1
00:00:00,726 --> 00:00:04,435
Hayatınızda, ne olduğunu anlayabilmek için

2
00:00:04,435 --> 00:00:07,941
her şeyinizle anlamaya çalıştığınız,

3
00:00:07,941 --> 00:00:09,980
çok acı verici

4
00:00:09,980 --> 00:00:13,750
ve kafa karıştırıcı bir an yaşadınız mı?

5
00:00:13,750 --> 00:00:16,700
13 yaşındayken, benim için bir amca gibi olan

6
00:00:16,700 --> 00:00:18,422
çok yakın bir aile dostumuz

7
00:00:18,422 --> 00:00:21,187
pankreas kanseri sebebiyle vefat etti.

8
00:00:21,187 --> 00:00:23,518
Hastalık bu kadar yakınımdayken,

9
00:00:23,518 --> 00:00:25,624
daha fazla şey öğrenmem gerektiğini biliyordum,

10
00:00:25,624 --> 00:00:28,470
ve bu cevapları internette aradım.

11
00:00:28,470 --> 00:00:31,560
İnternette pankreas kanseri hakkında

12
00:00:31,560 --> 00:00:33,238
beni inanılmaz derecede şaşırtan

13
00:00:33,238 --> 00:00:35,886
bir sürü istatistik buldum.

14
00:00:35,886 --> 00:00:39,718
Pankreas kanserlerinin %85'inden fazlası

15
00:00:39,718 --> 00:00:41,294
geç teşhis ediliyordu,

16
00:00:41,294 --> 00:00:45,620
yani %2'den daha düşük hayatta kalma oranı olduğunda.

17
00:00:45,620 --> 00:00:49,568
Pankreas kanserini tanımlamakta neden bu kadar kötüyüz?

18
00:00:49,568 --> 00:00:53,153
Nedeni? Günümüz modern tıbbı,

19
00:00:53,153 --> 00:00:55,408
60 yıllık bir teknik de ondan.

20
00:00:55,408 --> 00:00:57,913
Babamdan bile yaşlı yani.

21
00:00:57,913 --> 00:01:01,459
(Kahkahalar)

22
00:01:01,459 --> 00:01:03,902
Ama aynı zamanda, çok da pahalı,

23
00:01:03,902 --> 00:01:07,155
test başına 800 dolar,

24
00:01:07,155 --> 00:01:09,907
ve çoğunlukla da yanlış,

25
00:01:09,907 --> 00:01:13,324
tüm pankreas kanserlerinin %30'unu kaçırıyor.

26
00:01:13,324 --> 00:01:16,246
Doktorun bu testi yaptırması için

27
00:01:16,246 --> 00:01:19,731
kanser olduğunuza dair ciddi şüpheleri olmalı.

28
00:01:19,731 --> 00:01:23,476
Bunu öğrendiğimde, daha iyi bir yol olması gerektiğini biliyordum.

29
00:01:23,476 --> 00:01:25,977
Efektif olarak pankreas kanserini tanımlayabilecek

30
00:01:25,977 --> 00:01:27,963
bir sensör için bilimsel kriterler tanımladım.

31
00:01:27,963 --> 00:01:31,380
bir sensör için bilimsel kriterler tanımladım.

32
00:01:31,380 --> 00:01:35,116
Bu sensör ucuz, hızlı,

33
00:01:35,116 --> 00:01:38,667
basit, duyarlı, seçici

34
00:01:38,667 --> 00:01:41,948
ve olabildiğince az invazif olmalıydı.

35
00:01:41,948 --> 00:01:43,979
Bu varolan testin, son 60 yılda

36
00:01:43,979 --> 00:01:47,108
güncellenmemesinin bir nedeni vardı,

37
00:01:47,108 --> 00:01:50,291
çünkü pankreas kanserinde

38
00:01:50,291 --> 00:01:51,885
kanda

39
00:01:51,885 --> 00:01:56,734
çok bulunan proteinlerin arasından

40
00:01:56,734 --> 00:01:58,869
tek bir proteindeki

41
00:01:58,869 --> 00:02:00,700
çok küçücük

42
00:02:00,700 --> 00:02:01,986
bir değişimi aramamızdı.

43
00:02:01,986 --> 00:02:03,912
Bu neredeyse imkansız bir şey.

