< Return to Video

Jak wolna jest wolność prasy?

  • 0:00 - 0:03
    To jest James Risen.
  • 0:03 - 0:06
    Laureat nagrody Pulitzera,
  • 0:06 - 0:08
    reporter New York Timesa.
  • 0:08 - 0:10
    Na długo zanim ktokolwiek
    słyszał o Edwardzie Snowdenie,
  • 0:10 - 0:13
    Risen napisał książkę, w której ujawnił,
  • 0:13 - 0:17
    że NSA nielegalnie podsłuchuje
    rozmowy telefoniczne Amerykanów.
  • 0:18 - 0:20
    Jednak inny rozdział tej książki,
  • 0:20 - 0:22
    który może mieć nawet trwalszy wpływ,
  • 0:22 - 0:27
    opisuje fatalną w skutkach
    operację amerykańskiego wywiadu
  • 0:27 - 0:30
    w której CIA dosłownie przekazało Iranowi
  • 0:30 - 0:32
    projekty bomby atomowej.
  • 0:33 - 0:34
    Szalone? Przeczytajcie!
  • 0:34 - 0:36
    Niewiarygodna historia.
  • 0:36 - 0:39
    Ale wiecie, komu ten rozdział
    się nie spodobał?
  • 0:39 - 0:40
    Amerykańskiemu rządowi.
  • 0:41 - 0:43
    Przez niemal dziesięć lat
  • 0:43 - 0:46
    Risen był przedmiotem
    rządowego dochodzenia,
  • 0:46 - 0:48
    w którym prokurator żądał od niego zeznań
  • 0:48 - 0:51
    przeciw jednemu z rzekomych informatorów.
  • 0:51 - 0:55
    Risen stał się symbolem
    nowego zachowania rządu USA:
  • 0:55 - 0:58
    oskarżania informatorów
    i szpiegowania dziennikarzy.
  • 0:59 - 1:00
    Na mocy pierwszej poprawki
  • 1:00 - 1:04
    prasa ma prawo publikować tajne informacje
    w interesie publicznym.
  • 1:04 - 1:06
    Ale nie można korzystać z tego prawa,
  • 1:06 - 1:09
    jeśli media nie mogą
    gromadzić takich informacji
  • 1:09 - 1:12
    i chronić tożsamości
  • 1:12 - 1:14
    odważnych informatorów.
  • 1:14 - 1:16
    Gdy rząd zapukał do drzwi,
  • 1:16 - 1:19
    Risen zrobił to, co wielu
    reporterów przed nim:
  • 1:19 - 1:20
    odmówił i powiedział,
  • 1:20 - 1:23
    że prędzej pójdzie do więzienia.
  • 1:23 - 1:26
    W latach 2007-2015
  • 1:26 - 1:28
    nad Risenem ciążyło widmo
    więzienia federalnego.
  • 1:29 - 1:33
    Jednak kilka dni przed procesem
    stało się coś niezwykłego.
  • 1:34 - 1:38
    Nagle, po latach dowodzenia,
    że jest to kluczowe dla sprawy,
  • 1:38 - 1:40
    rząd całkowicie zrezygnował
    z żądań wobec Risena.
  • 1:40 - 1:44
    Okazuje się, że w czasach
    elektronicznego nadzoru
  • 1:44 - 1:47
    jest mało kryjówek
    dla reporterów i informatorów.
  • 1:47 - 1:51
    Zamiast bezskutecznego
    zmuszania Risena do zeznań,
  • 1:51 - 1:54
    można było użyć jego cyfrowego śladu.
  • 1:55 - 1:57
    W całkowitej tajemmicy i bez zgody Risena,
  • 1:57 - 1:59
    prokuratura zdobyła dane z jego telefonu.
  • 2:00 - 2:04
    Przechwycono jego e-maile,
    dane finansowe i bankowe,
  • 2:04 - 2:06
    historię kredytową,
  • 2:06 - 2:09
    a nawet spis lotów, które odbył.
  • 2:10 - 2:14
    Znalezionych informacje użyto,
    by skazać Jeffreya Sterlinga,
  • 2:14 - 2:17
    rzekome źródło Risena i informatora z CIA.
  • 2:18 - 2:20
    Niestety, to tylko
    jeden z wielu przypadków.
  • 2:21 - 2:25
    Prezydent Obama obiecywał
    ochronę informatorów,
  • 2:25 - 2:27
    a zamiast tego Departament Sprawiedliwości
  • 2:27 - 2:28
    wniósł więcej oskarżeń,
  • 2:28 - 2:31
    niż wszystkie poprzednie
    rządy razem wzięte.
  • 2:31 - 2:33
    To stanowi problem, zwłaszcza dlatego,
  • 2:33 - 2:38
    że rząd utajnia mnóstwo swoich działań.
  • 2:39 - 2:42
    Od zamachu 11 września
    praktycznie wszystkie istotne doniesienia
  • 2:42 - 2:44
    na temat bezpieczeństwa narodowego
  • 2:44 - 2:47
    pochodziły z kontaktów
    dziennikarzy z informatorami.
  • 2:47 - 2:50
