Pankreas kanseri için geleceği parlak bir test... hem de bir ergenden

Pankreas kanserlerinin %85'inden fazlasına geç tanı konuyor, yani kişi %2'den daha az hayatta kalım şansına sahipken. Bu nasıl olur? Jack Andraka pankreas kanseri içi nasıl ucuz, efektik ve non-invazif bir erken tanı yöntemi geliştirdiğini anlatıyor, hem de 16. doğumgününden evvel.

Hayatınızda, ne olduğunu anlayabilmek için

her şeyinizle anlamaya çalıştığınız,

çok acı verici

ve kafa karıştırıcı bir an yaşadınız mı?

13 yaşındayken, benim için bir amca gibi olan

çok yakın bir aile dostumuz

pankreas kanseri sebebiyle vefat etti.

Hastalık bu kadar yakınımdayken,

daha fazla şey öğrenmem gerektiğini biliyordum,

ve bu cevapları internette aradım.

İnternette pankreas kanseri hakkında

beni inanılmaz derecede şaşırtan

bir sürü istatistik buldum.

Pankreas kanserlerinin %85'inden fazlası

geç teşhis ediliyordu,

yani %2'den daha düşük hayatta kalma oranı olduğunda.

Pankreas kanserini tanımlamakta neden bu kadar kötüyüz?

Nedeni? Günümüz modern tıbbı,

60 yıllık bir teknik de ondan.

Babamdan bile yaşlı yani.

(Kahkahalar)

Ama aynı zamanda, çok da pahalı,

test başına 800 dolar,

ve çoğunlukla da yanlış,

tüm pankreas kanserlerinin %30'unu kaçırıyor.

Doktorun bu testi yaptırması için

kanser olduğunuza dair ciddi şüpheleri olmalı.

Bunu öğrendiğimde, daha iyi bir yol olması gerektiğini biliyordum.

Efektif olarak pankreas kanserini tanımlayabilecek

bir sensör için bilimsel kriterler tanımladım.

bir sensör için bilimsel kriterler tanımladım.

Bu sensör ucuz, hızlı,

basit, duyarlı, seçici

ve olabildiğince az invazif olmalıydı.

Bu varolan testin, son 60 yılda

güncellenmemesinin bir nedeni vardı,

çünkü pankreas kanserinde

kanda

çok bulunan proteinlerin arasından

tek bir proteindeki

çok küçücük

bir değişimi aramamızdı.

Bu neredeyse imkansız bir şey.

Her şeye rağmen, ergen iyimserliğim sayesinde yılmadan

(Alkışlar)

bir ergenin en yakın iki arkadaşına danıştım,

Google ve Wikipedia.

Ödevim için gerekli her şeyi bu iki kaynaktan aldım.

Pankreas kanseri olduğunuzda

görülen 8000 farklı proteini listeleyen

bir makale buldum.

Böylece, bu proteinlere bakıp

hangisinin pankreas kanseri için

bir biomarker olabileceğini araştırmaya başladım.

Basitleştirmek adına, bir bilimsel kriterler bütünü çıkardım.

İşte şöyle:

Başlangıç olarak bu protein, kanda başlangıçtaki

tüm pankreas kanserleri için fazla olmalı

ama sadece kanserde bulunmalı.

Neyse bu devasa işle uğraşırken,

4000. denememde,

aklımı kaçırmama az kalmışken,

işe yarar bir protein buldum.

Bu proteinin adı

"mesothelin"di,

bayağı sıradan bir protein,

eğer pankreas,

yumurtalık ya da akciğer kanseri değilseniz,

ama eğer kanserseniz kanda çok fazla bulunuyor.

Ama bir yandan da hastalığın erken teşhis edilip,

hastanın

100%'e yakın hayatta kalma olasılığı

olan durumlarda bulunuyor

Şimdi, tanımlayabileceğim bir protein olduğuna göre,

bu proteini ve böylece de pankreas kanserini

nasıl tanımlayabileceğim üzerine düşünmeye başladım.

Benim ilerlemem beklenilmedik bir yerde geldi,

hatta yenilik için en beklenmeyen yerde:

lisedeki biyoloji sınıfımda,

yeniliğin mutlak stiflerında (?)

(Gülüşmeler) (Alkış)

Karbon nanotüp denilen şeyler hakkında bir makale

getirmiştim sınıfa, bu nanotüp denilen şey

ince, uzun, bir atom kalınlığında

ve saç telinizin 50000'de biri çapında.

Bu küçük boyutlarına rağmen

acayip özellikleri var.

Malzeme biliminde süperkahraman gibiler.

Biyoloji dersinde gizliden gizliden

masanın altında bu makaleyi okurken,

aslında antikor denilen diğer başka

havalı moleküller hakkında düşünmem gerekiyordu.

Bunlar baya havalı çünkü, sadece bir tip

proteinle reaksiyona girebiliyorlar

ama karbon nanotüpler kadar ilginç değiller.

İşte sınıfta oturduğum o anda

aklımda bir ışık yandı:

Okuduğum karbon nanotüp fikrini,

Okuduğum karbon nanotüp fikrini,

antikor fikriyle birleştirebilirdim.

Yani temelde, bu antikorları,

bir karbon nanotüp ağı içine yerleştirip,

bir proteinle etkileşen bir ağ elde edebilirim

ve bu ağ, karbon nanotüplerin bir özelliği sayesinde,

varolan protein miktarına göre de

elektriksel özelliklerini değiştirir.

elektriksel özelliklerini değiştirir.

