0:00:00.726,0:00:04.435
Hayatınızda, ne olduğunu anlayabilmek için

0:00:04.435,0:00:07.941
her şeyinizle anlamaya çalıştığınız,

0:00:07.941,0:00:09.980
çok acı verici

0:00:09.980,0:00:13.750
ve kafa karıştırıcı bir an yaşadınız mı?

0:00:13.750,0:00:16.700
13 yaşındayken, benim için bir amca gibi olan

0:00:16.700,0:00:18.422
çok yakın bir aile dostumuz

0:00:18.422,0:00:21.187
pankreas kanseri sebebiyle vefat etti.

0:00:21.187,0:00:23.518
Hastalık bu kadar yakınımdayken,

0:00:23.518,0:00:25.624
daha fazla şey öğrenmem gerektiğini biliyordum,

0:00:25.624,0:00:28.470
ve bu cevapları internette aradım.

0:00:28.470,0:00:31.560
İnternette pankreas kanseri hakkında

0:00:31.560,0:00:33.238
beni inanılmaz derecede şaşırtan

0:00:33.238,0:00:35.886
bir sürü istatistik buldum.

0:00:35.886,0:00:39.718
Pankreas kanserlerinin %85'inden fazlası

0:00:39.718,0:00:41.294
geç teşhis ediliyordu,

0:00:41.294,0:00:45.620
yani %2'den daha düşük hayatta kalma oranı olduğunda.

0:00:45.620,0:00:49.568
Pankreas kanserini tanımlamakta neden bu kadar kötüyüz?

0:00:49.568,0:00:53.153
Nedeni? Günümüz modern tıbbı,

0:00:53.153,0:00:55.408
60 yıllık bir teknik de ondan.

0:00:55.408,0:00:57.913
Babamdan bile yaşlı yani.

0:00:57.913,0:01:01.459
(Kahkahalar)

0:01:01.459,0:01:03.902
Ama aynı zamanda, çok da pahalı,

0:01:03.902,0:01:07.155
test başına 800 dolar,

0:01:07.155,0:01:09.907
ve çoğunlukla da yanlış,

0:01:09.907,0:01:13.324
tüm pankreas kanserlerinin %30'unu kaçırıyor.

0:01:13.324,0:01:16.246
Doktorun bu testi yaptırması için

0:01:16.246,0:01:19.731
kanser olduğunuza dair ciddi şüpheleri olmalı.

0:01:19.731,0:01:23.476
Bunu öğrendiğimde, daha iyi bir yol olması gerektiğini biliyordum.

0:01:23.476,0:01:25.977
Efektif olarak pankreas kanserini tanımlayabilecek

0:01:25.977,0:01:27.963
bir sensör için bilimsel kriterler tanımladım.

0:01:27.963,0:01:31.380
bir sensör için bilimsel kriterler tanımladım.

0:01:31.380,0:01:35.116
Bu sensör ucuz, hızlı,

0:01:35.116,0:01:38.667
basit, duyarlı, seçici

0:01:38.667,0:01:41.948
ve olabildiğince az invazif olmalıydı.

0:01:41.948,0:01:43.979
Bu varolan testin, son 60 yılda

0:01:43.979,0:01:47.108
güncellenmemesinin bir nedeni vardı,

0:01:47.108,0:01:50.291
çünkü pankreas kanserinde

0:01:50.291,0:01:51.885
kanda

0:01:51.885,0:01:56.734
çok bulunan proteinlerin arasından

0:01:56.734,0:01:58.869
tek bir proteindeki

0:01:58.869,0:02:00.700
çok küçücük

0:02:00.700,0:02:01.986
bir değişimi aramamızdı.

0:02:01.986,0:02:03.912
Bu neredeyse imkansız bir şey.

