0:00:00.488,0:00:02.738
To jest James Risen.

0:00:03.174,0:00:05.924
Laureat nagrody Pulitzera,

0:00:05.948,0:00:07.640
reporter New York Timesa.

0:00:07.664,0:00:10.418
Na długo zanim ktokolwiek [br]słyszał o Edwardzie Snowdenie,

0:00:10.442,0:00:13.358
Risen napisał książkę, w której ujawnił,

0:00:13.382,0:00:17.318
że NSA nielegalnie podsłuchuje [br]rozmowy telefoniczne Amerykanów.

0:00:17.842,0:00:19.612
Jednak inny rozdział tej książki,

0:00:19.636,0:00:21.651
który może mieć nawet trwalszy wpływ,

0:00:22.405,0:00:27.223
opisuje fatalną w skutkach [br]operację amerykańskiego wywiadu

0:00:27.247,0:00:30.336
w której CIA dosłownie przekazało Iranowi

0:00:30.360,0:00:32.146
projekty bomby atomowej.

0:00:32.662,0:00:34.457
Szalone? Przeczytajcie!

0:00:34.481,0:00:35.972
Niewiarygodna historia.

0:00:36.296,0:00:38.900
Ale wiecie, komu ten rozdział[br]się nie spodobał?

0:00:38.900,0:00:40.043
Amerykańskiemu rządowi.

0:00:40.592,0:00:42.806
Przez niemal dziesięć lat

0:00:42.830,0:00:46.083
Risen był przedmiotem[br]rządowego dochodzenia,

0:00:46.107,0:00:48.476
w którym prokurator żądał od niego zeznań

0:00:48.500,0:00:50.734
przeciw jednemu z rzekomych informatorów.

0:00:50.829,0:00:54.904
Risen stał się symbolem[br]nowego zachowania rządu USA:

0:00:54.928,0:00:57.947
oskarżania informatorów [br]i szpiegowania dziennikarzy.

0:00:58.681,0:01:00.349
Na mocy pierwszej poprawki

0:01:00.373,0:01:04.000
prasa ma prawo publikować tajne informacje[br]w interesie publicznym.

0:01:04.024,0:01:06.034
Ale nie można korzystać z tego prawa,

0:01:06.044,0:01:09.182
jeśli media nie mogą [br]gromadzić takich informacji

0:01:09.182,0:01:11.502
i chronić tożsamości

0:01:11.502,0:01:14.452
odważnych informatorów.

0:01:14.452,0:01:16.119
Gdy rząd zapukał do drzwi,

0:01:16.143,0:01:19.184
Risen zrobił to, co wielu [br]reporterów przed nim:

0:01:19.208,0:01:20.387
odmówił i powiedział,

0:01:20.387,0:01:22.598
że prędzej pójdzie do więzienia.

0:01:22.611,0:01:25.594
W latach 2007-2015

0:01:25.618,0:01:28.412
nad Risenem ciążyło widmo[br]więzienia federalnego.

0:01:28.976,0:01:33.023
Jednak kilka dni przed procesem[br]stało się coś niezwykłego.

0:01:33.912,0:01:37.713
Nagle, po latach dowodzenia, [br]że jest to kluczowe dla sprawy,

0:01:37.737,0:01:40.372
rząd całkowicie zrezygnował [br]z żądań wobec Risena.

0:01:40.392,0:01:44.070
Okazuje się, że w czasach [br]elektronicznego nadzoru

0:01:44.070,0:01:46.952
jest mało kryjówek [br]dla reporterów i informatorów.

0:01:46.959,0:01:50.554
Zamiast bezskutecznego [br]zmuszania Risena do zeznań,

0:01:50.578,0:01:53.625
można było użyć jego cyfrowego śladu.

0:01:54.585,0:01:57.101
W całkowitej tajemmicy i bez zgody Risena,

0:01:57.125,0:01:59.395
prokuratura zdobyła dane z jego telefonu.

0:01:59.903,0:02:04.419
Przechwycono jego e-maile, [br]dane finansowe i bankowe,

0:02:04.443,0:02:06.196
historię kredytową,

0:02:06.220,0:02:08.990
a nawet spis lotów, które odbył.

0:02:09.808,0:02:13.593
Znalezionych informacje użyto, [br]by skazać Jeffreya Sterlinga,

0:02:13.617,0:02:16.736
rzekome źródło Risena i informatora z CIA.

0:02:18.035,0:02:20.450
Niestety, to tylko [br]jeden z wielu przypadków.

0:02:21.152,0:02:24.759
Prezydent Obama obiecywał[br]ochronę informatorów,

0:02:24.783,0:02:26.859
a zamiast tego Departament Sprawiedliwości

0:02:26.859,0:02:28.269
wniósł więcej oskarżeń,

0:02:28.269,0:02:31.210
niż wszystkie poprzednie [br]rządy razem wzięte.