44
00:02:03,912 --> 00:02:07,486
Her şeye rağmen, ergen iyimserliğim sayesinde yılmadan

45
00:02:07,486 --> 00:02:13,062
(Alkışlar)

46
00:02:13,062 --> 00:02:16,860
bir ergenin en yakın iki arkadaşına danıştım,

47
00:02:16,860 --> 00:02:18,564
Google ve Wikipedia.

48
00:02:18,564 --> 00:02:22,782
Ödevim için gerekli her şeyi bu iki kaynaktan aldım.

49
00:02:22,782 --> 00:02:25,330
Pankreas kanseri olduğunuzda

50
00:02:25,330 --> 00:02:29,124
görülen 8000 farklı proteini listeleyen

51
00:02:29,124 --> 00:02:31,611
bir makale buldum.

52
00:02:31,611 --> 00:02:35,255
Böylece, bu proteinlere bakıp

53
00:02:35,255 --> 00:02:38,148
hangisinin pankreas kanseri için

54
00:02:38,148 --> 00:02:40,671
bir biomarker olabileceğini araştırmaya başladım.

55
00:02:40,671 --> 00:02:43,109
Basitleştirmek adına, bir bilimsel kriterler bütünü çıkardım.

56
00:02:43,109 --> 00:02:47,357
İşte şöyle:

57
00:02:47,357 --> 00:02:49,789
Başlangıç olarak bu protein, kanda başlangıçtaki

58
00:02:49,789 --> 00:02:52,964
tüm pankreas kanserleri için fazla olmalı

59
00:02:52,964 --> 00:02:57,337
ama sadece kanserde bulunmalı.

60
00:02:57,337 --> 00:03:00,327
Neyse bu devasa işle uğraşırken,

61
00:03:00,327 --> 00:03:03,649
4000. denememde,

62
00:03:03,649 --> 00:03:05,428
aklımı kaçırmama az kalmışken,

63
00:03:05,428 --> 00:03:07,318
işe yarar bir protein buldum.

64
00:03:07,318 --> 00:03:09,987
Bu proteinin adı

65
00:03:09,987 --> 00:03:11,379
"mesothelin"di,

66
00:03:11,379 --> 00:03:14,109
bayağı sıradan bir protein,

67
00:03:14,109 --> 00:03:15,817
eğer pankreas,

68
00:03:15,817 --> 00:03:17,546
yumurtalık ya da akciğer kanseri değilseniz,

69
00:03:17,546 --> 00:03:20,571
ama eğer kanserseniz kanda çok fazla bulunuyor.

70
00:03:20,571 --> 00:03:22,379
Ama bir yandan da hastalığın erken teşhis edilip,

71
00:03:22,379 --> 00:03:25,335
hastanın

72
00:03:25,335 --> 00:03:27,538
100%'e yakın hayatta kalma olasılığı

73
00:03:27,538 --> 00:03:28,812
olan durumlarda bulunuyor

74
00:03:28,812 --> 00:03:32,473
Şimdi, tanımlayabileceğim bir protein olduğuna göre,

75
00:03:32,473 --> 00:03:35,246
bu proteini ve böylece de pankreas kanserini

76
00:03:35,246 --> 00:03:37,700
nasıl tanımlayabileceğim üzerine düşünmeye başladım.

77
00:03:37,700 --> 00:03:41,069
Benim ilerlemem beklenilmedik bir yerde geldi,

78
00:03:41,069 --> 00:03:43,710
hatta yenilik için en beklenmeyen yerde:

79
00:03:43,710 --> 00:03:45,934
lisedeki biyoloji sınıfımda,

80
00:03:45,934 --> 00:03:48,455
yeniliğin mutlak stiflerında (?)

81
00:03:48,455 --> 00:03:53,379
(Gülüşmeler) (Alkış)

82
00:03:53,379 --> 00:03:56,560
Karbon nanotüp denilen şeyler hakkında bir makale

83
00:03:56,560 --> 00:04:00,158
getirmiştim sınıfa, bu nanotüp denilen şey

84
00:04:00,158 --> 00:04:01,412
ince, uzun, bir atom kalınlığında

85
00:04:01,412 --> 00:04:04,107
ve saç telinizin 50000'de biri çapında.

86
00:04:04,107 --> 00:04:06,497
Bu küçük boyutlarına rağmen

87
00:04:06,497 --> 00:04:08,331
acayip özellikleri var.

88
00:04:08,331 --> 00:04:10,922
Malzeme biliminde süperkahraman gibiler.