0:02:03.912,0:02:07.486
Her şeye rağmen, ergen iyimserliğim sayesinde yılmadan

0:02:07.486,0:02:13.062
(Alkışlar)

0:02:13.062,0:02:16.860
bir ergenin en yakın iki arkadaşına danıştım,

0:02:16.860,0:02:18.564
Google ve Wikipedia.

0:02:18.564,0:02:22.782
Ödevim için gerekli her şeyi bu iki kaynaktan aldım.

0:02:22.782,0:02:25.330
Pankreas kanseri olduğunuzda

0:02:25.330,0:02:29.124
görülen 8000 farklı proteini listeleyen

0:02:29.124,0:02:31.611
bir makale buldum.

0:02:31.611,0:02:35.255
Böylece, bu proteinlere bakıp

0:02:35.255,0:02:38.148
hangisinin pankreas kanseri için

0:02:38.148,0:02:40.671
bir biomarker olabileceğini araştırmaya başladım.

0:02:40.671,0:02:43.109
Basitleştirmek adına, bir bilimsel kriterler bütünü çıkardım.

0:02:43.109,0:02:47.357
İşte şöyle:

0:02:47.357,0:02:49.789
Başlangıç olarak bu protein, kanda başlangıçtaki

0:02:49.789,0:02:52.964
tüm pankreas kanserleri için fazla olmalı

0:02:52.964,0:02:57.337
ama sadece kanserde bulunmalı.

0:02:57.337,0:03:00.327
Neyse bu devasa işle uğraşırken,

0:03:00.327,0:03:03.649
4000. denememde,

0:03:03.649,0:03:05.428
aklımı kaçırmama az kalmışken,

0:03:05.428,0:03:07.318
işe yarar bir protein buldum.

0:03:07.318,0:03:09.987
Bu proteinin adı

0:03:09.987,0:03:11.379
"mesothelin"di,

0:03:11.379,0:03:14.109
bayağı sıradan bir protein,

0:03:14.109,0:03:15.817
eğer pankreas,

0:03:15.817,0:03:17.546
yumurtalık ya da akciğer kanseri değilseniz,

0:03:17.546,0:03:20.571
ama eğer kanserseniz kanda çok fazla bulunuyor.

0:03:20.571,0:03:22.379
Ama bir yandan da hastalığın erken teşhis edilip,

0:03:22.379,0:03:25.335
hastanın

0:03:25.335,0:03:27.538
100%'e yakın hayatta kalma olasılığı

0:03:27.538,0:03:28.812
olan durumlarda bulunuyor

0:03:28.812,0:03:32.473
Şimdi, tanımlayabileceğim bir protein olduğuna göre,

0:03:32.473,0:03:35.246
bu proteini ve böylece de pankreas kanserini

0:03:35.246,0:03:37.700
nasıl tanımlayabileceğim üzerine düşünmeye başladım.

0:03:37.700,0:03:41.069
Benim ilerlemem beklenilmedik bir yerde geldi,

0:03:41.069,0:03:43.710
hatta yenilik için en beklenmeyen yerde:

0:03:43.710,0:03:45.934
lisedeki biyoloji sınıfımda,

0:03:45.934,0:03:48.455
yeniliğin mutlak stiflerında (?)

0:03:48.455,0:03:53.379
(Gülüşmeler) (Alkış)

0:03:53.379,0:03:56.560
Karbon nanotüp denilen şeyler hakkında bir makale

0:03:56.560,0:04:00.158
getirmiştim sınıfa, bu nanotüp denilen şey

0:04:00.158,0:04:01.412
ince, uzun, bir atom kalınlığında

0:04:01.412,0:04:04.107
ve saç telinizin 50000'de biri çapında.

0:04:04.107,0:04:06.497
Bu küçük boyutlarına rağmen

0:04:06.497,0:04:08.331
acayip özellikleri var.

0:04:08.331,0:04:10.922
Malzeme biliminde süperkahraman gibiler.