Ama burda bir sıkıntı var.

Bu karbon nanotüp ağları çok hassas

ve bu yüzden desteklenmeleri lazım.

İşte bu yüzden kağıt kullanmaya karar verdim.

Kağıttan bir kanser sensörü yapmak

bayıldığım çikolatalı kurabiyeleri

yapmak kadar kolay.

Biraz suyla başlıyorsunuz, biraz nanotüp ekliyorsunuz,

antikorları ekliyorsunuz, biraz karıştırıp,

bir kağıt daldırıyorsunuz, kurutunca

kanseri tanımlayabiliyorsunuz.

(Alkış)

İşte bir anda muhteşem planımı

bozan bir şey farketim.

Mutfak tezgahında gerçek

kanser araştırması yapamazdım.

Annemin gerçekten bundan hoşlanacağını düşünmüyorum.

Bunun yerine bir laboratuara gitmeye karar verdim.

Bir bütçe, malzeme listesi,

zaman çizelgesi ve prosedür

yazdım ve Johns Hopkins üniversitesindeki,

Ulusal Sağlık Enstitütlerindeki, ya da

kanserle alakalı olabilecek

200 farklı profesöre emailledim.

"Bir dahisin!",

"Hepimizi kurtaracaksın!"

diyen olumlu emailler bekliyordum

ve - (Gülüşmeler)

gerçekte bir ay içerisinde

o 200 emailden

199 ret cevabı aldım.

Bir profesör tüm prosedürümü okudu,

nasıl zamanı bulduğunu bilmiyorum,

ve her bir basamağın neden yapılabilecek en kötü hata olduğunu

açıkladı.

Açıkcası, profesörler benim işim hakkında

benim düşündüğüm kadar olumlu düşünmüyordu.

Ancak bir hayırlı tarafı da vardı.

Profesörlerden biri, "Belki sana faydam dokunabilir, ufaklık" dedi.

Ben de o yöne gittim.

(Gülüşmeler)

Sanki bir ufaklığa hayır diyebilirsiniz.

İşte 3 ay sonra,

bu kişiyle bir net son tarih belirledim,

lab.a girdim,

heyecanlandım,

ağzımı açıp konuşmaya başladım,

ve 5 saniye sonra doktora öğrencilerini çağırdı.

Doktora öğrencileri küçücük odaya doluştu

ve bana hızlıca sorular sormaya başladılar,

en sonunda sirkte gibi hissetmeye başlamıştım.

20 doktora öğrencisi, ben ve bir profesör

ufacık bir ofiste,

benim yazdığım şeyi anlamak için

bana hızlıca bir sürü şey soruyolardı.

Yani bu ne kadar imkansız?

(Gülüşmeler)

Ama, bu sorgulamaya maruz kalırken

tüm soruları cevapladım

birkaçını tahmin ettim ve doğru bildim

ve bana lazım olan labı kazandım.

Çok kısa süre sonra

benim bir zamanlar muhteşem olan planım

bir milyon kadar tutarsızlığa sahipti

ve 7 ay boyunca

bütün bu tutarsızlıkları doldurdum.

Sonuç? 3 centlik ve 5 dakika çalışma süresine sahip

bir küçük kağıttan sensör.

Günümüz standart pankreas kanser tanısından

168 kat daha hızlı,

26000 kat daha ucuz,

ve 400 kat daha duyarlı.

(Alkış)

Bu sensörün en iyi taraflarından biri,

yaklaşık %100 doğrulukta çalışıyor

ve kanseri erken dönemde,

kişi %100'e yakın hayatta kalım şansına sahipken tanımlıyor.

Önümüzdeki 2-5 yılda,

bu sensör

pankreas kanserinden hayatta kalımları

%5.5'ten %100'e kadar çıkarabilir,

yumurtalık ve akciğer kanserlerinde de kullanılabilir.

Ama burada durmamıza gerek yok.

Başka bir antikor kullanarak,

başka bir proteine,

yani, başka bir hastalığa,

dünyadaki herhangi başka bir hastalığa bakabiliriz.

Kalp hastalıklarından

sıtmaya, HIV'e, AIDS'e kadar uzanan bir aralıktan,

diğer kanser türlerinden, hepsinden bahsediyorum.

Ve ümit ediyorum ki bir gün

hepimizin bir tane fazladan amcası,

annesi, kardeşi,

sevdiğimiz bir aile üyesi hayatta kalır

ve kalplerimiz pankreas, yumurtalık,

ve akciğer kanserinden ya da başka herhangi bir

hastalığın getirdiği ağırlıktan kurtulur.

Internet üzerinden

teoriler paylaşılabilir,

fikirlerinize değer verilmesi için birden çok

diplomaya sahip bir profesör olmanız gerekmez.

Orası bir nötr bölge,

neye benzediğiniz, yaşınız, cinsiyetiniz

önemli değil.

Sadece fikirlerinizin bir önemi var.

Benim için, internete yeni bir bakış

açısıyla bakmaktı ve kendimin komik

surat ifadeli resimlerini yüklemekten

çok daha ötesi olduğunu gördüm.

Dünyayı değiştirmek mümkün.

Pankreasın bile ne olduğunu bilmeyen

15 yaşında bir çocuk

pankreas kanserini tanımlayacak yeni bir yol geliştirebiliyorsa,

siz kendinizin neler yapabileceğini düşünün.

Teşekkürler.

(Alkış)