

23
00:01:16,525 --> 00:01:18,891
wyglądałoby to trochę

24
00:01:18,915 --> 00:01:21,116
jak te elementy krajobrazu.

25
00:01:21,140 --> 00:01:25,170
Cukry złożone to krzewy i drzewa,

26
00:01:25,194 --> 00:01:27,726
wierzby płaczące kołysane wiatrem

27
00:01:27,750 --> 00:01:29,787
i falami.

28
00:01:29,811 --> 00:01:33,624
Kiedy zaczęłam myśleć o cukrach złożonych,

29
00:01:33,648 --> 00:01:36,574
które są jak liście na komórkach,

30
00:01:36,598 --> 00:01:39,235
ten temat stał się jednym
z najbardziej interesujących,

31
00:01:39,269 --> 00:01:42,743
jakie napotkałam jako biolog i chemik.

32
00:01:43,657 --> 00:01:46,592
Obecnie najczęściej myślimy o cukrach

33
00:01:46,616 --> 00:01:49,884
pokrywających powierzchnię komórek,

34
00:01:49,908 --> 00:01:51,703
jak o języku.

35
00:01:52,342 --> 00:01:56,223
Ich złożone struktury
przechowują mnóstwo informacji.

36
00:01:57,142 --> 00:01:59,711
Ale co próbują nam powiedzieć?

37
00:02:00,548 --> 00:02:03,863
Część informacji, którą posiadamy

38
00:02:03,887 --> 00:02:05,492
i która pochodzi z cukrów,

39
00:02:05,516 --> 00:02:08,451
okazała się niezwykle ważna

40
00:02:08,475 --> 00:02:10,295
w świecie medycyny.

41
00:02:10,777 --> 00:02:14,438
Na przykład, cukry mówią nam,

42
00:02:14,462 --> 00:02:15,919
jaką mamy grupę krwi.

43
00:02:17,041 --> 00:02:21,195
Czerwone krwinki są pokryte cukrami,

44
00:02:21,219 --> 00:02:25,896
a ich struktura chemiczna 
determinuje grupę krwi.

45
00:02:25,920 --> 00:02:29,783
Przykładowo moja grupa krwi to 0.

46
00:02:29,807 --> 00:02:33,608
Kto jeszcze ma grupę 0, ręka w górę.

47
00:02:33,634 --> 00:02:35,263
Jest bardzo częsta.

48
00:02:35,323 --> 00:02:36,730
Tylko kilka uniesionych rąk.

49
00:02:36,770 --> 00:02:39,310
Albo nie słuchacie,
albo nie znacie swojej grupy krwi.

50
00:02:39,330 --> 00:02:40,740
Tak czy inaczej jest źle.

51
00:02:40,770 --> 00:02:41,789
(Śmiech)

52
00:02:41,823 --> 00:02:44,746
Osoby z tą samą grupą krwi co ja

53
00:02:44,760 --> 00:02:47,715
mają taką oto strukturę chemiczną

54
00:02:47,739 --> 00:02:49,777
na powierzchni czerwonych krwinek.

55
00:02:50,296 --> 00:02:54,019
Trzy cukry proste
połączone w jeden złożony.

56
00:02:54,043 --> 00:02:56,311
To definiuje grupę krwi 0.

57
00:02:57,366 --> 00:02:59,496
Kto ma grupę krwi A?

58
00:03:00,574 --> 00:03:01,743
Tutaj.

59
00:03:01,767 --> 00:03:04,728
To oznacza, że macie w komórkach enzym,

60
00:03:04,752 --> 00:03:07,168
który dodaje kolejny fragment,

61
00:03:07,192 --> 00:03:08,567
czerwony cukier,

62
00:03:08,591 --> 00:03:10,415
tworząc bardziej złożoną strukturę.

63
00:03:11,116 --> 00:03:13,506
Kto ma grupę krwi B?

64
00:03:14,198 --> 00:03:15,253
Całkiem sporo.

65
00:03:15,267 --> 00:03:17,835
Macie trochę inny enzym
od ludzi z grupą A,

66
00:03:17,869 --> 00:03:20,015
więc budujecie trochę inną strukturę.

67
00:03:20,039 --> 00:03:22,352
Ci, którzy mają grupę AB,

68
00:03:22,386 --> 00:03:25,708
dostają jeden enzym
od matki, a drugi od ojca

69
00:03:25,732 --> 00:03:29,507
i mają, mniej więcej, 
obie struktury proporcjonalne.