    Ryzykujemy, że prasa nie będzie
    mogła wykonywać swojej pracy,
  • 2:50 - 2:52
    którą powinna chronić pierwsza poprawka,
  • 2:52 - 2:56
    przez to, że rząd może teraz
    lepiej wszystkich szpiegować.
  • 2:56 - 2:58
    Technika umożliwia rządowi
  • 2:58 - 3:00
    omijanie praw reporterów,
  • 3:00 - 3:04
    ale jednocześnie prasa może
    używać techiki do ochrony źródeł
  • 3:04 - 3:06
    nawet lepiej niż dotąd.
  • 3:06 - 3:09
    Zacząć mogą już podczas rozmów,
  • 3:09 - 3:11
    a nie na sali sądowej, po fakcie.
  • 3:12 - 3:14
    Obecnie istnieje system komunikacyjny,
  • 3:14 - 3:17
    którego nie było wtedy,
    gdy Risen pisał swoją książkę,
  • 3:17 - 3:21
    odporniejszy na inwigilację
    niż e-maile czy rozmowy telefoniczne.
  • 3:22 - 3:26
    Jednym z nich jest SecureDrop,
  • 3:26 - 3:29
    system dla informatorów
  • 3:29 - 3:32
    stworzony przez wybitnego
    programistę Aarona Swartza,
  • 3:32 - 3:36
    a obecnie rozwijany przez organizację
    non-profit, w której pracuję,
  • 3:36 - 3:37
    Freedom of the Press Foundation.
  • 3:38 - 3:39
    Zamiast wysłać e-maila,
  • 3:40 - 3:42
    wchodzisz na stronę agencji informacyjnej,
  • 3:42 - 3:44
    na przykład The Washington Post.
  • 3:44 - 3:48
    Stąd można wysłać dokument lub informację,
  • 3:48 - 3:50
    jak każdą inną metodą.
  • 3:51 - 3:53
    Zostanie zaszyfrowana
    i przechowana na serwerze,
  • 3:53 - 3:56
    do którego dostęp ma
    tylko agencja prasowa.
  • 3:56 - 4:00
    Rząd nie może już
    po kryjomu żądać informacji
  • 4:00 - 4:02
    i te, których by się domagał,
  • 4:02 - 4:04
    w ogóle by nie istniały.
  • 4:04 - 4:07
    Jednak SecureDrop jest
    tylko małą częścią układanki
  • 4:07 - 4:10
    mającej chronić wolność
    prasy w XXI wieku.
  • 4:11 - 4:13
    NIestety, rządy na całym świecie
  • 4:13 - 4:16
    stale rozwijają metody szpiegowania,
  • 4:16 - 4:17
    co zagraża nam wszystkim.
  • 4:18 - 4:21
    Od nas zależy zapewnienie,
  • 4:21 - 4:24
    żeby nie tylko obyci w technice
    informatorzy, jak Edward Snowden,
  • 4:24 - 4:27
    mieli możliwość demaskowania przestępstw.
  • 4:27 - 4:29
    To istotne, by chronić
    przyszłego informatora
  • 4:29 - 4:32
    z doświadczeniem w służbie zdrowia,
  • 4:32 - 4:35
    alarmującego o przepełnionych szpitalach
  • 4:36 - 4:38
    lub pracownika ochrony środowiska,
  • 4:38 - 4:41
    bijącego na alarm o brudnej wodzie w Flint
  • 4:41 - 4:43
    albo osoby znającej Wall Street,
  • 4:43 - 4:45
    ostrzegającej przed kolejnym kryzysem.
  • 4:46 - 4:50
    Te narzędzia nie powstały tylko po to,
    by pomóc odważnym mężczyznom i kobietom
  • 4:50 - 4:52
    ujawniającym przestępstwa,
  • 4:52 - 4:55
    lecz by bronić konstytucyjnych
    praw nas wszystkich.
  • 4:55 - 4:57
    Dziękuję.
  • 4:57 - 5:00
    (Brawa)
Title:
Jak wolna jest wolność prasy?
Speaker:
Trevor Timm
Description:

W USA prasa ma prawo do publikacji ważnych, tajnych informacji, chronione przez pierwszą poprawkę. Rządowa inwigilacja poważnie zagraża informatorom, źródle każdej ważnej historii związanej z bezpieczeństwem narodowym po 11 września, w dzieleniu się informacjami. W tej krótkiej, pouczającej prelekcji współzałożyciel Freedom of the Press Foundation i stypendysta TED Trevor Timm śledzi historię ostatnich akcji rządu przeciwko tym, którzy ujawniają przestępstwa i niesprawiedliwość , i popiera technikę, która może im pomóc robić to, co robią, bezpiecznie i anonimowo.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
05:13

Polish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.