89
00:04:10,922 --> 00:04:13,107
Biyoloji dersinde gizliden gizliden

90
00:04:13,107 --> 00:04:15,202
masanın altında bu makaleyi okurken,

91
00:04:15,202 --> 00:04:16,801
aslında antikor denilen diğer başka

92
00:04:16,801 --> 00:04:20,510
havalı moleküller hakkında düşünmem gerekiyordu.

93
00:04:20,510 --> 00:04:22,611
Bunlar baya havalı çünkü, sadece bir tip

94
00:04:22,611 --> 00:04:24,394
proteinle reaksiyona girebiliyorlar

95
00:04:24,394 --> 00:04:26,994
ama karbon nanotüpler kadar ilginç değiller.

96
00:04:26,994 --> 00:04:30,101
İşte sınıfta oturduğum o anda

97
00:04:30,101 --> 00:04:32,639
aklımda bir ışık yandı:

98
00:04:32,639 --> 00:04:35,290
Okuduğum karbon nanotüp fikrini,

99
00:04:35,290 --> 00:04:36,739
Okuduğum karbon nanotüp fikrini,

100
00:04:36,739 --> 00:04:39,675
antikor fikriyle birleştirebilirdim.

101
00:04:39,675 --> 00:04:42,440
Yani temelde, bu antikorları,

102
00:04:42,440 --> 00:04:44,428
bir karbon nanotüp ağı içine yerleştirip,

103
00:04:44,428 --> 00:04:46,021
bir proteinle etkileşen bir ağ elde edebilirim

104
00:04:46,021 --> 00:04:48,451
ve bu ağ, karbon nanotüplerin bir özelliği sayesinde,

105
00:04:48,451 --> 00:04:51,771
varolan protein miktarına göre de

106
00:04:51,771 --> 00:04:53,723
elektriksel özelliklerini değiştirir.

107
00:04:53,723 --> 00:04:56,231
elektriksel özelliklerini değiştirir.

108
00:04:56,231 --> 00:04:58,314
Ama burda bir sıkıntı var.

109
00:04:58,314 --> 00:05:01,714
Bu karbon nanotüp ağları çok hassas

110
00:05:01,714 --> 00:05:05,203
ve bu yüzden desteklenmeleri lazım.

111
00:05:05,203 --> 00:05:07,219
İşte bu yüzden kağıt kullanmaya karar verdim.

112
00:05:07,219 --> 00:05:09,513
Kağıttan bir kanser sensörü yapmak

113
00:05:09,513 --> 00:05:11,881
bayıldığım çikolatalı kurabiyeleri

114
00:05:11,881 --> 00:05:15,430
yapmak kadar kolay.

115
00:05:15,430 --> 00:05:18,775
Biraz suyla başlıyorsunuz, biraz nanotüp ekliyorsunuz,

116
00:05:18,775 --> 00:05:21,189
antikorları ekliyorsunuz, biraz karıştırıp,

117
00:05:21,189 --> 00:05:23,557
bir kağıt daldırıyorsunuz, kurutunca

118
00:05:23,557 --> 00:05:26,989
kanseri tanımlayabiliyorsunuz.

119
00:05:26,989 --> 00:05:33,496
(Alkış)

120
00:05:33,496 --> 00:05:36,730
İşte bir anda muhteşem planımı

121
00:05:36,730 --> 00:05:41,076
bozan bir şey farketim.

122
00:05:41,076 --> 00:05:42,931
Mutfak tezgahında gerçek

123
00:05:42,931 --> 00:05:44,173
kanser araştırması yapamazdım.

124
00:05:44,173 --> 00:05:46,316
Annemin gerçekten bundan hoşlanacağını düşünmüyorum.

125
00:05:46,316 --> 00:05:49,566
Bunun yerine bir laboratuara gitmeye karar verdim.

126
00:05:49,566 --> 00:05:51,970
Bir bütçe, malzeme listesi,

127
00:05:51,970 --> 00:05:54,197
zaman çizelgesi ve prosedür

128
00:05:54,197 --> 00:05:56,716
yazdım ve Johns Hopkins üniversitesindeki,

129
00:05:56,716 --> 00:05:58,405
Ulusal Sağlık Enstitütlerindeki, ya da

130
00:05:58,405 --> 00:06:00,109
kanserle alakalı olabilecek

131
00:06:00,109 --> 00:06:03,285
200 farklı profesöre emailledim.

132
00:06:03,285 --> 00:06:06,234
"Bir dahisin!",

133
00:06:06,234 --> 00:06:07,751
"Hepimizi kurtaracaksın!"