70
00:03:29,531 --> 00:03:31,935
To odkrycie

71
00:03:31,959 --> 00:03:34,697
dokonane w poprzednim stuleciu

72
00:03:34,721 --> 00:03:38,238
umożliwiło jeden z najważniejszych
zabiegów w medycynie,

73
00:03:38,262 --> 00:03:40,640
czyli transfuzję krwi.

74
00:03:40,664 --> 00:03:42,560
Jeżeli ktoś zna swoją grupę krwi

75
00:03:42,584 --> 00:03:45,176
i potrzebuje transfuzji, może się upewnić,

76
00:03:45,200 --> 00:03:47,721
że dawca ma tę samą grupę krwi,

77
00:03:47,745 --> 00:03:51,066
żeby organizm nie wykrył obcych cukrów,

78
00:03:51,783 --> 00:03:54,220
które na pewno odrzuci.

79
00:03:56,113 --> 00:04:00,355
Co jeszcze mogą nam przekazać
cukry na powierzchni komórek?

80
00:04:01,112 --> 00:04:05,805
Mogą powiedzieć, że masz raka.

81
00:04:06,708 --> 00:04:08,960
Kilka dekad wcześniej

82
00:04:08,984 --> 00:04:14,377
zauważono pewne korelacje
podczas analizy tkanki nowotworowej.

83
00:04:14,401 --> 00:04:18,912
Zazwyczaj gdy u pacjenta
wykrywa się nowotwór,

84
00:04:18,936 --> 00:04:22,764
pobiera się tkankę do biopsji

85
00:04:22,788 --> 00:04:25,558
i wysyła na badanie histopatologiczne,

86
00:04:25,582 --> 00:04:29,713
czyli analizę zmian chemicznych w tkance,

87
00:04:29,737 --> 00:04:34,451
co może pomóc onkologowi dobrać leczenie.

88
00:04:34,979 --> 00:04:37,863
W trakcie tych badań odkryto,

89
00:04:37,887 --> 00:04:40,751
że cukry ulegają zmianie,

90
00:04:40,775 --> 00:04:45,772
kiedy komórka ze zdrowej
zmienia się w chorą.

91
00:04:46,823 --> 00:04:51,806
Te korelacje pojawiały się raz za razem.

92
00:04:52,497 --> 00:04:56,963
Pytanie dlaczego.

93
00:04:56,987 --> 00:05:00,255
Dlaczego komórki raka mają inne cukry
i jaka jest waga tego odkrycia?

94
00:05:01,255 --> 00:05:04,616
Dlaczego tak się dzieje
i co można zrobić, jeśli okaże się,

95
00:05:04,640 --> 00:05:08,395
że ma to związek z przebiegiem choroby?

96
00:05:09,783 --> 00:05:12,994
Jedną ze zmian, które badamy,

97
00:05:13,018 --> 00:05:18,563
jest zwiększenie gęstości pewnego cukru,

98
00:05:18,587 --> 00:05:20,916
który nazywa się kwasem sjalowym.

99
00:05:21,617 --> 00:05:25,541
Myślę, że okaże się najważniejszym cukrem

100
00:05:25,565 --> 00:05:26,723
naszych czasów.

101
00:05:26,747 --> 00:05:30,822
Zachęcam was do zapoznania się z tą nazwą.

102
00:05:31,502 --> 00:05:34,467
Kwas sjalowy to nie cukier spożywczy.

103
00:05:34,491 --> 00:05:36,047
To zupełnie inne cukry.

104
00:05:36,602 --> 00:05:39,566
Ten cukier znajdujemy

105
00:05:39,590 --> 00:05:42,718
w określonym stężeniu
we wszystkich komórkach ciała.

106
00:05:42,742 --> 00:05:45,610
Powszechnie występuje na komórkach.

107
00:05:46,393 --> 00:05:47,704
Z jakiegoś powodu

108
00:05:48,451 --> 00:05:53,939
komórki rakowe, w przypadku 
postępującej choroby,

109
00:05:53,963 --> 00:05:57,072
mają zwykle więcej kwasu sjalowego

110
00:05:57,096 --> 00:05:59,443
niż zwykła, zdrowa komórka.

111
00:05:59,467 --> 00:06:00,909
Dlaczego?

112
00:06:00,933 --> 00:06:02,179
Co to oznacza?

113
00:06:03,276 --> 00:06:04,792
Dowiedzieliśmy się,

114
00:06:04,822 --> 00:06:08,227
że ma to związek 
z systemem odpornościowym.

115
00:06:08,935 --> 00:06:12,501
Pozwólcie, że powiem trochę
o znaczeniu systemu odpornościowego

116
00:06:12,525 --> 00:06:13,689
w przypadku raka.

117
00:06:13,713 --> 00:06:17,231
To odkrycie często ostatnio 
przewija się w mediach.