0:04:10.922,0:04:13.107
Biyoloji dersinde gizliden gizliden

0:04:13.107,0:04:15.202
masanın altında bu makaleyi okurken,

0:04:15.202,0:04:16.801
aslında antikor denilen diğer başka

0:04:16.801,0:04:20.510
havalı moleküller hakkında düşünmem gerekiyordu.

0:04:20.510,0:04:22.611
Bunlar baya havalı çünkü, sadece bir tip

0:04:22.611,0:04:24.394
proteinle reaksiyona girebiliyorlar

0:04:24.394,0:04:26.994
ama karbon nanotüpler kadar ilginç değiller.

0:04:26.994,0:04:30.101
İşte sınıfta oturduğum o anda

0:04:30.101,0:04:32.639
aklımda bir ışık yandı:

0:04:32.639,0:04:35.290
Okuduğum karbon nanotüp fikrini,

0:04:35.290,0:04:36.739
Okuduğum karbon nanotüp fikrini,

0:04:36.739,0:04:39.675
antikor fikriyle birleştirebilirdim.

0:04:39.675,0:04:42.440
Yani temelde, bu antikorları,

0:04:42.440,0:04:44.428
bir karbon nanotüp ağı içine yerleştirip,

0:04:44.428,0:04:46.021
bir proteinle etkileşen bir ağ elde edebilirim

0:04:46.021,0:04:48.451
ve bu ağ, karbon nanotüplerin bir özelliği sayesinde,

0:04:48.451,0:04:51.771
varolan protein miktarına göre de

0:04:51.771,0:04:53.723
elektriksel özelliklerini değiştirir.

0:04:53.723,0:04:56.231
elektriksel özelliklerini değiştirir.

0:04:56.231,0:04:58.314
Ama burda bir sıkıntı var.

0:04:58.314,0:05:01.714
Bu karbon nanotüp ağları çok hassas

0:05:01.714,0:05:05.203
ve bu yüzden desteklenmeleri lazım.

0:05:05.203,0:05:07.219
İşte bu yüzden kağıt kullanmaya karar verdim.

0:05:07.219,0:05:09.513
Kağıttan bir kanser sensörü yapmak

0:05:09.513,0:05:11.881
bayıldığım çikolatalı kurabiyeleri

0:05:11.881,0:05:15.430
yapmak kadar kolay.

0:05:15.430,0:05:18.775
Biraz suyla başlıyorsunuz, biraz nanotüp ekliyorsunuz,

0:05:18.775,0:05:21.189
antikorları ekliyorsunuz, biraz karıştırıp,

0:05:21.189,0:05:23.557
bir kağıt daldırıyorsunuz, kurutunca

0:05:23.557,0:05:26.989
kanseri tanımlayabiliyorsunuz.

0:05:26.989,0:05:33.496
(Alkış)

0:05:33.496,0:05:36.730
İşte bir anda muhteşem planımı

0:05:36.730,0:05:41.076
bozan bir şey farketim.

0:05:41.076,0:05:42.931
Mutfak tezgahında gerçek

0:05:42.931,0:05:44.173
kanser araştırması yapamazdım.

0:05:44.173,0:05:46.316
Annemin gerçekten bundan hoşlanacağını düşünmüyorum.

0:05:46.316,0:05:49.566
Bunun yerine bir laboratuara gitmeye karar verdim.

0:05:49.566,0:05:51.970
Bir bütçe, malzeme listesi,

0:05:51.970,0:05:54.197
zaman çizelgesi ve prosedür

0:05:54.197,0:05:56.716
yazdım ve Johns Hopkins üniversitesindeki,

0:05:56.716,0:05:58.405
Ulusal Sağlık Enstitütlerindeki, ya da

0:05:58.405,0:06:00.109
kanserle alakalı olabilecek

0:06:00.109,0:06:03.285
200 farklı profesöre emailledim.

0:06:03.285,0:06:06.234
"Bir dahisin!",

0:06:06.234,0:06:07.751
"Hepimizi kurtaracaksın!"