134
00:06:07,751 --> 00:06:09,333
diyen olumlu emailler bekliyordum

135
00:06:09,333 --> 00:06:13,622
ve - (Gülüşmeler)

136
00:06:13,622 --> 00:06:14,943
gerçekte bir ay içerisinde

137
00:06:14,943 --> 00:06:17,357
o 200 emailden

138
00:06:17,357 --> 00:06:21,932
199 ret cevabı aldım.

139
00:06:21,932 --> 00:06:24,392
Bir profesör tüm prosedürümü okudu,

140
00:06:24,392 --> 00:06:27,365
nasıl zamanı bulduğunu bilmiyorum,

141
00:06:27,365 --> 00:06:31,349
ve her bir basamağın neden yapılabilecek en kötü hata olduğunu

142
00:06:31,349 --> 00:06:34,220
açıkladı.

143
00:06:34,220 --> 00:06:36,857
Açıkcası, profesörler benim işim hakkında

144
00:06:36,857 --> 00:06:39,979
benim düşündüğüm kadar olumlu düşünmüyordu.

145
00:06:39,979 --> 00:06:42,121
Ancak bir hayırlı tarafı da vardı.

146
00:06:42,121 --> 00:06:45,132
Profesörlerden biri, "Belki sana faydam dokunabilir, ufaklık" dedi.

147
00:06:45,132 --> 00:06:47,620
Ben de o yöne gittim.

148
00:06:47,620 --> 00:06:51,517
(Gülüşmeler)

149
00:06:51,517 --> 00:06:54,181
Sanki bir ufaklığa hayır diyebilirsiniz.

150
00:06:54,181 --> 00:06:56,661
İşte 3 ay sonra,

151
00:06:56,661 --> 00:06:59,537
bu kişiyle bir net son tarih belirledim,

152
00:06:59,537 --> 00:07:00,901
lab.a girdim,

153
00:07:00,901 --> 00:07:03,220
heyecanlandım,

154
00:07:03,220 --> 00:07:04,967
ağzımı açıp konuşmaya başladım,

155
00:07:04,967 --> 00:07:07,600
ve 5 saniye sonra doktora öğrencilerini çağırdı.

156
00:07:07,600 --> 00:07:11,317
Doktora öğrencileri küçücük odaya doluştu

157
00:07:11,317 --> 00:07:13,532
ve bana hızlıca sorular sormaya başladılar,

158
00:07:13,532 --> 00:07:16,014
en sonunda sirkte gibi hissetmeye başlamıştım.

159
00:07:16,014 --> 00:07:17,965
20 doktora öğrencisi, ben ve bir profesör

160
00:07:17,965 --> 00:07:20,252
ufacık bir ofiste,

161
00:07:20,252 --> 00:07:23,323
benim yazdığım şeyi anlamak için

162
00:07:23,323 --> 00:07:25,661
bana hızlıca bir sürü şey soruyolardı.

163
00:07:25,661 --> 00:07:28,130
Yani bu ne kadar imkansız?

164
00:07:28,130 --> 00:07:32,478
(Gülüşmeler)

165
00:07:32,478 --> 00:07:35,202
Ama, bu sorgulamaya maruz kalırken

166
00:07:35,202 --> 00:07:36,660
tüm soruları cevapladım

167
00:07:36,660 --> 00:07:38,818
birkaçını tahmin ettim ve doğru bildim

168
00:07:38,818 --> 00:07:43,370
ve bana lazım olan labı kazandım.

169
00:07:43,370 --> 00:07:45,563
Çok kısa süre sonra

170
00:07:45,563 --> 00:07:47,562
benim bir zamanlar muhteşem olan planım

171
00:07:47,562 --> 00:07:49,589
bir milyon kadar tutarsızlığa sahipti

172
00:07:49,589 --> 00:07:51,170
ve 7 ay boyunca

173
00:07:51,170 --> 00:07:54,626
bütün bu tutarsızlıkları doldurdum.

174
00:07:54,626 --> 00:07:57,676
Sonuç? 3 centlik ve 5 dakika çalışma süresine sahip

175
00:07:57,676 --> 00:08:00,826
bir küçük kağıttan sensör.

176
00:08:00,826 --> 00:08:04,411
Günümüz standart pankreas kanser tanısından

177
00:08:04,411 --> 00:08:07,238
168 kat daha hızlı,

178
00:08:07,238 --> 00:08:09,897
26000 kat daha ucuz,

179
00:08:09,897 --> 00:08:12,907
ve 400 kat daha duyarlı.