0:02:31.210,0:02:33.283
To stanowi problem, zwłaszcza dlatego,

0:02:33.307,0:02:37.774
że rząd utajnia mnóstwo swoich działań.

0:02:38.758,0:02:41.822
Od zamachu 11 września [br]praktycznie wszystkie istotne doniesienia

0:02:41.822,0:02:44.002
na temat bezpieczeństwa narodowego

0:02:44.002,0:02:46.670
pochodziły z kontaktów [br]dziennikarzy z informatorami.

0:02:46.670,0:02:49.698
Ryzykujemy, że prasa nie będzie [br]mogła wykonywać swojej pracy,

0:02:49.698,0:02:52.321
którą powinna chronić pierwsza poprawka,

0:02:52.321,0:02:55.512
przez to, że rząd może teraz [br]lepiej wszystkich szpiegować.

0:02:55.512,0:02:57.940
Technika umożliwia rządowi

0:02:57.964,0:03:00.055
omijanie praw reporterów,

0:03:00.065,0:03:04.159
ale jednocześnie prasa może [br]używać techiki do ochrony źródeł

0:03:04.159,0:03:05.703
nawet lepiej niż dotąd.

0:03:05.703,0:03:08.810
Zacząć mogą już podczas rozmów,

0:03:08.834,0:03:11.261
a nie na sali sądowej, po fakcie.

0:03:12.137,0:03:14.153
Obecnie istnieje system komunikacyjny,

0:03:14.213,0:03:16.925
którego nie było wtedy,[br]gdy Risen pisał swoją książkę,

0:03:16.925,0:03:20.868
odporniejszy na inwigilację[br]niż e-maile czy rozmowy telefoniczne.

0:03:21.789,0:03:26.007
Jednym z nich jest SecureDrop,

0:03:26.031,0:03:28.716
system dla informatorów

0:03:28.740,0:03:32.332
stworzony przez wybitnego[br]programistę Aarona Swartza,

0:03:32.332,0:03:35.677
a obecnie rozwijany przez organizację [br]non-profit, w której pracuję,

0:03:35.677,0:03:37.442
Freedom of the Press Foundation.

0:03:37.824,0:03:39.476
Zamiast wysłać e-maila,

0:03:39.500,0:03:41.541
wchodzisz na stronę agencji informacyjnej,

0:03:41.565,0:03:43.565
na przykład The Washington Post.

0:03:44.010,0:03:47.953
Stąd można wysłać dokument lub informację,

0:03:47.977,0:03:50.406
jak każdą inną metodą.

0:03:50.715,0:03:53.334
Zostanie zaszyfrowana[br]i przechowana na serwerze,

0:03:53.358,0:03:55.906
do którego dostęp ma[br]tylko agencja prasowa.

0:03:56.351,0:03:59.724
Rząd nie może już [br]po kryjomu żądać informacji

0:03:59.748,0:04:01.852
i te, których by się domagał,

0:04:01.852,0:04:03.811
w ogóle by nie istniały.

0:04:04.475,0:04:07.439
Jednak SecureDrop jest [br]tylko małą częścią układanki

0:04:07.463,0:04:10.410
mającej chronić wolność [br]prasy w XXI wieku.

0:04:11.035,0:04:13.408
NIestety, rządy na całym świecie

0:04:13.432,0:04:15.932
stale rozwijają metody szpiegowania,

0:04:15.956,0:04:17.360
co zagraża nam wszystkim.

0:04:18.043,0:04:20.741
Od nas zależy zapewnienie,

0:04:20.765,0:04:24.475
żeby nie tylko obyci w technice[br]informatorzy, jak Edward Snowden,

0:04:24.475,0:04:26.984
mieli możliwość demaskowania przestępstw.

0:04:27.188,0:04:29.379
To istotne, by chronić[br]przyszłego informatora

0:04:29.379,0:04:32.179
z doświadczeniem w służbie zdrowia,

0:04:32.179,0:04:35.487
alarmującego o przepełnionych szpitalach

0:04:35.511,0:04:37.838
lub pracownika ochrony środowiska,

0:04:37.862,0:04:41.060
bijącego na alarm o brudnej wodzie w Flint

0:04:41.084,0:04:42.764
albo osoby znającej Wall Street,

0:04:42.788,0:04:44.965
ostrzegającej przed kolejnym kryzysem.

0:04:45.869,0:04:49.997
Te narzędzia nie powstały tylko po to,[br]by pomóc odważnym mężczyznom i kobietom

0:04:50.021,0:04:51.559
ujawniającym przestępstwa,

0:04:51.583,0:04:54.817
lecz by bronić konstytucyjnych [br]praw nas wszystkich.

0:04:55.460,0:04:56.611
Dziękuję.

0:04:56.635,0:05:00.095
(Brawa)