0:06:07.751,0:06:09.333
diyen olumlu emailler bekliyordum

0:06:09.333,0:06:13.622
ve - (Gülüşmeler)

0:06:13.622,0:06:14.943
gerçekte bir ay içerisinde

0:06:14.943,0:06:17.357
o 200 emailden

0:06:17.357,0:06:21.932
199 ret cevabı aldım.

0:06:21.932,0:06:24.392
Bir profesör tüm prosedürümü okudu,

0:06:24.392,0:06:27.365
nasıl zamanı bulduğunu bilmiyorum,

0:06:27.365,0:06:31.349
ve her bir basamağın neden yapılabilecek en kötü hata olduğunu

0:06:31.349,0:06:34.220
açıkladı.

0:06:34.220,0:06:36.857
Açıkcası, profesörler benim işim hakkında

0:06:36.857,0:06:39.979
benim düşündüğüm kadar olumlu düşünmüyordu.

0:06:39.979,0:06:42.121
Ancak bir hayırlı tarafı da vardı.

0:06:42.121,0:06:45.132
Profesörlerden biri, "Belki sana faydam dokunabilir, ufaklık" dedi.

0:06:45.132,0:06:47.620
Ben de o yöne gittim.

0:06:47.620,0:06:51.517
(Gülüşmeler)

0:06:51.517,0:06:54.181
Sanki bir ufaklığa hayır diyebilirsiniz.

0:06:54.181,0:06:56.661
İşte 3 ay sonra,

0:06:56.661,0:06:59.537
bu kişiyle bir net son tarih belirledim,

0:06:59.537,0:07:00.901
lab.a girdim,

0:07:00.901,0:07:03.220
heyecanlandım,

0:07:03.220,0:07:04.967
ağzımı açıp konuşmaya başladım,

0:07:04.967,0:07:07.600
ve 5 saniye sonra doktora öğrencilerini çağırdı.

0:07:07.600,0:07:11.317
Doktora öğrencileri küçücük odaya doluştu

0:07:11.317,0:07:13.532
ve bana hızlıca sorular sormaya başladılar,

0:07:13.532,0:07:16.014
en sonunda sirkte gibi hissetmeye başlamıştım.

0:07:16.014,0:07:17.965
20 doktora öğrencisi, ben ve bir profesör

0:07:17.965,0:07:20.252
ufacık bir ofiste,

0:07:20.252,0:07:23.323
benim yazdığım şeyi anlamak için

0:07:23.323,0:07:25.661
bana hızlıca bir sürü şey soruyolardı.

0:07:25.661,0:07:28.130
Yani bu ne kadar imkansız?

0:07:28.130,0:07:32.478
(Gülüşmeler)

0:07:32.478,0:07:35.202
Ama, bu sorgulamaya maruz kalırken

0:07:35.202,0:07:36.660
tüm soruları cevapladım

0:07:36.660,0:07:38.818
birkaçını tahmin ettim ve doğru bildim

0:07:38.818,0:07:43.370
ve bana lazım olan labı kazandım.

0:07:43.370,0:07:45.563
Çok kısa süre sonra

0:07:45.563,0:07:47.562
benim bir zamanlar muhteşem olan planım

0:07:47.562,0:07:49.589
bir milyon kadar tutarsızlığa sahipti

0:07:49.589,0:07:51.170
ve 7 ay boyunca

0:07:51.170,0:07:54.626
bütün bu tutarsızlıkları doldurdum.

0:07:54.626,0:07:57.676
Sonuç? 3 centlik ve 5 dakika çalışma süresine sahip

0:07:57.676,0:08:00.826
bir küçük kağıttan sensör.

0:08:00.826,0:08:04.411
Günümüz standart pankreas kanser tanısından

0:08:04.411,0:08:07.238
168 kat daha hızlı,

0:08:07.238,0:08:09.897
26000 kat daha ucuz,

0:08:09.897,0:08:12.907
ve 400 kat daha duyarlı.