118
00:06:17,255 --> 00:06:20,161
Ludzie oswajają się z terminem

119
00:06:20,185 --> 00:06:22,947
"immunoterapia raka".

120
00:06:22,971 --> 00:06:24,782
Niektórzy z was mogą nawet znać kogoś,

121
00:06:24,806 --> 00:06:28,713
kto korzysta z nowych metod leczenia raka.

122
00:06:29,848 --> 00:06:33,089
Wiemy już, że komórki odpornościowe,

123
00:06:33,113 --> 00:06:37,047
czyli białe krwinki,
które wędrują w krwiobiegu,

124
00:06:37,071 --> 00:06:41,577
codziennie chronią nas przed usterkami,

125
00:06:41,607 --> 00:06:43,092
wliczając wystąpienie raka.

126
00:06:43,951 --> 00:06:45,942
Na tym obrazku

127
00:06:45,966 --> 00:06:48,687
małe zielone kulki
to komórki odpornościowe,

128
00:06:48,711 --> 00:06:51,659
a duża różowa kulka
to komórka nowotworowa.

129
00:06:52,250 --> 00:06:56,885
Komórki odpornościowe
krążą po ciele i smakują inne komórki.

130
00:06:56,905 --> 00:06:58,334
To ich praca.

131
00:06:58,913 --> 00:07:01,668
Zazwyczaj komórki są smaczne.

132
00:07:01,692 --> 00:07:04,196
Ale raz na jakiś czas
trafia się niesmaczna.

133
00:07:04,674 --> 00:07:06,775
Jak dobrze pójdzie,
będzie to komórka rakowa

134
00:07:06,775 --> 00:07:08,962
i kiedy nie zasmakuje
komórkom odpornościowym,

135
00:07:08,986 --> 00:07:11,795
przypuszczą atak i ją zabiją.

136
00:07:12,630 --> 00:07:13,783
To wiemy.

137
00:07:13,807 --> 00:07:18,223
Wiemy też, że gdyby udało się
nasilić ten zły smak

138
00:07:18,247 --> 00:07:22,075
i zachęcić komórki odpornościowe
do porządnego ugryzienia

139
00:07:22,099 --> 00:07:23,342
komórki rakowej,

140
00:07:23,366 --> 00:07:26,897
udoskonaliłoby to ochronę przed rakiem,

141
00:07:26,927 --> 00:07:28,763
a może nawet wyleczyło z raka.

142
00:07:29,509 --> 00:07:32,355
Obecnie na rynku dostępne są leki

143
00:07:32,379 --> 00:07:34,450
dla pacjentów onkologicznych,

144
00:07:34,474 --> 00:07:37,215
które działają na tej zasadzie.

145
00:07:37,726 --> 00:07:39,355
Aktywizują system odpornościowy,

146
00:07:39,379 --> 00:07:43,735
sprawiając, że energiczniej
chroni nas przed rakiem.

147
00:07:43,926 --> 00:07:45,969
Jedno z tych lekarstw

148
00:07:45,993 --> 00:07:48,983
prawdopodobnie uratowało życie 
prezydenta Jimmy'ego Cartera.

149
00:07:49,516 --> 00:07:53,966
Jak pamiętacie, Carter miał czerniaka

150
00:07:53,996 --> 00:07:56,878
z przerzutami do mózgu.

151
00:07:56,902 --> 00:08:00,256
Takiej diagnozie zwykle
towarzyszy prognoza

152
00:08:00,280 --> 00:08:02,125
kilku miesięcy życia.

153
00:08:03,093 --> 00:08:07,488
Zastosowano u niego jeden z nowych
leków stymulujących odporność

154
00:08:07,512 --> 00:08:10,871
i choroba wydaje się być w remisji.

155
00:08:10,895 --> 00:08:12,536
To niesamowite,

156
00:08:12,560 --> 00:08:16,001
biorąc pod uwagę sytuację
sprzed zaledwie kilku lat.

157
00:08:16,025 --> 00:08:17,845
Jest to wręcz tak niesamowite,

158
00:08:17,869 --> 00:08:20,479
że prowokuje stwierdzenia w rodzaju:

159
00:08:20,519 --> 00:08:25,968
"Immunoterapia to
przełom na miarę penicyliny".

160
00:08:26,008 --> 00:08:29,475
Uważam, że to niesamowicie
zuchwałe słowa o chorobie,

161
00:08:29,499 --> 00:08:32,148
z którą od dawna walczymy,

162
00:08:32,172 --> 00:08:34,252
zwykle przegrywając.

163
00:08:34,855 --> 00:08:36,384
To bardzo ekscytujące.