180
00:08:12,907 --> 00:08:22,465
(Alkış)

181
00:08:22,465 --> 00:08:24,860
Bu sensörün en iyi taraflarından biri,

182
00:08:24,860 --> 00:08:27,457
yaklaşık %100 doğrulukta çalışıyor

183
00:08:27,457 --> 00:08:29,819
ve kanseri erken dönemde,

184
00:08:29,819 --> 00:08:33,212
kişi %100'e yakın hayatta kalım şansına sahipken tanımlıyor.

185
00:08:33,212 --> 00:08:35,476
Önümüzdeki 2-5 yılda,

186
00:08:35,476 --> 00:08:38,741
bu sensör

187
00:08:38,741 --> 00:08:40,876
pankreas kanserinden hayatta kalımları

188
00:08:40,876 --> 00:08:42,972
%5.5'ten %100'e kadar çıkarabilir,

189
00:08:42,972 --> 00:08:45,863
yumurtalık ve akciğer kanserlerinde de kullanılabilir.

190
00:08:45,863 --> 00:08:48,205
Ama burada durmamıza gerek yok.

191
00:08:48,205 --> 00:08:49,900
Başka bir antikor kullanarak,

192
00:08:49,900 --> 00:08:51,519
başka bir proteine,

193
00:08:51,519 --> 00:08:53,125
yani, başka bir hastalığa,

194
00:08:53,125 --> 00:08:56,830
dünyadaki herhangi başka bir hastalığa bakabiliriz.

195
00:08:56,830 --> 00:08:58,671
Kalp hastalıklarından

196
00:08:58,671 --> 00:09:01,404
sıtmaya, HIV'e, AIDS'e kadar uzanan bir aralıktan,

197
00:09:01,404 --> 00:09:04,133
diğer kanser türlerinden, hepsinden bahsediyorum.

198
00:09:04,133 --> 00:09:06,324
Ve ümit ediyorum ki bir gün

199
00:09:06,324 --> 00:09:08,740
hepimizin bir tane fazladan amcası,

200
00:09:08,740 --> 00:09:11,824
annesi, kardeşi,

201
00:09:11,824 --> 00:09:14,850
sevdiğimiz bir aile üyesi hayatta kalır

202
00:09:14,850 --> 00:09:19,706
ve kalplerimiz pankreas, yumurtalık,

203
00:09:19,706 --> 00:09:22,567
ve akciğer kanserinden ya da başka herhangi bir

204
00:09:22,567 --> 00:09:24,872
hastalığın getirdiği ağırlıktan kurtulur.

205
00:09:24,872 --> 00:09:27,270
Internet üzerinden

206
00:09:27,270 --> 00:09:28,948
teoriler paylaşılabilir,

207
00:09:28,948 --> 00:09:30,400
fikirlerinize değer verilmesi için birden çok

208
00:09:30,400 --> 00:09:33,060
diplomaya sahip bir profesör olmanız gerekmez.

209
00:09:33,060 --> 00:09:34,462
Orası bir nötr bölge,

210
00:09:34,462 --> 00:09:37,322
neye benzediğiniz, yaşınız, cinsiyetiniz

211
00:09:37,322 --> 00:09:38,496
önemli değil.

212
00:09:38,496 --> 00:09:40,698
Sadece fikirlerinizin bir önemi var.

213
00:09:40,698 --> 00:09:43,651
Benim için, internete yeni bir bakış

214
00:09:43,651 --> 00:09:45,739
açısıyla bakmaktı ve kendimin komik

215
00:09:45,739 --> 00:09:47,858
surat ifadeli resimlerini yüklemekten

216
00:09:47,858 --> 00:09:52,755
çok daha ötesi olduğunu gördüm.

217
00:09:52,755 --> 00:09:56,012
Dünyayı değiştirmek mümkün.

218
00:09:56,012 --> 00:09:58,045
Pankreasın bile ne olduğunu bilmeyen

219
00:09:58,045 --> 00:10:01,132
15 yaşında bir çocuk

220
00:10:01,132 --> 00:10:04,706
pankreas kanserini tanımlayacak yeni bir yol geliştirebiliyorsa,

221
00:10:04,706 --> 00:10:07,197
siz kendinizin neler yapabileceğini düşünün.

222
00:10:07,197 --> 00:10:08,529
Teşekkürler.

223
00:10:08,529 --> 00:10:14,237
(Alkış)