0:08:12.907,0:08:22.465
(Alkış)

0:08:22.465,0:08:24.860
Bu sensörün en iyi taraflarından biri,

0:08:24.860,0:08:27.457
yaklaşık %100 doğrulukta çalışıyor

0:08:27.457,0:08:29.819
ve kanseri erken dönemde,

0:08:29.819,0:08:33.212
kişi %100'e yakın hayatta kalım şansına sahipken tanımlıyor.

0:08:33.212,0:08:35.476
Önümüzdeki 2-5 yılda,

0:08:35.476,0:08:38.741
bu sensör

0:08:38.741,0:08:40.876
pankreas kanserinden hayatta kalımları

0:08:40.876,0:08:42.972
%5.5'ten %100'e kadar çıkarabilir,

0:08:42.972,0:08:45.863
yumurtalık ve akciğer kanserlerinde de kullanılabilir.

0:08:45.863,0:08:48.205
Ama burada durmamıza gerek yok.

0:08:48.205,0:08:49.900
Başka bir antikor kullanarak,

0:08:49.900,0:08:51.519
başka bir proteine,

0:08:51.519,0:08:53.125
yani, başka bir hastalığa,

0:08:53.125,0:08:56.830
dünyadaki herhangi başka bir hastalığa bakabiliriz.

0:08:56.830,0:08:58.671
Kalp hastalıklarından

0:08:58.671,0:09:01.404
sıtmaya, HIV'e, AIDS'e kadar uzanan bir aralıktan,

0:09:01.404,0:09:04.133
diğer kanser türlerinden, hepsinden bahsediyorum.

0:09:04.133,0:09:06.324
Ve ümit ediyorum ki bir gün

0:09:06.324,0:09:08.740
hepimizin bir tane fazladan amcası,

0:09:08.740,0:09:11.824
annesi, kardeşi,

0:09:11.824,0:09:14.850
sevdiğimiz bir aile üyesi hayatta kalır

0:09:14.850,0:09:19.706
ve kalplerimiz pankreas, yumurtalık,

0:09:19.706,0:09:22.567
ve akciğer kanserinden ya da başka herhangi bir

0:09:22.567,0:09:24.872
hastalığın getirdiği ağırlıktan kurtulur.

0:09:24.872,0:09:27.270
Internet üzerinden

0:09:27.270,0:09:28.948
teoriler paylaşılabilir,

0:09:28.948,0:09:30.400
fikirlerinize değer verilmesi için birden çok

0:09:30.400,0:09:33.060
diplomaya sahip bir profesör olmanız gerekmez.

0:09:33.060,0:09:34.462
Orası bir nötr bölge,

0:09:34.462,0:09:37.322
neye benzediğiniz, yaşınız, cinsiyetiniz

0:09:37.322,0:09:38.496
önemli değil.

0:09:38.496,0:09:40.698
Sadece fikirlerinizin bir önemi var.

0:09:40.698,0:09:43.651
Benim için, internete yeni bir bakış

0:09:43.651,0:09:45.739
açısıyla bakmaktı ve kendimin komik

0:09:45.739,0:09:47.858
surat ifadeli resimlerini yüklemekten

0:09:47.858,0:09:52.755
çok daha ötesi olduğunu gördüm.

0:09:52.755,0:09:56.012
Dünyayı değiştirmek mümkün.

0:09:56.012,0:09:58.045
Pankreasın bile ne olduğunu bilmeyen

0:09:58.045,0:10:01.132
15 yaşında bir çocuk

0:10:01.132,0:10:04.706
pankreas kanserini tanımlayacak yeni bir yol geliştirebiliyorsa,

0:10:04.706,0:10:07.197
siz kendinizin neler yapabileceğini düşünün.

0:10:07.197,0:10:08.529
Teşekkürler.

0:10:08.529,0:10:14.237
(Alkış)