164
00:08:36,907 --> 00:08:39,319
Ale co to ma wspólnego z cukrami?

165
00:08:39,343 --> 00:08:42,063
Już mówię, co odkryliśmy.

166
00:08:42,944 --> 00:08:49,280
Kiedy komórka odpornościowa mości się
obok komórki rakowej, żeby jej posmakować,

167
00:08:49,304 --> 00:08:51,953
szuka śladów choroby,

168
00:08:51,977 --> 00:08:53,896
a jeżeli je znajdzie,

169
00:08:53,920 --> 00:08:58,166
aktywuje się, zabijając chorą komórkę.

170
00:08:59,269 --> 00:09:05,079
Kiedy komórkę rakową pokrywa
gęsty las cukru, czyli kwas sjalowy,

171
00:09:05,731 --> 00:09:08,699
smakuje ona całkiem dobrze.

172
00:09:09,507 --> 00:09:14,151
Komórki odpornościowe mają białko, 
które chwyta kwas sjalowy,

173
00:09:14,175 --> 00:09:17,916
a jeśli to białko utknie

174
00:09:17,946 --> 00:09:20,424
między komórką odpornościową a rakową,

175
00:09:21,171 --> 00:09:23,156
usypia komórkę odpornościową.

176
00:09:23,759 --> 00:09:25,831
Kwas sjalowy mówi komórce odpornościowej:

177
00:09:25,861 --> 00:09:30,336
"Hej, ta komórka jest w porządku
i nie ma tu nic ciekawego,

178
00:09:30,360 --> 00:09:31,854
więc leć szukać dalej".

179
00:09:32,741 --> 00:09:33,963
Innymi słowy,

180
00:09:33,987 --> 00:09:38,731
dopóki komórki noszą
gruby płaszcz kwasu sjalowego,

181
00:09:39,399 --> 00:09:41,417
wyglądają świetnie.

182
00:09:42,036 --> 00:09:43,388
To niesamowite.

183
00:09:44,524 --> 00:09:47,678
A gdyby tak zdjąć ten płaszcz

184
00:09:47,702 --> 00:09:50,000
i zabrać cukier?

185
00:09:50,024 --> 00:09:53,023
System odpornościowy

186
00:09:53,047 --> 00:09:57,248
mógłby rozpoznać komórkę rakową

187
00:09:57,272 --> 00:09:59,496
i zrozumieć, że trzeba ją zniszczyć.

188
00:10:00,875 --> 00:10:03,186
To właśnie robi mój zespół badawczy.

189
00:10:03,704 --> 00:10:06,026
Pracujemy nad lekarstwem,

190
00:10:06,050 --> 00:10:09,107
które działa jak kosiarka
na powierzchni komórek.

191
00:10:09,861 --> 00:10:13,514
Molekuły docierają
do powierzchni komórek rakowych

192
00:10:13,538 --> 00:10:16,403
i ścinają kwas sjalowy,

193
00:10:16,427 --> 00:10:20,732
umożliwiając systemowi odpornościowemu 
osiągnięcie pełnego potencjału

194
00:10:20,756 --> 00:10:23,413
w eliminacji komórek rakowych.

195
00:10:24,983 --> 00:10:27,114
Na koniec

196
00:10:27,819 --> 00:10:29,972
pozwólcie, że przypomnę.

197
00:10:29,996 --> 00:10:32,263
Komórki są pokryte cukrami,

198
00:10:32,972 --> 00:10:37,667
które mówią sąsiednim komórkom,

199
00:10:37,691 --> 00:10:39,611
czy dana komórka jest dobra czy zła.

200
00:10:40,682 --> 00:10:42,611
To ważne, bo system odpornościowy

201
00:10:42,641 --> 00:10:44,927
musi zostawić dobre komórki w spokoju.

202
00:10:44,951 --> 00:10:47,421
Inaczej rozwiną się
choroby autoimmunologiczne.

203
00:10:48,315 --> 00:10:52,923
Czasem rak potrafi wydzielać takie cukry.

204
00:10:53,067 --> 00:10:54,369
Skoro już rozumiemy,

205
00:10:54,399 --> 00:10:57,583
jak cukry mogą zahipnotyzować
system odpornościowy,

206
00:10:57,607 --> 00:11:01,502
możemy stworzyć lekarstwa,
które obudzą komórki,

207
00:11:01,536 --> 00:11:05,043
mówiąc: "Zignoruj cukry i zjedz komórkę,

208
00:11:05,067 --> 00:11:07,650
to przepyszna przekąska z raka".

209
00:11:08,574 --> 00:11:09,737
Dziękuję.

210
00:11:10,073 --> 00:11:12,441
(Brawa)